Þjóðviljinn - 02.03.1960, Blaðsíða 7

Miðvikudag'.tr 2. marz 1960 — ÞJÓÐVILJINN — (7
fengið, enda mundi þá starf-
ið verða léttara og árangur
betri. I þá átt að e:nbeita
kröftum og-samræma aðgerð-
ir stefnir frumvarp það, sem
hér liggur fyrir.
Þetta frumvarp er undir-
búið af fólki, sem árum sam-
an hefur starfað að drykkju-
maniialæknmgum og fundið,
hvar skórinn kreppir. Eru
ákvæði þéss miðuð v'ð þær
aðferð'r, sem bez'ar teljast
nú hér og er'cndis. Tel ég
rétt ?ð fara nokkrum orðum
um tilhögun þe^.sarar starf-
semi, cins og henni verður
nú bez: fvrir kom;ð.
Er þá fyrst ti'. að taka þá
staðre\md að drvkkjuskapur
eða ofdrykkja er sjúklegt
fyrirbrigði og heyr'r því und-
ir læknisfræðina, nánar til
tekið geðlæknisfræðina. Þetta
er vert að undirstrika. Of-
drykkja er ekki viðfangsefni
leikmanna, heldur sérfróðra
lækna: Hún er rannsóknar-
efni sálsýk'sfræðinnar og
meðferð hennar er í verka-
hring geðlækna. Annar skiln-
ingur á stöðu drykkjuskapar
en þeí>si er rangur og leiðir
óhjákvæmilega til rangra að-
gerðar, sem enda í blindgöt-
um.
' Ofdrykkja á sammerkt öðr-
um sjúkdómum í því að vera
félags'egt vandamál, og hún
er; meira að segja flestum
öðrum sjúkdómum alvariegra
vandamál í nútíma þjóðfélagi.
Eru ástæður fyrir því þær,
að drykkjumenn eru marg'r
talsins og að of lítið hefur
verið hirt um meðferð þeirra.
Þegar menn verða geðveik-
ir í þrengri merkingu þess
orð, verða v'tfirrtir, er þeim
strax leitað lækn'nga. Takist
ekki að lækna þá tiltölulega
fljótt, eru þeir vistaðir á
geðveikrahælum og það því
fyrr sem þeir valda meiri
erfiðleikum i samfélaginu. Ef
við hugsum okkur, að öll-
um geðveikisjúklingum yrði
sleppt úr spítölunum og hæl-
nnum, mundi brátt blasa við
á sviði þeirra mála félagslegt
vandamál ekki óáþekkt því,
sem drykkjuskapur nú veld-
ur.
Á þetta verður aldrei of
þung áherzla 'ögð, að of-
drykkja er lækn'sfræðilegt
viðfangsefni. Á grundvelli
þeirrar staðreyrvdar og á
lionum. einum, verður sérhver
sú ráostöíim að byggjast,
sem gerð er til lausnar vand-
anum.
Meðferð drvkkíumanna
p-n-iqqt sPTfréS0jyV lpal-npp með
p.ðp^Pð pórrionr'-oríq félks
Annnð pv knk knkd. Fé’pc's.
1 pcrq hi-óln vcHq síðan vmsir
aðilqr. hví sem á stendnr,
og þá æt'íð í sqmráði við þá,
sem lækrismeðfnrð’rn hafa
með hnndum. Nánustu sam.
ptnrtsrnerin læknp. á sviði
dwkki'imannalæknins'a or’i
rálfræðingar og sérmenntaðir
mprin.
Ytri fUhöorirn meðfprðpr>ri-
ar er nn á t'mnm tpliu
sú, sem és' nú skai frá greina.
í stórum dráttum.
Fvrst er dryklcimWpðu’^nri
fck'nn t.il athii"unnr p htf’n.
arstöð bp’knvnr-finr.:-q\
n<r a.ð' henni lokin"' fmfpf
ferð havp hOTl. Er mr^fnrú
7|c í* r r Fyrir skömmu lauk miklum lieræfin.gum í Vestur-Þýzka-
/HlIS arasarstriö Jandi, Í grennd við landamæri Þý/.ka alþýðuLýðveldisins og
Tékkóslóvakíu. Tóku um 60 þúsund vestur-þýzkir og bandarískir liermenn þáúl í æfing-
um þessum, sem miðaðar voru við „frelsun“ fyrrnefndra alþýðuríkja. Voru hersveitirnar
útbúnar fullkomnasta vopnabvinaði, m.a. eldflaugum og kjarnorkufalibyssum. Meðal
þeirra herforingja sem fylgdust með heræfingunum var Heusinger, sem fyrrum var
háítstótur foringi í þýzka nazistahernum og frægastur er fyrir að liafa ljóstrað upp
uni þá sem stóðu fyrir samsærinu gegn Hitler í júlí 1944 og svikið í liendur Gestapo.
