Þjóðviljinn - 09.11.1960, Page 6

ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 9. nóvember 1960

nmtfmuxTTmrs
plOeVILJINN
2^ Útgefandl: Bameinlngarílokkur alþýSs - Sóelalietaflokknrinn. —
2J» aítstjArar: Magnús Kjartansson (&b.;, Masntls TorH Olafsson. tíi*-
Zt. Siitður GuOznundsson. — FréttaritstJórar: tvar H. Jónsson. Jón tllTt
Bj&.nascr. — Auslýsingastjórl: Guögeir Magnússon. — RitstJóm. till!
•mtrlýslnear. prcmtnralOJa Skólavörðustla 1®. — BlsM
17-000 (V llnmr). •> iakriftarverð kr. 45 á mán. - Lausasöluv. kr 0.00. |nn
nuuumcu PioövUJazu. ^ ^
1 _ GeSn §
g íslenzkum hagsmunum 1
B á5
32
HS Cvo sem fram hefur komið hér í þessum um- ggt
9^ ræðum verður ekki lengur um það deilt, c3
\tp að 12 mílna fiskveiðilögsaga er sú regla, sem í 22
*Eq framtíðinni mun verða talin hafa allsherjargildi nTl
JS ... verður ekki lengur staðið á móti því, að 12 Sg
Ávarp forseta MÍR, Halfdérs Kiljans Laxness,
á samkomu félagsins sjöunda névember
mílna fiskveiðilögsaga taki gildi... Viö erum
*jjj: þess vegna búnir aö sigra í megin málinu, því
cq; að frá 12 milna fiskveiðilögsögunni verður aldrei
l~»; horfið framar við ísland. Sú orusta, sem rnátti
K: virðast nokkuð vafasöm um tíma, er þess vegna
tíS: þegar unnin“. Þessi orð voru mælt í efrideild
alþingis í fyrradag í umræðum um þá tillögu
Alþýðubandalagsins og Framsóknar að reglu-
gerðin um 12 mílna fiskveiðilögsögu íslendinga
í verði staðfest sem lög. En það voru ekki flutn-

