Þjóðviljinn - 02.09.1958, Qupperneq 3

Þriðjudagnr 2. september 1958 — í>JÖÐVIL*JINN
(3
„Vernd smáþjóðanna“ uhdir brezkum fána: „réttur“ hins sterka til að rœna hinn
máttarminni í skjóli hervalds. — (Ljósmst. Sig. Guðm.)
Bretar ráðast inn í íslenzka
landhelgi og ræna með valdi
Betur gátu Bretar vart
Framhald af 1. síðu.
Skilja fréttirnar nú betur
Við tslendingar höfum á
undanförnum árum heyrt
fregnir brezka útvarpsins af
því þegar þeir hafa skýrt frá
aðgerðum d num til að halda
uppi lögum og rétti og „vernda
smáþjóðir“ í ýmsum hlutum
heims.
I gær skýrði brezka útvarpið
frá slíkum aðgerðum á Islands-
iniðum. Það lýsti því hvernig
brezkir togarar hefðu í glaða-
tunglskini gert innrás í land-
helgi Islands undir vernd og
samkvæmt fyrirskipun brezks
herskips. Var síðan aðgerðum
lýst nánar, sagt að veiðisvæðin
væru 8 mílna breið og 30 mlina
löng og loks sagt að „aðgerð-
irnar hefðu byrjað mjög vel,
togaraskipstjórarnir lilýtt öll-
>wn fyrirskipunum (um ránið)'
Islendingar mfanu eftirleiðis
skilja betur þegar brezka út-
varpið skýrir frá „velheppn-
uðum aðgerðum" Breta til að
halda uppi rétti meðal annarra
þjóða.
Kærar signrminningar.
Tveir brezkir ránstogarar
fóru að Horni, en aðalræn-
ingjaflotanum, 9 togurum und-
ir vernd brezks herskips, var
stefnt til Dýrafjarðar. Er auð-
sætt að hið „brezka ljón“ hef-
> ’ur valið stað þenna af sinni al-
ikunnu smekkvísi, því
þarna eiga Bretar kærar
sigurminningar; fyrir 50 ár-
um sökktu þeir þar íslenzk-
um bát og tókst að drepa
þrjá Islendinga sem voru
þar að löggæzlustörfum.
Brezkar fallbyssur
maimaðar.
Þegar íslenzku varðskipin
hófu í gærmorgun aðgerðir
gegn. hinum brezku ræningjum
við Dýrafjörð beitti brezka
freigátan Palliser þegar valdi
til að hindra að varðskipið
fkæmist að sökudólgnum. Kom
hún á mikilli ferð með mannað-
ar fallbyssur og sigldi á milli
varðskipsins og landhelgis-
þfj'Ötsíris, þániiig að varðskip-
!ð kómst ekki að togaranum.
lýst löngun sinni til að end-
urtaka manndrápin frá því
fyrir liálfri öld. Enn þyrstir
hið ellihruma „brezka Ijón“
í íslenzkt blóð.
íslendingar vakna.
Þeir Islendingar sem fram
að þessu hafa ekki viljað trúa
þ*' að brezk vinátta þýddi
kröfu Breta um að ræna hinn
máttarminni vöknuðu í gær —
og margir allhastarlega.
Fréttamenn Þjóðviljans
skruppu með flugvél Flugfé-
lags Islands siðdegis í gær til
að sjá hina brezku „vernd
smáþjóðanna" í verki úti fyrir
Vestfjörðum. Og þeir voru
ekki einir á ferð: flugvélin var
fullskipuð mönnum er fóru
sömu erinda. Þar voru ungir
menn og aldraðir. Elztur mun
hafa verið Skagfirðingur einn,
64ra ára gamall.
„Bóstugt var í Bifi'*.
Það er flogið móti sól, yfir
þveran Faxaflóa og Snæfells-
nes. Úti á nesinu blasir Rif við
síðdegissólinni. Það var þar
sem brezkir ofbeldismenn
drápu Björn ríka fyrr á öld-
um. — Brezkir ræingjar eru
ekki að koma fyrst við sögu á
Islandi í dag. En þegar Björn
var fallinn sagði Ólöf Lofts-
dóttir kona hans: „Eigi skai
gráta Björn bónda, lieldur
safna liði“. Það heit kvað hún
hafa efnt með því að setja
hóp brezkra manna í fanga-
vinnu vestur á Skarði.
fíin brezka oxi og Suæ-
björn í Hergilsey.
