Þjóðviljinn - 06.09.1961, Blaðsíða 7

IÓÐV
ð’tseíandl: Bamelningarflokkur alþýðu — Sósíallstaflokkurinn. — Ritstjórar:
fcíagnÚ8 Kjartansson (áb.), Magnús Torfi Olafsson, Sigurður Guðmundsson. —
fréttaritstjórar: ívar H. Jónsson, Jón Bjarnason. - Auglýsinga.stjóri: Guðgeir
fcíagnúeson. - Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prenttmiðja: Ckólavörðust. 19.
líml 17-500 (5 linur). Áskriftarverð kr. 45 á mán. - Lausasöluverð kr. 3.00.
Prentsmiðja ÞJóðvilJans h.f.
Framtíðarstefnan
F’nginn trúir. lengur þeirri áróðurskennin^u her-
stöðvaflokkanna að íslenzku þjóðinni sé vörn að
því eða vernd að hafa bandarískar herstöðvar í land-
inu. Hitt mun nú orðið flestum ljóst, að slíkar her-
stöðvar hljóta að draga að sér þegar á fyrstu klukku-
stundum heimsstyrjaldar hin ægilegustu árásarskeyti.
Og það breytir engu, þó málgögn flokkanna, sem á-
byrgð bera á því að íslenzka þjóðin hefur verið seld
undir þessa óskaplegu hættu, taki að öskra enn einu
sinni, að þeir sem minnast á hætturnar og vara þjóð-
ina við þeim, séu að „hóta rússneskri tortímingar-
árás.“ iSá íslendingur mun varla til, sem er svo skyni
skroppinn að hann viti ekki, að ráðizt er á herstöðv-
ar í stríði, svo framarlega að þess sé nokkur kostur.
Þeir sem tefla íslenzku þjóðinni í tortimingarhættuna
eru flokkarnir, sem kölluðu hingað bandarískan her og
frömdu stjórnarskrárbrot til að leyfa honum afnot ís-
lenzks lands. Og forystumenn sömu flokka hafa
hindrað til þessa dags að íslendingar losuðu sig við
ófögnuð erlendra herstöðva og tækju að framkvæma
á ný yfirlýsinguna um œvarandi hlutleysi landsins.
Forystumenn Sjálfstæðisflokksins, Alþýðuflokksins og
Framsóknarflokksins hafa til þessa metið meira að
blása að glóðum hernaðarstefnunnar í heiminum með
þátttöku íslands í hernaðarbandalagi auðvaldsríkja og
nýlendukúgara og með því að láta blöð sín japla eft-
ir gagnrýnislaust áróður hins svonefnda „kalda stríðs“.
Með því hafa þeir ýtt íslandi, vopnlausu og varnar-
lausu, inn í þá tortímingarhættu, sem á okkar öld
vofir yfir hverri þjóð sem gerist beinn þátttakandi í
hernaðarbandalögum stórveldanna, takist ekki að af-
stýra heimsstyrjöld.
C|tefna Sósíalistaflokksins og Alþýðubandalagsins í
þessum málum hefur verið og er öll önnur. í raun-
inni munu fáir íslendingar efast um, að þjóðin væri
■betur komin ef þeirri stefnu hefði verið fylgt að halda
íslandi utan hernaðarbandalaga, hafa engar herstöðv-
ar á íslandi, og lýsa yfir ævarandi hlutleysi landsins
í hernaðarátökum. Þessi stefna Sósíalistaflokksins og
Alþýðubandalagsins er alger andstæða herstöðvastefnu
og stríðsæsingabrölts Sjálfstæðisflökksins og Alþýðu-
flokksins. Þess er skemmst að minnast að á síðasta
þingi fluttu allir þingmenn Alþýðubandalagsins tillögu
til þingsályktuncLr um hlutleysi Islands. Var þar lagt
til að Alþingi lýsti yfir sem stefnu þjóðarinnar að Is-
land skuli á ný verða hlutlaust land, svo sem ákveðið
var og lýst yfir þegar ísland öðlaðist fullveldi 1918.