Fregnir herma að af völdum heræfin.ganna hafi eyðilagzt verðmæti fyrir 5 milljónir
marlta, nær 50 milljónir íslenzkra króna. Á myndinni til vinstri sést hús eitt, sem
eyðilagt hefur verið í æfingunum. Heusinger til bægrj virðifb liinn ánægðasti á svipinn.
nGSœsilegur árangur vísinóalégrar hagfræSi
lipp'nð eftÍT hinum ýmsu nð-
fcrðum geð'æknipfræðinnpT í
fvrstu mætlr P'iúklir'<T””inn
rærri dapriega til meðforðor.
síðsr sialdnar osr er br|rinig
bnldið áfram í iangpn fímq,
oft. mipserum famsn E” ’ö”-ð
á það áherzla. ?ð drvkkiu-
mennirnir geii þrátt f\mir
læknismeðferðina stundað
daglesrp. vi”nu s’ns og ceent
á annpn hátt samfélagslegum
skvidum sínum.
Frávik frá þespn”i r°°'’u
meðferðarinnar ern ekki fátíð.
T.d. getnr það re’mzt nauð-
svulegt hegar í bvriun að
vista drvkkjumeun í siúkr''hús
t.il rannsóknar eða meðferðar.
Oetur grunur um likamierran
eða and'egan siúkdóm. óskv’d-
an drvkkiuskannum. ge”t siíka
vist æskile'Ta. oa oft getur það
revnzi auðveldara pð bvria
rrnnsókn oe meðferð innan
\mggip snítala en utan. En
hessháttar siúkrahúsvistun
stendur ætið skamman tíma,
og síðan er með<:e”ð haldið á-
fram á faraldsfæti um langt
skeið.
Þessari aðferð, að reyna
lækningu utan hæla og úti í
lífinu, er nú hvarvetna beitt i
vaxandi mæli. Hún þykir ekki
síður árangursrík en hælis-
meðferðiu og er auk þess
þægilegri og stórum kostnað-
arminni. Hún hefur gefið góða
raun, þar sem vel er í haginn
búið fyrir starfslið, þótt fullan
árangur gefi hún vitanlega
ekki. Viss hluti drykkju-
manna þeir geðveilustu, halda
áfram drykkjuskap, þrátt fyr-
Framhald á 10. síðu
Hagfræðingar leggja ekki
á neinn hlut meiri áherzlu
en þann, að skapa þurfi
traust á gjaldmiðlinum,
tryggja gengi krónunnar. En
aðferðirnar eru nokkuð kyn-
legar til þess. Skal í örstuttu
máli sýnt hvernig hagfræð-
ingum núverandi og undan-
farandi ríkisstjórna hefur
tekizt í því efni. Menn kunna
að segja að þarna sé ekki
rétt að farið, fleira hafi kom-
ið t’l en ráð hagfræðinganna,
en því er til að svara, að
þetta er sízt verri röksemdar-
færs’a en margt það, sem
hagfræðingarnir eru að slá
um sig með.
Fram til ársins 1949 hafði
Bandaríkjadollar um langt
skeið verið talinn jafngilda
kr. 6.50. Fram til þess tíma
höfðu hagfræð’ngar ekki lát-
ið mikið að sér kveða. Þótt
einhverjir stjórnmálamenn
hafi verið hagfræðimenntaðir,
litu þeir á málin frá venju-
legu pólitísku sjónarmiði og
játuðu það, en reyndu ekki
að skýia sér á bak við fræði-
mennsku og lærdómstitla. En
nú skiptir um. Á árunum
1947 cg þar á eftir semja
lærðir hagfræðingar i nafni
lærdóms síns hverja álitsgerð-
ina á fætur annarri. Hagur
Ólafs Björnssonar fer ört
hækkandi, Benjamín er flutt-
ur inn, Hagfræðideiid Lands-
bankans efld undir forystu
Jóhannesar Nordal og mjög
er tekið að leita ráða hinna
hagvísustu manna erlendra.
Árangurinn lét heldur ekki
lengp biða eftir sér. Á vor-
dögum 1950 þarf 16 krónur
íslenzkar og 32 aura til að
jafnast á við dollara.
Lengi má gott bæta, þegar
vitsmunir og læriiómur leggj-
ast á eitt og af þessu tvennu
er lærdómurinn meiri. Enn
skyldi vegur hagfræðinnar
vaxa. Fengnir voru erlendir
fræðimenn og spekingar til
að taka út þjóðarbú’ð og gera
tillögur til velfarnaðar. Enn
er fiuttur inn nýr hagspek-
ingur Jónas Haralz og hann
fastráðinn hagfræðingur ráðu-
nautur alira ríkisstjórna, sem
um hans daga eiga eftir að
sitja á íslandi. Og til að
trýggja sér hann enn betur
er stofnað handa honum nýtt
ráðuneyti. Og enn þyngist
straumur erlendra vlsdóms-
manna t’l landsins með tösk-
ur sínar hlaðnar ráðlegging-
um. Nú hlaut líka eitthvað
undan að láta. Nú h’aiit.
stcra átakið að koma til að
„tryggja gjaldmiðilinn". Og -
árangurinn varð stórk:stleg-
ur'- Nú í febrúar 1960 þarf
38 krónur islenzkar til að
jafnast á við einn Bandan
rík jadollar!
