Þjóðviljinn - 26.08.1959, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 26. ágúst 1959 — ÞJÓÐVILJINN — (7
Viðskiptasamningarnir um sölu á saltsíld til Sovétríkjanna tryggðu ])að að hægt var að
lialda síldarsöltun áfram til vertíðarloka. Félagsbréf Almenna bókafélagsins kalla samning-
ana „smán“ — eru sjómenn og verkafólk sömu sltoðunar?
þeir vilja viðskipti okkar við
Sovétríkin og sósíalistísku
löndin feig. Þar er að finna
ýmsa heildsala, sem af einka-
hagsmunum vilja tryggja sér
sem mest viðskipti við fyrir-
tæki í vestrænum lönilum sem
veita þeim drýgstan gróða. En
í þessum hópi er einnig að
finna hreina pólitíska ofsa-
trúarmenn, sem eru svo gagn-
sýrðir af hatri á sósíalisman-
um að þeir geta ekki hugsað
sér að eiga hagkvæm viðskipti
við menn sem aðhyllast þá
stefnu. Þessir menn líta á sig
sem aðila að krossför gegn
Sovétríkjunum, og þeir eru
reiðubúnir til þess að leiða á
nýjan leik yfir Islendinga
markaðskreppu og fram-
leiðslustöðvanir og gera ís-
. lendinga enn á ný ósjálfbjarga
bandingja Breta og Banda-
ríkjamanna í efnahagsmálum.
„Smán ocr þræl-
Viðskipti okkar við Sovét-
ríkin og önnur sósíalistísk
lönd eru ein meginundirstaða
framleiðslu okkar. Til þeirra
Eitt af málgögnum
Sjálfstæðisflokksins
boðar stefnu sína:
yggi og góða afkomu, heldur
gefa þeir okkur einnig svig-
rúm til sjálfstæðrar stefnu í
samskiptum við aðrar þjóðir.
Á marsjalltímabilinu var sem
kunnugt er svo komið að við-
skipi okkar höfðu verið ein-
skorðuð við „vestræn lönd“.
Þá aðstöðu reyndu Bretar að
hagnýta þegar íslendingar
leitt yfir okkur mjög hættu-
legt ástand á nýjan leik, ör-
yggisskort og atvinnuleysi, og
gert okkur háða þeim erlend-
um ríkjum sem fjandsamleg-
ust eru lífshagsmunum okkar.
Okkur hafa reynzt samning-
arnir við Sovétríkin mjög
hagkvæmir í hvívetna, fyrir
fiskafurðir okkar fáum við
Síldarsalan til Sov-
étríkjanna var
,,smán“ og „þræl-
mennska“ og með
henni voru „íslenzk-
ir lýðræðissinnar
niðurlægðir“.
lanlda seljum við verulegan
hluta af framleiðslu okkar,
fast magn á öruggu verði, og
tugir þúsunda manna um land
allt eiga efnahag sinn og dag-
lega afkomu undir þeim við-
skiptum. Þessir samningar
hafa tryggt atvinnuöryggið í
landlnu, vegna þeirra geta ís-
lendingar keppzt við að fram-
leiða, nýtt framleiðslutæki sín
til liins ýtrasta; í stað þess
að á marsjalltímabiliriu —
þegar okkur var bannað af
handarískum húsbændum að
skipta við Sovétríkin — gekk
á sífelldum framleiðslustöðv-
unum, hraðfrystihúsin fylltust
æ ofan í æ af óseldum birgð-
um, og eitt 'helzta viðfangs-
efni stjórnarvaldanna var að
fylgjast með því að ekki væri
framleitt of mikið.
Tryggja eínahagslegt
írelsi
En samningarnir við sósíal-
istísku löndin tryggja okkur
ekki aðeins efnahagslegt ör-
stækkuðu landhelgi sína úr
3 mílum í 4 1952. Bretar
settu þá á okkur viðskipta-
bann og hugðust með því
svelta okkur til undanhalds
og hlýðni við fyrirmæli
brezkra valdamanna. Það
bjargaði okkur þó úr klóm
Breta að stjórnarvöldin sneru
sér til Sovétríkjanna, leituðu
eftir samningum um markaði
þar í landi og náðu slíkum
samningum. Þar með runnu
fyrirætlanir Breta um að
svelta okkur til hlýðni út í
sandinn og snerust raunar
okkur til góðs; því í stað
þess að selja verulegt magn af
framleiðslu okkar sem óunnið
hráefni seldum við nú í sí-
vaxandi mæli fiskflök, tryggð-
um með því aukna atvinnu í
landinu og hærra verð fyrir
afurðir okkar. Það efnahags-
lega frelsi sem samningarnir
við Sovétríkin tryggðu okkur
var ástæðan til þess að við
gátum haldið stækkun land-
helginnar 1952 til streitu og
að við gátum stækkað land-
helgina á nýjan leik á s.l.
ári.
Á að leggja pólitískt mat
á meltingaríæri við-
skiptavina sinna?
Allt eru þetta staðreyndir
sem hveil einasti íslenidingur
verður að horfast í augu við,
og stjórnmálamenn sem skilja
ekki þessar staðreyndir geta
vörur sem okkur eru lífsnauð-
syn; og enginn hefur haldið
því fram að Sovétríkin hafi
ekki í einu og öllu staðið við
sína samninga án nokkurra
annarlegra skilyrða. Vera má
mennska'M!
