Þjóðviljinn - 02.08.1958, Blaðsíða 5

Laugardagur 2. ágúst 1958 — ÞJÓÐVILJINN — (5
Krðnprinsinn kvað hafaskotiikinglnn
þegar hann hugðist leggfa nlður völd
Frétfamenn skýra frá rás atburSanna
by'tingarmorguninn í Bagdad
Eftir því sem bezt verður vitað' var það Abdul Illah
krónprins sem skaut Feisal írakskonung í bræði mánu-
dagsmorguninn í fyrri viku, þegar byltingin var gerö
í Bagdad.
Þetta segir Paul Hámmerich,
fréttaritari danska blaðsins
Politiken, sem var í hópi fyrstu
blaðamanna frá Norðurlöndum
sem sótt hafa frak heim eftir
byltinguna.
Sjö Jiðsforingjar sendir inn
Hammerich segir að margar
sögur gangi í Bagdad um afdrif
konungsfjölskyldunnar. Senni-
legust finnst honum sú að Kas-
sim uppreisnarforingi hafi sent
sjö liðsforingja inn i konungs-
höllina, þegar búið var að um-
kringja hana og rjúfa allar
símaleiðslur.
Liðsforingjarnir komu að
Feisal konungi í rúminu. Hon-
um var skýrt frá hvernig kom-
ið væri og þess krafizt í nafni
hersins að hann legði niður
völd.
Feisal var 23 ára gamall,
heilsutæpur og veiklundaður.
Hann kom til ríkis barn að
aldri þegar faðir hans fórst
í bílslysi og Abdul Illah móður-
bróðir hans fór með konungs-
valdið fyrir hans hönd. Eftir
að Feisal varð myndugur hélt
hann áfram að sækja ráð til
frænda síns, sem var ríkisarfi
meðan konungur átti engan
son.
Nú náði Feisal hvorki til Ab-
duls Illah né Nuri el Said for-
sætisráðherra. Hann játaði
kröfu liðsforingjanna og fór inn
í skrifstofu sína til að skrifa
valdaafsal. Þá var lífvarðarfor-
ingi búinn að vekja Abdul Illah
sem skipaði lífverðinum að
grípa til vopna og s'kothríð
hófst úti í hallargarðinum. Rík-
isarfinn þusti inn í herbergi
konungs með skammbyssu í
hendi. Þegar hann varð þess;
var að Feisal ætlaði að gefast
upp varð hann æfur og skaut
konung. Sjálfur var Abdul
Illah svo skotinn til bana jafn-
skjótt og hann kom út á hallart-
svalirnar til að kynna sér á-
standið í kringum höllina.
Þessa frásögn hefur Hamme-
rich eftir útlendingi sem búsett-
ur er í Bagdad og hefur góð
fréttasambönd. Irakskur liðs-
foringi sagði liinsvegar svo frá
að konungur og ríkisarfj hefðu
flúið út á svalirnar undan
sprengjukasti í höllinni og þar
hefðu báðir orðið fyrir skotum.
Það verður sagnfræðinganna að
skera úr þessu, segir danski
blaðamaðurinn.
Ætlaði að hjálpa Chamoun
í rauninni var það Nuri el
Saicþ sem réði því, hvenær 'bylt-
ingin víJ gerð. Hann skipaði
Kassim hershöfðingja að fara
með þriðju herdeildina, kjarna
irakska hersins, fullbúna til
bardaga inn í Jórdan, sam-
bandsríki íraks. Þar átti liðið
að taka sér stöðu við landamæri
Sýrlands og vera reiðubúið til
að koma stjórn Chamouns for-
seta i Líbanon til hjálpar jafn-
skjótt og skipun bærist. Nuri
virðist hafa. verið staðráðinn
í að ráðast á Sambandslýðveldi
araba til að komast til Líba-
nons að hjálpa Chamoun að
bæla þar niður uppreisn þjóð-
ernissinna.
Kassim hafði árum saman
verið staðráðinn í því að steypa
konungsfjölskyldunni og ein-
ræðisstjórn Nuri af stóli. Fyr-
ir fjórum árum tók hann að
undirbúa uppreisnina. Örfáir
óbreyttir borgarar, mennta-
menn, kaupsýslumenn og for-
ingjar sumra stjórnmálaflokk-
Bagdad aðalstöðvar fyrir
njósnir um alla Vestur-Asíu,
vissu ekki neitt af neinu.
