Þjóðviljinn - 24.06.1960, Side 4

4) — ÞJÖÐVILJINN — Föstudagur 24. júní 1960
I»að er ekkl aðeins lúðurhljómurinn sem dregur ungviðið að
ihvar sem lúðrasveit lætur til sín heyra, heldur einuig glampandi
hljóðfærin sem birta umliverfið í spéspegii. (Ljósm. Þjóðv. A.K.)
Þriðja landsmót lúðrasveita
í Vestmannaeyjum um helgina
Þriðja landsmót íslenzkra
lúðrasveita verður háð í Vest-
mannaeyjum 25. og 26. júní.
Samband íslenzkra lúðra-
sveita sér um framkvæmd móts-
ins ásamt Vestmannaeyingum.
Sambandið var stofnað 1953 og
hélt fyrsta landsmót sitt tveim
árum seinna í Reykjavík. Ann-
að mótið var svo haldið á Akur-
eyri 1957.
Landssambandið vinnur að
ýmsum verkefnum. Helzt þeirra
eru ljósprentun íslenzkra al-
þýðulaga fyrir lúðrasveitir,
landsmótin, farandkennsla og út-
vegun verkfæra til viðgerðar á
hljóðfærum.
Öll þessi verkefni hafa kom-
izt í framkvæmd nema farand-
kennslan. Hún hefur strandað á
vandkvæðum á að útvega mann.
íslenzkir kennarar eru ekki fá-
anlegir nema á sumrin, en þá
eru ekki tök á því úti á landi að
notfæra sér kennslu. Hefur því
orðið að ráði að fá útlending til
starfans.
Stjórn Landssambandsins hafa
frá öndverðu skipað Karl O. Run-
ólfsson formaður, Jón Sigurðsson
ritari og Bjarni Þorvaldsson
gjaldkeri.
Kosið um 2 presta
Kosning fór fram í tveim
prestaköllum 12. júní s.l., í
Staðarhólsþingum í Dalapróf-
astsdæmi og Æsustaðapresta-
kalli í Húnavatnsprófastsdæmi.
Á fyrrnefnda staðnum fékk
umsækjandinn Ingiberg Hann-
esson, cand. theol. 91 atkv.
(2 ógildir). 204 voru á kjör-
skrá. Kosning var ólögmæt. Á
síðarnefnda staðnum var kos-
inn séra Sigurvin Elíasson með
145 atkvæðum (fékk 88 atkv.
en auðir 57). 209 voru á kjör-
skrá. Kosningin var lögmæt.
Jóhann Hjálmarson
itán lö
Komið er út safna af Ijóða-
þýðingum eftir Jóhanxi Hjálmars-
son. Bókin heitir ,,Af greinum
trjánna“ og hefnr að geyma þýð-
ingar á Ijóðum frá fimmtán
löndum.
Mest er< um þýðirigar á ljóð-
um nútímaskáida, einkum
sænskra og' spánskra. Sex ljoð
eru eftir ítalska nóbelsvorðlauná-
skáldið Quasimodo. Af öðrum
Alþjóðastofnun neytendasam-
taka stofnuð í Haag í vor
í vor stofnuö’u fulltrúar neytendasamtaka 17 þjóða
með sér samtök er nefnast Alþjóöastofnun neytendasam-
taka (International Office of Consumers Unions). Eru ís-
lendingar meðal stofnþjóðanna.
Fonnaður Neytendasamtak-
anna, Sveinn Ásgeirsson, mætti
á fundinum fyrir þeirra hönd,
en aðild þeirra að samtökunum
voru undirrituð og staðfest
í gær.
Neytendasamtökunum hér
ætti í framtíðinni að verða
mikill styrkur að aðild sinni
að alþjóðastofnuninni, einkum
að því er varðar rannsóknir
og gæðamat.
Jóliann Hjálmarsson
skáldum sem Jóhann þýðir má
nefna Spánverjana Lorca og
Machado, Svíana Ekelöf, Blom-
berg og Boye, suðuramerísku
skáldin Neruda og Jorge de
Lima, Frakkann Aragon, Austur-
ríkismanninn Trakl og Rilke,
TIom rmví C r>V\ o rl r.

