Þjóðviljinn - 11.01.1961, Blaðsíða 4

ti)
ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 11. janúar 1961
Kalkv
Rödd aí-sjónum:
' Við höfum oft heyrt, að
aldamóta'kynslóðin hafi verið
stórbrotnari og gert meira,
‘þjóðfélagslega séð, en aðrar
kynslóðir, þær er uppi hafa
verið. Ekki er það ætlun mín
að draga að nokkru úr á-
rangri hennar, en hver sá
sem vill dæma um afrek einn-
ar eða annarar kynslóðar,
verður að gera sér ljósa
grein fyrir þeim jarðvegi,
sem hún er vaxin uppúr.
Það fólk, sem fætt er um
miðja 19. öld og fyrst eftir
aldamótin, á engar allsnægtir
við að búa, hvað snertir húsa-
kost, fæði og klæði, þvert
á móti er þetta allt af mjcg
skornum skammti og vantar
stundum svo að bjargarlaust
er Auk þess herja þá sjúk-
dómar, sem nú má segja að
geri o'kkur litið eða ekkert
mein. En fólkið dreymir um
fagra framtíð. Það sér inni
í berghöllum huldufólks, auð
og allsnægtir. Bak við hæðir,
fjöll og jökla búa útilegu-
menn, þar er fagurt og frjó-
samt land, stórar hiarðir
nauta og hesta og lagðprúður
búsmali. Um þetta þetta vitn-
ar aragrúi þjóðsagna, serp
varðveitzt hefur frá fyrri tím-
um.
Þrátt fyrir hungur og harð-
rétti heldur þjóðin vöku sinni,
máli ag memingu. Margir
•urðu tortímingunni að bráð
og eru þar með að eilífu
gleymdir, en aðrir leituðu til
annarra heimsálfa og svo
mætti lengi telja. En þeir sem
heima sátu, gerðu sér Ijósa
greiií fyrir ástandinu,'og nið-^
urstcðurnar urðu: Með er-
lendu og innlendu valdi er
þjcðinni haldið niðri, það er
vond verzlun, vörurnar en1
skemmdar og „reizlan var
bogin og lóðið var lakt“. E'-
tvennt var það sem kaupmen’-
létu aldrei vanta, af tóbak-'
og brennivíni er alltaf nóg
Um þetta vitnar hið snialla
kvæði Gríms Thomsen „Báts-
endapundcrinn". Það þarf að
mennta fólkið, það var.tar
frjálsa verzlun, betri skipa-
kost, iðnað og fjölda margt
fleira,
■ Aldamótakynslóðin er alin
upp við þrörgan kost, fæðis
og klæðis og húsnæðis. Lítinn
kost bóka og mjög torsótta
eða enga skólagö ngu, en hún
er vígð eldmóði þjóðfrelsis-
baráttunnar. Baráttu Jóns
Sigurðssonar, Fjölnismanna
og margra annarra. Hún fæð-
ist inní og er alin upp með
landnámi samvinnustefnunn-
ar og bindindishreyfingarinri-
ar Reynzluskóli uppeld-
isáranna 'kenndi henni rétt
mat á hinum raunveruleg”
lífsgæðum. Hú”i er brautryði-
andi í verklýðsbaráttunní
Hún fær staðfestan sambands-
lagasáttmálann 1918. Hún
kemur á 0? framfvlerir að-
flutningsban’-ii á áfengum
drykkjum, þó nú hafi mörg
skörð og stór verið liöggvinn
í þann múr.
Eitt stig áfengisverzlunar
hefur þjóðin þó verið laus við
til þessa, sölu á sterkum bjór,
en nú hefur verið lagt fram
á Alþi-igi frumvarp til laga
/um framleiðslu og sölu á
sterkum drykk. Ef r.ð lögum
yrði má tel.jr víst að hér rísi
upp bjórstofur að erlendri
fyrirmynd þar sem sterkari
dykkir mundu verða drukknir
í skjóli bjórsins. Með ti’komu
hans er þvi um mjcg mikla
hættu að ræða oe þá fyrst
og fremst fvrir hina vngri
kynslcð. Líkln'rt er að um
aukna sly^-hættu vrði að
ræða rf vcldum bjórsins, ef
menn á vinnusföðurrj vrðu dag-
lega undir áhrifum Imns. Með
ört vaxandi tækm' krefst þjóð-
félag;ð meiri núkvæmni, cn
nokkrn s;nni -fvrr, r-r har á
áfenvið enga, sc’mleið, hvort
Si°m hess er nevtt í stórnm
eða lith’m rVnminfiim. J”>ð
værí stór rýðuHmqring ef ís-
lenzMr verka!ýðS‘-i'r"'r
einh’-.ga íp g-i þessu frum-
varni.
