Þjóðviljinn - 20.05.1958, Page 1

Inni í blaðinu
Ræða Einars Olgeirssonar
— 7. siða —
Spútnik 3. aðeins eiim þátt-
ur í viðtækri áætlim
— 5. síða —
Þriðjudagur 20. mai 1958 — 23. árgaugur — 112. tölublað
Yerður reglugerð um stækkun land-
helgínnar í 12 mílur geíin út í dag?
Þjóðliættulegt samsæri brezkra og íslenzkra togar aú tgerðarmanna um að
veita erlendum togurum fiskveiðiréttindi í íslenzkri landhelgi!
Nú er komið aö úrslitastund í landhelg ismálinu, ákvörðun um að stækka land-
lielgina í 12 mílur. Öll þjóöin hefur beðiö eftir reglugerð um það efni undanfarnar
vikur, og innan ríkisstjómarinnar hefur þaö margsinnis verið rætt hvaða tíma skyldi
velja. Hefur Hermann Jónasson forsætisráðherra lýst yfir því skriflega að' hann telji
einsætt að reglugerð um stækkun fiskveiðalandhelginnar í 12 sjómílur verði birt á
tímabilinu 10.—20. maí. í dag er 20. maí, svo að*líklegt má telja að reglugeröin
verði birt í dag.
Birting reglugerðarinnar hefur
tafizt mun lengur en ráð var fyr-
ir gert í upphafi. Á sínum tíma
var það samþykkt í ríkisstjórn-
inni að fiskveiðalandhelgin skyldi
stækkuð „þegar að Genfarráð-
stefnunni lokinni“. Nú eru þrjár
vikúr liðnar síðan ráðstefnunni
lauk, embættismennirnir sem
tóku þátt í henni eru komnir
heim fyrir löngu, viðræðum við
þá er lokið fyrir löngu og allar
staðreyndir ljósar. Það er ekki
eftir neinu að bíða lengur, þvi
eins og Hermann Jónasson for-
sætisráðherra komst að orði í
viðtali við brezka stórblaðið
Manchester Guardian 7. þ. m.:
„Það getur ekki verið neitt svig-
rúm til málamiðlunar í máli sem
varðar líf eða dauða þjóðar-
iirnar."
Einstætt samsæri
Allir vita hvað reynt hefur
verið af erlendum aðilum til þess
að reyna að knýja íslendinga til
undanhalds. Hitt er stórum al-
varlegra að ýmsir islenzkir tog-
araútgerðarmenn og aðstandend-
ur þeirra hafa að undanförnu
beinlínis lagzt gegn því að land-
helgin yrði stækkuð i 12 mílur.
Það er t. d. alkur.nugt að Thors-
aramir og Jón Axei Pétursson
hafa barizt gegn stækkun með
hnúum og hnefurn néma því að-
eins að erlendir og inriendir tog-
arar feng ju sérréttindi tii þ!ss
að veiða innan landhelgislinu.
Er hér um að ræða skipu'agt
samsæri brezk^a og ía’.enzkra
togaraútgerðarina mia og ótrúlegt
tiiræði við þjóðina á övlaga-
stiuid. Verður þvi ekki trúað að
þessir aðilar fái örnur sviir en
fyrirlitninguna eina, eða að
nokkrir ábyrgir aðilar taki í mál
að veita útlendingum séivéttindi
i fiskveiðilandhelgi islendinga.
þeirri sem miðað er við, þann-
ig ,að þau stóru vik sem ákveðin
voru með reglugerðimii 1952
verði nú tekin ,af og grunnlínur
hafðar lengri en áður. Eins og
kunnugt er hafa tillögur um
þetta efni verið fluttar á þingi
áður, og er um mestar breytingar
að ræða á Selvogsbanka, í Húna-
flóa, fyrir sunnan Langanes og í
bugtunum fyrir suðurlandi. Um
leið og landhelgin er stækkuð í
12 mílur væri sjálfsagt að leið-
rétta þetta, og einnig i því efni
virðast íslendingar hafa með sér
allan rétt.
Hvað sagði Guðnmndur á
Atlanzfnndinum?
Eins og Þjóðviljiim liefur áður skýrt frá hélt brezka
blaðið Sunday Times því fram að Bretar hefðu á sein-
ustu stundu fengið Guðmund 1. Guðmundsson utanríkis-
ráðherra ofan af þvi lað lýsa yfir ásetningi íslenzku
ríkisstjómarimiar um að stækka landhelgina í 12 míl-
ur á Atlanzliafsbandalagsfundinum í Kaupmannahöfn.
Time and Tide, útbreiddasta vikublað Bretlands, hélt
því sama fram í forustugrein á laugardaginn var. Það
er því ærin ástæða til að Guðmundur í. Guðmundsson
segi íslendingum sjálfur frá því livað gerðist. Hélt hann
ræðu eða hélt hann ekki ræðu? Sagði hann að land-
helgin yrði stækkuð eða sagði hami það ekki?
Bandankin asdvig brezkmn refsi-
algeriuin gep Islendingum?
Óttast að slíkar aðgerðir myndu haía
óheppileg áhrií í herstöðvamé-.inu
Brezku blöðin skýi-a frá því þessa dagana að þótt
Bandaríkin séu andvíg því að íslendingar stækki land-
helgina muni þau snúast gegn því að Bretar beiti nokkr-
um refsiaðgerðum.
