Þjóðviljinn - 20.02.1959, Blaðsíða 4

I!) —: ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 20. febrúar 1959
?.
Árni Björnsson, stud. mag.:
Heimsmót
æsku og stúdenta
íyrir friði og vináttu
4. ágúst 1959
Dagskrá mótsins
Hún verður mjög umfangs-
mikil að venju. Má fyrst nefna
ýmsar almennar samkomur
eins og opnunarhátíðina, sem
ævinlega er mjög mikilfengleg,
Þá er sérstök hátíð helguð
friði og vináttu, sérstök hátíð
til stuðnings nýlenduæskunni,
önnur helguð sveitaæskitnni,
þá er sérstakur stúlknadagur,
m.a. með tízkm og þjóðbún-
ingasýningu, og loks á að halda
griðarmikið æskuiýðskarnival
einhvern siðustu dagana.
í öðru lagi eru ýmsir fund-
ir. l>ar skal fyrst nefna hina
svokölluðu vináttufundi 2ja
sendinefnda í einu. Ef við
t.d. höfum sérstak* löngun til
að kynnast Indónesíumönnum
eða Mongólíumenn hafa sér-
stakan áhuga á að kynnast
okkur, þá er komið á slíkum
fundj_Hann stendur ekki nema
svo sem 2—3 tíma, og þarna
blandast fólk og spyr hvert
annað um það. sem því leikur
forvilni á, það er skipzt á
minjagripum o.s.frv. Það segir
sig sjálft, að eftir slíkan fund
veit maður ekki alla skapaða
hluti um viðkomandi þióð, en
e.t.v. veit maður eitthvað
meira en áður. Og hér er kom-
ið að einu aðalatriðinu varð-
andi þessi mót. Ef þau eru
Vínarborg 26. júlí —
ingu kjarnorkunnar, og um
hlutverk háskóla og stúdenta-
samtaka. Þá verða haldnir
stuttir fundir (ca. 1 dag) stúd-
enta í sömu námsgrein, sér-
stakur stúdentadagur verður
lialdinn, og loks á að starf-
rækja alþjóðlegan stúdenta-
klúbb allt mótið. í honum á að
þarna keppa, t. d. fékk Marina
Jashvílí, sem hingað kom í
haust, fyrst alþjóðlega viður-
kenningu á 6. mótinu í Moskvu.
Þarna keppa og jassleikarar,
og er skammt að mjnnast þess,
er hljómsveit Gunnars Ormsl-
ev hlaut gullverðlaun á
Moskvumótinu. — Dómnefndir
allar eru skipaðar liinum fær-
ustu mönnum.
í 6. lagi verður háð alþjóðleg
kvikmyndasamkeppni ungra
höfunda.
f 7. lagi verður alþjóðleg list-
sýning, alþjóðleg ljósmynda-
sýning og fleiri sýningar.
Að lokum skal nefna hina
geysimiklu íþróttakeppni, þar
sem keppt verður í frjálsum í-
þróttum, sundi, borðtennis,
blaki, körfuknattleik, knatt-
spyrnu, hjólreiðum, grísk-róm-
fleiri og víðtækari samlök sem
undirbúa þátttökuna í hverju
landi, því meiri trygging er
fyrir því, að svo verði. Þetta
hefur verið mjög upp og ofan
hjá hinum ýmsu þjóðum, en
hefur þó stöðugt þróazt í rétta
átt hin síðari ár, og á seinasta
móti sýndu margar sendinefnd-
ir mjög svo góðan þverskurð af
æskunni heima fyrir, einkum
hópar frá Asíu, Afríku og S-
Ameríku, og af V-Evrópulönd-
um má sérstaklega nefna Bret-
land, Finnland og Frakkland.
Hér á íslandi hefur verið, og
verður auðvitað enn, litið á
ferðir á þessi mót fyrst ,og
fremst sem skemmtiferðir, og
er út af fyrir sig ekki nema
gott eitt um það að segja. Við
höfum á undanförnum 3 mót-
um átt langstærstu sendinefnd-
lslendin.gar og Indverjar á vináttufundi í Varsjá 1955.
Síðari hluti
vel heppnuð, þ.e. ef sendinefnd
hvers lands sýnir sæmilegan
þverskurð af æskunni heima
hjá sér, geta mót þessi verið
e.k. heimur unga fólksins í
hnotskurn. Á einum stað á þá
að vera hægt að komast í per-
sónuleg kynni við þó ekki sé
nema brot af flestum þjóðum
heims.