Neytendasamtökin eru mjög
ung. Þannig voru íslenzku sam-
tökin, sem stofnuð voru árið
1953 þriðju í röðinni eftir aldri
að telja. Að stofnun alþjóða-
samtakanna hefur verið unnið
siðan haustið 1957, er Efna-
hagsamvinnustofnun Evrópu
boðaði til fundar meðal þeirra
samtaka, er þá voru stofnuð.
Eitt helzta verkefni Alþjóða-
stofnunar neytendasamtakanna
verður að annast gæðamat á
neyzluvörum og verða niður-
stöður þess sendar öllum a’ð-
ildarsamtökunum til birtingar
og hafa þau jafnframt einka-
rétt á birtingunni. Verður að
þessu mikið hagræði fyrir
smáþjóðirnar, sérstaklega, þvi
að gæðamat á vörum er
mjög kostnaðarsamt. Stofnunin
mun einnig útvega aðildarsam-
tökunum hvers konar upplýs-
ingar og annast dreifingu á rit-
um þeirra innbyrðis. Einnig
mun hún gefa sjálf út mánað-
arrit. Framlag aðildarsamtak-
anna er ákveðið a.m.k. 2% af
heildartekjum þeirra.
Neytendasamtök-
in fá bákagjöf
Neytendasamtökin banda-
rísku, Consumers Union, hafa
sent Neytendasamtökunum að
gjöf árbók sína, en í henni er
að finna niðurstöður allra gæða
matsrannsókna, sem bandarísku
samtökin hafa látið gera á ár-
inu. Er bókagjöf þessi talin
vera um 150 þús. kr. virði. í
bókinni er að finna niðurstöður
athugana á um 2000 vöruteg-
jmdum á bandarískum markaði,
en margar þeirra eru einnig
þér á boðstolum. þar er enn-
fremur margan annan fróðleik
pð finna. •
Gjafabókin er á ensku. Getur
,hver félagi í Neytendasamtök-
unum fengið bókina, ef liann
óskar og þarf að vitja hehnar
á skrifstofu samtakanna í Aust-
urstræti 14, 3. hæð. Nýir fé-
lagar fá einnig bókina meðan
upplagið endist.
John Wain.
í annan stað þýðir Jóhann
þjóðkvæði frá fjarlægum lönd-
um og Ijóð kínverskra forn-
aldarskálda. í bókinni eru þjóð-
kvæði frá Tyrklandi, Kóreu og
Arabíu.
Af greinum trjánna er 110 bls.
Ljóðunum fylgj stuttar kynning-
argreinar um skáldin. Helgafell
gefur bókina út.
Kvikmyndin F r ök-
en Júlía endur-
sýnd í Stjörnnbíó
Leikrit Strindbergs, Fröken
Júlía, hefur borið talsvert á
góma að undanförnu, einkum
í sambandi við sýningar á Lista-
hátíð Þjóðleikhússins á ballett,
sem saminn var eftir leikritinu.
Stjörnubió hefur nú aftur tekið
til sýningar kvikmyndina, sem
Framhald á 10. síðu
mMiimiimmiiiiiiimiijiimmmiiimimiiimiiiiiiiimmiiiiiimimummmmiiiiiiimimimmimiimiiimjuiiiiimimimiiiiiiu iiiiiiimiiiiimmmmmmiiiiiiimiiiiimiiiimiimiimmmmiiii
* Um dægurlög og
dægurlagasöng
Bæjarpóstinum hefur borizt
eftirfarandi bréf:
„Ef til vill er hægt að deila
um það, hvort dans og dægur-
tónlist sé list eður ei. Hitt er
ekki hægt að deila um, að þetta
fyrirbæri er snar þáttur í lífi
stærsta hluta æskunnar, að
minnsta kosti í þjóðfélagi eins
og okkar. Á hverjum degi flæð-
ir þessi tegund tónlistar yfir
heimili og vinnustaði" og á
hverju kvöldi þyrpast þúsund-
ir manna í samkomuhúsin til
að hlusta á dægurtónlist. Á
boðstólum er bæði innlend cg
ei-lend danstónlist. Það cr vegna
hinnar innlendu tónlistar, sem
þessar línur eru ritaðar.
