Þjóðviljinn - 10.07.1960, Blaðsíða 10

10) — ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 10. júlí 1960
V

i > 4111111111111111111111111111111111111111 ■ 11111111111111111111111 ii 111111111111; 1111111111111 i 1111111111111111 i 111111 m i) 11:3 n m 11111111111111111111
agdsspennu á breiðu flauels-
bandi, sem vafið var um há-
an kollinn. Barðið, sem var
mjög breitt, var breiðara
hægra megin og beygt niður
á við í mjúkum boga, yzta
röndin á barðinu nam við
hörundið rétt neðan við
eyrað.
Einn dökkblár
Svend er frægur fyrir
góðar litasamsetningar. Á
er dökk grá-brúnt. Á sæ-
grænt setur hann skærustu
blómvendi, hvíta og gyllta.
Aðeins einn dökkblár hattur
var sýndur frá honum á
sýningunni. Hann var
kringlóttur úr möttum,
þunnum blöðum með tveim
rósum, annarri gulri en
hinni appelsínulitri.
Strá — bálnuir — strá —
hálmur — strá
Sýning á vor- og sumar-
höttum var haldin fyrir
skömmu í París. Kenndi þar
margra grasa og fannst
sumum sem efnisúrvalið
'væri ekki mikið, því strá og
aftur strá var svo að segja
í hverjum einasta hatti.
Helzt var notað mjög
þunnt gegnsætt strá eða
gróft hálmstrá skreytt með
stjörnum, örsmáum sítrón-
um og ferskjum og tyl.
Börð niður fyrir eyru
Glæsilegasta úrvalið af
stjörnuhöttunum var frá
Svenil. Háir, ávalir kollar
með stórum börðum, sem
annað hvort voru 10 sm
breið og örlítið beygð upp á
við eða ennþá breiðari og
lítið eitt sveigð upp í hlið-
unum. Þessar „klukkur" eru
fléttaður úr hrosshári og
yersey, organza eða piqr-ié.
Einn af fallegustu hött-
unum frá Svend í ár, var úr
eldrauðu strái með smar-
djúpan, ávalan, hvítan hatt
saumar hann t.d. svart
barð með hvítum doppum,
j . iJi. . fy -* '
en fellda bandið á kollinum
að eitt einasta hár raskað-
ist.
Aðallitirnir voru grá-brúnt
(beige) hvítt, brúnt og svart
blandað saman. Hvítir rósa-
hnappar á svörtum stilkum,
slaufur og örsmáar sítrónur
voru helzta skrautið.
Svart — brúnt — hvítt
Mikið var af höttum úr
grófu hálmstrái í svörtum
— brúnum — hvítum sam-
setningum. Nokkrir strá-
hattar voru einlitir, annað-
hvort grænir eða gulbrúnir.
Hattur úr hálmstrái er
laufléttur, þó hann virðist
þungur að sjá. Mikið var
af háum fyrirferðarmiklum
höttum, sem voru svo léttir,
að hægt var að taka þá ofan
og setja upp aftur án þess
úiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii'iiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii.iiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiimiiiii
Hin ófrjálsa menning
Framhald af 6. síðu.
Á vestrænum alþjóðafundum
er oft með öfund og aðdáun
rætt um hinar framúrskarandi
góðu aðstæður listamanna aust-
an „járntjalds". Tónskáld, sem
þar vill semja óperu eða sin-
fóníu, fer á viðeigandi opinbera
skrifstofu og skýrir frá ósk
sinni. Hann er spurður hve
iangan tíma hann þurfi til að
skapa verkið og hvaða laun,
og hann fær þau fyrirfram,
enda geri hann grein fyrir
menntun sinni m.m. Að loknu
verkinu er það svo birt og flutt
þegar. Viðurkenndustu rithöf-
undar og tónskáld þar eystra
fá heiðursbústað í sveit og há
Iaun og verkin eru birt jafn-
óðum. Auðvitað verða þeir að
sæta gagnrýni ekki síður en
þeir vestra, en ekki hefur
nokkurn tíma á liðnum öldum
nokkurri gagnrýni eða yfir-
valdi tekizt að drepa Eannan
sköpunarmátt listræns persónu-
Ieika, og það mun heldur ekki
takast framvegis. Geia má þess
t.d., að hið heimsfræga rúss-
neska tónskáld Prokofjeff, sem
gerzt hafði Bandaríkjamaður,
sneri aftur alfluttur til Sovét-
ríkjanna 1934, þar sem hann
taldi starfsskilyrði sín betri í
ættlandi sínu.
Gagnráðstafanir
Hvað geta íslenzkir lisiamem;
gert í þá átt að mæta kæru-
leysi stjórnarvalda og ofsókn-
um íslenzkra blaða gegn þeim?
Það er ekki nóg að bera fram
óskir, sem r.áðandi menn dauf-
heyrast við. Það er ekki nóg
að fara þess á leit, að hin svo-
kölluðu „Iistamannalaun“, fá-
nýtar ölmusur, hækki am nokk-
ur þúsund krónur til einhverra
listamanna.
