Þjóðviljinn - 11.09.1958, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 11. september 1958 — ÞJÓÐVILJINN — (3
Þorsteini Erlingssyni reistur
minnisvarði við Hlíðarendakot
Varðinn verður afhjúpaður 27. september
i n. k., á 100. afmælisdegi skáidsins
Hinn 27. september n.k. eru liðin 100 ár frá fæöingu
Þorsteins Erlingssonar skálds og þann dag verður af-
hjúpaöur minnisvaröi um skáldiö í skógræktarreit Rang-
æingafélagsins hjá Hlíöarendakoti.
Björn Þorsteinsson, formaður
Rangæingafélagsins í Reykjavík,
Cg aðrir forystumenn félagsins
skýrðu blaðamönnum frá þessu
í fyrradag.
Minnisvarði
í Þorsteinslundi
Nokkur ár eru nú liðin siðan
Rangæingafélagið sneri sér til
Nínu Sæmundsson myndhöggv-
ara og fól henni að gera brjóst-
mynd af Þorsteini Erlingssyni,
en Nína er alin upp á Nikulásar-
húsum, næsta bæ við Hlíðar-
endakot, svo að hún er Fljóts-
hlíðingur á sama hátt og Þor-
steinn.
Við Drífandafoss hjá Illíðar-
endakoti hefur verið girtur um
Lán til aukningar
varastöðvarinnar
Á s.l. ári samþykkti bæjar-
stjórn Reykjavíkur að iáta setja
vélasamstæðu til viðbótar í vara-
stöðina við Eliiðaár. Var þetta
einkum ákveðið með tilliti til
hitaveitunnar og þeirrar þjónustu
sem hún verður að fá frá vara-
stöðinni.
Búið er nú að festa kaup á
efni til þessarar aukningar vara-
stöðvarinnar og loforð er fengið
fyrir láni í Bandaríkjunum fyrir
erlenda kostnaðinum við verkið.
Er það að upphæð 300 þús. doll-
arar eða tæpar 5 millj. ísl. kr.
Xánið á að endui'greiðast á 5
árum og vextir eru 5%.
Rafmagnsveitan mun einnig
þurfa að taka lán innanlands
fyrir verulegum hluta innlenda
kostnaðarins. Ráðgert er að þess-
ari aukningu varastöðvarinnar
verði lokið haustið 1959.
2ja ha reitur, þar. sem Rangæ-
ingafélagið mun sjá um að rækt-
aður verði skógur. Reitur þessi
heitir Þorsteinslundur og þar á
minnisvarði skáldsins að standa.
„Sólskríkjan“, merkið sem
selt verður á morgun
Minnismerkið verður afhjúpað,
eins og fyrr segir, 27. sept. á
aldarafmæli skáldsins. Sigurður
Nordal prófessor flytur þá erindi
um skáldið, leikarar lesa úr
verkum þess og sungin verða lög
við ljóð Þorsteins.
Rangæingafélagið hefur og
fengið Nínu Sæmundsson til að
gera mynd af sólskríkju og eft-
ir henni hafa verið steypt eink-
ar falleg merki, sem seld verða
á morgun til ágóða fyrir Þor-
steinslund og minnismerkið. Þótt
félagið hafi notið rausnarlegra
framlaga bæði einstaklinga og
stofnana, þ. á, m. Átthagafélags
Rangæinga i Vestmannaeyjum,
þá heitir það á fólk að ljá sér
lið og heiðra minningu Þor-
steins Erlingssonar með því að
kaupa og selja merkin. Formað
ur fjáröflunarnefndar Þorsteins-
sjóðs Rangæingafélagsins er
Iiákon Guðmundsson hæstarétt-
arritari.
í dag hefur nefndín opna
skrifstofu í Skátaheimilinu við
Snorrabraut kl. 5—7 síðdegis og
allan daginn á morgun. Heitir
félagið á börn og unglinga að
koma og taka merki til sölu.