Aðrir fundir eru t.d. milli
fólks úr sömu starfsstétt. ís-
lenzkur fjósamaður getur t.d.
haft gaman af að hþta arg-
entinskan fjósamann, og jap-
anskan fiskimann getur fýst
að hitta íslenzkan starfsbróð-
ur sinn. Menntaskólanemar um
heim allan geta komið saman
og rætt hina eilífu baráttu við
kennara og námsbækur. — Þá
eru fundir fólks með sömu á-
hugamál, t.d. frímerkjasafnara,
Ijósmvndara o.s.frv. — í raun-
inni eiga allir, hversu sérvitr-
ir sem þeir eru, að geta fundið
eitthvað við sitt hæfi.
í þriðja lagi er stúdentadag-
skráin. Drögin að henni voru
samin í S+okkhólmi af fulltrú-
um eftirtalinna landsambanda:
Stúdentasambandinu í Sviss,
Súdan, Fi-akklandi. Chile, Tún-
is, Samband Afríkustúdenta í
Frakklandi. — og IUS. Gert er
ráð fyrir 3 námskejðum um aL-
mennan rétt til æðri menntun-
ar, um friðsamlega hagnýt-
verskri glímu, handknattleik og
skák.
íslenzk þátítaka
Eins og þráfaldlega hefur
verið minnzt á, er æskilegast,
að hver sendinefnd gefi sem
sannasta mynd af æskulýð síns
heimalands og kynni það, sem
helzt má telja einkennandi fyr-
ir menningu þjóðar sinnar. Því
vera veitingasalur, salur fyrir-
skemmtiatriði og fyrirlestra,
upplýsingamiðstöð, herbergi
fyrir einkaviðræður, herbergi
til að leika í skák, borðtennis
o. fl. og danssalur.
í fjórða lagi eru þau fjöl-
breyttu skemmtiatriði, sem
hinar ýmsu sendinefndir sýna.
Sumt af þessu eru sýningar,
sem aðgöngumiðar væru án efa
seldir á tvö- og þreföldu verði^____________________________
hér í Þjóðleikhúsinu t. d. En
þær eru ærið mismunandi og' ALLA ÞJÓÐINA eetur hljóða.
Þrír tugir vaskra drengja á
bezta aldri eru horfnir með
skipi sínu. Nær fjórir tugir
barna hafa misst feður sína,
tólf konur orðið ekkjur, ein
kona syrgir unnusta sinn;
foreldrar og fósturforeldrar
syrgja vaska eyni. Nítján ára,
fyrirvinna móður sinnar; átti
sex böm, foreldra og fóstur-
foreldra á lífi; átti foreldra
á lífi, var einkasonur þeirra.
Þannig heyrðum við þrjátíu
nöfn lesin í útvarpinu á
þriðjudagskvöldið, en þá var
talið yonlaust að frekari leit
bæri árangur. Kannski geng-
ur okkur misjafnlega vel að
setja okkur í epor aðstand-
endanna, skynja harm þeirra
og syrgja með syrgjendum, en
allt það fólk, sem hér á um
sárt að binda, á áreiðanlega
óskipta samúð hvers íslenzks
hjarta. Sjómennskan er erfitt
og áhættusámt starf, ekki sízt
siglingar á fjarlæg mið að
vetrarlagi. þegar allra veðra
er von. íslenzku sjómennirnir
hafa líka löngum getið sér
mikinn og góðan orstír fyrir
dugnað sinn, harðfengi og
þrautseigju við að færa dýr-
mæta b.iörg í þjóðarbúið. Það
er og löngum viðurkennt £ orði
ina í hlutfalli við fólksfjölda,
og þess vegna hafa jafnan ver-
ið í hinum íslenzka hópi full-
trúar margvíslegustu stétta og
skoðana og meðlimir í hinum
ólíklegustu félögum, en þeir
hafa yfirleitt ekki verið til
þess kjörnir af sínum samtök-
um. Því hefur það að mestu
leyti verið fyrir tilviljun eina,
hve hinar íslenzku sendinefndir
hafa þó verið góð sýnishom af
Lslenzkri æsku. En það fer ekki
millj mála, hversu góð þátt-
taka er tryggari, ef hún er
skipulögð af sem flestum æsku-
lýðssamtökum landsins.
Alþjóðasamvinnunefnd ís-
lenzkrar æsku boðaði til um-
ræðu- og upplýsingafundar um
7. heimsmótið 29. janúar s.I.,
og bauð til hans öllum æsku-
og íþróttasamtökum í Reykja-
vík og nágrenni. Að gefnu til-
efni er rétt að taka fram, að
Alþjóðasamvinnunefndin telur
sig ekki hafa neinn einkarétt
á slíku né lítur á sig sem neinn
sjálfsagðan forustusauð í þess-
um undirbúningi; það hefði
hver sem var getað boðað til
þessa eða álíka fundar. En þar
sem Samvinnunefndin hefur
undirbúið þátttökuna á 3 síð-
ustu mót, og veit, að ekki má
seinna vera að undirbúningur
hefjist, var ák'veðið að halda
þennan fund, sem var sóttur
af yfjr 50 manns, þ. á. m. voru
trúar frá Heimdalli, Skólafé-
lagi Gagnfræðaskóla Austur-
bæjar, Skólafélagi Menntaskól-
ans í Reykjavík, Stúdentaráði
Háskóla íslands og Æskulýðs-
ráði fslands.
