Þjóðviljinn - 10.07.1960, Blaðsíða 12

Fá hinar 36.500 húsmæður á
íslandi ekkert orloi í ár?
Mestar líkur eru til að ekkert eða lítið sem ekkert
verði úr framkvæmd laganna um orlof húsmæðra á
þessu ári.
Áhugi er að vonum hjá hús-
mæðrum um i'ramkvæmd þessara
laga. og heiur Þjóðviljinn aflað
ser upplysinga um málið, eins
og það stendur nú.
Engin ný fjárveiiincj á
tjárlögum ársins 1960
Engin fjárveiting er ætluð til
orlofs húsmæðra á fjáriögum
þessa árs,1960, nema 40 þús-
und krónur eins og verið hefur
undanfarið, en framkvæmdin á
sumardvölum húsmæðra fyrir þá
upphæð hafa Alþýðusambandið
og verkakvennafélög haft með
höndum. En ekki mun vitað enn
hvort fjárframlög utan fjárlaga
verði fáanleg í þessu skyni nú
í sumar.
365.000 kr. á næstu
fjárlögum
Samkvæmt lögunum á ríkis-
sjóður að ieggja fram árlega til
orlofs húsmæðra sem svarar 10
kr. upphæð á hverja húsmóður
í landinu. Hagstofan áætlar að
húsmæðurnar séu nú um 36500
talsins, og yrði þá framlag á
fjáriögum næsta árs væntanlega
um 365.000 krónur.
Orlofsnefndir héraössam-
Fjáröflun í orlofssjóð
Fjáröfiun til orlofssjóðs á að
verða með fernum hætti:
1. Rikissjóður greiðir árlega
upphæð, sem svarar til minnst
10 kr. fyrir hverja húsmóður á
landinu.
2. Með framlögum bæjar- og
hreppsfélaga.
3. Með framlögum kvenfélaga
og kvenfélagasambanda.
4. Með gjöfum, áheitum og öðr-
um þeim hætti, sem orlofsnefnd-
um og kvenfélögum þykir henta.
Framlögum ríkisins, samkvæmt
1. iið, skiptir félagsmálaráðu-
neytið milli orlofssvæða með
hliðsjón af mótframlögum sam-
kvæmt hinum liðunum þremur.
Hverjar eiga réttinn
,,Rétt til orlofsfjár eiga allar
Framhald á 2. síðu.

þlÓÐVIUINN
Sunnudagur lð. júlí 1960 — 25. árgangur — 150. tölublað.
Sovézkt geimskot talið
sennilegt á næstunni
Miklar líkur eru taldar á því j að undirbúa nýjar rannsóknir a
að innan skannns verði skotið sólkeriinu. Þeir benda á að
frá Sovétríkjunum nýrri geim-
flaug, og er einna helzt haldið
að annaðhvort verði • reynt að
senda eldflaug' til Marz eða Ven-
usar eða þá að mönnuðu gervi-
tungli verði skotið á loft.
' Það hefur ýtt undir siíkar til-
gátur að sovézki geimfræðing-
urinn Sternfeld heiur ritað
grein í blaðið Sovét-Rússland
þar sem hann segir að eftir eld-
flaugaskotin yiir Kyrrahaf sé
orðið timabært að ge.ra nýjar
geimtiiraunir.
Sérfræðingar telja að eld-
flaugaskotin yfir Kyrrahaf hafi
fyrst og iremst hai't þann tilgang
-®
Einar Vídalín

'WBESJL”
banda kvenfélaga
Lögin sem sett voru á þing-
inu í vetur mæla svo fyrir, að
komið skuli upp oriofsnefndum á
starfssvæði hvers héraðssam-
bands kvenfélaga, er hafi það
hlutverk að sjá um veitingu
orlofsfjár til húsmæðra, skipu-
lagningu hvíldarstaða þeirra og
ferðaiaga, svo og önnur verkefni
í því sambandi. Þar sem mæðra-
styrksnefndir eru starfandi á or-
lofssvæðinu, skulu orlofsnefndir
leita samstarfs við þær. í hverri
orloisnefnd skulu vera þrjár kon-
ur, kosnar á aðalfundi hlutað-
eigandi héraðssambands, og brjár
til vara, Kosið s'kal til þriggja
ára i senn. Orlofsnefndir skipta
sjálfar með sér verkum. Þær
verða ólaunaðar.