Hvers vegna er SÞ ekki..,
Framhald af 1. síðu. . '1
krefjast fulltingis alþjóðá-
samtakanna til að lirinda á-
rásinni og tryggja íslend-
ingum bætur fyrir þau ó-
hæfuverk sem hafa verið
unnin og unnin kunna að
verða.
llrás Breta verður að
ræða sérstaklega
Landhelgismálin almennt
koma á dagskrá Allsherjar-
þingsins, sem hefst í New York
í næstu viku, því Genfarráð-
6tefnan er meðal dagskrárliða.
En auk uniræðna um Iandhelg-
ismáiin almennt, verður að
sjálfsögðu að taka framferði
Breta sérstaklega fyrir, árás
þeirra á fuilveldi Islendinga og
brot þeirra á sjálfri stofnskrá
Sameinuðu þjóðanna. Ekkert
fullvalda ríki getur þolað slík-
ar árásir án þes-s að grípa til
gagnráðstafana, og það er
vægast sagt furðulegt að ut-
anríkisráðherra hefur ekki enn
gert ráðstafanir til þess að til-
kynna framkvæmdastjóra Sam-
einuðu þjóðanna formlega um
óhæfuverk sem hér hafa verið
unnin.
Hver er afstaða utan-
ríkisráðherra?
1 ályktunum bæjarstjórna og
félagssamtaka um land allt
hefur þess verið krafizt að
framferði Breta verði kært fyr-
ir Sameinuðu þjóðunum
Þess hefur einnig verið kraf-
izt hvarvetna að íslendingar
beittu þeim diplómatísku gagn-
ráðstöfum sem tiltækar eru, t.
d. kalla sendiherra Islands frá
Lundúnum til þess að mótmæla
árás Breta og vekja athygli á
því að framferði Breta hlyti
að liafa mjrg alvarleg áhrif á
sambúð ríkjanna fi’amvegis.
Ekkert hefur heyrzt frá utan-
ríkisráðlierra um "þá tillögu
heldur, og væri æskilegt að
hann skýrði opinberlega frá
afstöðu sinni til hénnar. ,
íslenzkt tónverk
leikið á tónlist-
arhátíð í USA
Jón Þórarinsson, fram-
kvæmdastjóri Sinfóníuhljóm-
sveitar íslands er fyrir nokkru
komin heim frá Bandarikjun-
um, en þar var hann viðstadd-
ur tónlistarhátíð í Ephraim í
Wisconsinfylki, þar sem tón-
verkið Of Love and Death eftir
hann var uppfært í fyrsta
skipti þar í landi.
Hljómsveitinni stjórnaði Thor
Johnsson, sem stjórnaði tón-
leikum Sinfóníuhljómsveitar Is-
lands í fyrra. Kynntist hann
þessu tónverki Jóns meðaa
hann dvaldi hér og ákvað að
færa það upp í Bandaríkjunum.
Tónverkið er í þremur köflum,
samið fyrir barítónrödd og
hljómsveit við ljóð eftir
Christina Rossetti. Einsöngvari
með hljómsveitinni var barítón-
söngvarinn Aurelio Estanislao
frá Filippseyjum, en hann er
þekktur í Evrópu fyrir frábæra
túlkun á ljóðsöngvum. Tón-
skáldið hlaut einróma lof gagn-
rýnenda, og áheyrendur hylltu
hann ákaft.
Tilraunir brezkra togara
Framhald af 1. síðu.
Þórarins gaf skipinu nafn er
því var hleypt af stokkunum
fyrir 22 árum.
Frækilegt björgunaraírek
Meðallendinga
Minnir.stæðust afsldpti Is-
lendinga af þessum bre/.ka
togara eru þó bundin strandi
lians á Meðallandsf jörum og
björgun skipshafnarinnar fjrir
hálfú fjórða ári. Skulu þeir at-
burðir rifjaðir upp nú, er „King
Sol“ ltemur enn við sögu Is-
Iendinga.
