Þjóðviljinn - 10.07.1960, Blaðsíða 6

ÞJÓÐVILJINN
6)
Sunnudagur 10. júlí 1960

BlÖÐVILIINN
Útgefandl: Samelnlnuarílokkur alþýSu — Sósiallstaflokkurtnn. —
Ritstjó'-ar: Magnús Kjartansson (4b.), Magnús Torfl Olaísson, SiB-
urður Guðmundsson. — Préttarltstiórar: Ivar H. Jónsson, Jón
Bjarnasor.. - Auglýsingastjórl: Guðgeir Magnússon. - Rltstjórn,
afgreiðsla auglýslngar, prentsmiðja: Skólavörðustig 19. - Biml
17-500 (6 Jinur). - Áskriftarverð kr. 45 á mán. - Lausasöluv. kr. 3.00.
Prentsmlðja ÞJóðvlljans.
P
U
r.zi

fr.il
Mfl

~r.
r.t?
kj;
m
i!
ItUí
f
131
tíSt
Flokkur á móti kjarabótum
ITerkamönnum þýðir ekki að hækka kaup, því
" þá kemur meirihluti Alþingis og ríkis-
stjórn íslands til skjalanna og skipuleggur dýr- 22
tíðarflóð og aðrar ráðstafanir, sem gera ávinning 52
verkamanna að engu! Þetta er kenning Alþýðu-
blaðsins í dag, útskýrð af þó nokkurri hreinskilni
í leiðurum blaðsins. Og Aliþýðublaðinu er orðið
það alveg óskiljanlegt að alþýðu manna geti yfir- ht|
leitt tekizt að fá nokkrar kjarabætur í íslenzku
þjóðfélagi. Svo er að sjá að ritstjórarnir álíti ai
skiptingu þjóðarteknanna á íslandi nú þegar
orðna svo réttláta og fullkomna, að óhugsandi
sé að alþýðan fái meira í sinn hlut og skertur
verði gróði auðstéttarinnar, og að stóraukinni gfj
framleiðslu ætti að fylgja bætt kjör fólksins. —3
Enda er löngu hætt að örla á sósíalistískri hugsun £21
í leiðurum Alþýðublaðsins, ritstjórinn þjálfaður S
skoðanalega af upplýsingaþjónustu Bandaríkja-
hers og við bandarískar auðvaldskenningar. 53
uíl
C*krif Alþýðublaðsins, þar sem revnt er að fuli- jjJ
^ vissa alþýðu manna um að kjarabarátta henn- g;
ar hljóti að verða að engu vegna aðgerða ríkis- jgj;
valdsins, eru að sjálfsögðu hugsuð til afsökunar
þ'ví framferði Alþýðuflokksins að hann skuli ££
ganga fram fyrir skjöldu ásamt Sjálfstæðis- *nt
flok'knum til árása á samninga verkalýðsfélag- 32
anna, fyrst með kaupráninu í fyrra, þá með af- ua
námi vísitöluuppbótanna í vetur og skipulagn- jg
ingu dýrtíðarflóðsins, og nú loks með því að
banna verkfall með lögum og hótunum um að ~
afnema verkfallsréttinn. Alþýðublaðið beitir ná-
kvæmlega sömu röksemdum gegn kjarabaráttu |||
verkamanna og íhald og afturhald hefur gert allt
frá því að verkalýðshreyfing hófst hér í landinu.
