Þjóðviljinn - 26.03.1959, Qupperneq 6

ÞJÓÐlVILJINN
Fimmtudag-ur .26. marz 1959
þlÓÐVILIINN
ÚtKefandi: Sameiningarflokkur alþýðu - Sósíalistaflokkurinn. - Ritstiórar:
MaKnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson (áb.). — Fréttaritstjóri: Jón
Bjarnason. — Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Guðmundur Vigfússon.
Ivar H. Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson, Sigurður V.
Friðbjófsson. — Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn, af-
sreið'sla, auglysingar, prentsmið.ia: Skólavörðustíg 19. - Sími: 17-500 (5
línur. — Askriftarverð kr. 30 á mánuði. — Lausasöluverð kr. 2.00.
Prentsmiðja Þjóðviljans.
TT\r r
ar
Cjaga Islendinga greinir víða
^ frá hörmulegum atburðum.
Nútímakynslóð horfir undrandi
til þeirra örlagastunda þjóðar-
■innar þegar forvígismenn
hennar bregðast hatramlega,
ganga á orð og e:ða og vefja
sig b'ekkingum og málskrúðs-
-afsökunum meðan þeir eru að
Vinna hin verstu verk, fremja
níðingsleg evik, beita þjóð
sína ofbeMi og b'nda fólki
sínu og n:ðjum þyngstu byrð-
ar, selia ættland sitt og
frelai þjóðarinnar undir er-
lent vald.» Og nútímamaður-
inn spvr undrandi: Hvers
vegna gerðu forvíg'smenn
þijóðarinnar betta ? Hvernig
gát.u þe:r gert það?
|>étt tíu ár eru liðin frá ein-
um slíkra at.burða. einum
hðnmdegret'1 atburði ís’ands-
sögunnar Ar»tugur »r liðinn
frá bví 37 albinvi'imenn
frömdu það afb’-ot að brin.da
Islandi úr stöðu frið'vsts
lands og svíkia þi^ðina írin í
svrorði^e^t
blóð1*
f>rr p-róf ^ vvfV-iq .
b.^,nrIp1nr^ið hioA fnv nVki dnlt,
5>ð bnnní ?v’‘k við Mnði'nn v^ru
fr0 TD kv.T*Tv? nl n ° tv kvnsm t fvrir-
skirdir bnndnriskra stior^nrr

frnm moð tökn.m b° nön rfe1rra
Valf*07r»or>n forvíSfÍ^Tnövn-
lim krífrfr-íq fo|líiV»>7;)rvo
rrmlnflokk'v A.t^iirð^rnfr við
inne-öneu t-’lr,nds f A t]ar>z-'
hnf'-b'1-'^'11" ":ð í ng
J)A1^’ ~1 O ■* o Tri> A-1 r> 1-1 -1*liru
enn firr’— 'hupfskotS'-'iöm,Tu,
m'innisetmðnr verð,,T’ h:TT. öm-
v.riem 1—(rí ■io' cif-jrir—méla-
manna. núr-in Fenrt-':ktr,c’on-
ar. g4.if'n- T^hanm j-ítefá.ns-
ponnr T7,’",te:ns Jénsaonar,
Ó'afs prhr>r.s, .—. rem þá
" revndust bpss a1hún:n botn
■ b.veria ans-,f,,o'gð °ð súna:í.
F!ng!,m þaírra,, r.p beldur
V.okk’-um þp;T’T’'i 'hina-i-nnnn'i or
.með þeim stóðu í hinum lióta
. le;k um örlög og frarntíð þjóð-
., arínnar mvn nokkrti sinni
takast að skafa af mannorði
sínu o" minn:ngu óþverrann
. sera he:r ve't.u sér uvn úr
þessa vorda.ga. Hins mvn þó
lengur minn?;t að e:nn stiórn-
málaflokkur. Sósíalistaflokk-
vrinn. og þnóðkunmr einstak-
lingar utan hans, hörðust há
og hafa har:7,t. á öJlum st.ig-
iim bandarísku ásæ'ninnar
fvHr íslenzkum málstað af
rg;sn og dirfsku gegn hinu
erlenda valdi og íslenzkum
lepptim þess, héldu hát.t. á loft
hugisjóninni um Island frið-
lýst. 'and og kröfunni um
þjóðaratkvæði. En landssölu-
mennirnir. sem réttiiega voru
itefndir svo. höfðu s’tt fram.
