Þjóðviljinn - 22.04.1959, Page 11

BUDD SCHULBERG:
Undarlegast af öllu var að þetta var ekki svo afleitt
hjá stráknum. Hann hafði vit á því að stela ekki tvisvar
frá sama rithöfundi. Hann var sleipur. Og hann notaði
sína eigin brandara. Tilfinningar mínar í garð Samma
Glick höfðu gengið í gegnum mörg stig, en nú var svo
komið að ég fyrirleit hann svo mjög að ég var næstum
farinn að dást að honum. Hinir sendlarnir á skrifstof-
unni voru ekkert annað en beztu strákar. Og værirðu að
bogra við eitt og annað, þá myndú þeir áreiðanlega biðja
þig að standa upp og líta við áður en þeir rælcju þig í
gegn. En Sammi Glick var að leiða mig í ýmsan sann-
leika um heiminn. Auðvitað hafði ég ekki komizt að því,
hvað rak hann áfram og sem betur fór fyrir hann, hafði
ég enga hugmynd um hvert hann var að hlaupa. Hefði
ég vitað það, má gera ráð fyrír að ég hefði eytt því sem
eftír var ævinnar bakvið lás og slá fyrír ofbeldisverk.
Og það þýðir ekkert að blekkja sjálfan sig. Samma hafði
einhvem veginií tekizt að hagnast á því eins og öllu öðru.
Það leit út fyrir að Sammi Glick hefði heiminn í hendi
sér.
Sem blaðamaður hafði Samma enga samvizku af því
að setja á prent það sem hann heyrði. Honum tókst alltaf
að verða málkunnugur einkariturum. Hann hafði góðan
hæfileika til að kreista fréttir út úr fórnarlömbum sínum
með þvd að láta sem hann hefði þegar heyrt þær. Hann
hikaði ekki við að birta það sem hann vissi að var lygi á
áberandi stað, og þirta síðan sannleikann eftir einn eða
tvo daga neðst í dálki sínum þar sem lítið bar á.
Hann hafði jafnvel lag á að gera sér mat úr sjálfum
leiðréttingunum. Ef einhver stórlax kom og heimtaði leið-
réttingu, kallaði Sammi hann einhverju gælunafni og
sagði: „Fyrirgefðu, Jock“ eða Pudge“ eða „Deac“ og
þökk fyrir hjálpina." Hann lærði að leika á hugi manna,
nema hinna tortryggnustu, eins og hörpu. Hann var mjúk-
máll, gaf loforð og gerði smágreiða. Honum tókst að
komast í námunda við þá beztu og ýmislegt fréttnæmt
hafði hann út úr hinum verstu. Hann sigraðist á þeim
vanda að hafa enga þjálfun í að beita penna, með því að
finna upp stíl, sem allir villtust á og töldu sérstæðan
og nýstárlegan, en var í rauninni ímynd fáfræðinnar.
En öll þessi afrek hurfu í skuggann af hinum mikla
hæfileika, hæfileikanum til að blása í sinn eigin lúður.
Hann blés svo hátt í hann, svo lengi og svo oft, að enginn
gat trúað því að einn einasti maður stæði fyrir því, og
allir fóru að trúa því í raun og veru að nafn Samma
Glicks væri á allra vörum.
Svo kom afmælisdagur Samma, sem var líka árs afmæli
útvarnsbáttar hans (þótt ég hefði hann alltaf grunaðan
um að slá bessu tvennu saman til að fá úr því betri sögu)'.
Það hafði ekki verið neitt sérstakt vinfengi með okkur
Samma um alllangt skeið, en einn daginn kom hann til
mín þar sem ég sat hiá Bleeck, með tíu senta vindil í
munnínum (það var ný viðbót við hinn vaxandi persónu-
leika Samma Glicks) og sagði: „Halló, Al, má ég gefa
, drvkk?“
Mér var ekki um að láta hánn gefa mér drykk, svo
að ég lagði til að við klúnsuðum um reikninginn, og ég
- tapaði. Það er ástæðulaúst að ég sé að pera mig að
hetju í sambahd’i við þettá. Eg var að áliti flestra ó-
krýndur meistari'í klúnsi hjá Blee'ck, ög mér líkaði ekki
hvernig Sammi var farinn að bursta mig. Þegar ég var
búinn með drykkinn, sýndi ég á mér fararsnið, en Sammi
varð fvrri til.
