Þjóðviljinn - 06.07.1958, Page 2

2) — ÞJÓÐVILJINN — Surmudagur 6. júlí 1958

if I dag er sunmidagurinn 6.
júlí :— 185. dagur ársins
— Bsther — Tungl í há-
suðri kl. 4.25. Árdegishá-
flæði kl. 8.47. Síðdegishá-
flæði kl. 21.09.
ÚTVARPIÐ
I
D A G :
lDt\'arpið á morgun:
9.30 Fréttir oc morguntón-
leikar: a) Konsert í G-
dúr on. 4 nr. 1 eftir
Vivaldi-Bp^’i. b) „Dir,
Seele des WeltaiF." kant-
ata (K429) eftir Mozart
cl Conserto grosso í B-
dúr eftir Hándel d) Rita
Streich syngur. e) Þættir
rr Jónsmessunætur-
draumnum op 21. eftir
Mendeissohn.
11.00 Messa í Laugarneskirkju.
15.00 Míðdegistónleikar pl.: —'
a) Frægir söngvarar
svngja lög úr óperum. b)
Við skólaslit, balletttón-
Hst eftir Strauss-Dorati.
26.00 Kaffitíminn: „Við tvö“,
Rav Martin og hlióm-
sveit hans leika létt lög.
17 00 Runnudagslögin.
18.30 Barnatími: a) Guðbiörg
Þorbjarnardóftir leik-
kona Ies frásöguna
Lnmbareksturinn eftir
.Tónas Jónasson frá
Hrafnagili. b) Fiórar 12
ára telpur syngia og
leika á eítara. c) Tíu ára
to1na leikur tv" lög á
píanó. d) Óskar Halldórs-
r'm kennari ]es sövuna
T)filevuferð eftir Ólaf
.Tóh. Sigurðsson.
19.30 Finipíkun á píanó: .Tose
It-nrbi leikur vinsæl lög.
20.20 Æsknslóðir- II. ísaf.iörð-
w (Réra Jón Auðnns).
20.45 Tónleikar: Tvö hljóm-
sveitarverk eftir Ravel
nf a) La Vals° (H'ióm-
=voit tónlistarháskólars
f, París leiknr: Ernest
á.nsermet stjórnar).
b) Píanókonsert fvrir
vin.stri hendi (Rohert
Fci^adesup og sinfóníu-
b'iómsveitin í Philadeln-
híu Ieika: Eugene Orm-
"ndv stjómar),
21.20 í °tuttu málí — Um-
aiónarmaður: Ieft,,T1
Fuðmundsson rit.höf.
22.00 Fréttir, íbróttaspjall og
veðurfregnir.
n . fo T>ans1ÖP’ (rtlötur). —
23.30 Dagskrárlok.
T"ev-vivð á rtiánudag:
16.30 Tónleikar: Lvg úr kvik-
mvndum (plötur).
20.30 Hm daginn og veginn
(ÓI. Gunnarsson).
20.50 Fínsöngur: Sigur\æig
Hialtested svngur.
21.10 Síðasti bóndinn í Þinsr-
vallahrauni: Björn Th.
Biörnsson talar við
. Símon í Vatnskoti.
21.45 Tónleikar: Albimoor
hl.iómsveitin leikur létt
lög (Dlötur).
22.15 Rúnaðar'þáttur: Frum-
búskapur — viðskinta-
búskapur (Amór Sigur-
iónsson ritstióri).
22.30 Kammertónleikar frá
tónlistarhátíðinni í
Stokkhólmi 1958 (fluttir
pf segulbandi): Strengja-
kvartett nr. 3 í F-dúr
eftir Stenhammar (Boro-
din kvartettinn leikur).
23 05 Dagskrárlok.
Heígidagsvarzla
Garðs- og Holtsapótek eru op-
in kl. 13—16 í dag. Lauga-
vegs apótek er opið frá kl.
1 9—22.
Næturvarzla
, er í Vesturbæjarapóteki alla
næstu viku, frá 22 að kvöldi'
til kl. 9 að morgni.
