Þjóðviljinn - 05.08.1959, Qupperneq 6

6) — ÞJÓÐVILJINN
miðvikudagur 5. ágúst 1959
■ f:?J«j!ív6ÍM -
þJÓÐVIMINN
átseíandl: Bamelnlngarflolckur alÞýBu — Sósíallstaflokkurlnn. — Rltstjórari
láasnús KJartansson (áb.), Siprurður Guðmundsson. — Fréttarltstjórl: Jón
BJarnason. — Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Eystelnn Þorvalasson.
Guðmundur Vigfússon,, ívar H. Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson, Slgurður
V. Frlðþjófsson. — Auglýslngastjóri: Guðgeir Magnússon. — RitstJórn, af-
creiösla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Sími 17-500 (1
llnur). — ÁskrlftarverÖ kr. 30 á mánuði. — Lausasöluverð kr. 2.

Vinátta íslands og
Sovétríkjanna
( VOr ^e^ur undanfarin ár
i * átt við það öryggi að búa
/ að hafa nokkurnveginn fulla
! atvinnu. Slíkt er einstætt í
j auðvaldsheiminum. Flestar
í þjóðir í kringum okkur eiga
'< við meira eða minna atvinnu-
'í leysi að búa. í Bandaríkjun-
um er t.d. 4% milljón at-
! vinnuleysingja. Orsökin tíl
< þessa sérstaka ástands á
Dandi voru eru hin miklu við-
í skipti þjóðar vorrar við lönd
sósíalismans. Meira en þriðj-
ungur ails útflutnings vors
fer til þessara landa með sér-
stökum samningum íslenzkrar
ríkirstjór 'ar við þau. Það eru
i meh-i viðskipti hlutfallslega
. en nokkur önnur borgaraleg
lönd haifa við lönd sósíalism-
. ans, enda ísland þessvegna
1 lausara við viðskiptakreppur
! cg atvinnuleysi en önnur auð-
! valdslönd.
S
sinni við þjóðina. Til þess að
viðhalda þessum mikilvægu
samböndum og auka þau,
þarf því rikan áhugf. og að-
gætni allra islenzkra stjórnar-
valda og það hleypidómaleysi,
sem er skilyrði allra mikilla
viðskipta.
Af öllum löndum sósíalism-
ans eru viðskipti íslands
eðlilega langmest við Sovét-
ríkin. Það eru nú þegar orðin
yfir þrjátíu ár, síðan fyrstu
viðskiptin hófust milli Sovét-
ríkjanna og íslands. En á síð-
ustu árum er greinilegt að
þessi viðskiptavinátta þróast
meira og meira í áttina til
vináttu og gagnkvæms skiln-
ings á milli þjóðar vorrar
sem í smæð sinni heldur uppi
baráttu við erlend ágjörn
stórveldi um lífshagsmuni
vora og sjálfstæði, og þjóða
Sovétríkjanna.
Krústjoff og Eisenliower
ósíalismini þekkir ekki
markaðskreppur. Það ó-
hugnanlega fyrirbrigði auð-
valdss'kipulagsins að menn-
irnir fái ekki að njóta sjálfir
þess, er þeir skana, af því hið
vinnaidi fólk sé látið vanta
kaupgetu sökum arðráns auð-
mannastéttarinnar, þekkist
ekki í þjóðfélagi sósíalismans.
Þeg°r Island nú um skeið hef-
u r búið við að heita má fulla
atvinnu, þi er það vegna þess
að vér höfum, fyrir viðskipt-
i;i v'.ð lönd sósíalismans notið
þessara yfirburða sósíalism-
any yfir auðvaldsskipulagið:
útrýrningu markaðskreppna.
TT'n það þarf ekki aðeins for-
ÍJ r,; vi.ni. 0g sívakandi áhuga
fyr'r hpgsmunum þjóðarinnar,
til hnss að byggja upp slí’k
viðsVpM, ejns og sósíalistar
hahn íi-Tit frá upphafi. Það
þa1,' hkp sífellda aðgætni og
aðh p' ^ til hess að viðhalda
þersvm viðskiptum. Þau
byggiast á jafnvirðiskaupum
Þar "f leið'r að innflutning
j3]a-,o- h''-- fyrst og fremst
Fð-Tk:puieggia með það fyrir
aujr.vn nð puka þau kaup. Það
er cr’iggt að því meira, sem
Jsla-’d knupir frá þessum
lönh.rn, þvi meira getum við
selt þan°,að. Og af því leiðir
að pf v ð kaupum nóg frá
löndum sósíalismans, þá þurf-
um v ð ekki að stöðva síldar-
eöltnn eða karfavinnslu. Þess-
vegnp er hver sá inoflytjandi,
sem knýr fram kaup á vöru
frá auðva’ds’r idi, ef við -get-
nm key t hana frá löndum
sós?a'ismans, að vinna gegn
hagsmunmu útflutningsins og
þar með þióðarhagsmununum.
