Þjóðviljinn - 26.02.1961, Blaðsíða 7

35) —, Jjpi^YIJLJXNN — .Symxjj.d^gur 26. ^e.brjkp:,. 1961
ÚtBefandl: Samelninparflokkur all>ýðu SÓBialistaflokkurinn. -
Ritstjórar: Magnús Kjartansson Váb.h Magnús Torfi Ólafsson, Sig- :::
urður Guðmundsson. — Fíéttaritstjórar- ívar H. Jónsson, Jón £=5
Bjarnason. . ' Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn.
afgreiðsla, auglýsingar, prehtsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Símix==
17-500 (5 línur). - Askriftarverð kr. 45 á mán. - Lausasöluv. kr. 3.00. =EE:
Prentsmiðja Þjóðviljans. E==
Fyrrverandi alþýðuflokkur i
'17'akið hefur athygli hve Alþýðublaðið þræðir nú orðið ná- §§§§
* kvæmlega málflutning Morgunblaðsins og Vinnuveitenda- 1|§§
sambandsins í málum verkalýðshreyfingarinnar. Ekki er nóg =§|
með að Alþýðuflokksmönnum í verkalýðsfélögunum sé skipa𠧧=
að kjósa í stjórn og aðrar trúnaðarstöður menn, sem valdir =§
eru af stjórn Sjálfstæðisflokksins og stjórnarklíkum Vinnu- §§§§
veitendasambandsins, (sbr. íhaldsþingmanninn Pétur Sigurðs- ||§
son í Sjómannafélagi Reykjavíkur, Magnús Jóhannesson bæj- J||
arfúlltrúa íhaldsins í Trésmiðafélaginu og álíka afturhalds- §§§
þjóna). Málflutningi Alþýðublaðsins um verkföll, launamál §§§
og verkalýðsmál er beinlínis hagað eins og atvinnurekendum
og íhaldi kemur bezt. Og raunar ekki Alþýðublaðsins eins, =
heldur er þessi afstaða gerð að samræmdri flokksstefnu. §§§
Verkamaðurinn á Akureyri benti nýlega á hve skrif Alþýðu- §|§
mannsins, blaðs Alþýðuflokksins á Norðurlandi, mótuðust nú §§§
orðið af nöldri og naggi um verkalýðsfélögin, óhróðri um þau =§§
og forystumenn þeirra, sem sízt gæfi eftir íhaldsblöðunum. §§§
A Iþýðuflokksmenn, sem staðið hafa í því að byggja upp £5
'í*p flokkinn og berjast fyrir tilveru blaða hans meðan þess ===
þurfti á þann hátt sem venjulegast er með verkalýðsblöð, §§§
svíður það að sjálfsögðu að lesa nú óhróðurinn um verka- §§§
lýðsfélögin, íhaldsnöldrið og íhaldsnagið og íhaldsníðið. um §§§
kjarabaráttu verkalýðsins, í blöðum sem lieita þó enn Al- §§§
þýðublaðið og Alþýðumaðurinn. En þannig er komið fyrir §§§§
Alþýðuflokknum, hann er seldur og ofurseldur afturhaldi og §§§[
íhaldi landsins, og hlýðir boði þess og banni. Núverandi for- =
ystumenn flokksins eru einnig flestir fjarri því að hafa til- §§j§
einkað sér sósialisma sem lífsskoðun, það eru persónupotar- §§§
ar á borð við Emil Jónsson og Gylfa Þ. Gíslason eða menn §=
gegnsýrðir af bandarískri auðvaldshyggju, eins og Guðmundur j§§|
í. Guðmundsson og Benedikt Gröndal. Slíkum mönnum er §§S
það að vísu áhugaefni að viðhalda einhverju af fylgi Al- =
þýðuflokksins í verkalýðsfélögunum, vegna þess að einmitt ===
með því geta þeir keypt sig inn í ríkisstjórnir og feitar stöð- §§§
ir hjá Sjálfstæðisflokknum. Og þeir hika ekki við að nota §§§
leifarnar af fylgi Alþýðuflokksins í verkalýðshreyfingunni §§§
til að draga þar lokur frá hurðum og hefja til áhrifa útsend- §§f
ara svörtustu fjandmanna alþýðusamtakanna. Það er verk s
Alþýðuflokksins að menn eins og Pétur Sigurðsson og Guðjón =
bróðir hans í Iðju eru gerðir að stjórnendum stórra verka- §s
lýðsfélaga, samkvæmt fyrirskipunum auðklíkunnar sem stjóm- =