Feisal, Abdul Illah og Nuri
sváfu og hvíldu sig undir flug-
ferð um morguninn á ráðstefnu
Bagdadbandalagsins í Istanbul.
Herstjórn Bagdadbandalagsins
og and-undirróðursnefnd þess,
sváfu einnig í Bagdad og vissu
ekki að upureisnin, sem þær
áttu að fyrirbyggja, hafði brot-
izt út.
Eini bardaginn sem nokkuð
kvað að varð við konungshöll-
ina. Enginn nema örfáir líf-
verðir vildu verja konungsætt
Hashemíta og stjórn Nuri el
Said. En forsætisráðherrann
var horfinn. Þessi gamli refur,
sem stjórnað hafði írak með
svipu og böðulssverði lengst
af frá 1930, hafði marga
munna á greni sínu.
Þegar- Nuri varð þess var að
símasambandið við höll hans
hafði verið rofið, þaut hann á
náttfötunum niður í kjallara,
varpaði yfir sig kvenskikkju
og brá blæju fyrir andlitið. Síð-
an hvarf hann inn í leynigöng,
sem lágu niður að Tigris.
Barn kom upp imi Nuri
Hermennirnir sem ruddust
inn il höllina fundu þar aðeins
Framhald á 7. síðu.
Frændumir Feisal írakskommgair ('t. v.) og Hussein Jórdans-
kommgur. Myndin var tekin í vor þegar þeir mynduðu ríkja-
samband. Nú er Feisal fallinn og Hussein reynir að sitja á
brezKúni 'byssustingjuni.
r
Ufvarpstæki gerð
uppfæk í Ammari
Kussein Jórdanskonungur vaitur í sessi seg-
ir fréttaritari New York Times
Þeir Vesturlandamenn sem bezt þekkja til í Jórdan
telja. eins líklegt að Hussein konungur verði að hröklast
frá völdum áöur en misseri er liðið.
Þetta sagði Paul Undenvood,
fréttaritari New York Times
í skeyti sem hann sendi blaði
sínu frá Róm 26. júlí eftir ferð
til Amman, höfuðborgar Jórd-
ans.
Abdu! Illah
anna sem Nuri hafði bannað
voru í vitorði með honum. Inn-
an hersins hafði hann náið sam-
starf við Abdul Salem Aref,
sem nú er varaforsætisráðherra
í stjórn hans. Þéir höfðu feng-
ið í lið með sér hóp ungra liðs-
foringja.
Þegar Kassim var skipað að
halda með þriðju herdeildina til
Jórdans ákvað hann að hefjast
handa. Hann krafðist svo mik-
illa skotfæra fyrir lið sitt að
ganga varð á birgðir annarra
herdeilda. Þegar skotfærin voru
fengin tók hann sig upp með
lið sitt frá Basra við Persaflóa.
Komst undan öm leynigöng
Klukkan þrjú á mánudags-
nóttina kom Rassim með her
deild sína til Bagdad. Klukkan
tíu mínútur fyrir fimm voru
allar lögreglustöðvar, símstöð-
in, pósthúsið, útvarpsstöðin og
aðrar opinberar byggingar á
valdi manna hans. Öllum vegum
út úr börginní hafði verið lok-
að og vörður settur við erlend
sendii'áð. Byltingin í írak var
í raun og veru um garð gengin
án þess að nokkru skoti liefði
verið hleypt af. Undirbúnings-
starf uppreisnarforingjanna
hafði verið svo vandlega af
hendi leyst að allt gekk eins
og í sögu. Lögreglunjósnarar
Nuris, konungsfjölskyldan,
leyniþjónustur Vestunæidanria,
sem árum saman hafa haft í
Sveppatízka og K-lína eru
nýjasta skipun frá París
Tízkuharðstjórar Parísar eru byrjaðir að gefa út skip-
anir sínar til kvenfólksins um hvernig því beri að klæð-
ast næsta vetur.
Á mánudaginn riðu Patou og
Cardin á vaðið, báru poka og
blöðrur á hauga og tilkynntu
kvenþjóðinni að hún ætti sem
fyrst að breyta. sér í gorkúlur
eða bókstafinn K.