Hvers vegna gerðu þeir
það? Hvernig gátu þeir
gert það? TJm það mun spurt
í ,ár ,og aldir, ekki sízt þegar
persónuleg vitneskia samtíma-
manna um lít;lmótleik og lág-
kúru manna eins og Bjarna
Benediktssonar, Stefáns Jó-’
hanns Stefánssonar og Ey
steins Jónssonar er farin að
fvrnast. Reyni menn nú, ar
einum áratug liðnum, að lesa
á ný röksemdaslitur þessara
stjórnmálamanna fyrir glæpn-
um sem þeir frömdu 30 marz
1949! Þó ekki sé lengra um
Hðið hefur revns’an gert
hverja þeirra röksemd að
hlægilegri firru, að unpvísri
b'ekkingu, beir reyna ekkil
einu sinni sjálfir að nota þær;
afsakanir lengur. Þátttakan í
Atlahzhafsbandalaginu var
einkum afsökuð með svardög-
um fóringja Sjálfstæðisflokks-
ins. Framsóknar og Alþvðu-
flokksins að á Islandi skvldi
aldrei verða her eða herstöðv-
ar á friðartímum. Það liðu
tvö ár, og þessir flokkar
höfðu sótt í sig kjark til að
lýsa forvstumenn sína frá
1949 ómerka að orðum sín-
um, sýna þá sem ótínia lyg-
sra og falsara. Þá samhykktu
þingmenn þeirra á klíkufund-
um það stiórnarskrárbrot að
afhenda Bandaríkjunum her-
stöðvar á Islandi, án þess að
Albingi væri til kvatt, á frið-
artímum. Þeir voru þar enn
að punta unp á mannorð sitt
og orðstír. Bjarni Benedikts-
son og Eysteinn Jónsson,
Stefán Jóhann Stefánsson og
Ólafur Thórs, og báru fvrír
s:g sem emu afeökun banda-
ríska lygasögu um vfirvof-
andi heimsstvrjö'd. Aðrar af-
sakanir herstöðvaflokkanna
frá 1949 on 1951 hafa sízt
r^vnzt haldbetri.
|>aráttan reis hátt vordag-
ana 19^9 og henni hefur
verið ha'dið áfram og verð-
ur haldið áfram þar til Is-
lard er aftur frðlýst land,
hver einasti hermaður fluttur
á hrott og herstöðvamar eyði-
lagðár. Síðustu árin hefur
Bandarík jastiórn ekki hótt
trvggilegt sð efla herstöðvar
sínar hér á landi, enda hótt
Eramsókn og Alþýðuf'okkur-,
inn svikjust um loforð sín
að Iáta herinn fara. Revnslan
af árás annars voldugasta
ríkisins í Atlanzhafsbandalag-
inu á landhelgi ís'ands og við-
brögð og viðbragðale-v'si hins
marglofaða ,,varnarliðs“ og
bess ríkis sem tekið hafði að
sér að verja ísland gegn á-
rásum, hefur orðlð mörgum
manni úr hernámsftokkunum
heiskur lærdómur. Það hefur
enn sannazt hvorir höfðu
rétt fyrir sér um eðli Atlanz-
hafsbandalagsins og gildi her-
stöðvanna tfl varna, sósíalist-
ar og aðrir hernámsandst.æð-
ingar eða Bjarni Benedikts-
son og samsærismenn hans.
Þess vegna er einmitt nú
brýn nauðsvn að allir and-
stæðingar herstöðvanna sam-
einist til sóknar í herstöðva-
málinu, eundri ekki kröftun-
um heldur einbeiti þeim að
því að hrífa meginþorra, þjóð-
arinnar með til markvissra'
og árangursríkrar baráttu. I
Frá fundi æðstu manna í Genf 1956. F.v.: Eden, Faure, Eisenhower, Búlganín.
r
Agrelningur Vesturveldanna
og iundur æðstu manna
A ð svo miklu leyti sem hægt
er að ganga að nokkrum
hlut vísum í alþjóðamálum um
þessar mundir, er það nú fyr-
irsjáanlegt að komandi sumar
verður tími afdrifaríkra funda-
halda um framtíð Þýzkalands
og skipan mála í Mið-Evrópu,
þar sem A-bandalagið og Var-
Ilarokl Macmillan
Nikita Krústjoff
sjárbandalagið mætast Krúst-
joff forsætisráðherra hefur lýst
yfir fyrirfram, að sovétstjómin
muni fallast á að utanríkisráð-
herrar komi saman á fund 11.
maí. Á nýafstöðnum fundi
Macmillans forsæt.isráðherra
og Eisenhowers forseta féllst
þjóðhöfðingi Bandaríkjanna á
að sitja fund æðstu manna i
sumar, og gerði það ekki leng-
ur að skilyrði að fyrst hefði
náðst verulegur árangur á
fundi utanríkisráðherranna.
Þeír sem bezt bykiast vita
seeia að fundur æðstu manna
verði haldinn í júlí eða ácýst,
líklesa frekar í ágúst. Vera má
að Eisenhower bióði s+arfs-
bræðrum sínum til Washington
eða Nfw York. en Genf er tal-
inn líklesri fundarstaður: lúx-
ushótelð Oleneasles í Skotlandi
kemur einnig tjl sreina.