Hvenær hefur það verkfall' verið gert að at- 2^
vinnurekendur teldu sig hafa efni á því að verða S-
við kröfum verkfallsmanna? Ifvenær hefur tfg
verkalýðshreyfingin borið fram kröfur um kjara- jg3
bætur án þess að íhaldsblöðin hefðu upp sönginn £3
að nú væri verið að gera ráðstafanir til að setja 52
atvinnurekstur landsmanna á höfuðið? Elvenær ‘‘U
hefði afturhald landsins ekki þakkað fyrir að rík- 'jjj
isstjórnin bannaði yfirvofandi verkfall með lög-
um? Mismunurinn frá því sem oft var áður er
sá, að nú er bað Alþýðublaðið, blaðið sem fátækir jfhj
verkamenn stofnuðu til þess að berjast fyrir mál-
stað alþýðunnar á íslandi, sem flytur íhalds-
kenningarnar.. Nú er það Alþýðuflokkurinn,
flokkurinn sem fátækir íslenzkir alþýðumenn
stofnuðu til þess að berjast fyrir hag sínum og
réttindum, sem stendur við hlið íhaldsins og
hjálpar því til að banna verkföll og beita ríkis-
valdinu á allan hátt gegn kjarabaráttu fólksins. jjjjj
k** ti
/\g afturhaldið í landinu fagnar þessum liðs-
auka og telur sér fleira fært í baráttunni við SHl
verkalýðssamtökin meðan hans nýtur við. í einu jjj{j
blaða þess er verkfallsbannið túlkað beinlínis s
sem hótun til alþýðusamtakanna. ,,Á móti verk- Hír;
fallsvopninu er nú komið lagavopn og var sízt
vanþörf á því“, og harmar blaðið að svo lengi ZZZ
hafi dregizt að finna vopn sem dugi gegn verk-
fallsvopninu! En lagavopnið hefur áður verið
reynt af afturhaldinu á íslandi, og alþýðan sleg-
ið það úr hendi þess. Og hún getur líka afstýrt
því að meiriihluta Alþingis og ríkisstjórn íslands
cz:r
i
qs
I » »■»
zitl
ur sé beitt gegn verkalýðshreyfingunni. Framkoma
núverandi stjórnarflokka hlýtur að verða áhrifa-
rík til að kenna alþýðufólki nauðsyn þess, að
Alþingi verði þannig skipað að afturhaldið geti
ekki misnotað vald þess gegn verkalýðshreyfing-
unni og kjarabaráttu fólksins.
—4-4-t . —r——^
3L
s.
ctl
•áiæflíissí&læð
Jón Leifs
Það skal greindlega
tekið íram, að grein-
arhöíundur er, sem og
lengi heíur verið
kunnugt, algerlega ó-
háður öllum stjórn-
málaflokkum.
undurinn. Allskonar undantekn-
ingarákvæði í höt'undarlögum
eru til þess aetluð að veita
mönnum endurgjaldslausan að-
gang að eignum höfunda. AU-
ir, — nema höfundarnir, hafa
samkvæmt stjórnarskrá um-
ráðarétt yfir eignum sínum.
Bóndinn, sem yrkir jörðina
og eykur hana. getur látið eign
þessa ganga í eríðir um ótak-
markaðan tíma. — en börn höf-
undar fá ekki arðinn af hin-
um andlegu eignum síns íöð-
ur nema í stuttan tíma eftir
lát hans, og í elli sinni mega
þau horfa upp á að hver sem
er geti misþvrmt verkunum og
þátið þau verða sér að féþúfu,
án þess hinir sönnu erfingjar
geti nokkuð aðhafzt.
Þetta er fyrirkomulag hinn-
ar „frjálsu menningar“!
Hin óírjálsa menning
Hvað er frjáls menning?
Er það frjáls menning. ef
ritstjórar Morgunblaðsins ráða
því hvaða hugsanir eru birtar
meiri hlutanum af þjóð vorri?
Er það írjáls menning, þegar
útvarpsráð, skipað stjórnmála-
mönnum vankunnandi í listum
og vísindum, ræður því hvaða
hugsanír, bókmenntir og lista-
verk eru kynnt þjóðinni og
hvernig og hvað oft?
Er það frjáls menning þegar
menntamálaráð, skipað stjórn-
málamönnum, sem eru fákunn-
andi í vísindum og listum. ráða
þvi hvaða Jistamenn og hvaða
listaverk fá að njóta sin?
Er það frjáls menning þegar
þ.ióðleikhúsráð og hljómsveitar-
ráð, skipuð mönnum án sér-
þekkingar fá að ráða því hvaða
verk eru kynnt fyrir þjóðinni?
Hugsunin er allsstaðar irjáls,
ef menn hafa næði, þ.e. efna-
leg skiJ.vrði, til að hugsa. — en
hugsanirnar fást ekki birtar.
nema fé og vald sé fyrir hendi.
Menningin er ekki frjáls í
voru landi. Penin.gamír aðems
eru fr.iálsir.