Þessvegna bregzt hver sú inn-
ílutningsstofnun, sem okki
stendur vörð um einmitt þess.i
samböid., er afkomuöryggi
vort grundvallast á, skyldu
Ra
►aunsæir stjórnmálamenn
okkar eru á örlagastund-
um knúðir til að taka tillit
til þess hve jákvæð staðreynd
þessi viðskipti eru og þjóð
vorri allri er æ betur að
að verða það ljóst hve dýr-
mæt þessi aðstaða öll er okk-
ur Islendingum.
Framhald af 1. síðu.
sýni á árangur af viðræðunum.
Það gerir sér þó vonir um að þær
verði til að bæta sambúð Banda-
ríkjanna og Sovétríkjanna og
draga úr viðsjám i heiminum.
New York Daily Mirror segir
að viðræður þeirra Krústjoffs
og Eisenhowers geti a.m.k. ekki
sakað, þótt lítið gagn kunni að
verða af þeim.
Eina blaðið í New York sem
er eindregið andvígt heimsókn
Krústjoffs er æsifregnablaðið
Daily News sem birtir forystu-
grein undir fyrirsögninni: Ætlið
þér að taka í hönd morðingja,
herra forseti?
Washington Post vekur ath.vgli
á því að ekki séu nema nokkrir
dagar síðan Eisenhower forseti
iýsti yfir því að ekki kæmi til
mála að leiðtogar stórveldanna
hittust nema að því tilskildu að
einhver árangur yrði af fundi
utanrikisráðherra þeirra í Genf.
Hann /Virðist nú hafa algerlega
skipt um skoðun. Blaðið segir
að nú hafi skapazt fyrsta tæki-
færið til að sætta hin andstæðu
sjónarmið stórveldanna síðan hið
kalda stríð hófst.
Brezku blöðin fagna ákvörðun-
inni um viðræður Krústjoffs og
Eisenhowers undantekningalaust.
Cpenl
1 953, þegar brezka auðvaldið
ihafði lagt bann á fisksölu
vora til Englands, til þess að^*
reyna að hræða okkur frá
fjögurra m’ílna landhelginni,
iþá var það ihaldssöm rikis-
stjórn á íslandi og Bjarni
Benediktsson sem utanríkis.
ráðherra er sneri sér til Sovét-
stjórnarinnar og æskti mikilla
viðskipta. Og Sovétstjórnin
brást vel við. Góður við-
skiptasamningur var gerður
og varð Islandi mikill bak-
hjarl í baráttunni fyrir
rétti sínum. Og Hermann Jón-
asson mun á þeim tíma hafa
sagt ,,bandamönnum“ vorum
í Vestur-Evrópu, hver reynd-
ist vinur í raun ,þegar brjóta
átti ísland efnahagslega á
bak aftur fyrir að þrjózkast
við brezka ljónið.
T|egar áhrifa Sósíalistaflokks-
* ins og Alþýðubanda-
lagsins tók að njóta við í r’ík-
isstjórn íslands eftir myndun
vinstri stjórnarinnar 1956 og
alit var gert, til þess að auka
þessi viðskipti sem mest, til
þess að efla íslenzkt atvinnu-
líf og skapa fulla atvinnu, —
iþá tókust þeir stórauknu
samningar við Sovétríkin, sem
siðan 1956 hafa verið horn-
steinn afkomuöryggis alþýðu-
manna á Islandi.
Og þegar brezki „banda-
maðurinn“ sýndi okkur
„efnahagssamvinnu Atlanz-
Framhald af 1. síðu.
náðst hefði á ráðstefnunni en
ráðherrar vesturveldanna vildu
sætta sig við.
I gær var enn með öllu ó-
víst hvort ráðherrarnir kæmu
sér saman um að boða til nýrr-
ar ráðstefnu síðar á. árinu.