Jafnframt tæki Alþingi ákvörðun um úrsögn Islands
úr Atlanzhafsbandalaginu „og rökstyðji hana með því
að íslenzka þjóðin vilji vera hlutlaus þjóð, vopnlaus
og friðhelg í styrjaldarátökum og eigi sjá uand sitt
undir herstöðvar né eiga á hættu að landið dragist inn
í styrjöld.“ Þingmenn Alþýðubandalagsins lögðu enn-
fremur til í tillögu þessari, að Island sneri sér til allra
ríkja utan hernaðarbandalaga í heiminum, með tilmæl-
um um að fulltrúar þeirra kæmu saman til ráðstefnu
til þess að ráðgast um hvernig þessi ríki gætu bezt
beitt sameiginlega áhrifum sínum á vettvangi Samein-
uðu þjóðanna og annars staðar til þess að tryggja hlut-
leysi og sjálfstæði sitt, koma á fullum friði og algerri
afvopnun í heiminum og upplausn allra hernaðar-
bandalaga.
ji bar ekki gæfu til að fallast á þessa stefnu
Sósíalistaflokksins og Alþýðubandalagsins. Getur
ihver litið í sinn ibarm, einmitt þessa dagana, og gert
það upp við sig, hvort öryggi þjóðarinnar og álit ís-
lands í heiminum væri ekki meira ef Alþingi hefði
tekið þessa stefnu sem hlýtur að verða framtiðar-
stefnan. — s.
versnaði um
armnar
Áróðursfölur ríkisstiórnarmnar
um 240 milli. króna bcetta gjald-
eyrisstöðu hraktar og leiðréttar
Fulltrúaráð Alþýðubandalags-
ins í Vesturlandskjördæmi á-
kvað á fundi sínum í sumar að
hefja reglulega útgáfu á mál-
gagni sínu, Vestlendingi. Er
ætlunin að blaðið komi út mán-
aðarlega, og er fyrsta tölublað
þessa árs nýlega komið út. Er
það fjölbreytt að efni, og þar
er m. a. að finna athyglisverða
grein um gjaldeyrismál eftir
Inga R. Helgason. Þykir Þjóð-
viljanum rétt að hún komi fyrir
fleiri manna augu en Vestlend-
inga einna og tekur hana því
upp til birtingar.
Ríkisstjórnin og málgögn
hennar hafa sífellt verið að
tönnlast á því, að gjaldeyris-
staðan hafi batnað síðan „við-
reisnin“ byrjaði og birt margs-
konar tölur í því sambandi.
Flestar þær tölur, sem ábyrgir
aði'lar hafa birt til stuðnings
ríkisstjórninni eru út af fyrir
sig réttar, en þær eru þó þann-
ig, að þær gefa alranga mynd
af stöðunni eins og hún er í
raun og veru. Mun ég í þess-
ari grein minni fylla upp í
eyðurnar, svo að almennlngl
megi ljóst vera, hvernig gjald-
eyrishag þjóðarinnar er háttað
og hver var þróu.n gjaldeyrismál-
anna fyrsta ár „viðreisnarinn-
ar“, 1960.
Það sem einna mest hefur
blekkt almenning í þessum efn-
um, er sú yfirlýsing ríkisstjórn-
arinnar, að á árinu 1960 hafi
gjaldeyrisstaða bankanna batn-
að um 240 milljónir króna. —
Þegar ekki er meira sagt, þá
heldur almenningur, að þar sé
átt við gjaldeyrisstöðu landsins,
en það er auðvitað hinn hrapal-
legasti misskilningur.
Þarna er átt við bankakerfið
eitt út af fyrir sig. Langmestur
hluti erlendra lána kemur
aldrei inn á bankareikningana,
því að það eru ekki bankarnir
sjálfir, sem taka þau, heldur
aðrir aðilar í landinu, opinber-
ir aðilar og einkaaðilar. Og sér-
staklega er þetta villandi fyrir
þá sök, að skýrslugerðinni um
gjaldeyrisstöðu bankanna var
breytt á árinu 1960, þannig að
út úr stöðunni eru teknar skuld-
ir vegna venjulegs innflutnings
upp á hundruðir milljóna kr.
og þeirrra skulda ekki getið um
leið og gjaldeyrisstaða bank-
anna er birt.
