Þjóðviljinn - 21.08.1960, Blaðsíða 6

É) —- ÞJÓÐVILJINN — ,Sunnudagur 21. ágúst 1960

tztl
mt
U3
PIOÐVILJINN
Útgeíandi: Sameinlngarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn. —
Ritstiórar: Magnús Kjartansson (áb.), Magnús Torfi Ólafsson, Big-
urSur Quömundsson. — Fréttaritstiórar: ívar H. Jónsson. Jón
BJarnasor.. — Auglýsingastjóri: Quðgeir Magnússon. — RitstJórn,
afgreiösia auglýsingar, prentsmiÖJa: Skólavöröustig 19. — Bíml
17-500 (5 línur). - Áskriftarverö kr. 45 6 mán. - Lausasöluv. kr. 3.00.
PrentsmlÖJa ÞJóÖviljans.
Mikilvægar kosningar §
Ákveðið hefur verið að kosningar til Alþýðu-
^ sambandsþings hefjist eftir miðjan næsta
mánuð og kemur þingið væntanlega saman síð- 2S
ari hluta nóvembermánaðar. Augljóst er að þetta jHI
þing verður eitt hið mikilvægasta í sögu alþýðu-
samtakanna og skiptir þá meginmáli að sem bezt |g£
takist til um fuiltrúaval. Síðan síðasta þing var m;
haldið hafa orðið stórfelld umskipti á högum ^
verkafólks og réttindum verklýðssamtakanna. I
árslok 1958 var kaupmáttur launa einn hinn
hæsti sem hann hefur orðið hér á landi. Það á-
stand stóð þó aðeins skamma stund. Snemma á
árinu 1959 beitti ríkistjórn Alþýðuflokksins sér
fyrir því að Alþingi lækkaði með valdboði kaup
allra launþega um 13,4%. Þetta var gert án sam-
ráðs við verklýðssamtökin og gegn eindregnum
mótmælum þeirra, og í þessum harkalegu að-
gerðum fólst í senn stórfelld skerðing á kjörum
launþega og alvarleg árás á rétt alþýðusamtaka.
Ijetta reyndist þó aðeins byrjunin- Síð;an hefur
hvorttveggja gerzt í senn að afnumin hefur
verið með lögum ein mesta öryggisráðstöfun
launþega, greiðsla vísitöluuppbóta á kaup, og
skipulögð hefur verið stórfelldasta og örasta
verðbólga sem dæmi eru um hér á landi. Allar
nauðsynjar og hverskonar þjónusta hefur hækkað
stórlega í verði, og hafa brýnustu nauðsynjar
hækkað mest. Nú þegar er svo komið að kaup-
máttur launa er lægri en hann hefur verið hér á
landi síðan fyrir stríð, og kaup er hér miklu
lægra en í nokkru nálægu landi. Þetta eru mikil
og mjög alvarleg umskipti. Jafnframt hefur dýr-
tíðin valdið því að mjög dregur úr nýjum fram-
kvæmdum í landinu, jafnt húsbyggingum sem
öflun nýrra framleiðslutækj-a, og fái sú þróun að
halda áfram er veruleg hætta á atvinnuleysi.
ITerkalýðshreyfingin hefur mótmælt þessum að-
" gerðum öllum af miklum þunga. Á ráð-
stefnu þeirri, sem Alþýðusambandið boðaði til
í vor, var stefna ríkisstjórnarinnar fordæmd ein-
róma af öllum fulltrúum og ákveðið með sam-
hljóða atkvæðum að verklýðshreyfingin hlyti að
snúast til baráttu með öllum mætti sínum og
tryggja kauphækkanir og kjarabætur. Sú stað-
reynd hlýtur að mta allan viðbúnað verklýðs-
féiaganna nú þegar Albýðusambandsþing er
framundan. Allir vita að átökin við atvinnurek-
endur og ríkisstjórn þeirra verða mjög hörð, og
því skiptir öllu máli að viðbúnaður verklýðsfé-
laganna sé sem beztur, að það verði valinn maður
í forustu í hverju einasta verklýðsfélagi.
Tfjað er alkunna að atvinnurekendaflokkarnir
hafa lagt mikið kapp á að tryggja aðstöðu
fvrir pólitíska sendla sína innan verklýðssamtak-
anna og þeim hefur orðið nokkuð ágengt í því
efni. Þessir sendimenn hafa haft hægt um sig
að undanförnu og reynt að vekja sem minnsta
athygli á hlutverki sínu, en augljóst er að þeir
verða dragbítur í allri hagsmunabaráttu verk-
lýðssamtakanna, og þeim verður falið að reyna
að tryggja það að árangur alþýðusamtakanna, í
átökum verði sem minnstur. Því er það megin-
nauðsyn að verklýðsfélögin noti það tækifæri sem
býðst í fulltrúakosningunum til þess að gera
hreint hjá sér; á Alþýðusambandsþing má ekki
senda nokkurn mann sem ekki er hægt að
treysta til skeleggrar baráttu fyrir kjörum verka-
fólks og rétti alþýðusamtakanna. — m-