Þess er að vænta, að sem
fyrst verði hægt að stofna und-
irbúningsnefnd og sem flest
samtök eigi fulltrúa í henni.
Þess rná og geta, að hvaða fé-
lag sem er getur sent áheyrn-
arfulltrúa til mósins, þótt það
sé ekki aðili að undirbúnings-
nefndinnj,
Nokkrar upplýsingar: Þátt-
takendur í mótinu verða alls
15—17000. Frá íslandi mega
koma 80—100. Hentugasta ferð-
in verður með Gullfossi 18.
júlí, heim frá Höfn 8. ágúst.
Kostnaður er áætlaður 7—7500
kr. á mann fyrir þá, sem kom-
ast á 2. og 3. farrými, aðrir
verða að greiða hærra verð.
Ætlazt er til að íslenzki hóp-
urinn búi í tjöldum í VLn, sem
búin eru nauðsynlegum þæg-
indum.
Hörmulegir atburðir — Tvö sjóslys
horínir
42 menn
Merki mótsins
kennir margra grasa. Sumar
þjóðir hafa með sér heila ball-
ettflokka eða kammerhljóm-
sveitir, aðrar hafa með sér
sirkusflokka o. s. frv. En eitt
er þó sameiginlegt, að hver
sendinefnd reynir að koma
fram með nokkuð það, sem
teljast má einkennandi fyrir
menningu þjóðar sinnar. Skotar
spila á sinar sekkjapípur, Kín-
verjar á sínar lútur, Frakkar
koma með sinn bendingaleik og
Tékkar með sín brúðuleikhús,
Brasilíumenn, Afríkunegrar og
Ukraínumenn dansa sína trylltu
þjóðdansa o. s. frv.
í fimmta lagi er hin alþjóð-
lega keppni ungra listamanna,
sem allir geta auðvitað fylgzt
með. Það er keppt í yfir 30
greinum, þ. á. m. söng, píanó-
leik, fiðluleik, gítarleik o. m. fl.
Og það eru engir skussar, sem
illi þakkarskuld við sjómenn-
ina okkar, hve nauðsynlegt
það er að búa þeim sem bezt
kjör, meðan þeir etunda hið
áhættusama en þýðingarmikla
starf. Sá hryggilegi atburður,
sem nú hefur gerzt, ætti að
verða okkur hvöt og áminn-
ing um að gera enn betur við
sjómennina okkar, og ékki að-
eins hvað kaup og kjör þeirra
sjálfra snertir, heldur þarf^
framtíð og afkoma f jölskyldna
þeirra að vera örugglega
tryggð, ef þeirra missir við.
Og nú rétt í því að þessar
línur eru skrifaðar, berst
okkur önnur harmafregn: —
Vitaskipið Hermóður hefur
farizt á leiðinni frá Vest-
mannaeyjum til Reykjavíkur,
Á Hermóði var 12 manna á-
höfn. Ég veit ekki, hve mörg
börn hafa bætzt í hóp hinna
föðurlausu, veit ekki hve
margar konur í viðbót hafa
— hve við öll stöndum í mik- orðið ekkjur. Hitt veit ég, að
42 mannslíf eru mikil og til-
finnanleg blóðtaka lítilli þjóð.
Stórt skarð hefur verið höggv-
ið í sjómannastétt okkar,
djúp sorg ríkir á mörgum
heimilum, alla þjóðina setur
hljóða. 1 djúpri þögn vottar
hún hinum horfnu sjómönnum
þökk sína og virðingu og að-
standendum þeirra öllum inni-
legustu samúð.
Prestsefrið á Borg
Framhald af 12. síðu
nokkrar skemmdir munu hafa
orðið þar af reyk.
Björn Guðmundssan, slökkvi-
laðsstjóri í Borgamesi, meidd-
ist nokkuð er hann vann að
slökkvistörfum. Tognaði hann í
fæti, er hann var að klifra
brunastiga og mun þurfa að
liggja rúmfastur nokkurn tima.
Til allrar mildi var veður
stillt og gott hér í gær; £
stormi hefði brunatjónið orðið
mun meira en það varð.