Þjóðviljinn - 23.07.1960, Side 1

★---------------‘—
Á OPNU:
Átökin um auðlindir
Kong-o
★------------------
Á 4. SÍÐU:
Vald verkalýðs-
hreyfingarinnar
★------------------
— 25. árgangur — 161. tölublað.
Laugardagur 23. júlí 1960
Jasper og Grunevald dæmd-
ir í fimm ára fangelsi livor
Þeir félagarnir Harry Jasjter og Grunewald voru í gær
Hermangsaðstaða Vilhjálms Þór er
úndirrót fjársvika olíuféláganna
MisfanS hefur veriS meS fé sem skiptir tugum milljóna
Með hverri skýrslu sem birt er um olíumáliö verður
ljósara hve fjármálaspillingin og lögbortin sem þar koma
íram eru nátengd hermangi því sem þrifizt hefur hér
á landi síðasta áratuginn.
Upphafið á hermangi olíufélag-
anna í stórum stil var leigan á
olíustöðinni í Hvalfirði til
geymslu á olíu fyrir bandarísku
herstjórnina.
Vilhjálmur samdi
Eins og kemur fram í nýjustu
skýrslu rannsóknardómaranna
var það Vilhjálmur Þór sem
samdi um þessi afnot. Þeir segja:
,.Árið 1950 samdi Vilhjáimur
Þór, þáverandi stjórnarformaður
Olíufélagsins h.f. við bandarísk
stjórnvöld um leigu á olíugeym-
um félagsins í Hvalfirði".
Með þessum samningi komst
Olíufélagið. fyrirtæki Vilhjálms,
í hreinustu gullnámu. Samkvæmt
skýrslu rannsóknardómaranna
námu tekjur þess af leigunni
fram til ársins 1958 hvorki meiru
né minnu en 877.833 dollurum,
eða 33.300.000 krónum á núver-
andi gengi. Leigan á ári hefur
því verið hátt á fjórðu milljón
króna.
Umboðsmaður númer
eitt
Ekki þarf langt að leita ástæð-
unnar fyrir örlæti Bandaríkja-
stjórnar við Vilhjálm Þór og fyr-
irtæki hans. Um langt skeið hef-
ur Vilhjálmur verið einhver
helzti agent bandarískra áhrifa á
íslandi, en aldrei eins og eftir að
fyrirtæki hans komst á spenann
hjá bandar. herstjórninni. Hann'
liefur beitt öllum sínum miklu
áhrifum innan Framsóknarflokks-
ins og utan til að ganga erinda
Bandaríkjastjórnar, auðvelda
hernaðarleg og fjárhágsleg ítök
hennar á íslandi. Undanfarin
áratug hefur Villijálmur verið
umboðsmaður Bandaríkjanna
númer eitt hér á landi.
Að iaunum hlaut fyrirtæki
hans ekki einungis leigu fyrir
geymana i Hvalfirði heldur
einnig aðstöðu þá á Keflavíkur-
flugvelli sem fært hefur því ó-
hemju gróða og skapað aðstöðu
um fyrir gjaldeyriseftirlitinu í
gjaldeyrissvika, smygls og ann-
ars fleira, sem kunnugt er af
fyrri skýrslum um oliumálið.
Hrikaleg viðskipti
Helzta nýjungin í þriðju og
síðustu* skýrslunni er það sem
þar kemur fram um hagnýtingu
Vilhjálms á dollaratekjunum af
Hvalfjarðarstöðinni. Þar er um
hrikaleg viðskipti að ræða.
Byrjað er á því að halda
bandarísku leigutekjunum leynd-
um fyrjr gj aldeyriseftirlittinu í
fimm ár. Þegar svo loks gjald-
eyriseftirlitið kemst að raun um
þessa tekjulind, eru dregnir und-
an 145.000 dollarar, hálf sjötta
milljón króna, lýst yfir að þetta
fé sé ógreitt enda þótt það sé
komið til ráðstöfunar.
Fram og aítur
Síðan valsar Vilhjálmur Þór
með þessa fúlgu eins og hotium
gott þykir án þess að taka nokk-
urt tillit til ákvæða íslenzkra
laga. Hann beitir sér fyrir að
innstæðan er færð frá Esso
Export á reikning Olíufélagsins
hjá skrifstofu SÍS í New York.
Síðan er þeim varið til þaría SÍS
eftir geðþótta Vilhjálms, hvort
sem vantar fé fyrir ko.rnvöru og
fóðurbæti eða bílum án gjald-
eyris- og innflutningsleyfa.