Rif á Snæfellsnesi er ekki
langt að baki þegar niðri blasa
Bjarneyjar. I október árið 1910
fór sýslumaðurinn, Guðmundur
Björnsson, þar til fundar við
brezkan landhelgisbrjót. Þegar
hann réðist til uppgöngu á tog-
arann ætlaði hinn brezki ræn-
ingi að hindra það en sýslu-
maður og Snæbiörn í Hergils-
ey komust þó um borð. Sneri
þá brezki skipstjórinn móti
sýslumanni og reiddi öxi til
hþggs, en Sriæbjörn þreif járri-
flein og lét Bretinn þá öxina
síga. En hann neytti liðsmun-
arins til þess að ræna íslenzk-
um löggæzlumönnum og sigla
með þá til Englands.
Manndráp á Býrafirði.
Það er flogið norður yfir
ströndina og út Patreksfjörð,
vestur undir Dýrafjörð. Það
var árið 1899 að Hannes Haf-
stein var eýslumaður þar
vestra. Þá áttu Islendingar
engin varðskip, en sýslumaður
fór út í brezkan landhelgis-
brjót á róðrarbát. Bretarnir
meinuðu þeim uppgöngu — og
sökktu bátnum. Horfðu þeir á
þrjá íslendinga farast og drógu
hina eltki upp í togarann fyrr
en aðrir íslenzkir bátar frá
landi voru að koma á vett-
vang. — Það er auðvitað til
að halda þetta sigurafmæli liá-
tíðlegt að Bretar stefndu ráns-
flota síniun til Dýrafjarðar í
fyrrinótt.
1. september 1958.
Þannig mætti lengi telja, þv>i
segja má að strörid íslands sé
vörðuð minningum um brezkt
ofbeldi, brezk rán. En nú erum
við komin á ákvörðunarstað.
Hinn 1. sept. — í dag' —
gerðu Bretar innrás í Iand-
helgi Islands: sendu lierskip
sín gegri einni minnstu þjóð
veraldar; þjóð án hers. Er
þetta góður vottur Mns
brezka hugrekkis.
„Vernd smáþjéða": Rán í
skjóii fallbyssukjafta.
Þarna voru þeir. Um 11 míl-
ur úti af Kópsnesi, milli
Tálknafjarðar og Arnarfjarðar,
gat að líta 9 brezka togara að
veiðum og verndaði brezkt her-
skip ránið með gapandi fall-
byssukjöftum.
Við erum ekki á öld Björns
ríka, heldnr ekki á öldinni sem
leið, — þetta er að gerast í
dag: 1. september 1958.
„England væntir
þess ..."
Samkvæmt upplýsingum frá
landhelgisgæzlunni í gærkvöldi
kvað einn skipstjórarina i
brezka ræningjaflotanum hafa
beðizt leyfis um að leita hafn-
ar á íslandi. Honum var bann-
að það.
Annar skipstjóri í ræningja-
hópnum baðst leyfis að fara
út fyrir landhelgislínuna — í
von um að fiska eitthvað! —
Framhald á 2. síðu.
Allir viðurkenna nema Bretar '
Framhald af 1. síðu.
Belgísk skip og þýzk, sem voru
að veiðum innan 12 mílna
markanna á sunnudag, færðu sig
út fyrir 12 mílna línuna áður
en reglugerðin tók gildi. Á
tveimur stöðum við landið hafa
brezkir togarar undir stjórn
brezkra lierskipa gert tilraunir
til að veiða innan liinnar nýju
fiskveiðilandhclgi. Þar er um
að ræða 11 skip, 9 á öðrum
staðnum og 2 á hinum.
AIls staðar annarssmðar við
landið hefur fiskveiðilandhelg-
in verið laus við ágang brezkra
skipa af ótta við landhelgis-
gæzluna.
Það er b'í augljóst að strax á
fyrsta degi hefur mikilvægum
árangri verið náð, þaf sem skip
allra þjóða, sem fiskveiðar
stunda við ísland, nema Breta,
viðurkenna í framkvæmd fisli-
veiðilandlielgi íslands. Tilraunir
Breta til veiða undir stjórn lier-
skipa eru fyrirfram dæmdar til
að mistakast, þar sem slíkar
veiðar er ekki liægt að s rinda
nieð neinum árangri.
Þá er einnig vitað um ýmsa
brezka togara, sem hafa lialdið
sig fyrir utan 12 mílna mörkin
og vilja ekki veiða innan fisk-
veiðilandhelginnar.
Þeir brezkir togarar, sem veitt
hafa innan fiskveiðilandhelginn-
ar verða allir teknir á sínum
tínia og sektaðir. Nöfn þeirra og
númer hafa þegar verið tekin
upp, og fullnægjandi sannanir
Hggja íyrir um sekt þeirra.
Tólf mílna fiskveiðilandhelgin
er því þegar orðin staðreynd
sem ekki verður kvikað frá“.
