Þjóðviljinn - 09.10.1960, Qupperneq 6

6) — 'jÞJÓÐVILJINN — Sunnudagui' 9 október 1960
yt' ..
ÚW«f»ndl: 8»m»lnln*»rflokkilI »11>W« - B4»!»ll»t»flott«nnn. -
m0« Torfl oltfsoo
KlULlAjr»r: M»cnúi KJ»rt»niaon (áb.). lUanð* Torfl 6l»fi»on. •!*-
■rBur OuBmunðuon. — - Fr*tt»riutl6r»r: tni H. Jömoon. t&B
Bl*vn»ior. — Aurlfilniiitlórl: OuBboIt llssnflaMa. — KlUtjórn.
• »lcrel8il» »ulM»nr. pr»nt#mlBl»: 8kól»T6rfluatl« 1«. - i"
•). - *»kxllt»rr»r8 kr. 46 á mán. • ]
Pr»ntimlBJ» Þ16BTlll*n».
17-600 a llnur).
■ UmuHit. kl. láá

■xz
Þorðu ekki

au;

il
‘í
F'yrir nokkrum vikum tilkynntu brezk stjórnar-
1 völd íslenzku ríkisstjórninni að þau vildu
tala við fulltrúa hennar. Bretar höfðu þá um
tveggja ára skeið beitt íslendinga freklegasta
ofbeldi, haldið uppi skipulögðum þjófnaði innan
íslenzkrar landhelgi undir vernd 'herskipa sem
hótuðu æ ofan í æ að sökkva íslenzkum varð-
skipum og myrða áhafnir þeirra og gerðu ítrek-
aðar tilraunir til að framkvæma hótanir sínar.
Engu að síður var kallið ekki fyrr kornið frá
ofbeldismönnunum en íslenzka ríkisstjórnin
beygði sig og bugtaði og kvaðst myndu vera
til taks hvar og hvenær sem Bretum þóknaðist.
[ fyrradag tilkynntu Reykvíkingar ríkisstjórn-
inni að þeir vildu tala við fulltrúa hennar,
forsætisráðherra og formann íslenzku samninga-
nefndarinnar, um sama mál og Bretar. ^Alþýða
rnanna hafði hug á að skýra þessum valdsmönn-
um frá þeim staðfasta ásetningi sínum að hvika
í engu frá 12 mílna landhelgi íslendinga og mót-
mæla hverskonar undanslætti fyrir ofbeldis-
mönnunum brezku. Margar þúsundir Reýkvík-
inga söfnuðust saman við ráðherrabústaðinn að
lokinni eftirminnilegri mótmælagöngu til þess
að flytja Ólafi Thors og Hans G. Andersen
kröfur.sínar um óskoraðan rétt og 'heiður íslands.
Fn þeir herramenn voru ekki mættir. Þeir eru
^ til taks hvenær sem erindrekar erlends valds
yrða á þá, en við íslendinga vilja þeir ekki tala
— eða þora það ekki-
Störfum vel
T dag lýkur kjöri fulltrúa á Alþýðusambands-
■*■ þing. Úrslitin til þessa hafa sýnt mjög skýr
daga að undirbúa nýja svikasamninga í landhelgis-
it"
$
Cameinumst um að hnekkja valdi íhaldsins í
^ Iðju og Trésmiðafélaginu. Gerum hrakfarir
stjórnarflokkanna í Alþýðusambandskosningun-
55 um ennþá afdráttarlausari.
5^
Góði vinur.
Kærlega þakka égþér þá
hugulsemi, er þú senciiri. mé.r
inynö af spóram þínúm í jsandi.
æskuleikyangs míns. Jíjöru-
sandinum á Djúpálæk. Þessa
’.J-' : ý. fú
KRlvSTÍÁX FRÁ BtfJPALÆK:
f <■
rhynd haíðir þú tekið á ferða-
et;
mt
aa
straumhvörf; stjórnarflokkarnir hafa náð mun
færri fulltrúum en síðast bæði í Reykjavík og <
úti um land. En lokaátökin hér í höfuðborginni [
eru mjög mikilvæg; hér er kosið :í tveimur fjöl- 1
mennum verklýðsfélögum, Iðju og Trésmiðafé-
laginu. Stjórnarflokkarnir höfðu fulltrúana í
þeim báðum síðast, og þeir berjast nú eins og
trylltir til þess að halda yfirráðum sínum og
svífast einskis.
iH
A ldrei hefur verið ríkari ástæða fyrir verklýðs-
sinna til þess að einbeita sér að sigri í þessum
félögum en einmitt nú. Hver einasti launþegi
í landinu á um sárt að binda af völdum gengis-
lækkunar, dýrtíðar og kaupráns, og allir vita
að haldið verður áfram á sömu braut fái stjórn-
arflokkarnir ekki áíall sem undan svíður. í
þokkabót eru stjórnarherramir einmitt þessa
málinu, samninga sem takmarka sjálfstæði þjóð-
arinnar og stefna efnahag hennar í voða um langa
framtíð.