Til þess að gera sér grein
fyrir hinum raunverulega
gjaldeyrishag þjóðarinnar á til-
teknum tíma, þarf að sjálf-
sögðu að leggja saman annars
vegar allar erlendar skuldir
landsmanna (bankakerfisins,
opinberra aðila og einkaaðila)
og hins vegar að leggja saman
allar inneignir landsmanna í
útlöndum, gulleign okkar og
útflutningsbirgðir, og bera þess-
ar tölur saman.
1. GjaldejTisstaða
bankanna
Samkvæmf reikningum og
skýrslum Seðlabankans árið
1959 var gjaldeyrisstaða bank-
anna í árslok óhagstæð um 54,4
millj. kr. eftir þáverandi gengi.
Þessi tála táknar nettóslculd
bankanna við útlönd og er
tæmaridi fyrir allar gjaldeyris-
breytingar landsins á árinu.
Heiidarfjárhæð fastra lána,
934.1 millj. kr., er þó ekki inni
í þessari nettógjaldeyrisstöðu
bankanna, en afborganir og
vexti af föstu lánunum á árinu
1959 hafa bankarnir annazt og
þær greiðslur eru að sjálfsögðu
inni í gjaldeyrisstöðunni. Gull-
eign bankanna er inni í þessari
tölu.
Þessi nettóskuld bankanna
við útlönd í árslok 1959 er því
fundin þannig, að frá öllum
gjaldeyrisskuldum bankanna
vegna inriflutnings og dulinna
greiðslna er dregin gulleign
þeirra, erlend verðbréfaeign og
innistæður þeirra erlendis.
Til að geta borið árið 1960
saman við árið 1959 er nauð-
synlegt að umreikna tölur árs-
ins 1959 með gengi ársins 1960
(Bandaríkjadollar = 38 krón-
ur). Við þann umreikning
hækkar nettóskuld bankanna í
árslok 1959 úr 54,4 millj. kr. í
127.2 millj. kr.
Samkvæmt reikningum og
sk.ýrslum Seðlabankans árið
1960 var gjaldeyriseign bank-
anna í árslok hagstæð um 112,3
millj. kr. á þáverandi gengi.
Samkvæmt þesssari tölu átti
gialdeyrisstaða bankanna að
hafa batnað á áiánu 1960 úr
127,2 millj. kr. í -f- 112,3 millj.
kr., eða um 239,5 millj. kr., og
þeirri tölu hampa stjórnarlið-
ar framan í hvert mannsbarn
í landinu. Þessi tala er röng og
mjög villandi. Talan -f- 112,3
millj. kr. er gersaml. ósambæri-
leg við gjaldeyrisstöðutöluna í
árslok 1959 fyrir þá sök, að við
gerigislækkunina 1960 heimilaði
ríkisstjórnin innflytjendum að
tollafgreiða og byrja að selja
innflutta vöru á innlendum
markaði án þess að bankarnir
greiddu vöruna erlendis,
heldur var látið nægja að inn-
flytjandinn samþykkti gjaldeyr-
isvíxil til hins erlenda selj-
anda. Þegar þessir vörukaupa-
víxlar eru í gjalddaga greiða
bankarnir þá af gjaldeyriseign
sinni, koma þeir þá fyrst inn í
gjaldeyrisstöðuna, en á hverjum
tíma eru. ógreiddir erlendir
vörukaupavíxlár vegna vara,
sem komnar eru til neyzlu inn-
anlands svo hundruð millj. kr.
skiptir. Á árinu 1959 höfðu
bankarnir hins vegar innt af
hendi gjaldeyrisgreiðslur fyrir
allar vörur, sem komnar voru
til neyzlu innanlands. Af þessu
er ljóst, að gjaldeyrisstöðutalan
í árslok ,1959 >,er . allf annars
eðlis en gjaldeyrisstöðutalan í
árslok 1960, ,og munar þar >
hundruðum milljóna, Það eru
því fullkomnar -blekkingar að
bera þessar tvær tölur saman
án þess að nefna:um, leið. fjáiv
hæð vörukaupavíxlanna, en það
gera áróðursmeistarar ríkis-
stjórnarinnar ekki.
gagnvart útlöndum á hverjum
tíma. imflíl | '
Hér við bætist, að hin upp-
gefna gjaldeyrisstöðutala 31.
