Þjóðviljinn - 21.02.1961, Blaðsíða 6

6)) — ÞXÓÐVffijmN — Pflðjudagúí4: 21.: feB!ri5ai‘'; 1!Ö61
Útgefandi: SamcininKarflokkur albýð'u — Sósíalií-4.aflokkurjnn. —
Ritstjórar: Maghtrs'Kjartansson fáb'.Y, Mágnús'Tbrfi Ólafsson, Sis-
urður Guðmundoson. — Fréttaritstjór?ir‘ ívar H.- Jónsson, Jón
Bjarnason. — Auglýsingastjóri: Guðgeír Magnúgsöh. — Rítstjörn,
afgreiðsla. auglýsín^ar, prentsmiöja: Skólavörðuslíg 19. — Simi
17-500 (5 línur). - Askriftarverð kr. 45 á mán. - Lausasöluv. kr. 3.00.
Prentsmiðia Þióðvilians.
Hversvegna á sérstaklega að ■
níðast á þeim lægst launuðu? j
T¥annes á horninu birtir grein í Alþýðublaðinu í =
fyrradag og kemst m.a. svo að orði: „Láglaunað |§|
\erkafólk með 8—9 klukkustunda vinnu á dag, sem jg|
ekki getur fengið laun sín bætt án verkfalla, hlýtur g
að grípa til verkfallsvopnsins þegar allt, annað þrýtur. §§|
•Barátta þessa fólks á skilið að njóta fyllsta stuðnings.
Hins vegar myndi ég hiklaust banna verkföll og vinnu- m
stöðvanir hálaunaðra „vinnuþega" eins og til dæmis §§§
flugmanna og yfirmanna á vélbátaflotanum. Kröfur n§
hinna síðasttöldu eru nærtækastar. Það er kaldrana- §§|
legt þegar verkföll slíkra manna eru lögð að jöfnu §H
við verkföll blásnauðs verkafólks. Állir yfirmenn §§§
á öllum vélbátum fara knékrjúpandi til reiðara síns =
fyrir hver áramót til þess að fá hann til þess að m
hjálpa sér við íramtölin. Og launin eru fyrir hluta af g
árinu, jafnvel aðeins eina vertíð, 100—200 þúsund §i§
krónur. En hver eru laun verkamannsins og verka- §^
konunnar, eða togarahásetans fyrir allt árið? Ætli §§|
þau nái 60 þúsund krónum“. §§
Tjað er athyglisvert að Iiannes á horninu minnist §§|
■*■ ekki einu orði á atvinnurekendur í grein sinni, §§§
hann víkur ekki einu orði að auðstéttinni sem rakar ^
saman milljónatugum af erfiði annarra; hann virðist §§§
halda að allt ranglæti þjóðfélagsins sé í þvi fólgið að g
launþegar beri mismunandi mikið úr býtum! En hann §§§
kveðst þó bera hag hinna lægstlaunuðu fyrir brjósti. =
Og einmitt þar er hann á allt annarri skoðun en rík- §§§
isstjórnin; afstaða hennar virðist vera sú að það sé j§|
heimilt að semja við alla — nerpa þá lægstlaunuðu. g
Það er ekki aðeins að yfirmenn á bátaflotanum hafi m
gert verkfall, það er þegar búið að semja við þá og §§§
tryggjþ þeim umtals'verðar kjaáabætur, m.a. veita é||
þeim réttindi sem sjómönnum var neitað um áður. §§§
Eftir að útvegsmenn í Vestmannaeyjum höfðu haldið |j§j
uppi róðrarbanni í heilan mánuð var samið við þá og §§§
beir fengu breytingar á fiskverði sem þeir töldu sig §§§j
geta unað við. Það er víða búið að semja við sjó- ^§
mannafélögin, og sérstaklega í Vestmannaeyjum er j§§j
talið að samningurinn feli í sér mjög verulegar kjara- §s
bætur sem jafngildi allt að 27% kauphækkun. Allir §§§
bessir samningar hafa verið gerðir með aðstoð sátta- iEj
semjara og velþóknun ríkisstjórnarinnar. Það er að- |§§
eins einn aðili sem ekki virðist mega semja við, verka- ^
menn og verkakonur í Vestmannaeyjum. Utvegsmenn §|§
mega fá hækkun, yfirmenn mega fá hækkun, sjómenn =
mega fá hækkun, en þeir sem eru á lægstum kaup- §§§
\axta og bera minnst úr býtum skulu enga hækkun fá. |§1
\/forgunblaðið hefur kallað verkafólk í Vestmannaey.j- [§§§
um „tilraunakanínur" af alkunnri smekkvísi sinni. §j§j