Ég sé ekki betur en að sú
stund nálgist óðum, að stofna
verði einhvers konar samtök til
að vernda íslendinga fyrir ís-
lenzkri dægurlagatónlist, dæg-
urlagatextum og íslenzkum
dægurlagasöngvurum. Svo er
nú komið, að mikinn hroll set-
ur að fólki, þegar það heyrir
íslending syngja íslenzkt dæg-
urlag við texta eftir íslenzkt
skáld.
Það má e.t.v. segja það dæg-
urlagasöngvúrunum okkar til
afsökunar, að þeir vita senni-
lega ekki hvað þeir eru að
gera. Til þessara listamanna
eru engar kröfur gerðar og
þeir gera heldur engar kröf-
ur til sjálfra sín. Flestir hafa
farið að starfa við dægurlaga-
söng eftir að þeir hafa verið
„uppgötvaðir“. Síðan hafa þeir
lagt upp í listamannaferilinn
með það, sem skaparinn gaf
þeim í vöggugjöf af hæfileik-
um, án þess að reyna að bæta
þar nokkru við.
Ég man ekki í svipinn eftir
neinum stéttum manna öðrum
en dægurlagasöngvurum og al-
þingismönnum, sem ekki þurfa
að kunna neitt eða vita neitt
til þess að fá að stunda at-
vinnu sína.
Til að fyrirbyggja misskiln-
ing vil ég þó benda á eina und-
antekningu meðal isíenzkra
dægurlagasöngvara. — Það er
Haukur Mortens. Hann hefur
náð miklum árangri í þessari
listgrein, en ekki vegna þess
fyrst og fremst, að hann hafi
fengið kunnáttuna í vöggugjöf
og ekkert gert meira í því máli,
heldur vegna hins, að hann hef-
ur tekíð sina listgrein sömu
tökum og aðrir góðir listamenn
gera. Vegna þessa þolir Haukur
samanburð við hvaða útlend-
an dægurlagasöngvara sem er.
Og þá er komið Sð höfund-
um íslenzku dægurlaganna. Þó
ekki sé hségt að sanna það, þá
getur það vel verið, að þeir
geti ekki gert betur. Tólfti
september og þeir allir hafa
samið mikinn fjölda dægur-
laga og ég sé va.rla, að það
tómstundagaman geri nokkrum
verulegt mein og er höfund-
unum sennilega sjálfum til ein-
hverrar ánægju.
Hitt er voðalegra, að við
þessi dægurlög, og reyndar
meira við útlend dægurlög, hafa
íslenzkir menn gert íslenzka
texta. Þessi kveðskapur er hin
hroðalegasta móðurmálsmis-
þyrming, sem nokkur leið er að
fremja. íslenzkir textahöfundar
eiga sér enga afsökun. Á öllu
íslandi er ekki til svo heimsk-
ur einstaklingur, að hann fái
ekki ónotatilfinningu við að
heyra þann samsetning, sem
dægurlagasöngvurum er ætlað
að syngja.
f tilefni af þessu síðasttalda
vil ég spyrja: Er ekki eitthvert
fólk til í þessu landi, sem ekki
vill láta traðká svona á okkar
fallega móðurmáli? Hvar er
þetta fólk, þegar verið er að
syng.ia þennan títtnefnda kveð-
skap í ríkisútvarpiau? Hvar eru
þeir Björn Franzson og Krist-
ján Albertsson, sem ekki vilja
lofa íslenzkri æsku að lesa
Roðasteininn af siðferðisástæð-
um? Er ekki til neitt siðferði
annað en það, sem tengt er
feimnismálum? Og hvar eru
allir rithöfundarnir, sem skrifa
stórar bækur til þess að bæta
fólkið í landinu? Vita þeir ekki,
að dægurlagatextar ná til
hundrað sinnum fleiri æsku-
manna en bækurnar þeirra? Til
hvers eru þeir að skrifa góðar
bækur meðan ótindir móður-
málsmorðingjar leika lausum
hala og fá að nota helztu út-
breiðslutæki hins opinbera til
að gera æskulýðinn sljóan fyrir
íslenzkri tungu, svo að hann
geti ekki notið þeirra góðu bók-
mennta, sem rithöfundarnir eru
að skrifa? H.S.“