Erfiöleikar á framkvœmd
Framkvæmdir á Vatnsendahæð
laganna
Á þinginu í vetur gagnrýndu
þingmenn úr verkalýðshreyfing-
unni þetta fyrirkomulag, töldu
skipulag héraðssambandanna of
losaralégt til að eðlilégt væri að
fela þeim þetta verkefni. Bent
var á, að ekki muni öll verka-
kvennafélög vera í Kvenfélaga-
sambandinu né kvennadeildir
verkamannafélaga. en fyllsta á-
stæða væri til að Verkakvenna-
félögin væru hér með í ráðum.
Nokkur dráttur getur orðið á
því að orlofsnefndir verði skipað-
ar og taki til staría. Héraðs-
sambönd kvenfélaganna halda
fundi einu sinni á ári, á ýmsum
timum. T. d. heldur Bandalag
. kvenna, sem kysi orlofsnefnd fyr-
ir Reykjavík, ekki fund fyrr en
i nóvember n.k., svo ekki virðist
geta komizt á fót orlofsneínd
fyrir Reykjavík fyrr en á næsta
vetri
Við vorum staddir uppi á
Vatnsendahæð á föstudagsmorg-
un í fögru veðri. Við höfðum
heyrt að þar væru miklar
framkvæmdir, verið væri að
leggja vír í jörðu um allar
jarðir og væri þessi vír ætl-
aður til að ná betra ioftskeyta-
sambandi við þotur.
Einar Vídalín, stöðvarstjóri,
stóð úti á berangri með teikn-
ingu og mælistiku í höndum.
Við spurðum hann um þessar
framkvæmdir og' nann sagði að
þetta væri framhald á verki
sem heíði verið byrjað á í
fyrra. Vegna þess hve jarð-
sambandið er lélegt er bætt úr
því með því að láta kílplóg
búa til 60 sm. djúpar rásir og
3 mm. vir lagður í þær. Vír-^
arnir liggja í 3 stjörnur, en
þær mætast síðan í einni
stjörnu, þSnníg að allt í kring-
um loftskeytamastxið Uggja vír-
ar í allar áttir. Fæst þannig
betra jarðsamband.
Við gengum síðan með Einari
inn í stöðvarhúsið, en þar
vinna 10 menn á vöktum allan
sólarhringinn. Verið er að setja
upp þar ný tæki, sem er ætlað
að leysa þau eldri af hólmi að
einhverju leyti, en rneð auknum
hraða flugvéla, þarf fljótvirkari
tæki, en ekki erum við það
sterkir í loftskeytafræðum að
við freistumst til að lýsa þeim,
eða að hvaða leyti þau taka
þeim eldri fram.
Við komum í eldhús og mat-
sal loftskeytamannanna og
heyrðum við á Einari að hann
var ánægður yfir hve vel hefði
verið að þeim búið.
Þarna hlýtur að vera ánæg'ju-
legt að vinna i góðu veðri. því
útsýnið er mjög fagurt, en lík-
lega ekki eins skemmtilegt að
fara þangað til vinnu á köld-
um vetrardegi.
Eínar vildi gjarnan fræða
okkur frekar um alla starf-
semina þar efra, en það yrði
að bíða hentugri tíma Kannske
við gluggum þá í bækur á með-
an til að átta okkur betur á
muninum á stutt,- mið- og lang-
bylgjum.
hinir sovézku vísindamenn hafi
enn einu sinni sannað yfirburði
sína og sú nákvæmni sem ein-
kenndi allt ílug eldflauganna alla
hina 13.000 km leið sé miklu
meiri en náðst hefur í nokkrum
fyrri tilraunum. Eldflaugarnar
fóru með 23.810 km hraða á
klukkustund og komust upp £
1200 km hæð.
Stjórn Tambronis
hafnar vopnahléi
Stjórn Tambronis hefur al-
gerlega hafnað tillögum Merza-
gora, hins kaþólska forseta
öldungadeildar ítalska þings-
ins, að gert yrði hlé á stjórn-
málaerjum um hálfs mánaðar
skeið, en vinstriflokkarnir
höfðu lýst yfir fylgi við þær.
Þykir nú augljóst að Tam-
broni ætli að reyna að sitja
við völd hvað sem á gengur
fram á haust.