Sagt er að fulltrúar vestur-
veldanna vilji halda áfram við-
ræðunum um Berlín og þýzka
vandamálið þegar utanríkis-
ráðherrarnir hittast aftur á
allsherjarþingi Sameinuðu
þjóðanna sem hefst í New
York í næsta mánuði.
hafsbandalagsins“ í allri sinni
dýrð, eftir að 12 mílna land-
helgin var lögleidd, — þá
voru það Sovétríkin sem, á-
samt Austur-Þýzkalandi,
sýíidu okkur það vinarbragð
að viðurkenna 12 mílna land-
helgina þegar ’í stað opinber-
lega. Islendingar gleyma því
ekki, þegar slíkur skilningur
og vinátta í verki er sýnd á
úrslitastund. — För íslenzkra
alþingismanna undir forystu
núverandi forsætisráðherra
til Sovétríkjanna sl. sumar,
varð einnig til þess að glæða
gagnkvæm kynni þessara
þjóða.
f ósíalistaf lokkurinn
hefur
Cósíalis
^ frá upphafi vega sýnt
fram á að „viðskiptin í aust-
urveg væru siglingaleið Is.
lands fram hjá kreppunni.“
Flokkurinn og samherjar
hans hafa miklu áorkað í því
að efla þessi viðskiptasam-
bönd, ekki sízt þegar álirifa
hans hefur notið við ’í ríkis-
stjórn, svo sem nýsköpunar-
stjórninni 1944-’47 eða vinstri
stjórninni 1956-’58. Nú eru
þessi viðs'kipta. og vináttu-
sambönd orðin einn horn-
steinn afkomuöryggis Islend-
inga. Þjóðin þarf öll að
standa dyggan vörð um at-
vinnuöryggi sitt og gæta þess
vel að þyl verði ekki grandað.
The Times telur að vísu ekki að
viðræður þeirra muni leiða þeg-
ar í stað til samkomulags um
helztu deilumál, en muni þó auð-
velda lausn þeirra. íhaldsblaðið
Daily Mail segir ákvörðunina
vera „kraftaverk ársins 1959“.
Frönsku og vesturþýzku blöð-
in láta í ljós ótta við að fundir
þeirra Krústjoffs og Eisenbowers
kunni að leiða til þess að Sovét-
ríkin og Bandaríkin semji sín
á milli án tillits til óska ríkis-
stjórna Vestur-Evrópu. Le Monde
segir að athyglisvert sé hve frétt-
inni hafi verið tekið fálega í
Bonn og París. L’Aurore segir
að hér sé um að ræða óþægilega
lexíu f.yrir Evrópuríkin, en Par-
is-.Tournal telur að svo geti far-
ið að Bandaríkin og Sovétríkin
„skipti upp á milli sín heimin-
um.“ -
ítalska blaðið La Stampa seg-
ir að viðræður þeirra Krústjoffs
og Eisenhowers muni verða
„upphaf að endalokum kalda
stríðsins“. Við annan tón kveð-
ur á Formósu, en aðalmálgagn
stjórnar Sjangs Kajséks varaði
í gær Eisenhower við því að
„láta illmennið Krústjoff glepja
sig“.
Æskulýðsmótið
Framhald af 3. síðu
haldsblaðanna um mótið og
hefur það þótt skfítinn frétta-
flutningur.
Mótið hefur farið prýðilega
fram í anda friðar og vináttu
og hafa Vínarbúar sýnt mikinn
áhuga fyrir mótinu, þrátt fyrir
’oögn afturhaldsblaðanna hér.
Engar róstur hafa orðið á mót-
inu, þrátt fyrir tilraunir aftur-
haldsins til að spilla mótinu og
hafa afturhaldsöflin beðið ósigur
f.yrir vináttu Vínarbúa í garð
mótsins. Nokkrir íslendingar
horfðu á atburð sem afturhalds-
blöðin kalia róstur á friðarmóti:
Tveir bílar voru "látnir rekast
á fyrir utan tjaldbúðahliðið.
hlupu þá farbegarnir út og börð-
ust, en ljósmyndarar voru við-
búnir að taka mynd með merki
mótsins í baksýn! Að lokinni
myndatökunni óku menn þessir
burtu. Aðstandendur Vínarfara
burfa ekki að hafa áhyggjur af
íslendingunum vegna þessa. All-
ir fslendingarnir eru við beztu
heilsu, skemmta sér hið bezta
og biðja fyrir kveðjur heim.
Þórólfur.
Vínarmótinu var slitið í gær.