Þegar á undanhaldi
Landhelgisbrot Breta eru í
senn níðingsleg og heimskuleg.
og undanhald ofbeldismannanna
birtist greinilega i gær. Upphaf-
lega hafði verið sagt að 200
brezkir togarar myndu koma á
íslandsmið til landhelgisbrota,
síðan urðu þeir 100, því næst
50 og þegar á átti að herða voru
þeir komnir ofan í 11 — en
eitt manndrápaskip brezka flot-
ans beið togaralaust fyrir aust-
urströndinni! Það kom sem sé
í ljós að veiðar undir herskipa-
vernd, eru ófi'amkvæmanlegar.
Þegar í fyrrakvöld átti einn af
brezku blaðamönnunum hér tal
við togarann Northern Sky og
spurði hvort hann myndi ekki
koma inn fyrir 12 mílurnar,
samkvæmt fyrirmælum brezku
stjórnarinnar. . Skipstjprjnn
kvaðs ekkj myndu brjóta laud-
helgina; það væri of mikil á-
liætta. í gær bað einnig einn af
togurunum 11 um leyfi herskips
til að fara út fyrir 12 mílurnar,
til þess að geta veitt fisk á eðli-
Iegan hájt! Fékk hann það leyfi
eftir mikla eftirgangsmuni og
með því skilyrði að hann kæmi
inn fyrir landhelgina áður en
myrkur skylli á!
Mannslíf fyrir brezka
heimsveldið?
Þá bað einn af brezku togur-
unum um leyfi herskips til þess
að mega fara til hafnar. Mun
ástæðan hafa verið sú að alvar-
lega veikur sjómaður var um
borð. Neítaði yfirmaður herskips-
ins um þá beiðni; sektin var
mikilvægari en sjómaðurinn.
Vonlaus barátta
Brezku togaraskipstjórarnir
vita fullvel að barátta þeirra er
vonlaus. Þeir munu allir fá
dóni og þeim dómi verður full-
nægt þeg.ar er til þeirra næst.
Og öll skip sem veiðar stunda á
fslandsmiðum verða fljótlega að
hafa samband við land, bæði a£
völdum illviðra, bilunar, sjúk-
leika og af öðrum áslæflum. Og
þá verða þjófarnir teknir. Þeir
vita einnig fullvel að þeir geta
ekki farið einir til Bretlands
með afla sinn — þá verða þeir
einnig teknir — allir veiðiþjóf-
arnir verða að sigla sainan til
Bretlands undir herskipavernd.
Og veiðitíminn hér verður
skammur, því herskipin hér
þurfa fljótt að fá nýjar olíu-
birgðir, og þær birgðir verða
ekki afhemtar hér. Öll hernaðar-
áætlun Breta er óframkvæman-
leg, vonlaus; og það ’munu ekki
líða margir dagar þar til þeir
sjá sér þann kost vænstan að
gefast upp, skilyrðislaust.
Mikill sigurdagur
Dagurinn í gær var mikill sig-
urdagur fyrir íslendinga. Marg-
ii- munu hafa óttast. að erlendar
þjóðir myndu sýna aðgerðum
okkar alvarlega andstöðu; en í
gær kom í ljós að allar þjóðir
viðurkenna aðgerðir okkar, sum-
ar formlega, aðrar í verki —
nema Bretar. Það kom einnig
í ljós — sem ýmsum mun hafa
komið meira á óvart — að yfir-
gnæfandi meirihluti brezka tog-
araflotans viðurkennir einnig að-
gerðir okkar í verki. Æsinga-
mennirnir í samtökum brezkra
togaraeigenda hafa auðsjáanlega
ekki einu sinni stuðning starfs-
bræðra sinna — en þeir hafa
fengið því áorkað að bæta enn
einum, smánarbletti á hinn flekk-
aða fána brezka heimsveldisins.
Á sama tíma og brézk; flot-
inn gerði árás sína á ís-
lenzka löggæzlunienn um
borð í Ægi í gærmorgun,
sneri brezka sendiráðið i
Keykjavík sér til lögreglu-
s'jórans og bað um vernd
íslenzkra löggæzlumanita
í Reykjavík. Var þeirri
beiðni að sjálfsögðu vel
tekið, og í gær stóðu lög-
reglumenn, óeinkennis-
klæddir og' einkennis-
klæddir, vörð við aðsetur
Breta við Laufásveg og í
Þórsliamri, en Erlingur
Pálsson yfirlögregluþjóim
kannaði liðið við og við
í fullum skrúða. Er þess að
væníía að brezka sendi-
herranum, mr. Gilchrist,
hafi liðið vel í skjóli ís-
lcnzku löggæzlumannanna
á sama tíma og starfsbræð-
ur þeirra stóðu andspæn-
is fallbyssukjöftum brezkra
lierskipa.