Þessir menn hafa aftur og
aftur komið fram í dagsljósið
á undanförnum árum, m.a. í
einstaklega heimskulegum
skrifmn um afurðasölumál
sem birtust í Alþýðublaðínu
og Vísi skömmu eftir kosning-
arnar í sumar. En nýjasta
dæmið er þó skýrara en flest
önnur. Það birtist í síðasta
eintakinu af Félagsbréfum Al-
menna bókafélagsins sem síð-
asti kafli í ritstjórnargrein.
Það rit er sem kunnugt er
eitt af flokksmálgögnum
Sjálfstæðisflokksins, þannig
að það sýnir afstöðu valda-
mikilla manna í þeim flokki.
Kaflinn um afurðasölumálin
skal birtur í heild, en hann
hljóðar svo:
„I þann mund 'sem þetta
liefti Félagsrita var að fara
í preritun spurðust þau tíð-
indi, srð Rússar liefðu ákveð-
ið að kaupa af íslendingum
áttatíu þúsund tunnur salt-
síldar til viðbótar við þau
fjörutíu þúsund, sem áður
ha.fði verið samið um, að
þeir kevptu. Eins og mönn-
um er kunnugt keyptu Rúss-
ar í fyrra eitt hundrað og
Viðskiptin við Sovétríkin eru meginundirstaðan að allri fram-
leiðslu hraðfrystihúsanna. Féla,gsbréf Almenna bókafélagsins
kalla þessi viðskipti „þræihneninsku" og „viðskiptalegar þræl-
dómsviðjar“ — og krefst þess að þeim verði slitið.
að ýmsum íslendingum falli
illa við stjórnmálaskoðanir
þeirra manna sem borða fisk-
inn okkar í Sovétríkjunum —
en er nokkuð fráleitara en
að leggja pólitískt mat á
meltingarfæri viðskiptavina
sinna ? !• *
Þeir menn eru til
Þó eru til menn á Islandi
sem eru svo ofstækiyfullir að
fimmtíu þúsund tunnur síld-
ar og sömdu um kaupin
fyrirfram eins og venja
hafði verið. 1 upphafi nú-
verandi síldarvertíðar brá
hins vegar svo við, að stór-
veldið kippti að sér hendinni
og var látið í veðri vaka,
að Russar hygðust sjálfir
veiða sína síld.
En skyndálega skýtur hér
upp einum af æðstuprestum
innkaupastofnuiiar rússneska
ríkisins, einmitt um það
leyti, sem íslendmgar hafa
fullsaltað upp í gerða sölu-
samninga. Eru nú hafnir
miklir samningar, veizlur,
ferðalög og kurteisisheim-
boð, en hvorki gengur né
rekur. Söltun er kð stöðvast
og þunglega þykir horfa. Þá
bregður svo við, að skipuð
er nefnd frá öllum þingflokk-
um til viðræðna við Rússann,
og samstundis smellur í lið-
inn.
Þarf naumast að eyða að
því orðum, hvers vegna
Rússar neituðu að semja án
þátttöku íslenzkra kommún-
ista, svo augljós er tilgang-
urinn. Húsbóndavaldið í
markaðsmálunum skyldi nú
sýnt og íslenzkir lýðræðis-
sinnar niðurlægðir. Og geð
okkar nægði ekki tsl að firra
smáninni. Þess vegna spyrja
menn nú: Er þetta upphaf
tímabils nýrrar þræl-
mennsku, eða nægir-þessi at-
burður til að opna augu
þeirra, sem hingað til hafa
Ijáð máls á því að hlekkja
þjóðina viðskiptalegum þræl-
dómsviðjum við einvaldsríkin
í bróðurlegrj samvinnu við
ísíenzlia erindreka þeirra?“
Óskuðu s.ð samningar
tækjust ekki
Þetta eru mjög athyglis-
verð ummæli. Öll þjóðin
fylgdist sem kunnugt er með
samningunum við Sovétríkin
um aukin síLdarkaup. Þúsun<d-
ir manna um land allt áttu
afkomu sína und:r því að
þeir samningar tækjust, auk
þess sem þeir skiptu miklu
máli. fyrir gjaldeyristekjur
þjóðarinnar í heild. Þess
vegna varð ánægja um land
allt þegar fréttirnar bárust
af því að sammngar hefðu
tekizt um viðbótarsölu af síld.
®n ummæiin í „Félags-
bréfum“ sýna að ekki hafa
aliir Islendingar verið á-
nægðir. Til voru menn sem
óskuðu þess af heiluin hug
að samningar tækjust ekki,
að íslendingar gætu ekki selt
síldina sem þe,ir veiddu, að
stöðva yrði söltun og reka
það fólk heim sem vann að
þeim störfum.
Ofstækið í þessum skrifum
má heita einstakt. Þegar
stjórnarvöMin bjóða forstjóra
matvælakaupastofnunar Sov-
étríkjanna hingað til samn-
inga, segir timarit Almenna
bókafélagsins að honum
„skjóti hér upp“. Greinarhöf-
undur er stcrhnevkslaður á
því að honum er sýnd ís'enzk
gestrisni og kurt^isi., Og í
hnúkána tekur að skipuð skyldi
nefnd til F°’rin,"ga -— ov pð
Alþýðubandalágið' skyldi eiga
fulltrúa í beirrV nernd, Lúð-
vík Jóseneson fvrrverandi
sjávarútveprsmá1a ráðherra sem
manna. bezt hefur unnið að
því að tryggja okkur h:n
hagkvæmu viðskipti við Sov-
étríkin á undanförnum ár-
um.
Vilia slíía öllum
samningum
Og siðan er klykkt út með
algerum tryllingi. Með því að
Sóvétríkin kaupi af okkur
80.000 tunnur af síld í við-
bót hafa „íslenzkir lýðræðis-
Framhald á 10. síðu.