Va
fram að austurþýzka. ríkið,
DDR, sé ekki til, Þýzkalands-
málið eigi að leysa með því
að innlima Það í Vestur-
Þýzkaland. Þessi stefna miðaði
alls ekki að samningum held-
ur að því að knýja fram vilja
sinn með ofurefli, enda gáfu
höfundar hennar sjálfir nafnið
val.dstefna. Samningaviðræður
sem eiga nafnið skilið hljóta
að byggjast á gagnkvæmum
tilslökunum, og nú eru loks
Charles de Gaulle
Tart mun reynast miklum
prfiðlr,'knm bnndíð pð
kemn sér saman um fundar-
stað os fundartíma, en torvelcl-
ara setur orðið pð ékveða bátt-
takendur. Sovétríkin. Banda-
rikin ■Rrptland o<? FrakkTand
pru siá1fkiö,’in. Auk Vipss pr
búizt við að bvzku ríkin fái
turoi’t um .sig pð senda áheym-
arfulltrúa Málið tekur að
vpndpst hegar ákyeða á aðild
flpi’ri rikip. Násrannaríki
Þvzkplpnds í pnsfri os suðri,
sem fvrst urðn Tvrir bprðjnu á
Hitlers-Þýzkalandf, Pólland og
Tékkóslóvakía kreT'ípst þess að
fá pð taka bátt í fundinum. og
Sovétríkiu stvðia mál hejrra.
Vesturveldin sesiast vetn fnll-
Í7t á að baii sendi áhevmar-
fuP+rua. os munu að líkmdum
krofiSRt s.pmp rétfar fyrir ft_
alíu bótt ólíkn sé spman að
jafna. hmði frá sö',nip"n og
Inndfmpðilpgn si'ónprmiði FrT_
itt ep+ur orðið að gera svo öll-
iim ]íki f hessu efni.
IT’ftir er að ákveða nákvæm-
lega dagskrá fyrirhugaði’a
funda. Sovét.ríkin hafa lagt til
að rætt verði um Berlín og
friðarsamning við Þýzkaland.
Vesturveldin hafa viljað ræða
Þýzkalandsmálið í heild og
sér í lasi sameiningu landsins.
Sovétríkin segja að samein-
ins sé mál srm býzku ríkin tvö
verði að ráða til lykta með
samningum sín í milli. Til
skamms tíma hefur það verið
hornsteinn stefnu Vesturveld-
anna í Þýzkalandsmálinu,
valdstefnunnar, að halda því
horfur á að stjórnir tveggja á-
hrifamestu Vesturveldanna,.
Bandaríkíanna og Bretlands,
séu .fáanlegar til að fara þá
leið að vissu marki, vegna bess
að bær se'ra sér l.ióst að vald-
stefn.an hefur leitt i ógöngur.
Þessi stefnubrevting veldur
því að loks vjrðist æt'a að
verða af fundi æðstu manna,
eftir tvegsia ára skæklatog.
Alger óvissa um árangurinn
stafar svo einkum af bví að
sfiórnir Vestur-Þýzkalands og
Frakklands vilia að allt. sitji
við sama.
4greiningurinn milli Vestur-
.„ n- cvo margbætt-
ur og diúnstæður. að ekki
byki- vpita pf tveim utanrík-
isráðherrafundum til að reyna
pð ipfup haun Sá fvrri verður
haldinn í nmstu viku í Wash-
iuston. bíuu á pð balda um
mánpðamó+in pnríl—mai. Fftir
viðvcoðu- Fipenhowers og Mac-
millpns c'tandp málin svo að
hvpvka s+iórm'n er faanlpg til að
fa1Iaaf á faelrkun i berfum og
f pkmövknn vOnnahúnaðar á af-
mörkuðn pvmði. f Mið-Fvróiou,
. fpluv pð Trpr+urveldin e’si ekki
annars úrkosta en að viðúr-
kenva aústiivhv7ka'ríkið 5 verki
OS álitnv pð hað rréti veríð Vest-
vvvpiöiini’m i herf ekki riður en
Sovptríkiimum pð spmja um
Tirovit'i vVtv-vi rnálp f RpvTíu.
Pnvdpvílr-iprti’óvn er mótfalljn
f plrrtipvlroðri qfvonUim p SVæðí
f Mið-Fvrónil, fxn -fplriiv ) mál
áð ræða um ..fvvs+iugu14 ber-
afl'p op’ vonnphnvpfípr Handa-
rírkir r-apTnpnri viðnrk°nna að
n!vp IpiAUrl +11 pff Karr,PÍna
Þýzkaland sp pð koma á gin-
Framha1d á 10 síðu.