ar- jafnt Sjálfstæðisflokknum og Vinnuveitendasambandi ís- =
lands. Svo spilltur er orðinn sá flokkur, sem fátækt alþýðu- §§§
fólk á íslandi myndaði sér til halds og trausts í kjarabaráttu §§§
sinni, og vera átti. forystusveit þess í sókninni til alþýðuvalda §§§
á íslandi. §§§§
T þessari þróun eru auðrakin nú síðustu áratugi bein spill- ===
ingaráhrif bandaríska auðvaldsins. Forystumenn íslenzka js
Alþýðuflokksins hafa frá byrjun hernámsins verið á kafi í §§§
,,samböndum“ við hernámsliðin, núverandi stjórnmálaritstjóri =
Alþýðublaðsins var meira að segja starfsmaður í „upplýs- j§j§
ingadeild“ bandaríska hersins á fslandi og Guðmundur í. ==
Guðmundsson hefur löngum verið einn aðalmaður bandarísku §!s
leppmennskunnar á íslandi, svo einungis tvö dæmi séu nefnd. “
A lþýðuflokkurinn er aðili að Alþjóðasambandi sósíaldemó- §§|§
krata og bundinn af ákvörðunum þess. Þau samtök hafa §§§
einmitt nú undanfarin ár gengið rösklega fram því að þurrka jjjjjj
allan vott af sósíalistískri hugsun úr stefnuskrám og fram- 1§§§
komu sósíaldemókrataflokkanna, og hefur fyrirskipunum þess- §§§
ara alþjóðasamtaka einnig verið trúlega hlýtt hér á landi. =
Enda láta afleiðingarnar ekki á sér standa. Flokkurinn er orðinn {§§§
útibú afturhaldsins, verkfæri þess til að lama verkalýðshreyf- ===
inguna innan frá, notandi þingflokk sinn til að styðja svart- §§=
asta afturhald landsins til hinna ósvífnustu árása á lífskjör §§§
fóíksins, gangandi einna lengst í leppmennsku fyrir banda- §§§
rískt auðvald og hervald. Þess háttar framkoma hlýtur að §^
vísu að hefna sin í fylgistapi meðal alþýðufólks, enda hefur §§§
núverandi ráðamaður flokksins, ólafur Thors, sagt það er- =
iendum blöðum að fylgi Alþýðuflokksins hraki nú óðum. Rétt j|§
mun það vera, enda óhugsandi að flokkur sem þannig breytir, g
geti ÍHv framtíð sem alþýðufÍQkkur á íslandi. §E§
~ Sunnudagur 26. íebruar 1961 —' ÞJÓÐVILJINN (7:
Danski blaðamaðurirm Jörg-
en Schleimann hefur orðið
fyrir árásum í dönskum blöð-
um fyrir grein sína (birlist
hér í Þjóðviljanum) þar sem
hann krafðist þess að Dag
Hammarskjöld viki úr 'emb-
ætti framkvæmdastjóra SÞ
fyrir þann þátt sem hann átti
í dauða Lúmúmba og fyrir
alla framkomu sína í Kongó-
málinu. Maccarthyistar voru
ékki seinir á sér að kalla
hann kommúnista og rússa-
cVndil og benti hann þeim þá
hógværlega á að hann hefði
jafnan verið svarinn andstæð-
ingur kommúnista og Sovét-
ríkjanna, hefði þannig verið
fyrsti Daninn sem hlaut
námsstyrk frá NATO, en sá
styrkur var honum veittur til
að kynna sér efnið „Kornrn-
únisminn og menntamenn".
Hann hefur nú ritað aðra
grein þar sem hann rennir
stoðum undir þá staðhæfingu
s’na að Hammarskjöld hafi
brugðizt í Kongómálinu. Hann
rekur þau atriði sem hann
telur skipta mestu máJi þegar
dómur sé lagður á framferði
Hammarskjölds. Hann segir
m.a. í grein sinni:
,,1) Afstaða Hammar-
skjölds var ekki nema að ytra
borðinu hlutlaus, því jið hún
veitti öðrum aðilanum mikla
yfirburði. 'Það að láta hjá líða
að taka afstöðu í deilunni var
í sjálfu sér sama og að taka
afstöðu á móti Lúmúmba og
veitti skilnaðarmönnunum r
Katanga og Suður-Kasai tíma
til að festa sig í sassi, bæði
pólit.'skt og hernaðarlega.
