Þjóðviljinn - 01.06.1958, Síða 7

Sunnudagur 1. ji’ini 1958 — ÞJÓÐVILJINN — (7
Það er almennt viðurkennt,
að íslenzka þjóðin býr við
betri kjör en almennt tíðkast
um allan þorra manna meðal
annarra þjóða.
Flestum þeim, sem hér
koma erlendis frá, kemur
þessi staðreynd á óvart, er
þeir hafa hana hér fyrir aug-
um, og það því fremur, sem
margir vita það, að ísland er
hrjóstrugt, skóglaust og korn-
akralaust að kalla. — Málm-
ar, olía eða kol, sem orðið
hafa mörgum öði-um þjóðum
hinn drýgsti búiinykkur, eru
hér heldur ekki til í jörðu.
En glöggskyggnir athug-
endur þurfa samt ekki lengi
að leita þess grundvallar, sem
Islendingar byggja afkomu
sína á. Fiskur og fis'kafurðir
eru óumdeilanlega þau verð-
mæti, sem öllu öðru fremur
bera uppi hag þessa lands og
lífskjör þjóðarinnar.
Þessu hættir okkur stund-
um sjálfum við að gleyma eða
minnsta kosti að vanmeta.
Þegar einhverjum góðum
borgara er synjað um gjald-
eyrisleyfi, fyrir einhverjum
hlut, sem hann sjálfur telur
gagnlegan eða nauðsynlegan
hættir honum oft við að út-
hrópa mannvonzku innflutn-
ingsyfirvaldanna eða að
minnsta kosti telja skilnings-
leysi innflutningsskrifstof-
unnar dæmalaust.
Nú kann það vel að vera að
stundum sé þörfin fyrir já-
kvæða afgreiðslu einstakra
umsókna. rangmetin. En ekki
breytir það hinu, sem er
mergurinn málsins, að gjald-
eyrir er ekki framleiddur á
inhflutningsskrifstofunni og
sú starfsemi sem þar fer
frám er ekki nema ávísana-
útgáfa á þann fisk sem ís-
lendingar draga úr sjó og
færa á erlendan markað, þótt
ýmsir gjaldeyrisumsækjendur
telji þá atvinnugrein alla lítil-
mótlegri en gjaldeyrishöndl-
unina.
Það hefur haldizt stöðugt
hin siðari ár að milli 90 og
100% af íslenzkum útflutn-
ingi er sjávarafli, og þar með
eru það aflabrögð íslenzkra
skipa öllu öðru fremur, sem
blása innflutningsyfirvöldun-
um nízku eða örlæti í brjóst.
Um þessar mundir þykir
ýmsum ekki sem bjartast yf-
ir í íslenzkum efnahagsmálum,
og það er vissulega rétt, að
ekki er vænlegt að standa
frammi fyrir nýrrf dýrtíðar-
bylgju.
En það er ekki lausn á
neinum vanda, að láta aðeins
uppi vandlætingu á erfiðleik-
um. Það ber að leita orsak-
anna og búa svo í haginn að
erfiðleikarnir verði yfirstign-
ir.
Alvarlegasti vágesturinn,
sem að garði hefur ríðið hér
á undanförnum árum er
hvorki verðsveifla á kaffi,
sykri, kaupgjaldi, bifreiðum,
benzíni eða neinar verðlags-
breytingar yfirleitt þótt
slæmar séu.
Minnkandi fiskafli er í-
skyggilegri gestur í íslenzkri
dyragátt en ndkkuð annað. Og
á undangengnum árum (má-
Ske er síðastliðinn vetur þó
undantekning, þótt ekki sé
það með vissu vitað enn) hef-
ur aflamagnið raunverulega
farið hraðminnkandi. Heild-
araflanum hefur verið haldið
uppi flest árin, þannig að með
aukinni veiðarfæranotkun
bátaflotans og lengdum vinnu.
degi sjómanna, sjósókn á
fjarlægari mið og aukinni
veiðitækni, fleiri og stærri
bátum hefur verið haldið í
horfinu en heldur ekki mikið
meira.
Aflamagn á hvem krók eða
í hvert net hefur þorrið —
þetta er alvarlegasta mál
okkar: ofveiði er á íslenzku
miðunum.
Það sem hér hefur verið
sagt um minnkandi aflamagn
á bæði við um togarana okk-
ar og einnig og ekki síður um
bátaflotann.
Það fer ekkj milli mála, að
ef möguleikar okkar til fiski-
fanga þverra að mun, þá er
vá fyrir dyrum, þá duga eng-
in bjargráð, þá verða lífs-
'kjörin að versna, því enn sem
komið er býr þessi þjóð ekki
yfir neinum möguleikum, sem
vegið geta upp á móti afla-
bresti.
Það er í skýrslur skráð, að
eitt árið reyndist afli okkar
vera um 70 tonn að meðaltali
á hvern sjómann okkar. Það
voru langsamlega mestu afla-
brögð sem þekkt voru í viðri
veröld. Þeir sem næstir Islend.
ingum komust þá, skiluðu
einungis sjötta hluta þessa,' á
hvern sinn sjómann.