■ deS.; 1960; er áhjjipg. Hún er um
‘ 70' mílfi.-'úír. df'hagstæð. Það er
gert með því, að kröfur Seðla-
inrrténda aðila eru
., J> Viyl WBSi'n *?•
55P töíúfia úm áramót-
in sem gjaldeyriseign! Rétt
gjaldeyrisstöðutala er því -f-
40.4 niillj. kr. en ekki + 112,3
millj kr., Jogécttölulegur bati
gjaldeyrisstö'ðúnnar er því 169
millj, kr. en etekh 240 millj. kr.
sem upp iér :gefið. Ég mun þó
ekkiú þessari grein minni leið-
i'étta gjaldeyrisstöðutöluna á
þennan hátt, þótt réttast væri,
heldur- halda mig við hina upp-
gei'nu telu Seðlabankans, en
láta þessar leiðréttingar koma
HÆKKUN IASTRA LÁNA
IMINDIS

Þetta líuurit 'S'ýnir aukningu fastra lána þjóðarinnar erlcndis á
árinu 1960 og áhrif gengislækkananna á f járhæðirnar í íslenzkum
krónum, en í þeirri íliynt borgar íslenzkur almcnningur þessi lán.
í árslok 1959 námu fösíu lánin 934,1 millj. kr. Vegna gengislækk-
uninnar 1960 (í febr.) hækkuðu sþau eum 133,7'í/o upp í 2183 millj.
kr. eða um 1248,9 millj. kr.- Á árinu varð mikil aukning erlendra
fastalána og námu þau í árslok 1960 2514 millj. kr. og höfðu þá
hækkað á fyrsta viðreisnarárinu •um 1579,9 millj. kr. — Hin
nýja gengislæklcun um 13,15%. Cykur skuldabyrðina enn, og ef
maður reiknar skuldafjárhæðina ía árslok 1960. eftir hinu nýja
gengi hækkar hún um 330 .miHjónir cða upp Í..2844 millj. kr. og
hefur þvi viðreisnin aukið erlenda skuldabyrði þjóðarinnar um
1909,9 millj. kr. og sett algcrt heimsmei. ;irr
(Það er.-.í fyllsta • máta : ámæl-
isvert ,af Hagfræðideild’ Lands-
bankans að .breyta úá þennan
hátt inntaki hins klassíska hug-
taks: gjaldeyrisstaða bankanna,
gera það ósambærilegt frá ári
til árs og að pólitísku bitbeini.
Þetta hugtak-lárað fá að vera í
friði fyrir úróðursmeisturum
hinna ýmsu ríkisstjóma sem
söna.* •og' samhærileg. mælistika
á gjaldeyrisstoð.u bankakerfisins
rmfram..í Ltölujium ' yfir. erlendu
:/.,kkiuldlmar/.;s€Írh eru utan við
; ..gjaldeyirjsstöðútölU' bankanna,
• ógi-égi nma birita síðar í grein-
i en' þessai’.••kfiði'éttingar eru
•::58,9 iinaáji.'iteE:) vegna viðskipta
víð,-Sovétríkín og 13. millj kr.
; i vfegna &iðskiþtá3þ •'við. Austur-
,;í;Þýzkalámdi) li’i v.i
iin.'öi.új:ijía namý *>+
rilssm 2i Vörukaupavíxlarnir
.ISamkiæmt&áraOTarisögðu þarf
að bæta vörukaupavíxlunum
inn í gjaldeyrisstöðutöluna fyr-
ir 1960 til þess að fá sambæri-
lega tölu við 1959. Þegar þetta
er gert detta allar skrautfjaðr-
irnar úr viðreisnarhattinum.
í árslok 1960 námu ógreiddir
vöru.kaupavíxlar vegna varnings
sem kominn var til néyzlu inn-
anlands um 156 millj. kr. Við
þessa tölu þarf að bæta rúss-
nesku skuldinni, sem getið er
hér að framan, 58,9 millj. kr,
Nema því stutt vörukaupalán í
árslok 1960, sém ekki eru inni
í gjaldeyrisstöðutölu bankanna
214,7 millj. króna.