2) Þessi afstaða kom í veg
fyrir að SÞ leystu af hendi
verkefni sitt í Kongó, þár sem
fyrirmæli Öryggisráðsins
urðu með þesfeum hætti ósam-
kvæm sjálfum sér og athafna-
geta samtakanna lamaðist.
Það átti að koma Balgum úr
landinu, en hins vegar mátti
ekki beita valdi. Það var við-
urkennt sem meginregla, að
Kongó væri undir einni mið-
stjórn, en hins vegar var Kat-
angavandamálið SÞ ofviða.
Það átti að halda uppi röð og
reglu, en hins vegar mátti
ekki skerast í leikinn gegn
uppreisn, þar sem s]íkt hefði
þýlt að tekin væri afstaða í
innanlandsdeilum o.s. frv.
3) Þessi afstaöa var I ó-
samræmi við afstöðu SÞ í
öðrum málum, eins og t d. Al-
sírstríðinu og í átökum þeim
sem orðið hafa í Suður-Af-
ríku vegna apartheids-stefn-
unnar, sem út frá formlegu
sjónarmiði eru innanlandsmál,
en sem SÞ hafa engu að síð-
ur skipt. sér af margsinnis.
4) Þessi afstaða var elcki
látin koma jafnt niður á báða
hina stríðandi aðila í Kongó.
Dæmin eru legíó og menn
munu kannast við þau verstu.
Lokun flugvallarins í Leo-
poldville þegar Lúmúmba vildi
beila hervaldi í Katanga. Lok-
un útvarpsstöðvarinnar i Leo-
poldville þegar Lúmúmba
ætlaði að tala meðan á stóð
deilu hans við Kasavúbú og
bann það sem samtímis var
gefið út að hermenn hollii
Lúmúmba mættu vera á flug-
vellinum við Leopoldville. Hér
á móti kemur svo sú stað-
reynd að SÞ liafa aldrei get-
að komið í veg fyrir að hinn
sjálfskipaði einvaldsherra Mo-
bútú færi með hernaði upp
á eigin spýtur gegn stuðn-
ingsmönnum Lúmúmba í
Austurfylkinu og Kívúfylki
Framhald á 10. síðu.
ftt
ts
n
■
a
■
ra
a
H
IS
B
H
H
K
H
H
n
e
H
H
H
H
H
H
H
KaHHHEaSHHHMHHaaHHEHHHHHHHHHfflHHHHHHHHHiaEHSSHHHHHHHHHHHHHHHB
í þtísund ár hefur þú, negri, þjáðst eins og dýr, —
þeir stráðu ösku þinni í vindinn, sem þýtur yfir
auðnina.
Fagurgeislandi hof reistu harðstjórarnir
þjáningu þinni og sál til varðveizlu.
Hnefaréttur hrottans ríkti, réttur þeirra hvítu til
svipunnar.
Þinn réttur var sorgin og dauðinn.
Á styttur verndarguða þinna ristu þeir rúnir
ævarandi hungurs og þrælkunar,
og jafnvel í fylgsnum skógarins beið þín ennþá
skelfilegri dauði.
Ur laufkrónum og rökkursmugum trjánna
læddist hann að þér í hlykkjum höggormsins,
og slöngvaði sér um líkama þinn og þjakaða sál.
Svo lögðu þeir nöðru svikanna á brjóst þér,
ok eldvatnsins um háls þér.
Glerperlum guldu þeir konuna þína fögru,
auðlegð þína, ómælanlega, öllu meiri.
í dimmri nóttinni hljómuðu Tam-tam boðin frá
kofa þínum
og báru harmþunga kveinstafi upp fljótin breiðu
svörtu,
um svívirtar dætur, elfur blóðs og tára,
um skip er sigldu til stranda, þar sem smælinginn
morar
eins og maurar í þúfu — og dollarinn er konungur,
til hins bölvaða lands, sem þeir kalla föðurland.
Þar voru börn þín og kona, daga og nætur,
tætt i kvörn miskunnarlausra þjáninga.