„Heyrðu, Al,“ sagði hann. „Eg á afmæli á mánudag-
inn, og eiginlega yarst það .bú sem komst undir mig fót-
unúm, svo mér datt í hug: að þú vildir borða méð mér og
vinkonu minni á Algönkuin.“
„Kom ég undir þig fótúnum!" sagði ég. „Eg gerði allt
sem ég gat til að spilla fvrir þér.“
„Vertu ekki að þessu, Al,“ sagði hann og lét þetta hrina
a'f sér. „Eg veit að afmælisý^izlur eru gamaldags, en mig
langar til að þú borðir með okkur á mánudagskvöldið.“
„Mánudagskvöld,“ sagði ég. „Mér þykir það leitt,
Samml, ég verð að vinna. Eg þarf að sjá sýningu á-mánú-
dagskvöld.'4
Miðvilkudagur 22. apríl 1959 — ÞJÓÐVILJIUN — (II
Eg mundi ekki eftir neinni sýningu á mánudagskvöld,.
en ég ætlaði sannarlega að hafa upp á einhverri.
„En á sunnudaginn?" sagði Sammi.
„Það er skemmtilegra að halda veizluna á sjálfan afmæl
isdaginn,“ sagði ég, „og þið ættuð bara að sleppa mér?
Eg — ég get verið með ykkur í anda,“ sagði ég hálf-
vandræðalega.
En Sammi var of raunsær til að láta sér slíkt lynda.
„Nei,“ sagði hann. „Eg gæti ekki hugsað mér að halda
veizlu án þess að vinur minn A1 væri viðstaddur, og ég
hef hana bara á sunnudagskvöldið í staðinn."
Við hittumst í anddyri Algonkuin. Sammi stóð hjá spóa-
leggaðri, magurri, náfölri og hræðslulegri stúlku.
Hún hefði getað litið út eins op engill, en andlitið á
henni var málað eins og á dansmey í Fjórtándu götu,
dökkrauður varalitur og augnskueéi, rauðgulur kinnalit-
ur og of mikið púður. Mig laneaðj til að taka vasaklút-
inn minn og þurrka þetta allt í burtn. Aumingja litla
stúlkan. Bláu augun, fínlegur vöxtimlnn og angurvær
fegurðin voru hennar eign. Það var gróður í gjósti.
„Ungfrú Rósalía Goldbaum,“ sagði c^mmi. „Þetta er
herra A1 Manheim sem hefur næs<a dni1- vnð mig.“
„O, herra Manheim, Sammi hefur sagt mér svo mikið
um yður,“ sagði ungfrú Goldbaum.
Sammi tók undir handlegginn á Gold-
baum og leiddi okkur gegnum anddvrið inn ( veitinga-
salinn. Honurn fórst faglega að láta ■'dirþjóninn koma
auga á sig. Hann brosti niður með vindlinum sínum. Fyr-
ir þetta sérstaka tækifæri hafði harm keynt sér svarta
glæsiskó á sjö og hálfan dollar í London skóbúðinni.
Kvöldverðurinn var í rauninni víðburðalaus. Sammi
var af önnum kafinn við að leita að frægu fólki til að
sinna okkur að neinu ráði. Ungfrú Goldbaum var feim-
in, hreinskilin, einkenndist af vandræðabrosum og þögn-
um. Nema þegar hún var að tala um Samma. Og ég ýtti
undir hana. Því að hjarta hennar var svo gagntekið af
Samma, að ég fór að velta því fyrir mér, hvort mér
hefði sézt yfir einn af kostum hans. Kannski var þetta
ný hlið á honum: hann var góður og umhyggjusamur
elskhugi og hægði á sér meðan hann fylgdist með ung-
frú Goldbaum.
„Eg skal segja yður, herra Manhei|i,“ sagði hún, „að
Sammi hefur meiri áhuga á ýmsu öðru en skrifa þenn-
an dálk.“
„Auðvitað," sagði ég. „Þeir þvinguðu hann til þess.“
„Hann gerir það bara til að vinna fyrir sér,“ sagði hún.
„Það er synd og skömm,“ sagði ég, „að þessi efnis-
hyggjuheimur skuli tortíma svona göfugri sál.“
„Það er það nefnilega," sagði hún. „Vegna þess að hann
getur skrifað svo dásamlega. Eg veit að hann verður ein-
hvern tíma mikill rithöfundur. Hann er nefnilega skáld.“
„Hann er mikill maður,“ sagði ég og bjóst við að reiði
guðs slægi niður í mig á hverri stundu. „Þú ert lánsöm
stúlka.“
„Það veit enginn betur en ég,“ sagði hún.
Það varð þögn. Sammi starði yfir salinn og á George
Ondyke, sem þrisvar hafði fengið Pulitzer verðlaunin. Eg
ætlaði að fara að segja að hann hafi verið niðursokkinn
í hugsanir sínar, en Sammi var aldrei verulega niður-
sokkinn og hann hugsaði aldrei beinlínis, því að það
gefur til kynna djúpa íhugun. Hann var að reikna út.