mtMmÁ
11111
Myndin að ofan er af Ásmundi við lilið hinnar stóru og
merkilegu myndar — Björgun. Á miðri síðunni er mynd af
styttunni sem Ásmundur gerði af Einari Ben, og neðst er
myndin Heyband, sem Ásmund langar til að gera stóra.
dýrimeta tæki. Hugsa sér
j.sgar maður er í útlöndum
og sér varla nema minnis-
varða um stríðkemmþur, sem
unnu sér það eitt til frægðaj
að slátra milljónum....
Ég er nú i ellinni kominn
út í þetta monumentala. Orð-
ið minnismerki er annars
ómöguiegt í þessu sambandi
— já, minnisvarði, þa3 er
mikið betra orð.
Þessar myndir hér inni eru
frá öllum tímabilum — flest-
ar þeirra gerði ég eftir að
ég var búrnn með ,,kúluna“.
Það kom einu sinni til mín
Svíi, cg er ég sagði 'lionum
frá því, að ég hefði byggt
húsin að mestu einsamall,
h rfði hann forviða á mig og
sagði: Hvenær hefur þiú e:g-
inlega haft ,tíma ti! að gera
þessar myndir? Ásmundur
hló. Sagði síðan: Það ' er nú
svo, ég er. ahnn upp í sveit
og foreldrar mínir hé'du mér
alltáf að vinnu — ég lærði
þau sannindi, að það safnazt
þegar saman kemur....
Ég man eft:r ömmu gömlu.
Hún átti svo mikið skraut.
Samt var hún fremur fátæk.
Ég hafði hana í huga þegar
ég gerði myndina Lífsgéis'ann
1 allri þessari fátækt vildi
Er mannverem bara
Á sunnudag var sagt stutt-
lega frá heimsókn til Ás-
mundar Sveinssonar, mynd-
höggvara, þar sem hann
sagði frá sögu Rafmagns,
táknmyndar, sem reist var
við Steingrímsstöð.
En það var spjallað um
margt fleira.
1 sýningar- og vinnusal Ás-
mundar standa margar högg-
myndir úr margvíslegu efni
og af margvíslegri gerð.
Við d.yrnar stendur mikil-
fengleg mynd — Björgun —
en Ásmundiir hefur nýlokið
við að gera hana í gips, og
er eigandi hennar Ottar
'Ellingsen. Þetta er þekkt
verk og margumtalað —
þetta er myndin sem Vest-
mannaeyingar áttu kost á að
eignast — en þáðu ekki.
Myrd í gipsi er ekki nema
hálfnað verk. Eftir er að
gera aðra mynd úr varan-
legra efni — kopar, eða rétt-
ara sagt eir. Það er mjög
dýrt og var’.a á færi einstak-
linga, þótt efnaðir séu, að
standa straum af þeim kostn-
aði. Það verður að senda all-
ar mynd’r út, sem steyptar
eru í kopar og er ekki að
vænta, að það verk verði
nokkurn tíma unnið hér á,
landi — t.d. er aðeins ein
siík verksmiðja í Svíþjóð og
hefur varla nóg verkefni.
Enda sagði Ásmundur:
Höggmyndalistin er dýr og
hún getur ekki þrifizt nema
með fé'agslegum hætti; þjcð-
in öll þarf að sameinast um
þetta mál. Sannleikurinn er
sá, að ríkið hefur lítið sinnt
höggmyndalistinni, aftur á
móti hefur Reykjavíkurbær
lagt talsvert að mörkum und-
anfar'ð. Það er draumur
minn að komast t:l móts við
þjóðina og hafa verk mín úti
■— stór. Mér er sama hvar
þau eru niðurkomin á land-
inu. Þegar ég var ungur
greip ég til þess ráðs að gera
verk mín í steinsteypu — nú,
'þegar ég er orðinn gamall
maður, sé ég, að það dugar
ekki — það -er ekkert sem
stenzt þessa veðráttu nema
koparinn.
Við göngum að lítilli
styttu. Þetta er Einar Ben.,
segir Ásmundur. Ég ætla að
hafa hann sjálfan 3 metra
á hæð og hörpuna að baki
honum 6 metra háa. í and-
dyri húss hans er myndin af
Einari kornin í fulla stærð.
Hún er í tveim pörtum og
bíður þess að verða send ut-
an. Þetta er mikil mynd.
Við göngum áfram. Þetta
er nýjasta myrd mín. Ég
kalla hana Lífsgeislan. Hún
er tileinkuð hinum óþekktu
höfundum á íslandi, Öllum,
sem leituðu fegurðar og and-
ríkis í einhverri mynd. Þessi
mynd liérna er líka ný, hún
heitir Föntgen hún er tileink-
uð Röntgentækinu, þessu
fólkið gera e:tthvað faliegt,
eiga eithvað fallegt og hafa
eitth\'að fallegt fvrir augurn.
Það kom hérna sænsk
hjúkrunarkona og sá mynd-
ina RÖntgen, hún vildi endi-
lega sýna sænsku Röntgenfa-
brikkum hana. En ég vil ekki
m;ssa hana út. Sigurður
landlæknir er búinn að sjá
hana — ég held hann hafi
áhuga á henni.
Já, víst gæti ég selt mynd-
ir mínar út. En ég vil ekki
missa þær úr landinu.
Ásmundur segir að nú bíði
hjá sér 7-8 myndir, sem e’gi
að stej'pa í kopar, þar af
tvö portrett af Sigurði - heitn-
um skclameistara á Akureyri
og konu hans, gerð eftir Ijós-
mynd.. Nýkomin er til lands-
ins myndin, sem hann gerði
af Þórbergi Þórðarsyni 1928.