Meirg en tveim árum eftir að
Vilhjálmur er orðinn bankastjóri
Landsbankans og þar með kom-
inn í yfirstjórn gjaldeyriseftir-
litsins endurgreiðir svo SÍS Olíu-
félaginu endanlega fjárhæð
þessa.
Tugir milljóna
Þetta er nýja vitneskjan um
brask Vilhjálms með hermangs-
Framhald á 2. siðu.
fundnir sekir nm fjárfestingarsvik og dæmdir í 5 ára fang-
elsi hvor.
HraOTiníílíintnr límflar Vestmannaeyjabátar liafa hingað til einir fengið að
sj I íJ^IRlH.ítUd ILSt líllIUtll stunda dragnótaveiðar innan fiskveiðilögsögunnar, en
vera má að einhver breyting verði á í næstu viku. Hvað um það, þarna er dragnótabátur
að landa ,í Vestmannaeyjum, í körfunni gljáir á kviðinn á spikfeitum kola. Ljósm. K. G. i
Belgíski herirm hefur drepið
16 hermenn Kongóstjórnar
Missfy 3 menn sjálfir í áfökum
Sexlán Kor.góhermenn féllu * bardaga við belgíska' herinn
í Marinelle í Katangahéraðí, Bari/.t var já'llaust í þrjár
| klukkustundi:- áður en Kongóhermennirnir gáfust uþp fyrir
ofurellinu. Belgir sjálfir misátu þrjá menn og sex þeirra
særðust.
Harrj' Jasper og Grunewald
komu mikið við sögu í kosn-
ingunum í Englandi sl. haust
og var þá mál þeirra rakið all-
ýtarlega í Þjóðviljanum. Þeir
höfðu áhemju fé útúr fólki með
því að narra það til að kaupa
hlutabréf í óarðbærum fyr-
irtækjum sínum og lofuðu gíf-
urlega háum vöxtum. Alls
IIAKRY JASPER . -J
græddu þeir á þessum svikum
sínum 3 þó milijón sterlings-
punda.
Öryggisráð SÞ
ræðir kæru Rússa
vsgna RB-47
f gærkviild kom Öryggisráð
Sameinuðu þjóðanna saman til
fundar til ad ræða kæru Sovét-
ríkjanna á hendur Bandarikja-
stjórn vegna bandarísku herflug-
vélarinnar RB-47 sem skotin var
niður í sovézkri lofthelgi þann
1. þ.m.
Fulltrúi Sovétríkjanna á fund-
inum sagði að sannað væri að
flugvélin hel'ði verið í njósnaleið-
angri innan sovézkrar lofthelgi.
Hann sagði að Bandaríkin ögr-
uðu Sovétríkjunum með endur-
teknu njósnaílugi sínu yfir Sov-
étríkjunum. Hann sagði ennfrem-
ur að Bandarikin virtust vera að
undirbúa styrjöld og að með
þessum aðgerðum sínum stefndu
þeir heimsfriðnum í stórhættu.
Kongóhermennirnir höfðust við
í herbúðum sem haía varið um-
kringdar belgísku heriiði í húlf-
an mánuð: Þeir voru irá Leopold-
ville. Belgíumenn beittu flugvél-
um i bardaganum.
Lúmúmba farinn til
New York
Lúmúmba, íorsætisráðherra
Kongóiýðveldisinh, lagði í gær aí
stað ílugleiðis frá Leopoldville
til Nevv York þar sem hann ætl-
ar að skýra málstað stjórnar
sinnar fyrir Öryggisráði Sam-
einuðu þjóðanna. Hann lýsti því
yfir á blaðamannafundi áður en
hann fór frá Leopoldvilie að eftir
samþykkt Öryggisráðsins um
skjóta brottför belgíska herliðsins
úr landinu væri ekki lengur þörf
á hernaðaraðstoð frá Sovétríkj-
unum. Einnig sagðist hann telja
belgisku þjóðina vini Kongó-
manna og skoraði á belgíska
tæknifræðinga sem starfa í
Kongó að flýja land vegna óeirð-
anna sem efnt heíði verið til afj
belgískum auðfélögum sem ættu
fyrirtæki i Kongó. Hann tók það
fram að skipa yrði nýjan sendi-
herra i Kongó og kalla þann
heirn sem nú sæti þar.
Er Lúmúmba kom til Akkra,
höíuðborgar Ghana, í gærkvöld
á leið sinni til New York. lýsti
hann því yfir að áskorun Örygg-
Framhald á 2. síðu.