lagi þar eystra á s.l. suriiri. í
þeim tilgangi að gieð.ja inig.
Þetta vakti mé’r margar jjúfar
minningar og ég blessaði þig
í hjarta mínu Þó vil , ég nú
nota tEékifséríð og þakka |;ér
erinbetur, svo' og þínum i góðu
félögum. þá hugulsemi, er' þið
í sumar hafið sýnt alVri þ.ióð-
inni. með því að vekja hana
af dásveíni til baráttu . gegn
herstöðvum á íslandi, og að
safna þeim i fylkingu er ein-
ir vöktu vítt um byggðir.
Starf ykkar er ómetarilsgt.
Árangur þess sást gjörst á
fjöldafundi- þeim. er haldirin '
var í haust í jaðri híns forna
samkomustaðar íslendinga. sem
þó virðist nú lokaður þjóð-
inni. Sjálfir Þingvellir við Öx-
ará.
Vitandi þ.ó. að hvorugri þjóð-
inni er að borgnara.
Ég ætla ekki að íara að telja
upp íyrir þér rök í svo sjálfsögðu
máli einsog það er að losa sig
við her og herstöðvar. Þau. rök,
mörg og sterk, hafa verið
skörunglega íram borin í sum-
ar. Hinsvegar get ég tjáð þér
persónulega undrun mína yf-ir
þeim píslarvættisdraumi nokk-
urra íslendinga að vilja endi-
lega láta steikja sig fyrsta í
atómeldi sem útverði norðúr-
amiríkumanna, éf til styrjaldar
dragi, og nú í viðbót að svelta
fyrir breta ef steiking kvnni
að dragast framyí'ir vértíð.
Slík fórnfæringarþrá er
skiljanleg hjá mjög 'frumstæð-
um dimmskóga þjóðflokkum,
sem komið haía sér upp áheita-
góðum tunglguðum. En hjá
sæmilega úpplýstri nútímaþjóð
eru slík taugaviðbrögð. vegna
fjarlægra stjórnmálagarpa, nær
ómennsk. Ég skil þó kannski
erinsíður þá sálrænu iðra-
kveisu, seni forsprakkar hinn-
ar miklu þjó.ðasamsteypu norð-
uramiríku verða að þola, vegna
ímyndaðrar. árásarhættu frá
rússum í íjarlægð, meðan efr-
ópufólk gengur heilt til starfa
í nágrenni þeirra. Það væri
ekki undur þótt rússar færu að
spyrja amiríkumanninn 1 al-
vöru þessarar véiheilaspurning-
ar: ,,Því ertu að horfa svona
alltaí ámig, ef þú meinar ekki
neitt með því“.
jölskyldu
STEFÁN JÖNSSON:
*
Utiöskunarbrjálædi
eða annað verrá
Það voru 118 réttindalausir
menn við barnakennslu síð-
astliðið skólaár. Hvað hefði
gerzt, ef þeirra hefði ekki
notið við? Það er augljóst.
Hitt er líka augljcst, hvað
gera þarf til að bæta úr kenn-
araskortinum. Byrjunarlaun
barnakennara við 9 mánaða
skóla eru um 9 þúsund krón-
um lægri yf'r árið en laun
ófaglærðs verkamanns, sem
vinnur 8 stundir hvern virk-
an dag. Það skyldi þó ekki
vera þarna ástæðan fyriri því,
hve fáir vilja gerast barna-
kennarar? Þó er það aðgæt-
arji', að kennarar við 9 mán-
aða skóla eru hinir bezt laun-
uðu í stéttinni fyrir utan
nokkra skólastjóra.
Setjum svo að tveir jafn-
a1drar fari sína leiðina. hvor
við 18 ára aldur. Annar fer að
stunda verkamannavinnu, en