Þú ert maður eins og hinir. Þeir boða þú skulir trúa
PaÉriee Liiiniimba:
Dögun í hjarta
Afríku
13. ágúst birti bókmenntaritið Kulturny Zivot
í Bratislava á forsíðu þetta kvæði eftir Patrice
Lúmúmba. Þar var skýrt frá J)v;í að það hefði
verið þýtt úr ungversku, en síðan hefur kvæð-
ið verið birt í f jölmör.gmn þýðingmn víða tim
löncl. Vafalaust hefur ýmislegt farið forgörðxun
í þýðingum margra mála, en kvæðið hefur senni-
lega verið samið á frönsku í upphafi. En fjötr-
ar tuugumálanna hefta elcki það eldheita ákall
sem I kvæðinu býr.
að hinn góði, hvíti guð muni að lokum sætta alla
menn.
Við eldinn söngst þú harmljóðin kveinandi röddu
um betlarann hælislausa, sem krýpur við ókunnár
dyr.
Og þegar ofsinn greip þig og blóð þitt ólgaði í
nóttinni
dansaðir þú og stundir, altekinn skaphita föður þíns.
I sterkum rómi þínum svall æðandi stormur Ijóðsins
um þúsund ára þjáningu,
sem í málmröddu jassins brast í nakið neyðaróp.
Það geystist yfir álfuna eins og flóðalda.
Heimurinn hrökk uþp, lostinn ótta
við ógnþunga hrynjandi blóðsins, áferga hrynjandi
jassins.
Þeir hvítu urðu bleikir við hinn nýja söng
sem bar rauðan kyndil sannleikans gegnum svarta
nóttina.
Morgunskíman er hér, bróðir minn, morgunskím-
an! Horfðu í andlit okkar.
Ný dögun birtist okkar gömlu Afríku.
Brátt er jörðin okkar, vötnin okkar, fljótin okkar.
í þúsund ár drúptir þú höfði, svarti maður.
Leiftrandi sólstafir munu aftur lýsa veg okkar,
þerra tárin í augum okkar, hrákann af andliti okkar.
Um leið og þú brýtur hlekkina, hinar þungu festar,
veiztu að tímar skelfinganna koma aldrei aftur.
Frjálst, tígulegt Kongó mun rísa upp af hinni
svörtu jörð,
frjálst, tígulegt Kongó — blórhstrið svarta,
frækornið svarta.
S. Ö. þýddi lir dönsku
Þessi mynd er af opnu í einni af bókumuii hans Þórðar. Á henxii eru miðar frá þýzku bjórfyrirtæki og sýna þeir vel,
hve flöskumiðaruir eru oft fjölbreytilegir að gerð. Og þeir eru einnig mjög skrautiegir á litinn margir hverjir, þótt
mjTitiiii sýni það ekki. — (Ljósm.: Þjcðv. A.K.)
H
H
H
H
m
n
Það er ekki eitt heldur
allt, sem mönnum dettur í
hug að safna. Fjöldi manna
safnar frímerkjum, bæði til
gamans og í gróðaskyni,
eins og frægt er orðið, sum-
ir safna mynt, aðrir stein-
um, skeljum, eggjum eða
plöntum, smástelpur safna
servíettum, virðulegir borg-
arar eldspýtnastokkum eða
einhverju álíka fánýtu og
þannig mætti lengi telja.
Nýverið frétti Þjóðviljinn af
einum manni hér í bæ, er
leggur stund á að safna
flöskumiðum, og þar sem
slík söfnun mun vera frem-
ur sjaldgæf hér á landi lögðu
blaðamaður og ljósmyndari
frá Þjóðviljanum land und-
ir fót um daginn og fóru í
heimsókn til hans inn í
Blesugróf, þar sem hann
býr, til þess að skoða safn-
ið, fá að taka myndir og
spjalla svolítið við safnar-
ann en hann heitir Þórður
Jónsson og er starfsmaður í
Ölgerðinni Agli Skalla-
grímssyni.
— Eg byrjaði að safna í
hitteðfyrra. Það var stuttu eft-
ir að ég byrjaði hjá Agli. Mér
datt þetta í hug af því við
höfum svo margar gerðir af
þessu, segir Þórður.
— Safnarðu öllum tegundum
af flöskumiðum?
>— Nei, bjór- og gosdrykkja-
miðum eingöngu.
,»— Ekki miðum af vínflösk-
um?
— Nei, bæði eru þeir svo
plássfrekir og stórir og svo
hef ég nóg með þetta.
— Hvað áttu marga miða?