Það pr skylda okkar að
gera þá menn. pnm nú gan<?a
fram fvri>- skiö'du og vilia
levfa fram'^iðsiu <',rr. sölu á
sterkjim bíór. að k»'kvistum
á stofni. jslenzka þicðmeiðs-
i -r. með bví getnm við að
nokkru sannað eð v'ð en'm
verðim-ir* arfta.kar aldamóta-
kynslóðarinnar.
F. J.
Hver er ástæðan fyrir hin-
um mörgu og geigvænlegu í-
kviknunum í bátum út frá
eldavélum og öðrurn eldstæð-
um?
I fyrsta lagi er um að kenna
lélegum frágangi á eldfærum,
illum umbúnaði við eldavélar
og ófullkomnum olíuleiðslum.
Þá eru loftbrennarar tíðum
án þeirra öryggistilfæringa
sem lögskipað er að hafa á
miðstcðvum eða hitunarkötl-
um í landi.
Báturinn sem ég var á s'íð-
rst er sá eini, af þeim sem
ég hefi komið um' borð í, sem
er með loft- og olíusfillingu
i"i-ii í eldavélinni. Eykur þetta.
öryggið mikið, eldurinn er
innilokaður a.ð öllu ieyti og
fær enga útrás nema um reyk-
rörið. /Ettu allir nýir bátar
að vera með svipaða gerð
eldavéla, ef um olíukynntar
vélrr er að ræða.
í fiestum pf hinum nýju
bátum cru öll fáanleg ný tæki
til að létta ur'dir fiskileitina,
en h’ð eðlileiga lögmál lífsins,
að loftræsting sé eins og vera
ber hefun gleymzt í manna-
íbúíum ýmissa báta, þegar
þeir hnfa verið smíðaðir.
Þessu verður að kippa i lag.
Eins mætti gjarna minna á
að þjc-ðfélagslegur hagnaður
væri að því, að jafn þarflegt
tæki sem smá kæliskápur er,
væri lát’ð fylgja hverjum
nýjum bát sem ætlað er að
vera beimili man:n meirihluta
hvers árs.
Og ekki get ég látið hiá
líða að minnast á að óvið-
kunnanlegt er að jafn þarf-
Saumavélaviðgerðir
fyrir þá vandlátu.
Sylgja,
Lanfásvegi 19. — Sími 1-26-56
legt og sjálfsaigt tæki sem
vaskur er skuli ekki vera
komið í hvert skip. I þessu
sambandi má geta þess að
Reykjavíkurbær valdi sem
skólaskip fyrir rúmu ári
línuskip eitt, þar sem ekki
var vaskur í eldhúsi. Má af
því marka að önnur lög eru
látin gilda í laridi en úti á
sjó hjá heilbrigðisyfirvöldun-
um þegar skólaæskan á 'í hlut.
Það er dýrt að gera við
brunninn bát, enda þótt
tryggður sé, og svo bætist.
við viðgerðahkostnaðinn beimt
tjón sem verður vegna van
halda á rekstri bátsins. Við
bátsbruna ræður lika hend-
ing oft að skipverjar brenma
ekki inni.
Eins mætti á það minna,
að árlega fara mikil verðmæti
fongörðum í fatnaði og imr
réttingu vegma ófullnægjandi
Framhald á 10. síðu.
Tímarnir breytast og þó.
Þ. hefur sent eftirfarandi:
Morgunblaðið sín f-jöregg fól.
en íyrsta sýning þess eftir jól
endurspeglar aí andáns iist
alþýðuleiðtogann .Jesús Krist.
Sá fór aldrei með sverð né
grjót
á sinni jarðgöngu, féndum
mót.
Með öðrum hætti. en alveg
jafnt.