Ungfrú Goldbaum mjakaði vannærðri, hvítri hönd sinni
inn í lófa hans. Sammi lék sér að henni, viðutan, eins
og hún væri silfurskeið eða gaffall.
« í ■ ■ i ■. U C U
Fjárlagafrumvarp
Framhald af 1. síðu.
huga á slíkum spamaði helóur,
einn þeirra, Eysteinn Jónsson,
greiddi hreinlega atkvæði gegxi
henni ásamt stjómarliðinu
I
- I
Vestmannaeyingum og Vest-
fjrðingum einnig gefnar g.fafir
Mikla athygli mun það vekja
á Vestfjörðum og í Vestmamia-
eyjum að hvorki Sjálfstæðís-
flokkurinn né Alþýðuflokkurirtn
gat hugsað sér að myndarlegt
frjárframlag yrði veitt til flug-
vallargerðar í Eyjum og á Jsa-
firði. Tillaga Alþýðubaiidalags-
ins, flutt af Karli Guðjónssyni,
um 1 500 000 króna framlag til
þessara flugvalla heggja, felidi
stjórnarliðið, Vestmannaeýjatil-
lagan féll með 26 atkvæðum
gegn 14, og greiddu þar átta
Framsóknarmenn atkvæði með
Alþýðubandalagsmönnum. Til-
löguna um þetta ríflegt frarn-
lag til ísafjarðarflugvallap
felldi Sjálfstæðisflokkurinn og
Alþýðuflokkurinn með 26 gegn,
átta atkvæðum.
Feild tillaga um fiski-
rannsóltnarskip
Ein þeirra tillagna esm
stjórnarflokkarnir felldu, var
tillaga Lúðviks Jósepssonar iim
hálfrar annarrar milljón kr.
framlag til hyggingar á físM-
rannKÓknarskipi. Vegna þee«
hve áhuginn virðist oft bremr-
andi fyrir þessu máli í hátiða*
ræðum íhaldsins og í blöðmn
þess, þykir rétt að birta hér
nöfn þeirra Alþingismanna sem
felldu þessa tillögu, en þeir
voru þessir: Emil Jóns-son,
Friðjón Skarphéðinsson, Fri3-
jón Þórðarson, Guðmundur L
Guðmundsson, Gunnar Thor*
oddsen, Gylfi Þ. Gíslason, Ing-
ólfur Jónsson, Jóhann Hafstein,
Jón Kjartansson, Jón Sigurðs-
son, Kjartan J. Jóhannssoa,
Magnús Jónsson, Ólafur Björns
son, Pétur Ottesen, Pétur Pét-
ursson, Ragnhildur Helgadóttir,
Sigurður Ágústsson, Sigurður
Bjarnason, Sigurður Ó. Ólafs-
son, Steingrímur Steinþórsson,
Áki Jakobsson, Benedikt Grön-
dal, Bjar-i Benediktsson, Egg-
ert G. Þ"-s' ■'^sson, Jón Pahmat-
son. T'" bingmenn Alþýðu-
band-’-" :ins og Framsóknar-
flokksins greiddu þessari til-
lögu atkvæði.
★
IJér hefur einungis verið’
gr;pið niður á nokkrum þillög-
um í fiárlagaafgreiðslunni og
min færi gefast að minnast á
fleiri þætti hennar síðar.
Skyrtukjóllinn enn á ferðinni
Skyrtukjóllinn hefur
skotið upp kollinum með „éðli-
legu“ línunni. Til að fylgja fyr-
irmælum tízkunpar hefur kjóll-
inn á myndinni fengið breitt
foelti og ermasaumurinn er
hafður neðar(ega. Efnið í kjóln.
um er 55% terylene og 45%
kamgani og það er ótrúlega
sterkt og auðmeðfarið, en er
samt lipinl og fellur vel. Efni
af þessu tagi eiga áreiðanlega
eftir að ná miklum vinsældum
í liversdags- og vinnuflíkur.
Handkn&ttleiksiið
Framh. af 3. siðu
Fyrsti leikur Þjóðverjanna
hér í iþróttahúsinu að Háloga-
landi verður n.k. þriðjudag. en
þá leika þeir við styrkt Uð
gestgjafanna, Ármann. N. k.
fimmtudag keppa Þjóðverjarnir
enn við KR, miðvikudaginn 6. miaí
við FH og föstudaginn 8 maí
við Reykjavíkur-úrval. Auk
iþess-- munu hinir erlendu gestir
Ánrmnns taka þát.t i hrað-
keppnimóti, sem fram fer um
aðra helgi.
Orðsending;. . ,.j...; f.... .lr,
frá Kvenfélagi sósíalista ,
Munið bazarinn sem ákveðið er
að yerði p, maí. Náuai- ^giýst
síðar.
Nefitdia.