— Ég veit það ekki fyrir
víst en það skiptir orðið þús-
undum. Ég hef límt inn í bæk-
ur, þær eru víst orðnar 12, og
í þeim eru 3033 miðar. Svo á
ég mikið óinnlímt, sem ég hef
íengið sent viðs vegar að. Þetta
eru sjálfsagt 4—5 þúsund
merki í ajlt.
— Áttu miða frá mörgum
löndum?
— Ég hef skrifað eftir mið-
um til um 20 landa og auk þess
hef ég fengið í skiptum miða
víðar að.
— Hvernig nærðu í þessa
miða erlendis frá?
— Mér hafa verið gefnar
upp utanáskriftir fyrirtækja,
er framleiða bjór og gos-
drykki og siðan hef ég skrifað
þeim. Kunningi minn hefur
skrifað fyrir mig. Það, sem há-
ir mér mest, er að skilja ekkert
mál og verða að láta skrifa og
þýða allt fyrir mig. Það er
erfiðast að ná í utanáskriftir
að austan, frá Rússlandi, Búlg-
ariu, Austurriki og þeim lönd-
um. Þó hef ég íengið flösku-
miða frá Tékkóslóvakíu og
Póllandi. Svo hef ég skrifazt
á við Svía. og hann hefur sent
mér miða alveg í bunum, alls
staðar að.
—• Áttu ekki flesta eða alla
íslenzka öl- og gosdrykkjamiða?
— Ég á mikið aí íslenzkum
miðum, bæði gamla, sem nú er
hætt að nota, og nýja. Ég á t.
d. miða frá Ölgorðinni Agli
Skallagrímssyni, Sanitas, Flóru,
Efnagerð Akureyrar og íleirum.
— Og þú ætlar að halda á-
fram að safna?
— Já, já, já.
— Ert þú ekki eini maður-
inn hér á landi, sem safnar
flöskumiðum?
— Nei, það var t.d. einn
þarna niður frá byrjaður að
safna miðum löngu áður en ég
byrjaði þar og hann á orðið
talsvert mikið safn. Svo hafa
sumir strákarnir líka safnað
dálitlu, en það hefur enginn
Jagt eins mikið í þetta og ég.
Ég er búinn að kosta stórfé
í þetta, sendi t.d. bréf til Suð-
ur-Ástralíu, það var tvöfalt
bréf og kostaði 38 krónur und-
ir það.
— Safnarðu nokkru öðru. t.d.
frímerkjum?
— Nei, ég safna ekki frí-
merkjum, en það hafa margir
haft áhuga á merkjum, sem ég
fæ á öllum bréfunum, er mér
berast víðs vegar að, en ég
hef ekki viljað láta þau. Ann-
ars veit ég ekki hvort það er
nokkurt verðmæti í beim.
Á þessari mynd sjást fjórir gamlir og góðir miðar af íslenzkum ölflöskxun. Fyrst er Þórs
sódavatn frá Ölgerðinni Þór, er síðar samcinaðist ÖJgerð Egils Skallagrímssonar. Þá kemur
Óðinsöl frá Ölgerðinni Óðni, sem eitt sinn var stofnsett hér en leið fljótt xindir lok. Loks
koma tveir miðar af ölflöskum frá Ag.li Skallagrímssyni. Fjrst kemur Export Bcer, 4,5%
að styrkleika, þ.e. sterkur bjór eins og Egill sterki, sern ölraenn vilja nú fá til drykkjar,
og síðan Bajerskt öl, er var víst öllu veikari drykkur.
Þórðxir Jónsson með flöskxi-
miða, er hann ætlar að fara.
að líma ínn í bók.
i
~k
Þetta segir flöskumiðasafn-
arinn Þórður Jónsson og hann,-
sýnir okkur líka safnið og lol-
ar okkur að taka myndir at]1
nokkrum miðum. Eins og Þórð-
ur sagði límir hann miðana.
inn í bækur, sem nú eru orðn-
ar 12 að tölu. f elztu bókun-
um eru miðar af ýmsum þjóð-
ernum en s.ðan hefur hann tek-
ið að flokka bá niður eftií'
löndum. Þarna kennir margrrv-
grasa og sumir miðarnir eru:
anzi skrautlegir. Margur bjói-
unnandinn myndi áreiðanlega!
fá vatn í munninn af því að
skoða safnið hjá Þórði. Og eit t.Þ
er víst, að svona nokkuð eú'
ekki fyrir Freymóð eða Gunn-
Framh. á 10. síðx|-