Sterkari aðgerðir þarf til. Ef
stjórnarvöldin sjá ekki að sér.
bá er eklci önnur leið öpin fyr-
ir listamennina en fyrir aðrar
stéttir, þ.e. verkfall og verk-
bann, — algert bann við birt-
ingu og opinberum flutningi.
íslenzkir listamenn standa ekki
lengur einix og óstuddir í þeim
efnum. Þeir eru aðilar í alls
konar alþjóðasamtökum, sem
veita fullan stuðning, ef á reyn-
ir. Krafan hlýtur þá að verða
fullur aðskilnaður lista og lík-
is, að listamennirnir sjálfir taki
við rekstri útvarps, leikhúsa
og skemmtistaða og ákveði
sjálfir við hvaða verði þeir láti
í té verk sín og vinnu, — og
að réttur hinna látnu höfunda
verði aldrei almenningseign,
heldur taki stéttarfélögin við
réttinum þegar hæfilegur erfða-
réttur er útrunninn.
Jónas Hallgrimsson og Egill
Skallagrimsson hafa ekki falið
Alþ. eða ríkisstjórn eða neinum
braskaralýð meðferð réttinda
sinna, heldur eru. eftirlif-
andi stéttarbræður þeirra hinir
einu lögmætu arftakar — „þeir
sem á eftir. koma“, eins og-Beet-
hoven orðaði það í sinni frægu
erfðaskrá, þar sem hann segist
hafa hætt yið sjálfsmorð til
þess að gefa fordæmi sínum
stéttarbræðrum: að láta ekki
bugast, þó bágt sé.
'•••' - <
Landflótti listamanna
Þeir íslenzkir listamenn, sem
eru komnir til ára sinna, geta
þó — ef þeir vilja fá að.ljúka
sínu listastarfi, — ekki beðið
þangað til gagnráðstafanir og
umbætu.r hafa komið að fullu
gagni.
Norska stórskáldið Ibsen
samdi sín bjóðlegu norsku verk
í margra ára útlegð í Miinchen
og flutti þau síðan heim.
Kæruleysi íslenzkra stjórnar-
valda er svo mikið að t.d. Þing-
vallabærinn hefur verið látinn
standa auður mánuðum saman
heldur en að veita íslenzkum
höfundi færi á að hýrast þar
vetrarlangt og semja verk. Aðr-
ir griðastaðir eru ekki til á
landinu.
Binn sanni höfundur vill allt
á sig leggja til þess að verk
hans verði til. Getur íslenzkur
lístamaður, er vill skapa verk,
Viðtal við
Framh. sí 7. síðu
að vera í vafa um að það
takizt.
— Nú spyrja allir um hve-
nær verkföll byrji.
— Þar til er þvi að svara
að á verkalýðsráðstefnu Al-
þýðusambandsins í maí sl.
var samþykkt eftirfarandi:
„Ráðstefna AJþýðusam-
bandsins ...» lýsir yfir
því að verkalýðshreyfingiii
mun snúas't einhuga til
vamar gegu sérhverri til-
raun sem gerð yrði til að
rýra á nokkurn liátt
frelsi verkalýðslireyfingar-
hvað sem það kostar. gert
nokkuð annað en leitað hælis í
þeini löndum, sem vilja styðja
listamenninguna og þjóðlega
viðreisn hennar- í öllum lönd-
um?
Eí það er sgtt og .r.étf að yf-
irvöldin þar eystra vilji styðja
viðnárn hins íslenzka þjóðernis,
þá munu þau ekki neita ís-
lenzkum Hstamönnum athyarfs
og aðstoðar, svo að þeir megi
skapa verk til að auðga heims-
mer.ninguna og þjóðlegt afl
sinnar þjóðar.
Pceykjavik 6. júlí 1960
JÓN LEIFS.
Hannibal
iunar til athafna, og slá
skjaldborg um helgasta
réö'. siun — réttinn til að
beita vinnustöðvunum til
þess að fylgja fram kröf-
um hreylingarinnar um
bætt kjör alþýðu“.
Það er því alveg víst að
þeir mega gefa út mörg
bráðabirgðalög ef þelr ætla
sér að mæta aðgerðum verka-
lýðssamtakanna með ofbeldis-
löggjöf. Verkalýðssamtökin
og Alþýðusambandið vinna
nú að undirbúningi þess að
rétta lilut launþeganna í
landinu og munu hefja að-
gerðir sínar þegar verkalýðs-
samtökin telja sér haganleg-
ast.
Viðbrögð verkalýðsfélag-
anna. hafa þegar leitt í Ijós
að það er allsherjarkrafa
þeirra að þessi )ög verði þeg-
ar felld úr gildi, en sjái rík-
isstjórnin elcki sóma sinn í að
gera það munu verkalýðsfé-
lögin verða að fella þau úr
gildi, sagði Hannibal að lok"
um.
J. B.
• Kaupið og lesið
ÞJÓÐVIL.TANN
Afgreiðslusíminn er
17500.