vinnur þó aðeins dagvinnutíma.
Gerum samt ráð fyrir að
hann hafi stöðuga vinnu.
Hinn vill afla sér kennara-
menntunar, sezt í J. bekk
kennaraskólans, útskrifast
eftir fjögur ár og fær strax
kemmrastöðu i Reykjavík.
Sem sagt, lífið leikur við
hann. En það tekur hann að-
eins 31 ár að ná launajafn-
vægi við félaga sinn, sem
verkamannavinnuna stundaði.
Á fimmtugsafmælinu hafa
þeir báðir unn'ð sér álika inn
frá því leiðir skildu. En hafi
nú kennarinn kcmið með skuld
á baki frá námsárunum og sé
námskostnaður re:knaður frá
skyldustigi, er með öllu von-
laust að hann nái tekjum fé-
laga síns allan starfsaldurinn.
Að vísu er hér ekki reiknað
með sumarvinnu kennarans,
en þar á móti eru heldur eng-
ar ágizkanir gerðar um eftir-
vinnu hjá verkamanninum.
Þegar svona lítur út um sam-
anburð við laun verkamanns,
hvað mundi þá um annan
samanburð? Kannski er það
vegna þessa, sem maður verð-
ur þess var, að það cr einna
helzt verkamannastéttin, sem
skilur kjarabaráttu okkar
baruakennara? ,,Já, kaupið er
lágt“, segja ráðamenn þjóð-
fé'.agsins, ,,en því miður, það
er ekkert liægt fyrir ykkur
að gera. Þið eigið svo langt
sumarfrí, að hinum launa-
stéttiun hins opinbera ofbýð-
ur. Þær fæim allár áf stáð.
Þið get'ð unnið ykkur svo
mikið inn yfir sumarmánuð-
ina“.
Hinar launastéttirnar ? Já,
sannarlega taka þær undir
þennan söng og naga þau
bein, sem þær halda s'g hafa
náð í af ofboðslegri hugvits-
semi og klókindum. Það er
álitamál, hvort við barna-
kennarar eru ekki eina stétt-
in á íslandi, sem ekki fær
greitt neitt sumarleyfi. Þann-
ig má að minnsta kosti á
það líta. Hitt er víst, að
barnakennararnir eru eina
stéttin, sem hjá ríkinu vinnur,
sem ekki hefur efni á að taka
sumarleyfi. Þá þrjá mánuði
ársins, sem kennarar við 9
mánaða skóla hafa ekki
skyldum að gegna þar, verða
þeir flestir að leita sér at-
vinnu á öðrum stöðum. Það
er þeim lífsnauðsyn og hrekk-
ur þó ekki til. Kennarar við
9 mánaða skóla hafa um
fimm þúsund krónur í kaup
hvern mánuð ársins, þegar
þeir hafa náð hámarkinu, en
minna að sjálfsögðu \ið þá
skóla, sem styttri hafa skóla-
tímann. Enda þótt kennari
vinni alla sumarmánuðina
u
En . mig langar nú að segja
þér oíuriitla . sögu, er gæti
kannski varpað einhverju ljósi
á píslarvættis . íyrírbrigðið ísri
lenzka. Sagan gæti heitið:
Það var einusinni lJtil stúlka.
Ilún bjó í ósköp litíu , landi,
sem lá eitt sér í miðju heims-
hafinu. Þetta var gott land og
átti nægtabúr í jörð og sjó.
En íólkið í litla iandinu hafði
lifað í mikiili einangrun, og
var því dálítið sériegt’ í sér
og hjátrúarfuljt, én voðasögur
um drauga og forynjur gengu
í arf írá kynslóð til kynslóðar.