Á rúmum t/u árum hefur
náðst sá glæsilegi árangur í
baráttunni t’l að efla traust
gjaldmfðtsins, að nú þarf.
nærri 600 krónur til þeirra
flollarakauna. sem 100 krónur
nægðu til þá. Segi menn svö
að hagfræðin sé ekki hagnýt'
vísindagrein, fegar hún er
stunduð á réttai) hátt.
næst að halda, ef svo liefði
verið, að varla hefði það
framhjá mér farið sem for-
mannsefni á j/eim lista. Því
verð ég að ætla, að hér séu
sak’ausir hafðir fyrir rangri
sök.
I öðru lagi er talað um
„kosningaskrifstofu" yfirlög-
reg'.uþjóns og notkun lög-
regsubifreiða í sambandi við
kosningarnar. Þar tel ég mig
litlu þurfa að svara, syo
fjarri sanni sem ég tel það
vera. En að sjálfsögðu má
öllu nafn gefa, cg skal ég
ekki efa ,að einhverjum hafi
verið .veitt fyrirgreiðs’a með
því að aka þeim á kjörfund,
og hafa þá sjálfsagt C-lista
menn sem liinir notið þess,
hafi þeir verið þess þurfandi
og_.öskað aðétoðar.
Þar sem ,,Lögreglumaður“
talar um ofsóknir Erlings
Pálssonar á hendur lögreglu-
mönnum tel ég hann sýna
hinn mesta ódrengskap í
málflutningi og óverðskuldað-
an róg, því það er mála sann-
ast, og tel ég mig þar mæla
fyrir munn margra, að hann
(þ.e. Erlingur) hefur unnið
sér traust allra réttsýnna
manna fyrir lipurð sina í öll-
um ágreiningsmálum, er upp
hafa komið hjá stéttinni og
hann hefur þurft að hafa af-
sk'pti af. Tel ég engan mann
að meiri, sem ófrægir náung-
ann án réttmætra saka.
Að lokum þetta, þó ekki sé
það þungt á metunum í þessu
tilfelli. Óbeint er það gefið
í skyn, að Erlingur Pálsson
hafi fengið 64 atkvæði sem
formaður, en samkv. 10. gr.
kosningalaga Lögreglufélags-
ins er tekið fram, að heimilt
sé sama manni að vera í
framboði á fleiri en einum
lista, og leggist þá saman
atkvæðamagn af báðum list-
um eða öllum, ef fleiri eru. I
umræddum kosningum hlaut
Erlingur sem formannsefni á
A- og B-lista samtals 89 at-
kyæði.
Er ég hefi nú lokið gagn-
rýni á grein „Lögreglu-
manns", tel ég mig ekki geta
skilið við þessar línur án
þess að minnast frekar á til-
komu C-listans.
Að gefnu tilefni vil ég taka
það fram, að félagslegar
ástæður réðu því, að ég féllst
á að vera í formannssæti C-
listans, en ekki pólitískar, og
hygg ég að eama hafi vakað
fyrir þeim mönnum, sem
stóðu að honum ásamt mér.
Því tel ég það háska hverju
stéttarfélagi, er meðlim’r þess
reyna að ala á því, hverju
sinni sem skoðanamunur
verður á ýmsum málum, að
það sé af pólitískum toga
spunn’ð.
Hinu er svo ekki að leyna,
þó svo farsællega hafi tiltek-
izt hingað til, fyrir sérstaka
lipurð og kosti yfirlögreglu-
þjónsins að jafna ágreinings-
mál, að ekkert er eðlilegra
en að upp geti komið mál,
þar sem sjónarmið stéttarfé-
lagsins og yfirstjórnar lög-
reglunnar stangist á. í þeim
tilfellum getur verið erfitt
fyr'r sama mann að standa
á rétti beggja, þvi svo segir
máltæki, að „erfitt sé tveim
hérrum að þjóna í senn og
þóknast báðum". Tel ég }~ví,
með þetta í huga, að það hafi
verið þungamiðja og skoðun
margra iögreglumanna, að
rétt væri að hafa mann úr ■
röðum hinna óbreyttu í for-
mannssæti. En þegar þessum
þætti formannsins sleppir, er ;;
það m’tt álit, að við höfum
ekki átt hetri talsmann út
á við fyrir kjarámálum oltk-
ar, en Erling Pálsson, og tel
ég því að félagið standi í'
þakkarskuld við hann fyrir
unnin störf á liðnum árum.
Að endingu, um leið og ég
þakka öllum þeim er stcðu
að C-l;stan.um i umræddum
kosn’ngum og kusu hann,..
vænti ég þess að mál þetta
megi niður falla á opinberum .
vettvangi.
Guðmundur Jóhannsson.