inesmenn frumvarpsins sem mæltu þessi orð,
aS ekki Finnbogi Kútur Valdimarsson eða Her-
Bmann Jónasson, heldur hatramasti andstæðing-
ur þess — Bjarni Benediktsson, landhelgismála-
ráðherra.
____L
fra Sjessi viðurkenning Bjarna Benediktssonar á
fullum sigri íslendinga í þessum áfanga
|E| landhelgisbaráttunnar er mjög mikilvæg. Sá sig-
fEjj ur hefði ekki unnizt ef hann hefði mátt ráða.
jgE Bjarni Benediktsson og forusta Sjálfstæðis-
m flokksins voru á móti því 1958 að reglugerðin um
~~ 12 mílna landhelgi væri gefin út og lögðu í
235 staðinn til að samið yrði við Breta um stærð
landhelginnar. Þeir fluttu margsinnis tillögur
um Það efni, og sérstaklega gekk Bjarni Bene-
fei diktsson fram fyrir skjöldu til þess að reyna
jra að koma í veg fyrir stækkunina. I einni af fjöl-
mörgum ræðum slnum gegn 12 mílna landhelgi
£3 komst hann svo að orði: „Lúðvík Jósepsson réð
Dhvernig að var farið ... Sök Guðmundar í. Guð-
mundssonar er fólgin í því að hann skyldi ekki
nnj hindra Lúðvík í þessu“. Stækkun landhelginnar
§í| var þannig sök sem átti að hindra! En nú neyð-
ist þessi sami maður til að viðurkenna að sú
Si stefna, sem hann hamaðist mest á móti, hafi
Pjíj unnið fullan sigur.
wjl
Ij’f til vill má réttlæta afstöðu Bjarna Bene-
K diktssonar meðan vafi lék á málalokum,
hvort sem hún stafaði af vantrú á málstað ís-
alj lendinga eða annarlegri hvötum. En það tekur í
hnúkana að um leið og jafnvel hann viðurkennir
að fullur sigur sé unninn skuli hann leggja til
að við afsölum okkur sigrinum. Afstöðu sína
rökstyður Bjarni með því að það sé lítilvægt
þótt við seljum Bretum rétt í íslenzkri landhelgi
um skeið, en með því séum við að bægja burt
alvarlegu hættuástandi á miðunum. Allir sjá
þó að þann rétt geta Bretar framlengt um ófyrir-
sjáanlegan tíma með því að búa til nýtt hættu-
ástand, þegar á þarf að halda, á meðan við viður-
kennum ofbeldið sem ómótstœðileg rök af þeirra
hálfu. Enn alvarlegra er þó hitt að með samning-
^!'j um við Breta um 12 mílna landhelgina værum
við að binda hendur okkar um alla framtíð;
við værum að fallast á að allar frekari aðgerðir
=Tr í landhelgismálinu yrðum við að bera undir
s Breta og fá leyfi þeirra. Hið raunverulega mark-
JGj mið Bjama Benediktssonar er þannig að torvelda
okkur sóknbia til yfirráða yfir landgrunninu
öllu, á sama hátt og hann reyndi að koma í veg
fyrir 12 vrúlna stœkkunina meðan hann gat. — m
tui
K!í
Kti
ai!
iili
1
1
I
trtx
Þetta íélag Menníngarteingsl
íslands og Ráðstjórnarríkjanna,
var stoínað fyrir rúmum ára-
tug í þeim tilgángi að kynna
sitt í hvoru landi það mannlíf
sem þróast með hvorri þjóðir.ni
um sig og tjáir sig í formi lista
og vlsinda. Þetta hlutu að
verða nokkuð ójöfn viðskifti
þar sem Ráðstjórnarríkin eru
meira en þúsund sinnum mann-
fleiri en við. Þeirra fólk er
fulltrúar þess víðlendis í Evr-
ópu þar sem akrar o"u stærri
en í öðrum löndum álfunnar,
auk þess sem þeirra land
geymir í skauti sér meiri auð-
æfi en flest önnur. Við erum
afturámóti fiskiþjóð, veiði-
menn, í eyu þúsund kilómetra
burt frá Evrópu, óbyggilegri að
tuttugu hundruðustu, og svo
rýrri að nytjaefnum að ekki
málmbútur, ekki einu sirni rit-
blýið sem skrifa með orðin
á þessu blaði fæst úr okkar
jörð. Og þar sem Ráðstjórnar-
rikin mæla á höfuðtúngu sem
töluð er af fleiri mönnum en
aðrar í Evrópu, er íslenska sú
mennírgartúnga sem einna
fæstir menn skilja í heiminum.
hálfu ráðstjórnarinnar í mörg-
um löndum. þá var MÍR-íélagið
hér á íslandi önnum kafið að
taka á móti forustumönnum úr
mer.taiífi Ráðstjórnarrikjanna,
sem óvart voru stundum meðal
mestu listamanna heimsins
hver á sínu sviði, skipuleggja
kynnisfarir þeirra hingað cg
undirbúa skemtanir sem þeir
héldu fyrir stórum íslerskum
áheyrendahópum. Komur þess-
ara MÍR-gesta urðu smámsam-
an fastur viðburður i listalífi
okkar, sem listhneigður al-
menníngur vandist á að vænta
með tilhlökkun á ári hverju.
Einsog oft áður veitist okkur í
dag, á 43. afmæli októfaerbylt-
íngarinnar rússnesku, sú
ánægja að bjóða hér velkomna
meðal okkar frábæra sovéska
listamenn sem eru komnir að
bera okkur boðskap af lífi síns
lands.
Það voru mér sannkallaðar
gleðisturdir þegar ég var
staddur í Ráðstjómarríkjunum
fyrir skemstu, að hitta aftur
ýmsa þá sovéska listamenn
vísindamenn og rithöfunda sem
dvalist hafa á íslandi gestir
flest önnur á okkar tímum.
Skilníngur og samúð sem sr.ill-
íngar af einni þjóð vekja. eða
auðvelda hjá almenníngi ann-
Halldór Kiljan Laxness
í nesini skilníngs og samúðctir
nxt
U'J
Bolmagn okkar í menníngarvið-
skiftum við stórþjóð er því
ekki mikið, reiknað í hlutföll-
um. Það má segja að við höf-
um ekki afl né stærð, utan
kiarkinn í brjósti þessarar
fiskimannafjölskyldu sem ómót
mælanlega er hér, hefur verið
og verður. Samt höfum við átt
því láni að fagna að vera ekki
einvörðúngu þiggjendur í MÍR;
við höfum þó r.okkrum sinnum
verið þess umkomnir að senda
frambærileg íslensk listaverk
austur, ásamt góðum lista-
mönnum, til að bera þeim í
Ráðstjórnarríkjunum boð frá
íslensku mannlífi. Fyrir góðan
vilja á báða bóga hefur menn-
íngarsamstarí hafist með tveim
ólíkum þjóðum ólíkra landa.
Samstarfið milli MÍR og fé-
laga með hliðstæðum áhuga-
málum í Ráðstjórnarríkjum
hefur verið farsælt frá upp-
hafi. Meðan enn var starfað
af hvað mestum móði að 'efl-
íngu kalda stríðsins, og höml-
ur settar við mentakyrníngu af
þessa félags einhverr.tíma á
undanförnum tíu árum, sumir
jafnvel oítar en einu sinni,
einsog t.d. hin ágæta óperu-
saungkona Kasantséva. Bæði
var ég gestur á heimilum
sumra af þessu listafólki, eða
heimilum sameiginlegra vina;
sumt hitti ég í sovét-íslenska
félaginu, en það samanstendur
af mentaíólki, vísindamönnum
og listamönnum sem hafa haít
einhver teingsl við ísland. Öllu
bar þessu fólki saman um að
dvöl þess á íslandi hefði laðað
hug þess og hjarta meir en
flestar listfarir þess í önnur
lönd og þjóð hefði haft á það
óafmáanleg persónuleg áhrif.
Það er íslendíngi einkar vel-
komin reynsla í fjarlægu
heimsríki gáfaðs fulltrúa lista
og menta sem geyma þakklátar
endurminníngar um ísland
ævilángt vegna komu sir.nar
hingað.
Samskifti af þessu hugarþeli
milli þjóða eru meira verð en
arrar eru oft sem lífsloft er
streymir irn þar sem áður
sveimuðu eitraðár gufur; skiln-
íngur og samúð eílir þá ró sem
er ekki aðeins skilyrði skyn-
samlegrar umræðu milli
manna, heldur einnig alls
merníngarlífs, útrýmir ti I-
gángslausum brigslum þjóða í
milli og læknar mein sem unn-
in eru á sviði stjórnmálanr a.
Um leið og þetta félag ber
fram árnaðaróskir til ráðstjórn-
arþjóðanna á 43. afmæli októ-
berbyltíngarirnar, vil ég faera
fram þá ósk mína og von, að
menníngarstefnan sem mótað
hefur starfsemi þessa féiags,
þó í smáu sé, mætti styrkjast
um allan heim og verða að
afli sem gerir ófrið óhugsandi
og þá menn áhrifalausa sem
ala á æsíngum milli þjóða. f
nafni skilníngs cf samúðar
milli ísler.dínga og þjóða Ráð-
stjórnarríkjanna, í nafni friðar
og vináttu milli þjóða beims-
ins, set ég þennan aímælis-
fagnað.