Fannst látinn í
íbúð sinni
S.l. miðvikudagskvöld fannst
roskinn maður látinn í íbúð sinni
í Reykjavik. Ættingjar hans
komu í heimsókn og fundu þá
manninn látinn á gólfinu, en hring látið handtaka 52 Kí-
íbúðin var ólæst. Líkkrufning kújúmenn sem hún sakar um
leiddi í ljós að maðurinn haíði að hafa svarið eiða í líkingu
látizt af völdum heilablæðingar. ■ við eiða mau mau manna.
Maðurinn bjó einn í ibúðinni Búizt er við að handtökunum
og ekki annað íólk í húsinu en verði haldið áfram í marga
hann og gömul kona. I daga enn.
Margir teknir
höndum í Kenya
Brezka nýlendustjórnin I
Kenya hefur siðasta sólar-
Er það þetta sem íhaldið
langar mest til að segja ?
Prestur í t árs
fangelsi í Lyon
Franskur prestur var í gær
dæmdur í eins árs fangelsi í
Lyon fyrir að hafa dreift rit-
um þar sem hvatt var til íriðar
í Alsír. Erkibiskupinn í Lyon
hefur mótmælt dómnum og seg-
ir að presturinn hafi aðeins
gert kristilega skyldu sina.
Úrhelli og flóð
A.m.k. 18 menn lruknuðu, en
margra er saknað, eftir Úrhellis-
rigningar og flóð sem urðu í
Suður-Japan í gærmorgun.
í leiðara Morgunblaðsins í gær j
er hjartnæm hugleiðing um
blaðaskrif, sem ekki megi taka
sem afstöðu flokksins er bak-
við blaðið stendur. En dæmin
sem blaðið tekur, gætu vakið
athygli, og þá spurningu hvort
veí-ið se áð koma S framfæri
meo þessum ólíkindalega hætti
því sem Morgunblaðið og Sjálf-
stæðisflokkurinn treystir sér
ekki enn til að segja með öðru
móti. í leiðara Morgunblaðsins
stendur m.a.:
„Ef sá starfsmaður Morgun-
blaðsins, sem þetta skrifar, segði
t.d., að enda þótt við íslending-
ar hefðum að. öllu leyti farið
rétt að í Genf og viljum við
enga scmja um landhelgismálið,
þá hefði komið mjög til athug-
unar að ákveða mcð cinhliða
stjórnarathöfn að lcyfa útlend-
ingum fiskveiðar milli 6 og 12
mílan í t.d. 2 ár, til að sýna
sáttfýsi íslendinga, þá mundi
þcssi skoðun vera talin skoðun!
Sjálfstæðisflokksins og hanh á-
byrgur fyrir heiini. ög ef Morg-
unblaðið segði, að í sama augna-
miði kæini nú mjiig til álita að
leyfa útlendingum sama rétt og
íslenzkir togarar hafa til veiða
innan fiskveiðitakmarkanna um
takmarkaðan tíma, þá mundi það
sjálfsagt verða talin skoðun rík-
isstjórnarinnar. Ef blaðið svo
loks héldi því fram, að íslcnd-
ingar hlytu scm réttarriki að
sætta sig við það að alþjóða-
dómstóll fjallaði um landhelgis-
málið. þá væri s.iálfsagt sagt að
foringjar Sjálfstæðisflokksins og
rikisstjórnin hcfði ákvcðið að
skjóta réttarágreiningnum í land-
helgismálinu til Haagdómstóls-
ins“.
Er Morgunblaðið hér að segja
með ólíkindalátum það sem það
vildi segja í alvöru? Felst í þess-
um einkenr.úegá voldu dæmum
bQ'nding um það seni rikisstjórn-
in hefur tekið til athugunar I
makki sínu við nató-vinina? Og
er verið að reyna. hvernig fólki
litist á slíkar hugmyndir og hér
eru settar fram.
Vitað er að Bjarni Benedikts-
son, Ólafur Thors og Guðmundur
í. Guðniundsson eiga ekki aðrar
þyngri áhyggjur en þær hvernig
þeir gætu hresst við álit Brefa
og hernaðarbandalags íslend-
inga við árásarríkið Ðretland. f
brezkum blöðum er hvað eftir
annað sagt að verið jsé að
makka um landhelgismálið. og er
þess full þörf að íslendingar séu
á verði, og iéti nató-þjónana í
ráðherrastólurium víta, að þeim
mun ekki haldast uppi áð varð-
launa árásarríkið Bretlarid' eða
aðra nató-vini með eftirgjöfum
á hinni löglegú 12 mílna i-and-
helg'i íslands.