Þjóðviljinn - 10.02.1962, Blaðsíða 5

//
Við
til að
bornunum
Fyrir 3 árum unnu Kúbubúar sigur íhinni löngu baráttu sinni við Bandaríkja-
leppinn Batista, sem hafði áratugum saman kúgað þjóðina á hinn hroðalegasta hátt
í skjóli bandarískra auðhringa. Fidel Castró hefur lyft Kúbu úr dýpstu niðurlæg-
ingu, til vegs og menntunar. Hann hefur gert upptækar allar bandarískar eignir á
eynni og hlotið að launum aðdáun allra frjálslyndra manna, en fullan fjandskap
bandarísku heimsvaldasinnanna og leppa þeirra, sem hafa gert ítrekaðar tilraunir
til að hnekkja veldi Castrós með innrásartilraun og allskonar vélabrögðum.
Þar sem málstaður Kúbu hefur
verið svívirðilega affluttur og
hver rógsgreinin af annarri birzt
í blöðum íslenzku auðvaldspress-
unnar um hið unga lýðveldi, er
eltki óviðeigandi að grípa hér
niður í grein, sem brezkur há-
skólakennari ritaði eftir heim-
sókn til eyjarinnar, þegar íbúarn-
ir minntust 3ja ára afmælis bylt-
ingarinnar.
„Vikudvöl á Kúbu hefur ekki
gert mig að sérfræðingi", segir
litla reynslu í iðnaði. Guevara
tók það samt fram, að aðalvand-
inn kæmi ekki innanfrá, heldur
héngu ógnanir Bandaríkjanna og
leppa þeirra yfir höfðum Kúbu-
manna eins og sverð. Þeir lifa
í stöðugum ótta við aðra innrás,
þeir verða að þola stórkostlegar
efnahagslegar og viðskiptalegar
þvinganir, (einsog allir vita hef-
ur það gerst síðan þetta er rit-
að, að Kúba hefur verið full-
komlega einangruð frá Ameríku-
Bandarísku auðhringarnir og heimsvaldesinnarnir
hyggja á hefndir og Kúbumenn eru stöðugt á verði.
Hér eru tveir ungir eyjarskeggjar að æfa sig að
fara með vólbyssur.
ríkjunum og allar lílcur benda
til þess að Bandaríkin hyggi á
geypilegar hefndir fyrir ófarirnar
í innrásinni í fyrra).
Mikill tími fé og orka, fer for-
görðum í hernaðarlegan undir-
búning og hlýtur það að koma
meira: og: minna niður á heil-
brigðri efnahagsþróun.
Kúbubúar eru samt ekkert yfir
sig, skelkaðir, þó þeir þurfi að1
leika hlutverk Davíðs gegn hin-
um heimsveldasinnaða Golíat.
Það er eitthvað bráðsmitandi við
ófyrirleitni þeirra og glaðværð.
Eitt vinsælasta. slagorðið hljóð-
ar svo: „Ef Kanarnir þola ekki
að búa í 90 mílna fjarlægð frá
sósíalísku ríki hversvegna flytja
þeir þá ekki?“
Þjóðnýting.
Bandarísku nöfnin á hinum
stóru verzlunarfyrirtækjum í
Havana einsog Sears Roebuck og
Woolworths eru látin standa, en
undir þau er bætt einu orði á
spönsku í neon ljósum og þetta
orð er: „Þjóðnýtt".
Þó Havana sé glæsileg borg, er
hún samt ekki lykillinn að skiln-
ingi á kúbönsku byltingunni,
hann er að finna í landbúnaðar-
héruðunum.
Fyrir byltinguna áttu sykur-
kóngarnir og hinir stórríku góss-
eigendur allt land á eynni. Þeir
voru svo ekki annað en fjarstýrð
verkfæri bandan'skra auðhringa
sem raunverulega áttu ekrurnar
og framleiðslan varð einhæf,
sykur og aftur sykur. Kúba varð
að flytja inn korn og aðrar land-
búnaðarafurðir. sem hagkvæmara
hefði verið að rækta í landinu
sjálfu, því hagsmunir sykurkóng-
anna gengu fyrir öllu. Sykur-
yrkjan þýddi mikið árstíðabund-
ið atvinnuleysi og þar af leiðandi
gífurlegan menntunarskort og
fáfræði.
Arið 1961 var á Kúbu ltallað „ár mcnntunaVinnar". Allir, ungir
sem gamlir reyndu að tilcinka sér undirstöðuatriöi bókmenningar-
innar, lestur og skrift. Hér er María Drakrus Semara, 106 áka
gömul kona, að æfa sig í skrift, meðan barnabörn hennar horfa á.