Togarinn strandaði í aftaka-
brimi á Meðallandsfjörum að-
faranótt sunnudagsins 27. fe-
brúar 1955. Klukkan var tæp-
lega eitt að nóttu er skipið
strandaði, en skömmu seinna
voru allmargir Meðállendingar
komnir á strandstaðinn. Björg-
unarsveitin gat þó ekkert að-
hafzt í fyrstu vegna náttmyrk-
urs, ofsaroks og brims við
ströndina. Klukkan um hálf
ejö hófu Meðallendingar björg-
unarstörf, enda þótt veður og
brim væri hið sama og áður,
brotsjór gekk stöðugt
Messað í kirkju Öháða safnaðarins
í fyrsta sinn á sunnudaginn
Hún verður þó ekki vígð íyrr en í vetur
Á sunnudaginn kemur er kirkjudagur Óháða safnaö-
arins. Þá mun verða messaö í hinum nýja kirkjusal
safnaöarins í fyrsta sinn, en sjálf kirkjan verður ekki
vígú fyrr en í vetur, þar sem enn vantar í hana ýmsa
kirkjulega muni.
Kirkjudagurinn hefst með
messu kl. 2 e. h. Verður fjár-
söfnun tjl kirkjubyggingarinnar
að lokinni messu. Síðan hefst
kaffisala í félagsheimili safnað-
arins Kirkjubæ, en það er í
sömu byggingu og kirkjan og
hafa guðsþjónustur safnaðarins
farið þar fram s.l. ár. í fyrra
söfnuðust um 7000 kr. á kirkju-
deginu í kirkjuþyggingarsjóð og
Um 1000 manns sóttu kaffisölu
safnaðarins. Um kvöldið verður
samkoma í kirkjunni.
Á sunnudaginn verða einnig
seldir miðar í kirkjubyggingar-
happdrætti Óháða safnaðarins,
en dregið verður í því seint í
haust. Söfnuðurinn hefur einu
sinni áður efnt til happdrættis
fyrir kirkjubygginguna og varð
ágóðinn af því um 100000 krón-
ur,
Óháði söfnuðurinn var stofn-
aður árið 1950 og fór þegar að
hugsa til kirkjubyggingar. Bygg-
ingarleyfi fékkst ekki fyrr en
Miklar byggingar-
framkvæmdir
Borgarnesi
r
1
Borgarnesi. Frá frétta-
ritara Þjóðviljans.
Atvinna hefur verið nægileg
hér í kauptúninu í stimar.
Byggingaframkvæmdir hafa
verið mjiög miklar. Munu nú
vera í smiðum 24 íbúðarhús
hér í Borgarnesi og smiði 9
til viðbótar mun brátt hefjast.
árið 1956, en þá voru strax
hafnar framkvæmdir. Félags-
heimilið Kirkjubær var komið
upp ári síðar, eða í september í
fyrra, og flutti söfnuðurinn þá
þangað með starfsemi sína. Síð-
an hefur kirkjusalurinn sjálfur
verið innréttaður, en er að vísu
ekkí fullbúinn enn.
Kirkjan og félagsheimilið
munu fullbyggð kosta um 1,6—
1,7 milljónir krón-a, en í söfn-
uðinum eru aðeins um 2000
manns. Hefur hann þó komið
miklu verki í framkvæmd á
stuttum tíma, enda hafa safn-
aðarfélagar, karlar sem konur,
lagt mikið af mörkum, bæði í
sjálfboðavinnu og gjöfum.
Kirkj"an er nú að fá nýtt orgel,
en hins vegar vantar enn kirkju-
klukkur, altari, prédikunarstól,
skírnarfont og fl. Er verið að
smíða sumt af þessu, t. d. er
Ásmundur Sveinsson að geta
skírnarfontinn, Þá vantar einnig
enn fasta bekki í kirkjuna, og
eftir er að ganga frá bygging-
unni að utan, múrhúða hana og
mála.