En raunar virðist vera um sérstæða tilraunastarfsemi §§§
að ræða í Vestmannaeyjum. Stjórnarvöldin 'virðast m|
ætla að reyna að einangra félög landverkafólks þar og §§§
beita öllu afli auðs og valda til þess að kúga þau til jH|
undanhalds. Þess vegna er samið við alla aðila í Vest- §§§
mannaeyjum nema verkamenn og verkakonur. En §§§
stjórnarvöldunum skjátlast ef þau ímynda sér að hægt §§ji
sé að einangra verkafólk í Vestmannaeyjum á þenn- §||
an hátt. Allt alþýðufólk á íslandi skipar sér við hlið §jj=
stéttarsystkina sinna í Vestmannaeyjum eins og lands- §§§
söfnunin sýnir og mun sýna enn betur næstu daga. Og ||§
stjórnarvöldin mega sannarlega fara að gá að sér þeg- j§§
ar rangsleitnin er orðin svo yfirgengileg að jafnvel =
Hannesi á horninu er farið að ofbjóða; þegar jafnvel §|§
hann viðurkennir að láglaunað verkafólk með 8—9 =
klukkustunda vinnu á dag, sem ekki geti fengið laun I§§
sín bætt án verkfalls, hljóti að grípa til verkfalls- §§
■yopnsins þegar allt annað þrýtur. — m. Hl
Nýjungar i fiskveiSum og fiskvinnslu:
Getur geislun á fiski komið í stað frystingar?
Þótt brezkir togaramenn
'hafi hátt um að þeir séu
ekki enn búnir að missa
alla von um að geta
þröngvað sér á ný inn á
grunnmiðin við ísland,
bera athafnir útgerðar-
manna og stjórnarvalda í
Bretlandi því vitni að þess-
ir aðilar sjá að rányrkja á
grunnmiðum annarra
þjóða getur ekki lengur
verið undirstaða brezkra
fiskiveiða á fjarlægum
miðum.
Yfirmenn á togurunum tala
digurbarkalega um að þeir
ráðist im í íslenzka landhelgi
með vorinu en það er örvænt-
ingarhreimur 'í hótunum þeirra.
í fiskveiðifréttum blaðanna í
útgerðarborgum Bretlands eru
fregnir af því hvernig unnt
sé að bæta upp missi grunn-
miðanna við ísland farnar að
skyggja á frásagnir af við-
leitnimi sem enn er viðliöfð
til að troða brezka togaraflot-
anum aftur innfyrir 12 mílna
línuna.
Nelson lávarður — 240
íeta langur
„Bylting er á leiðinnþ —■
Hull býr sig undir freðfis'köld-
ina“, segir Hullútgáfa Daily
Mail í stórri fyrirsögn 10.
febrúar. Tilefnið er að stærsta
togara Bretlands, Nelson lú-
varði, hefur verið hleypt af
stokkunum og nú er verið að
búa skipið. Þetta er 240 feta
eða 80 metra langt skip, og
útgerðarfélagið Lord Line ger-
ir ráð fyrir að það komi úr
fyrstu veiðiferð einhvernt'ima
í maí.
Nelson lávarðiir er frysti-
togari, aflinn verður frystur í
rúmsjó og skipað upp í 96
punda hellum sem vörulyftur
verða látnar flytja á bíla. Til
þess að þetta sé gerlegt þarf
að styrkja gólfið í fiskmark-
aðnum.
Aflinn verður ekki allur
frystur um borð, síðustu daga
veiðiferðarinnar verður hann
ísaður á venjulegan hátt.
Nelson, lávarður á að geta
borið 2000 kitt af frystum
fis'ki.
1 frystilestunum verður allt
að 12 stiga frost. Þar að auki
er lestarrúm fyrir 2500 kitt
af ’ísfiski. Gert er ráð fyrir
að veiðiferðir skipsins standi
uppundir fjórar vikur.
Flestir brezkir togaravitgerð-
armenn bíða enn átekta, segir
Daily Mail. Tillögur st.jórn-
skipaðrar nefndar um rekstr-
arstyrki til togara sem veiða
á fjarlægum miðum eru er.n
óafgreiddar, og beðið er eftir
meiri re.ynslu sem fái úr því
skorið hvaða skip séu heppi-
legust, ver'ksmiðjutogarar af
Fairtry-gerðinni, skip sem
bæði frysta afla og veiða í
ís eins og Nelson lávarður, eða
mcðurskip sem taka afla frá
ven.iulegum togurum úti ' á
miðunum og vinna hann þar.