útrýmt gátu þeir honum samt.
Sagan nafngreinir neyð og fár
í nítján hundruð og þrjátíu
ár.
Samverjum heims í sannri
trú,
sýndur var kross — en gálgi
nú.
Ailir fengu eitllivað að
hugsa um í eftirfarandi spili,
sem kom fyrir í sveitakeppni
nýlega. Allir voru ulan hættu
cg suður gaf.
S: 8-4-2
H: 10-8
T: 10-9-8-4-3
L: K-9-2
S: 6-3
II: D-9-7-6-5
T: D-6-5
L: D-8-6
N
V A
S
S: 7-5
H: A-K-4-3
T: K-G-2
L: G-5-4-3
S: A-K-D-G-10-9
H: G-2
T: A-7
L: A-10-7
Ajr*T'-R|f Á alvarlegra átaka kom j
ryiú' ■ GF&l fyrri viku niilli herliðs og ó-
breyttra borgara í Chilpancingo, höfuðstað fylkisins Guerrero
f Mexíkó. Biðu þrettán menn bana og 37 særðust í viðureign-
inni. Mannvígin hófnst' þegar hcrmaður siiaut stúdent til bana.
Skólabræður hins fallna hringdu þá kirkjuklukkiun, og við það
safnaðist saman mikill man.nfjöldi sem sótti að hermönnunum.
Á myndinni sést hermannaröð andspænis mannþrönginjii.
Sagnir gengu eflirfarandi:
S:LS: — V:P — N:P — A:D
S :RD — V :2H — N:2S —
A:P — S :4S — V :P —- N:P
— A:P.
Sá fyrsti, sem eitlhvað fékk
að hugsa um var ef lil vill
austur. Þegar sögnin einn
spaði kom lil hans, grunaði
hann ekki að ar.dstæðingar
hans ættu últekl í spilunum
og þess vegna doblaði hann.
Tveggja spaða sögn norðurs
var ágæt. Hann var búinn að
segja féiaga sinum að hann
væri með verðlausa hendi þar
eð hann sagði pass i fyrstu
umferð, en það kom í ljcs að ,
hann hafði einmitt þau sp’I,
sem gátu nægt í -utlektarsögn
í spaða.
Vestur spilaði út hjartasexi
og austur lók (vo slagi á
hjarta og spilaði síðan spaða.
Sagnhafi tók tvisvar tromp og
spilaði síðan tígulás og aft-
ur t.'gli.
Nú var sama hver drap
seinni tígulinn. Ef þeir spiluðu
tígli mundi tígullinn fríast, ef
þeir spiluðu hjarta gæti hann
trompað öðru hvoru megin og
gefið af sér lauf og ef joeir
spiluðu laufi ætti sagnhafi
möguleika á því að fá þrjá
slagi á lauf.
Vestur hugsaði sig lengi
- um, þegar suður spilaði seinni
tiglinum. Hann sá að eina
vörnin var að spila laufi, og
þar eð hánn taldi að betra
væri að hann spilaði því, lagði
liann upp tígúldrottningu, og
fékk slaginn. Hann spilaði
síðan iaufadrottningunni en
sagnliafi lét ekki blekkjast.
Plann drap með kónginum í
borði og svínaði síðan fyrir
gosann hjá austri.
Það er slaðreynd — og það
vissi suður — að í þessari
stöðu verða austur eða vestur
að spila laufaháspili ef þeir
^ elga það'. Lágt lauf frá hvor-
uí sem var hefði valdið því
að suður hefði aðeins haft
einn möguleika í laufinu.
T.d. ef vest.ur hefði spilað
laufasexi, verður suður að
hlevpa heim á hendina og
svína svo fyrir drottninguna
hjá vestri. Þetta sá vestur og
þar af leiðandi reyndi hann
að spila laufadrottningu.
Þegar varnarspilari í þess-
ari stöðu spilar háspili sínu,
verður sagnhafi að minnst.a
kosti að geta sér til hvort hann
eigi bæði eða einungis ann-
að háspilið, og við og við hlýt-
ur honum að skjátlast. 1 þessu
tilfelli tók suður skynsamleg-
asta möguleikann, þ.e. að
ganga út frá því að háspil-
in væru skipt.