Prestur safnaðarins, séra Emil
Björnsson, sagði, að það væri
ósk safnaðarins, að sem mest
yrði starfað í kirkjubyggingunni,
að hún stæði ekki auð alla aðra
daga en sunnudaga, m. a. þess
vegna hefði Barnavináfélaginu
Sumargjöf verið leigður helm-
ingur félagsheimilisins fyrir leik-
skóla. Var h-ann mjög ánægð-
ur með þá ráðstöfun.
Stór lóð, 3500 ferm., fylgir
kirkjubyggingu Óháða safnaðar-
ins og er í ráði að reisa m. a. á
henni prestsetur.
yfir togarann, sem sneri stefnl
að landi. Þrátt fyrir afarslæm-
ar aðstæður gekk björgun skip-
brotsmanna slysalaust og vorn
seytján skipverjanna brátt
komnir í land. Voru sjómenn-
irnir strax fluttir í skipbrots-
mannaskýli Slysavarnafélagsins
þar á sandinum, í 5-6 km fjar-
lægð, og að þeim hlúð eftir
beztu getu. Skipstjórinn á King
Sol vildi ekki vfirgefa skip
sitt að svo stöddu og dvaldist
um borð í því fram yfir há-
degi ásamt tveim skipsmanna
sinna en þá voru þeir dregnir j,
land í björgunarstólnum. Skip-
verjum var komið fyrir á næstu
bæjum, þar sem þeir fengu
hina beztu aðhlynningu áður
en þeir voru fluttir til Reykja-
vikur.
,,Til íyrirmyndar um
fleira í sambúð
þjóðanna”
Þegar skipbrotsmenn af King
Sol komu til Reykjavíkur bauð
Kvennadeild Slysavarnafélags-
ins í Reykjavík þeim til te-
drykkju í skrifstofu félagsins.
Við það tækifæri bauð Guð-
bjartur Ólafsson forseti Slysa-
varnafélagsins skipbrotsmenn-
ina velkomna og lauk máli sínu
með því ,,að óska að samhugur
brezkra og íslenzkra sjómanna
í slysavarnamálum mætti verða
til fyrirmyndar um fleira í
sambúð þjóðanna“, eins og seg-
ir í frétt í Þjóðviljanum 4.
marz 1955. I þessari sömU
frétt segir ennfremur orðrétt:
„Brezki sendiherrann, Thyne
Henderson, lýsti ánægju sinnl
yfir hinni giftusamlegu björgun
og þeirri aðhlynningu, sem
skipbrotsmenn hefðu notið i
landi. Færði hann Slysavarna-
félaginu beztu þakkir, einkum
kvennadeildinni í Reykjavík,
sem komið hefði upp hinu á-
gæta skýli á Meðallandssandi,
en það var nú notað í fyrsta
sinn af sjómönnum.
Frú Guðrún Jónasson færði
hverjum hinna brezku sjó-
manna myndaþók til minja um
þau not, sem urðu af skýlinu
á Meðallandssandi við björgun-
ina .... i
Skipstjórinn á King Sol,
Philip Sidney Farmery, flutti
Slysavarnafclaginu alúðar
þakkir fyrir hiönd skipshafnar-
innar og kvað þá félaga ekki
mundu gleyma því sem fyrir
þá hefði verið gert hér, er þeii’
kæmu til Englands. Þeim væii
áf eigin reynslu ljóst að Islend-
ingar hlífðu sér í eng'u, ef sjó-
menn þyrftd aðstoðar með vi3
strendur landsins, og skipti
þjóðerni þeirra engu máli.“
Þess er loks að geta, að það
tókst að ná King Sol af strand-
staðnum og gera hann aftur
sjófæran.
Heyskap lokið
Borgarnesi. Frá frétta-
ritara Þjóðviljans.
Brugðið hefur til óþurrka
og eru menn hér um slóðir að
mestu hættir heyskap.
Sl. mánudag hófst hér t
kauptúninu sumarslátrun á
lömbum. Mun verða slátrað
þessa viku.