Félag listdansara gagnrýnlr
Listdansskóla Þjóðleikhússins

Félag íslenzkra listdarsara
hefur sent blaðinu eftirfar-
andi grein, þar sem gagnrýnd
eru ýmis atriði í starfsemi
listdansskóla Þjóðleikhúss-
ins.
Félag íslenzkra listdansara
telur tímabært að vekja at-
hygli á r.okkrum atriðum í
rekstri Listdansskóla Þjóðleik-
hússins. Félagið gerir það á
opinberum vettvangi, þar eð
telja verður að hér sé um mál
að ræða, er almenning varðar.
Nemendur skólans eru um 300
talsins.
Listdansskóli Þjóðleikhúss-
ir.s tók til starfa haustið 1952
og voru frá upphafi kennarar
hans hjí^in Lisa og Erik Bid-
sted. Meginhluti nemenda, sem
inngöngu fengu í skólann, þetta
haust, höfðu áður notið kennslu
um lengri eða skemmri tíma
hjá viðurkenndum listdans-
kenr.urum. Bidsted hjónin
höfðu orð á því við meðlimi
F.Í.L.D., að þau hefði ekki ór-
að fyrir að fá svo marga nem-
endur með trausta og rétta
kunnáttu í öllum grundvallar-
atriðum Jistdansins, þó að það
kæmi aldrei fram á opinberum
vettvangi. Fjöldi nemer.da varð
strax svo mikill að hjónin gátu
með naumindum annað kennsl-
unni og hefur svo verið síðan.
Kennsla hefur - ávallt legið
niðri í 5 mánuði yfir sumar-
tímann, og þá jafnframt allar
æfingar í listdansi innan Þjóð-
leikhússins. F.Í.L.D. hefur
mælzt til þess við þjóðleikhús-
stjóra að reynt yrði að halda
uppi kennslu og æfingum yfir
sumarið og þá jafnframt boðið
fram starfskrafta meðlima fé-
Framhald á 10. siðu