Við þessa leiðréttingu verður
raunveruleg gjaldeyrisstaða í
árslok 1960 ekki hagstæð um
112,3 millj. kr. heldur óhagstæð
um 102,4 millj. kr. og hefur því
batnað á árinu 1960 um 24,8 millj.
kr. en ekki um 240 millj. kr.
eins og stjórnarliðar haida
fram.
3. Útflutningsbirgðir
Með réttum samanburði hefur
gjaldeyrisstaða bankanna batn-
að um 24,8 miilj. kr. á árinu
1960.
Hverjar eru ástæður batans?
■Útflutningsframleiðslan minnk-
aði á árinu 1960 um tæp 10%,
svo að ekki var það fram-
leiðsluaukning, 513 tonn veidd-
ust á móti 564 tonnum árið
1959.
Ártæður batans cru . tvennar:
(a) dregið var úr innflutningi
og (b) gengið var á útflutnings-
birgðirnar.
(a) Almennur innflutningur
1960 annar en skip og flugvél-
ar varð 2768,7 millj. kr. á móti
3099,5 millj. kr. árið 1959 eða
um 10% minni. Þar eru aug-
ljós áhrif viðreisnarinnar:
minnkandi kaupgeta almenn-
ings.
(b) Útfh’tningsbirgðir lands-
manna námu í árslok 1960 521,2
millj kr. á móti 725,8 millj. kr.
í árslok 1959 (umreiknað) eða
minnkuðu um 204,6 inillj. kr.
Þannig er raunar á fyrsta „við--
reisnarárinu" gengið á gjald-
eyrisvarasjóð landsmanna: út-
'flutningsbirgðirnar, og hann
skertur um rúml. 200 millj. kr.
án þess, að það með 1Q%
minnkandi innflutningi bætti
gjaldeyrisstöðuna um nema 24,8
milli. kr. Þecsu var alveg öfugt
farið árið 1959, Þá ju.kust út-
flutningsbirgðirnar á umreikn-
uðu gengi um tæpar 200 millj.
kr.
Nú er bað öllum lióst. að
aukning útflutningsbirgða bæt-
ir gjaldeyrisstöðuna og skerðing
útflutningsbirgða rýrir gjald-
evrisstöðuna. Það er því orða-
leikur einber ,i,ð hælast um yf-
ir bættri gjaldeyrisstöðu sem á
rætur a,ð rek.ia til skerðingar
útflutningsbirgða og því frcmur
sem batinn er 1 8 af birgða-
rýrnuninni. Að vísu verður að
segia, að útflutningsbirgðir í
árslok 1959 séu metnar fullhátt
miðað við söluverð lýsis og
mjöls 1960, en eigi að síður er
þessi birgðarýrnun alvarieg og
táknar versnandi gjaldeyrishag
þjóðarinnar. .Jir
4. Föstu lánin
Þá barf að taka föstu lán-
in með í reikninginn, sem eru
ekki og hafa ekki verið inni í
gjaldeyrisstöðutölunni.
Nú er það að vísu svo um
föstu. lánin svokölluðu, að þau
eru mest megnis erlend fjár-
festingarlán til framkvæmda
hér innanlands og til atvinnu-
uppbyggingar. Þau stuðla því
að aukinni framl.getu þjóðar-
innar, ef þeim er rétt varið.
Lánin skipta máli fyrir gjald-
eyrisstöðuna vegna árlegra af-
borgana- og vaxtagreiðslna, sem
er vaxandi þáttur gjaldeyrisút-
gjaldanna. Sósíalistar hafa aldr-
ei gagnrýnt hinar erlendu lán-
tökur sem slíkar innan eðlilegra
marka til atvinnuuppbyggingar,
þótt þeir hafi bent á hagkvæm-
ari lán, en tekin hafa verið, en
postuli „viðreisnarinnar" Jónas
Haralz býsnaðist mjög í hinni
frægu desemberræðu yfir þeirri
hættu, sem þjóðinni væri bú-
in vegna hinna vaxandi erlendu
lána á undanförnum árum.