Framsókn ekki andsteðingur Ehalds
Framh. af 12. síðu.
ar, að þegar þingmaður Aust-
ur-Húnvetninga hefur tekið við
forystu í Framsóknarflokknum
verður a. m. k. komizt úr
sporunum. En þá verður líka
vitað hvert ferðinni verður
heitið. Það verður skeiðreið
beint til íhaldsins!
Aðalframfaraaflið í
þjóðfélaginu
Meginhluta ræðu sinnar varði
Einar Olgeirsson til að svara
ræðu Þórarins Þórarinssonar í
síðustu viku. Vék Einar m. a.
að þeirri staðhæfingu Þórar-
ins, að Framsóknarflokkurinn
væri nú orðinn aðalandstæðing-
ur íhaldsins og auðburgeisanna.
Einar benti á að grundvallar
andstæður í íslenzku þjóðfélagi
væru nú fámenn auðmanna-
stétt í Reykjavík annarsvegar
og launþegar, 75% landsbúa,
verkalýður 50% og annað
launafólk 25%, hinsvegar. Milli
þessara aðila stæði baráttan
um það hvernig kjör launþega
skuli vera á hverjum tíma. Af-
staða auðmannastéttarinnar
mótast a,f því að halda sem
mest í við verkalýðinn, en lífs-
barátta hans hlýtur að miðast
við að bæta launin, fá hærra
verð fyrir vinnu sína, ná aftur
nokkru af gróða atvinnurek-
enda. Þessi launabarátta
verkalýðsins er aðalframfara-
aflið í þjóðfélaginu, því að hafi
atvinnurékendur orðið að ganga
að kröfum verkalýðsins um
hærri laun hefur það jafnan
orðið til þess að þeir hafa
leitað ráða um að bæta at-
vinnureksturinn, stunda hann á
skjmsamari hátt, gera hann
arðbærari.
Ekki andstæðingar,
heldur keppinautar
— Og hver hefur svo a,f-
staða Framsóknarflokksins ver-
ið til þessarar kjarabaráttu
launþega við auðmannastétt-
ina? spyr Einar. Svarið er að
Framsóknarflokkurinn hefur
lengst af haldið því fram að
laun verðalýðsins mættu alls
elcki liæklca og afstaða flokks-
ins jafnvel stundmn verið harð-
svíraðri í þeiin efnum en stefna
Sjálfstæðisflokksins, flokks
auðmannastéttarinnar.
Einar Olgeirsson drap því
næst á það, liver afstaða
Framsóknarflokksins hefði ver-
ið til lækkunar á álagningu
verzlunarauðvaldsins og milli-
liða, t. d. í sambandj við olíu-
söluna; Framsókn hefði jafnan
staðið gegn því að ríkið, þjóðin
sjálf, tæki í sínar hendur olíu-
söluna.
Nei, sagði Einar, Fram-
sóknarflokkurinn hefur ekki
starfað sem andstæðingur í-
lialdsins, lieldur sem keppi-
nautur. Það eru sem sagfc
tvö íhökl í landinu: Reykja-
víkuríhaldið og Framsókn.
Síðan rakti ræðumaður
hvernig þessi tvö ’íhöld hefðu
starfað saman allt frá árinu
1942, er þau settu á gerða-
dómslögin alræmdu. Haustið
1944 eggjuðu Framsóknarmenn
atvinnurekendur mjög að
standa fast gegn hverskonar
launabótum til handa verka-
mönnum og um svipað leyti
lagðist flokkurinn gegn því að
lagt yrði í nýsköpunina, at-
vinnutækjakaupin, en með þeim
var grundvöllur lagður að at-
vinnulífi dreifbýlisins. Einar
rakti síðan hvernig Framsókn
háði stríð það gegn fjárplógs-
starfseminni, sem Rannveig
Þorsteinsdóttir hét að heyja
fyrir kosningarnar 1949,' geng-
isfellinguna, áburðarverk-
smiðjuhneykslið, hermangið og
helmingaskiptin í sambandi við
það og ihvernig Framsókn not-
aði tækifærið í tíð vinstri
stjórnarinnar til að ,vinna‘ gegn
íhaldinu, þar til stjórnarsam-
starfið var rofið þegar verka-
lýðurinn vildi ekki ganga að
skilyrðislausri kröfu Fram-
sóknarforkólfanna um 8%
launalækkun — 2% meiri
launalækkun en Sjálfstæðis-
flo'kkurinn, flokkur auðstéttar-
innar, krafðist þá.