'ftm
Fimmtugur í dag:
Haraldur Guimlaugsson
Haraldur Gunnlaugsson póst-
maður er einn þeirra manna
sem því meiri fengur er að
kynnast sem þeir eru hlédræg-
ari: vinátta þeirra er því
traustari sem hún lætur
minna. yfir sér.
Haraldur Gunnlaugsson er
Húnvetningur, fæddur að
Kolugili í Víðidal 6. júlí 1908.
Móðir hans var Auðbjörg
Grimsdóttir og faðir Gunn-
laugur Danielsson, afkomandi
Gunnlaugs prests á Stað, og
læt ég ættfræðingum eftir að
rekja þá sögu. Það segja mér
Húnvetningar að heimíli þeirra
hafi verið víðkunnugt norður
þar fyrir víðsýni og frjáls-
lyndi. Hefur mér verið tjáð sú
saga, að þegar Gunnlaugur
faðir Haralds fór í Flenshorg-
arskólann 18 ára gamall hafi
hann að vetrinum loknum far-
ið til sjóróðra og ekki-komið
heim fyrr en um slátt. Um
sumarið eyddi hann öllum frí-
stundum með systur sinni Ing-
unni, en um haustið tjáði
hann karli f 'ður sínum að nú
færi Ingunn með sér í skói-
ann. Stúlkur fara ekki í skóla,
kvað karl hafa sagt. Þær geta
alveg eins lært og karlmenn-
irnir, svaraði Gunnlaugur.
Hvernig á að borga. kostnað-
inn? spurði karl. Ég vann
fvrir honum í vor, svaraði
Gunnlaugur, og fór Ingunn í
skólann, og var ein sfyrst ís-
lenzkra kvenna að leggja stund
á skólagöngu. Það átti fyrir
Ingunni að liggja að giftast
Ásgeiri á Reykjum í Lundar-
reykjadal; þeirra synir Magn-
ús Ásgeirsson og þeir bræður.
Þetta litla atvik gefur nokk-
uð til kynna að Haraldur
muni hafa hiotið gott . vega-
nesti frjálslyndis og' sjálf-
stæðrar hugsunar á æsku-
heimili sínu. Frá því ég
kvnntist Haraldi fyrst hefur
hann haft mikla andúð á
Ilaraldur Giinnlaugsson
6tríði. Eitt sinn sagði hann
mér að amma sín hefði kennt
sér að lesa og hafi hann þá
mikið lesið Heimskringlu með
frásögnum af Búastríðinu, og
hafi faðir sinn verið eindreg-
inn andstæðingur þess ný-
lendustríðs. Þegar Haraldur
varð 6 ára komst hann einnig
í kynni við annað stríð;
heimsstyrjöldina fyrri. Horfur
þóttu þá þannig að heppileg-
ast væri að tryggja sem mest-
an heimafenginn mat, því var
fært frá og kom það í hlut
snáðans 6 ára að sitja hjá
ánum. Þetta fannst honum
hræðilega leiðinlegt verk, en
var sagt að hann yrði að gera
þetta, því það væri stríð.
Þessu getur hann aldrei
gleymt. Haraldur þurfti því
snemma að' fara að vinna;
systkinin mörg og nauðsyn
að öll legðu sitt af mörkum.
14 ára gamall fór hann að
heiman til að vinna fyrir sér
og hefur dvalið lengstaf hér
svðra. Draumur hans var að
afla sér menntunar, en slíkt
var hægara sagt en gert á
þeim tíma fyrir einn og ó-
studdan ungling. Að sá
draumur rættist ekki munu
hafa orðið honum beizk von-
brigði. Honum tókst þó að afla
’ sér t'öluverðrar menntunar,
m.a. að læra tungumál. Á ár-
unum 1928 og 1929 var hann
á gamla Gullfossi, fór af skip-
. inu ytra og la.gði land undir
.fót og ferðaðist þá um Mið-
Evrópu. Munu Spánn, Port-
úgal og Sovétríkin vera einu
EvrópuP'ndin sem hann hefur
' ekkf Ttornið til enn. Það mun
hafa verið 1942 að hann fór,
fyrir milligöngu Lofts Guð-
mundssonar á ljósmyndaskóla
í Bandaríkjunum og lærði þar
Ijósmynda- og kvikmyndatöku
í 2 ár. Þegar heim kom hófst
ganga milli iðnráðs og lög-
reglustjóra í því augnamiði að
fá úr því skorið hvort hann
mætti vinna þetta starf. Hef-
ur ekki spurzt til pappíra
hans og skírteims frá skól-
anuna síðan þeir lentu í vörzlu
fyrrnefndra aðila. Þar með
lauk Ijósmyndagerð Haralds,
og hann gerðist póstmaður,
bvrjaði raunar að vinna hjá
póstinum 1932 en hefur verið
fastur starfsmaður síðan 1946.