Fjárhæð hinna erlendu lána
á hverjum tíma skiptir auðvitað
miklu máli fyrir gjaldeyrishag
þjóðarinnar.
1 árslok 1959 námu umsam-
in föst erl. lán einkaaðila og op-
berra aðila 934,1 millj. kr. Ó-
notað var af lánsheimildum 200
millj. kr. Þessi lán höfðu hækk-
að á árinu 1959 um 207,8 millj.
kr. á þáverandi gengi, Gengis-
lækkunin 1960 stórhækkaði er-
lendu lánin í íslenzkum krón-
um og rúmlega tvöfaldaði
skuldabyrðina á almenningi,
sem þurfti að standa undir hin-
um erlendu lánum með skertri
krónu. Er þetta mjög tilfinn-
anlegt fyrir mörg bæjarfélög.
Þegar lánin í lok 1959 eru um
reiknuð til samanburðar með
gengi ársins 1960 liækka þau
úr 934,1 mijjlj. kr. í 2183 millj.
kr.
í árslok 1960 námu hin um-
sömdu lán erlendis um 2501
millj kr. Við þá tölu þarf að
bæta austur-þýzku skuldinni,
sem getið er hér að framan,
um 13 millj. kr., og nema föstu
lánin því 2514 millj. kr. í árs-
lok 1960 og hafa hækkað á ár-
inu um 331 millj. kr.
(Við hina nýju gengisfeilingu
13,15° o hækka erlendar skuldir
enn meira. eða um 330 millj.
kr., og áramótatalan 2514 miilj.
kr. hækkar upp í 2844 millj.
kr.)
5. Gjaldeyrishagurinn
Ég hef nú rætt og reifað þá
þætti efnahags- og viðskipta-
lífs okkar, sem segja tii um
það, hvernig gjaldeyrishagur
þjóðarinnar er á hverjum tírna.
Ég hef borið saman tölur
tveggja ára, 1959 og 1960, til
þess að sýna gjaldeyrisþróun
ársins 1960. Niðurstaða mín er
allt ennur en talsmanna ríkis-
stjórnarinnar og mér þykir rétt
sem fulltrúi Alþýðubandalags-
ins í bankaráði Seðlabankans
að birta niðurstöður mínar op-
inberlega, enda hef ég undirrit-
að skýrslu Seðlabankans 1960
með fyrirvara.
Samandregin niðurstaða mín
birtist í meðfylgjandi töflu. Þar
er þess að geta, að við liðinn
um rýrnun útflutningsbirgða
þarf að taka tillit til verðlækk-
unar á árinu 1960, en þær
tölur hef ég ekki.
1. Bætt gjaldeyrisst. bankanna á árinu 1960
2. Leiðrétting v. stu.ttra vörukaupavíxla ....
+ 239,5 millj. kr.
-í- 214,7 millj. kr.
3. Raunverulegur bati gjaldeyrisst. bankanna .. + 24,8 millj. kr.
4. Rýrnun útflutningsbirgða .................. 204.6 millj. kr.
5. Aukning erlendra lána ..................... -f- 331,0 millj. kr.
6. Versnandi gjaldeyrish. þjóðarinnar 1960 um
510,8 millj. kr.
heyrt og
Kuala Lumpur 5/9 — Saknað
er tuttugu manna og einum
betur sem voru í íljótabát sem
rakst á sandpramma við Ku-
ala Selangor í miðhluta Vest-
ur-Malaja. 19 mönnum var
bjargað.
Helsinki 5 9 — Víða í Finn-
landi hefur verið frost síðustu
næstur og fyrsti snjórinn féll
í nótt í Lapplandi.
Nína Krústjova, eiginkona
sovézka forsætisráðherrans,
var í síðustu viku kosin í
stjórn stofnunar sem annast
á menningartengsl Sovétríkj-
anna og Bandaríkjanna. Með-
,al annarra sem eru með
henni í stjóminni eru Tat-
jana Semoilova, hin víðkunna
k vikmy ndaleikkona, k j arn-
eðlisfræðingurinn Emiljanoff,
rithöfundurinn Korneisjúk,
kvikmyndastjórinn Gerasim-
off, ballettstjórinn Moissei-
éff.