Móðurskip raeð einn
kálí að veiðum
Nú sterdur yfir reynsluför
móðurskips sem tekur fisk úr
einum togara til vinnslu. Ross
Group útgerðarfélagið sendi
einn togara sinm. Ross
Hunter, í veiðiferð á Ný-
fundnalai dsmið seint í janúar
með verksmiðjutogaranum
Fairtry II. Togcrinn á að
veiða í verksmiðjuskipið, þar
sem afliin verður flakaður.
settur í umbúðir og frystur.
Veiðitogarinn á að taka vatn,
ol'iu og ís í ,St. Jcihns á Ný-
fu’ dalandi allt að þrjá mán-
uði, eða þann tíma sem það
tekur að fiska í verksmiðju-
skipið.
Takist þessi tilraun vel er
búizt við að ýms útgerðarfé-
lög láti byggja verksmiðjuskip
og sendi þau á veiðar ásamt
togurum síaum, einum eða
fleiri, á fjarlæg mið. Skip af
Fairtry-gerðinni geta tekið
800 lestir af flökum. Með
þessu fyrirkomulagi telja út-
gerðarmenn sig geta dregið
stórum úr áhættunni við tog-
araútgerð, skipin geta verið
að veiðum eins lengi og þörf
er fyrir þau til að fylla sig,
en þurfa ekki að snúa heim
hálftóm til þess að aflinn
komist á markað áður en hann
^kemmist, eins og gera verður
þegar fiskað er í ís.
Mesti vandinn er að komá
aflanum frá kálfunum yfir í
móðurskipið. Reynt hefur ver-
ið að skilja fiskinn eftir í
plastbelgjum merktum með
duflum, en það hefur tekið
mc-ðurskipið of langan tíma að
fima belgina, fiskurinn ihefuf
Framh. á 10. síðu
iiiiuiiiiiimiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimEiiijiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMmiiiiiiiiiiiiiiimitiiimimimiiiiiiiiiimiiii
Hvað gerir bœjarstjórn R
Það mun leitun á höfuð-
borg, sem jafn l'itið hefur
gert fyrir gamalmenni sín
og Reykjavík. Hér eru að
vísu elliheimili, en hvorki
eru þau reist né rekin af
ibæjarfélaginu. Það murj ekki
ofmælt, þótt sagt sé, að
aldrei haf i yf -
irvöld þessa
bæjar átt
frumkvæði
að neinu því,
erværigömlu
fólki sérstak-
lega til hags-
bóta.
Vandamál
' ellinnar eru
mörg. Starfs-
orkan minnkar, heilsan
verður tæp og fjárhagsleg
afkoma versnar. Jafnaldrar
og viniir hverfa sjónum og
uppkomin börnin fjarlægj-
ast. Tilfinníng vanmáttar,
einmanaleika og jafnvel
beizkju grípur hugann. Mir.n-
ingin lifir um skin og skúr-
ir starfsáranna, en fram-
undan blasir auðnin við og
tómið. Gömlum marni hætt-
ir til að einangrast og
skolast burt úr iðukasti
lífsins.
Víða erlendis gætir vax-
.andi áhuga á vandamálum
gamalmenna, og er sá á-
hugi ekki eingöngu sprott-
inn af mannúð, heldur koma
þar þarfir þjóðfélagsins
einnig til. Auknir hollustu-
hættir þessarar aldar hafa
leitt til þess, að fleiri menn
ná gamalsaldri nú en áður.
Þetta veldur þjóðfélaginu
vissum erfiðleikum, sem
sermilega munu fara vax-
andi. 'Hlutfallsleg aukning
fólks í hæztu aldursflokkum
þyngir fjárhagsbyrði þjóðfé-
lagsins til muna. Þetta gera
ýmsar menningarþjóðir sér
þegar lióst.
Mannúð og félagsleg þörf
haldast 'i hendur í þessu
efni. Það' sem gamalmenn-
inu kemur bezt, er einnig
þjóðfélaginu hag’kvæmast.
Rosknu fólki og gömlu þarf
að leiðbeina um varðveizlu
heilsunrar eftir því sem
þekking leyfir. Það má ekki
taka frá því möguleikann
til nytsamra starfa, og í
lengstu lög ber að gefa því
kost á að lifa lífinu eðlilega
í nábýli við fólk á öllum
aldri.
'Elliheimili eru óhjákvæmi-
leg og geta verið góð, en
ekkert jafnast á við það
að mega búa að sínu og
vera jafnframt eitt hjólið í
gangverki samfélagsins í
þá átt á viðleitnin að fara.
Það á að forða fólki frá
þv'i í lengstu lög að lenda
í stofnunum hverju nafni
sem þær nefnast.
Erlendis eru íbúðir byggð-
ar sérstaklega handa gömlu
fólki og er bað gert á veg-
um bæjarfélaga. Um skeið