«>■
Það veganesti víðsýnis og'
réttlætiskenndar er Haraldi
hlotnaðist á æskuheimili sínu
hefur reynzt honum endingar-
gott. Hann hefur verið ein-
dreginn sósíalisti allt frá
æskuárum. Var á fundum i
Félagi ungra kommúnista í
þann tíð að það hélt m.a.
fundi uppi ! Siglufjarðarskarði
og enginn Kommúnistaflokkur
var enn til á íslandi. Eitt
sinn spurði ég hann hvernig
hann hefði fengið skilning á
þessum málum svo snemma.
Jú, pabbi hafði með einhverj-
um hætti fengið bækur unv
sósíalisma. í þá daga voru ís-
lenzkir bændur ekki hræddir
við að kynnast nýjum hug-
sjónum.
Ekki a.lls fyrir löngu spurði
ég Harald hvort honum fynd-
ist heimurinn hafa batnað frá
því hann var ungur drengur.
Já, svaraði hann, kjör fólks-
ins hafa gerbreytzt, ekki sizt
i sveitunum. En að sumu leyti
finnst mér fólkið ekki hafa
batnað eins mikið og kjörin
hafa breytzt. Það hugsar
naumast eins mikið um ná-
ungann eða samborgarann og
ger.t var þá. Hæfileikinn til
að hugsa sjálfstætt virðist
hafa minnkað. Það veit ekki
hvar það stendur í þjóðfé-
laginu, — en æskan í dag er
hraustari og stæltari en
nokkru sinni hér á Islandi.
Ég treysti því að Haraldur
fyrirgefi mér að ég hef hér
kjaftað frá ýmsu sem hann
hefur ekki reiknað með að
prentað yrði á afmælisdaginn
sinn, og færi honum beztu af-
mælisóskir og þakkir fyrir góð
kynni og traust liðsinni ævin-
lega við það sem hann hefur
álitið sannast og réttast.
ÁTTTvÆÐ
Áttræð verður á morgun 7.
júlí Anna Jónsdóttir, Skipholti
36.
Brighton tók nú eftir því að byssuhlaupið var gljá-
fægt. „Sjáðu, Þórður, byssan hefur ekki verið tekin
eftir að skipið sökk, hún er það vel útlítandi“, hann
sneri sér að eyjarskeggjanum, „hvernig komst þú
yfir þessa. byssu?“ sagði hann ógnandi, „ekki varst
þú um borð!“ Eyjarskegginn skalf á beinunum. „Eg,
heri’a minn, vera um borð líka, ég einn farþegi“.
Brighton horfði á hann furðu lostinn. „Þú hvað?“
hrópaði hann, „hvernig (komst þú frá borði, aðeins
konumar og hásetarnir sluppu?“ „Eg einn af kon-
um“ svaraði eyjarskegginn.
R I K K A
Mano, sem í ofsanræðslu Frank og Funkmann urðu nú gefið svefnlyf og við rönkuð- enn húinn að jafna sig. Rikka
hafði stokkið í sjóinn, sá enga að rekja allt ævintýrið fyrir um ekki yið okkur fyrr en við lá nú í faðmi manns síns og
aðra leið en að synda að skip- lögreglunni. „Hvernig stóð á vorum konmir út á rúmsjó“, átti bágt með að trúa þvi
inu aftur. Hann var settur í þvi að þið snéruð ykkur ekki sagði Fynkmann og var dállt- að hann væri hjá henpi aftur
varðhald með það sama. til lögreglunnar ?“ Okkur var ið æstur, því hann var ekki heill 'A húfi.