Montgomery markgreifi, hinn
sigursæli brezki hershöfðngi
í síðustu heimsstyrjöld sem
nú er staddur í Kína í boði
Mao Tsetungs, hefur verið
ákærður af lögregiunni í
London fyrir þrjú brot á um-
ferðarlögunum og er sagðúr
hafa stofnað lífi annarra veg-
farenda í hættu hvað eftir
annað.
Shane O’Neill, 42 ára gamall
sonur bandaríska leikskálds-
ins Eugene O’Neill og eini
sonur hans sem er á lífi,
var um daginn settur í fang-
elsi fyrir að vanrækja fjög-
ur börn sín. Shane hefur ,al-
ið mikinn hluta ævi sinnar í
fengelsum og í sjúkrahúsum
vegna eiturlyfjaneyzlu.
Osýnilegi maðurinn
Undanfarnar vikur höfum
við hlustað á útvarpssöguna
„Ósýnilegi maðurinn“. Saga
þessi segir frá ógæfumanni
sem hafði gert sig ósýnlegan
og notaði þann eiginleika sinn
til þess að féfletta, limlesta og
myrða saklaust fólk.
Þótt undarlegt megi virðast
þá 'er til hér „ósýnilegur mað-
ur“ sem eltir hverja einustu
alþýðufjölskyldu betur en
nokkur skuggi. Þessi ósýnilegi
maður er auðvaldið sem kemur
fram gagnvart okkur í skött-
um, tollum og gengisfellingum.
Þegar við göngum inn i
verzlun og kaupum á okkur
klæðnað eltir ósýnilegi maður-
inn okkur og þar sem við borg-
um fötin okkar með tvöföldu
verði greiðum við lika andvirði
klæða hins ósýnilega.
Þegar við setjumst að snæð-
ingi, sezt hinn ósýnilegi við
borðið hjá okkur og etur ó-
sleitilega. Við sjáum hann að
vísu ekki en sá milliliðagróði,
sem liggur í verði máltíðarinn-
ar er ósýnilegi maðurinn.
Þegar verkamaðurinn og
verkakonan fá laun sín út-
borguð kemur ósýnilegi maður-
inn og hrifsar til sín drjúgan
skerf af þeim. Ósýnilegi mað-
urinn er í þessu tilfelli vinnu-
veitandinn sem stingur arðin-
um af vinnunni í vasa sinn
■og greiðir af honum smánar-
laun sem er ekki nema lítill
hluti af gildi vinnunnar.
Þegar bóndiim selur fram-
leiðslu sína: dilka og mjólk
kemur ósýnilegi maðurinn í
kerfi milliliðakostnaðar, drekk-
ur hluta af mjólkinni og hleyp-
ur í burtu með nokkra kjöt-
skrokka. Þegar hinn sami kaup-
ir eldsneyti á dráttarvélina, er
hinn ósýnilegi nálægur og það
lendir á bóndanum að bo.rga
fyrir þá báða. Hér táknar sá
ósýnilegi olíufélögin þrjú og
hin kostnaðarsömu dreifingar-
kerfi þeirra. Af sams konar
ástæðum verður hinn almenni
borgari að greiða upphitunar-
kostnað ósýnilega manssins.
En ósýnilega manninum þyk-
ir þetta ekki nóg: Að við skul-
um fæða hann og klæða, að
hann skuli stela af okkur fjár-
munum sem veita honum
nærri öll heimsins þægindi,
það nægir honum ekki. Nú vill
hann skipa okkur að tengjast
efnahagslega, nýlendukúgurum
Vestur-Evrópu, svo hann geti
veitt „ósýnilegum mönnum“
þeirra landa jafnréttisaðstöðu
á við sig til arðráns á okkur.
Ósýnilegi maðurinn í út-;
varpssögunni stefndi of hátt'
og hlaut því dauðdaga sem'
ekki er eftirsóknarverður.
Stefnir „ósýnilegi maðurinn“:
okkar þ.e.a.s. auðvaldið á ís-
landi að því að hljóta sams
konar endalok? G. Bj. G.
'£) — ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 6. september 1961
Miðvikudagur 6. september 1961 — ÞJÓÐVILJINN — (7i