Sunday Express komst rvo að
orði 11. maí s.l.:
„Mr. Sehvyn Lloyd hefur sagt
að við munum grípa til alvar-
legra gagnráðstafana ef íslend-
ingar reyna að setja 12 mílna
landhelgi. En það blæs ekki byr-
lega. Mr. Dulles vill fyrir alla
muni að Bretar valdi ekki upp-
námi á íslandi. Hvers vegna?
Vegna þess að íslendingar kynnu
að fara úr Atlanzhafsbandalag-
inu í fússi.“
j í lesandabréfi til The Daily
Telegi*aph 14. maí er vikið að
því sama. Þar segir:
„Má ég leggja áherzlu á það
sem mér finnst ömurlegast af
þessu öllu saman. Eftir því sem
I ég veit bezt vilja Bandaríkja-
, menn að við sleppum fiskveiða-
réttindum okkar til þess. að friða
íslendinga, en ástæðan er sú að
sem stendur er ísland hlekkur í
vamarkerfi Bandaríkjanna. Við
eigum þannig að afsala okkur
rétti okkar um alla framtíð til
þess að fullnægja tímabundnum,
þörfum Bandaríkjanna. Eftir
fimm ár í hæsta lagi þurfa
Bandaríkin alls ekki á þessum
flugvöllum að halda, því að þá
munu langdræg flugskeyti hafa
komið í stað sprengjuflugvéla
með áhöfn.“
KR — Þróttur
Áttundi leikur Rejdijavíkur—,
mótsins í knattspymu var háð-
ur í gærkvöld. KR sigraði
Þrótt með 1 marki gegu 0.
11
Brezka þjóðin á ekki að súpa seyðið
af fíflsku togaraeigenda
11
Brezkf íjármálablaS gagnrýnir harðlega kröfurnar um
rersíaSgerÖir gegn Islendingum vegna landhelginnar
Breytt grunnlína
Óháð brezkt vikublað, The City Press, snerist s.l. föstu-
;dag harkalega gegn kröfum brezkra togaraeigenda um
nýtt löndunarbann. Birti það grein undir fyrirsögninni
| ..Þjóðin á ekki aö súpa seyöið' aö fíflsku togaraeigenda“
j og lagði til aö Bretar ykju aðeins íiskkaup sín frá ís-
|iandi eftir að landhelgin hefði veriö stækkuð.
Blaðið Tlie City Press kemur þeim rökum að Bretar líefðu
út í Luhdúnum og f.iallar eink- verið frumherjar á ísiandsmið-
um! The City Press segir m. a.:
Enginn þarf að draga einhug
þjóðarinnar í efa, hvaðanæfa að
berast nú samþykktir um tafar-
tausa stækkun. En jafnframt þvi
sem landhelgin er stækkuð í
12 mílur, þarf einnig .að fara
fram leiðrétting á grunnlínu
nm um efnahagsmál; það Hefur
komið út siðan 1857.
Kaupum fisk af íslendingiun.
Blaðið vitnar fyrst í ummæli
Sir Famdale Phillips, sem er
forseti brezka togaraeigetidásam-
bandsins, en .hafði, lagzt gegn
síækkun landhelginnar og mælt
með löndunarbanni m. a. með
Það er liílum vafa bundið að
tillaga íslendinga um 12 inilna
landlielgi er svar við löndunar-
bamú togaraeigendanna í Grims-
by fyrir tveinun* árum. Þessi til-
laga er óæsklleg, en togaraeig-
endurnir í Grimsby hafa boðið
lienni heim. Þeir gerðu íslend-
inga v*>rule»a háða Rússum efna-
hagslega. Og* Rússar eru reiðu-
búnir til að kaupa meira en þau
se n þeir kaupa mi af fisk-
framleiðslu íslendinga. Sir Farn-
dale PhiJlips segir „við getum
ekki sætt ekkur við þetta á-
stamV', en sérhyggja Grimsby-
ma'.'iia gerði Rússuin fært að
komast í gættina og það ástand
getur skapazt að Grimsby verði
að sætta sig við orðiim hlut.
Við sjáiun ekki að við eigum
neliut rétt af þeirri ástæðu
einni að við höfum verið frum-
herjar á fiskimiðunum. Við efld-
um fiskveiðar okkar vegna þess
að þjóðin þurfti á fiski að lialda
og ekki vegna þess að við vær-
um að taka að okkur félagslegt
verkefni í þágu heimsins alls.
Og hvað því viðvíkur að verða
liáður erlendum matvæhun, ætt-
um við að kaupa fisk ef íslend-
uigar geta boðið okkur núkið
magn af góðum fiski á sam-
keppnisfæru verði, og ef Grims-
bymenn ákveða að stöðva allar
landanir á íslenzkum fiski ef 12
mílna landhelgi verðiu* sett, fer
fiskurinn til Rússlands í æ rík-
ara mæli og Island verður háð
Rússuin, þetta er mál sem meiri
meitiv en Itogaraeigeindur í
Grimsby verða að taka ákvörðui*
Framhald á 11. síðu.