Ofbeldið geon
menningunni
Stjórnmálamenn vorir eru
ekki lengur í tengslum við hin
sálrænu lögmál sinnar þjóðar.
Þeir láta örfáa mtnu listuun-
enda eða hálfmenntaðra lista-
iríanna blekkja sig, telja stjcrn-
málamönnunum trú um að þess-
ir örfáu menn hafi einir vit á
listum og aiiskonar rnenningu.
Þes-ir fáu menn þykjast þjóna
fiokk eða flokkum viðkomandi
stjórnmálamanna, cn i raun og
veru hagnýta einmitt þessir
menn flokkana eingöngu í eigin
þarfir hégóma síns og hags-
muna, útilokandi stjórnmála-
flokkana úr tengslum við hin
listrænu og skapandi öfi þjóðar-
innar. útilokandi að.ra lista-
menn og listunnendur frá
tengslum við flokkinn, takandi
sér einkarétt á hagnýtingu og
listvæðingu viðkomandi flokks.
Þannig er þess og vandlega
gætt að klíkan ein ráði, hvaða
menn eru skipaðir í listrænar
stöður og nefndir. hváða verk
og hvaða Jistamenn séu ki’nnt-
ir i blöðum, útvarpi o.s.frv. og
hvernig.
Þetta er hin kúgaða menning
vorrar þjóðar.
Afleiðingin er að menningin
getur ekki náð eðliierum þroska
hér á voru landi.
Féfletting listamanna
Margur mundi nú trúa því,
að þeir menn sem tala mest
um frjálsa menningu, hefðu
lagt sig alla fram til að gera
menninguna óháða fjármagninu
og' hefðu stutt að því að auka
tekjur og eignir höfunda og
annarra listamanna, en því fer
mjög fjarri.
Fyrst er með háum skemmt-
anaskatti reynt að kyrkja lista-
menninguna stórar fjárfúlgur
teknar aí listamönnum, bæði
hinum túlkandi og skapandi, —
innlendum jafnt sem erlend-
um. Síðan eru listamennirnir
sjálfir skattlagðir miskunnar-
laust og hinn geysilegi kostn-
aður þeirra ekki viðurkenndur
sem frádráttarhæfur við álagn-
ingu skatts.
Loks er með ahskonar lag'a-
krókum reynt að takmarka
tekjur og eignir höfunda, Allir
eiga fulJan rétt á launum og
vernd eigna sinna, nema höf-
Hin erlendu fordæmi
Listamaður frá -smáþjóð þarf
að skara mjög langt fram úr
til þess að stæiri þjóðir veiti
’ 'onum eftirtekt. Hver þjóð
hugsar fyrst um sína listamenn.
í hinum stóru löndum er mik-
ill ,,markaður“ fyrir alls -konar
list, og þar eru listaverk oft
pöntuð og að fullu greidd fyrir-
fram.
Á Norðurlöndum eru heið-
urslaun til viðurkenndra lista-
manna nú sjaldan mikið lægri
en 100 þúsund krónur íslenzk-
ar til hvers og oft eru þau
skattfrjáls. Kunnugt er að
Sibelius fékk þegar ungur há
ævilöng heiðurslaun og reisti
sér sveitarsetur, þar sem hans
mörgu og miklu verk urðu til.
Þetta var; nokkurskonar þjóð-
e.rnisleg hervæðing Finnlend-
inga, — en fyrir bragðið sköp-
uðust líka varanleg andleg
verðmæti. í Finnlandi tíðkast
nú að efnilegum tónskáldum er
veitt þriggja ára næði í einu
til óhindraðrar tónsmíðavinnu
með heiðursbústað í sveit og
fullum launum, svo að tón-
skáldin geti dregið sig til baka
frá öllu brauðstriti á meðan.
Auk þess var eftiy seinasta
ófrið sett á stofn ,,Finnlands
akademi11 með tólf lista- og
vísindarnönnum, sem fá ævi-
langt laun hæsta launaflokks
með launuðum aðstoðarmanni,
til þess að akademimenn geti ó-
skiptir helgað sig sinni grein, og
þeim er þannað með öllu að taka
nokkur aukastörf að sér, nema
leyfi rikisstjórnar komi til.
Framhald á 10. síðu.
Eftir Jón Leifs