Patou sýndi sín sköpunar-
verk árdegis. Þar bar mest á
K-línunni, flíkum sem eru næst-
um sléttar að framan en tekn-
ar inn um mittið að aftan. ■—
Kona sem ber slíka flík lítur
út frá hlið eins og K, rétt eða
öfugt eftir því hvort horft er
á hana frá hægri eða vinstri.
Stuttir og mittislausir
Það sem lítt hefur breytzt
frá síðasta ári er síddin á
kjólunum um mittið. Þeir eru
stuttir og mittisins gætir lítt.
Síðdegis á mánudaginn sýndi
Pierre Cardin, höfundur pokans
það sem hann hefur upphugsað
síðasta misserið. Það er ekki
svo lítið. Konur í fötum frá
honum eiga í vetur að iíta út
eins og ætisveppir. Neðri hluti
kjólanna er sléttur og mittis-
laus, það er stilkurinn. Yfir
hann breiðist svo hjálmurinn
sem er myndaður af breiðum
krögum, viðum fellingablússum
og. öðru siíku.
Hattarriir eru líka sóttir til
sveþpánria, þéir eru barðastór-
Ströng ritskoðun
Hann gat ekki sagt allt af
létta meðan hann dvaldi í Am-
man, vegna þess að stjórn
Husseins heldur uppi strangri
ritskoðun og strikar út úr
skeytum allt sem henni fellur
ekki í geð. Fréttaritararnir
hafa ekki einu sinni fengið að
skýra frá því að skeyti þeirra
eru ritskoðuð.
Heimildarmenn Underwo ods
segja að það eina sem dugi til
að halda Hussein við völd sé
öflugur her frá Vesturveldunum
til að halda þegnum hans niðri.
Logn á undan stormi
I Amman bar mönnum sam-
an um að kyrrðin sem þar
ríkir nú væri lognið á undan
storminum. Tveir þriðju lands-
manna í Jórdan eru Palestí iu-
arabar, sem vilja flestir að
ir og kringlóttir og hallast ekki
mynda höfuðsvepp ofan á kjól-
sveppnum.
Brúni liturinn fyigir sveppa-
tízkunni og sömuieiðis mörg
litbrigði ijósra efna, næstum ]an(jjg sameinist Sameiningar-
hvítra. Svo voru sýndar sultu ]ýgve](jj araba undir forustu
rauðar flíkur og öll blæbrigði Nagsers
af bláu.
Síðir með mitti
1 fyrradag var svo röðin
komin að Yves Matthieu- Saint
Laurent, sem varð æðsti prest-
ur tízkuhússins Dior að stofn-
andanum látnum. Hann liefur
gert sér lítið fyrir og fært
kjólfaldinn niður á miðjan kálfa
— 15 sm neðar en á siðustu
sýningu. Svo hefur hann við-
urkennt tilveru mittisins, en
þa^ð skal vera upp undir bring-
spölum.
Þeir Saint Laurent og Cardin
þykja nú mestir bógar með-
al tízkuhöfundanna í París. —
Báðir eru ungir og hver veit
hvaða myndbreytingum þeir
eiga eftir að valda á kvenfólki
sem hlýðir þeim. Nóg er fjöl-
breytni hugsanlegra fyrirmynda
í jurtaríkinu, kartöflulínan,
bananalínan og burknaiínan
ættu að vekja athygli þegar að
þeim kemur. Svo er allt skor-
dýraríkið og hver veit hvað.
Nú hafa andstæðingar kon-
ungs hægt um sig, því að j eir
kæra sig ekki um að egna
Vesturveldin til aukinnar íh'ut-
unar. Bretar sendu 2000 manna
fallhlífarlið til Jórdans eftir
að Feisal, frænda Husseins, var
steypt af stóli í Irak.
Handtökur, aftökur
Hussein getur ekki reitt sig
á herinn. Talið er að hann liafi
látið handtaka um 150 liðsfor-
ingja snemma í júlí fyrir að
sitja á svikráðum við sig. / ðr-
ir fréttamenn en Underwood
hafa skýrt frá því að fullyrt
sé í Amman að Hussein hafi
látið skjóta að minnsta kosti
30 af föngunum umsvifalanst.
Dagana sem Underwood var
í Amman var handtökum lát-
laust haldið áfram. Mcðal
fanganna eru að minnsta kosti
þrlr háttsettir embættismenn og
alltaf er verið að grípa nýjá
Framhald á 7. síðú