Á þessu byggjast hin til-
tölulega góðu lífskjör Islend-
inga öllu öðru fremur og það
er heldur ekki vitað um neina
þá atvinnu- eða framleiðslu-
grein, sem við getum sýnt
neitt svipaða yfirburði í. Á
sjónum og sjávaraflanum
verða lífskjör okkar að byggj-
ast á næstu tímum að minnsta
kosti, — það er gott hvað við
kann að bætast af arðvæn-
legri framleiðslu, en fiskveið-
arnar hafa verið og verða
okkar örlög í næstu framtíð.
Ef við ættum einskis ann-
ars kost en að horfa á ofveiði
yrja mið okkar ur>p, og afla-
magn okkar mlnnka ár frá
ári svo sem líklegt er, ef ekki
væri að gert, þá væri allt
annað en bjart framundan nú.
En sem betur fer er sagan
hér ekki sögð til enda.
Þrátt fyrir vaxandi útgerð
okkar á seinni árum erum
við íslendingar hvergi nærri
hálfdrættingar við aðra sem
Islandsmið sækja til fiskjar
enn sem komið er.
Hafið umhverfis land okk-
ar, íslandsmið, er sem sagt
ekki nema að litlu leyti viður-
kennt séreign okkar en sem
komið er, enda sótt og nytjað
af eriendum aðilum meira en
okkur sjálfum. Það er til
dæmis talið, að togarafloti
okkar sé ekki nema tíundi
hluti þeirra togara sem Is-
landsmið sækja. ,
Greinilegt er því að mjög
miklir möguleikar sköpuðust
til að bægja ofveiðinni alger-
léga frá miðum okkar ef við
hefðum þar einir rétt til veiða.
Jafnframt mundi slíkt auka
að miklum mun veiðimögu-
leika íslenzku skipanna.
Það er þess vegna grund-
völlur allra efnahagsmála á
Islandi að islenzk landhelgi
verði stækkuð.
Eins og nú er komið okkar
hag á heimsmálasviðinu er
þess þó ekki að vænta, að við
Með þeirri stækkun land-
helgimmr sem nú hefur
verið endanlega ákveðin
stækkar hún um 58% og nær
einkaréttur Islendinga þá ti!
68.000 ferkílómetra svæð-
js af miðunum.
getum fengið viðurkenndan
allan þann rétt sem við sið-
ferðilega og efnahagslega
eigum til okkar miða í einum
áfanga.
Til þess erum við illu heilli
of fast reyrðir í hernaðar-
bandalag NATO-ríkjanna, sem
r’:amtr s ’ u' - rf* ’rnmálamenn
hrfa be"r" gert o'kkur að
meðHrnii’"'1. í n" kal’a vina-
b'ióðir okka»’. þótt revuslan
hafi gert okkur þá nafngift
að öfugmæli, að því er sum-
ar þeirra varðar.
En þrátt fyrir alla örðug-.
leika og tálmanir af hendi
þeirra aðila, sem telja okkur
fleðulæti við Norður-Atlanz-
hafshernaðarbandaiagið meira
virði en fisk úr sjó hefur nú
verið ákveðið, svo sem kunn-
ugt er, að ríkisstjórn íslands
ákveði landi okkar fiskveiði-
landhelgi 12 sjómílur út ffá
grunnlínu, í stað 4 mílna
fiskveiðitakmarkr.línu, sem nú
er. Breyting þessi á að ganga
í gildi hinn 1. september í
haust.
Núverandi fiskveiðitak-
markalína umlykur tæolega
43 þús. ferkm. svæði af ís-
landsmiðum. Talið er að
stækkunin í 12 mílur muni
auka svæði þetta um því seni
næst 58% og nær einkaréttur
Islendinga þá til 68 þús. fer-
kílómetra svæðis af miðun-
um.
Enginn skyldi þó ætla að
landhelgismálum okkar værl
endanlega siglt í höfn með
þessum aðgerðum. Þær eru
aðeins skref, vissulega lang-
samlega viturlegasta og nauð-
svnlegasta skrefið sem stigið
hefur verið í efnahagsmálum
okkar á síðustu árum og
jafnframt hluti af okkar
s.iálfstæðisbaráttu, og þvi er
landhelgisstækkuninni innileg-
ar fagnað með þjóðinní en
nokkurri annarri ráðstöfun
síðustu ára.
Á siómannadaginn er alveg
sérstök ást.æða til að óska
siómannastéttinni til ham-
insriu með þá ákvörðun sem
tekin hefur verið um stækkun
landhelginnar.'Það mun verða
rýmra um ísienzka fiskimenn
á miðum okkar í framtíðinni
en að undanförnu og þeir
munu af þeim sökum verða
fengsælli en áður, hreppa
ihærri hlut fvrir strit s’+t á
fifnum öldum og færa þ.ióðar-
búinu enn meira verðmæt; pu
nokkru sinni fvrr. en úr þeim
stað einum er bióðinni varan-
legra hjargráða von.
Vil kaupa
tveggja. herbergja
íbúð
eða lítið hús í eða utan
við bæinn. Tilboð merkt
„4“ skilist á afgreiðslu
blaðsins.
Karl Guðjónsson, alþingismaður:
STÆKKUN
LANDHELG-
INNAR
— grundvöllur allra efnahagsmála
á næstunni