Þetta er allt að breytast og
það er þetta, sem hefur haft
rnest áhrif á gesti frá öðrum
löndum hinnar rómönsku Amer-
íku.
„Þetta er stórkostlegt", sagði rosk-
inn prófessor frá Ecuador, ,,það
er ótrúlegt hverju þeir hafa
komið í verk í landbúnaðarhér-
uðunum á þremur árum. Þeirra
vandamál, eru vandamál allra
Suðurameríkuríkja og það sem
þeir hafa gert, er okkur hinum
opinberun".
Viti hinnar rómönsku Ameríku.
„Kúba, leiðarljós Ameríku",
svo hljóðar slagorðið, sem banda-
rísku heimsvaldasinnarnir óttast
mest.
Við sáum tóbaksekrur og stóra
nautgripabúgarða, sem eru rekin
sem samyrkjubú eða ríkisbú.
40% af öllum landbúnaðarafurð-
um eyjarinnar eru framleiddar á
slíkum búum. Húsnæðisvanda-
mál landbúnaðarverkafólks hefur
verið leyst á athyglisverðan hátt,
því Kúbumenn vita hvernig þeir
eiga að notfæra sér milt loftslag
og gamla hefð í spánskri bygg-
ingarlist.
Dæmisaga.
Réne Martinez vinnur í, verzl-
un, í Havana. Fyrir byltinguna
borgaði hann 30 pesos á mánuði,
fyrir að fá að hýrast í eins her-
bergis skúrræfli með sex manna
fjölskyldu. Nú hefur hann á leigu
hæð í fjölbýlishúsi, stóra stofu
tvö svefnherbergi, bað, salerni
og eldhús með stórum ísskáp.
Fyrir þetta borgar hann 10%
af launum sínum, eða 17 pesos.
Leiftrandi ákafi unga fólksins,
er eitt af því. sem veldur manni
mestri furðu. Ég held hann stafi
fyrst og fremst af því að þarna
renna saman þrautreynd grund-
vallaratriði sósíalismans og virð-
ing fyrir sérstökum aðstæðum
bjóðarinnar. Kúbumenn hafa
dregið bað saman í eina setn-
ingu: „Bylting okkar er sósfalísk,
en hún er bvlting hinnar sósíal-
ísku rómönsku Ameríku".
Ein tillagan í malayiska
þinginu hljóðar svo: Múham-
eðstrúarmcnn, scm eiga 4 kon-
ur, ættu að borga lægri skatta.
Árnold Kettle, „en hún hefur
haft slík áhrif á mig að ég mun
ávallt taka málstað hennar“.
Kettle segir frá því, er hann
ók inní Havana og heyrði eina
af ræðum Castrós um bílútvarp-
ið. Hann talaði þá til barnanna
og sagði meðal annars: „Við gerð-
um byltinguna, til þess að börnin
mættu verða hamingjusöm".
Á götum Havana er geysimikil
umferð bíla af bandarískri gerð
og við aðalgöturnar standa stór-
hýsi, hótel og skemmtistaðir, sem
Bandaríkjamenn byggðu á sínum
tíma til þess að lifa þar í vel-
lystingum praktuglega, en Kúbu-
búar hafa nú tekið allt þetta til
eigin afnota.
Kettle og félagar hans áttu við-
tal við Guevara iðnaðarmálaráð-
herra, sem var ómyrkur í máli
um þá erfiðleika sem iðnaður
eyjarinnar á við að stríða.
Ögnanir Bandaríkjanna.
Þrátt fyrir hinn miklá guð-
móð og sigurvilja, sem komið
hefur fram í byltingunni og upp-
byggingunni, hafa Kúbubúar sára
London 8/2. I gær var á-
kveðinn sá dagur, er Jamaica
skal fá sjálfstæði. Bretar og
Jamaicamenn komust að sam-
komulagi um þetta á samn-
ingafundum í London, en
hvorugur aðilanna vildi ljóstra
upp, hver hinn stóri dagur er.
New Yorlc 7/2. Kvikmynda-
félagið Warner Brothcrs hef-
ur keypt réttinn til að kvik-
mynda óperettuna My fair
lady fyrir 5.5 millj. dollara,
en það mun vera hæsta verð,
sem greitt hefur verið fyrir
kvikmyndatökurétt.
París. Lengsta og nýtízku-
legasta farþcgaskip hcimsins,
franska stórskipið France,
hreppti í jómfrúferð sinni yfir
Atlanzhafið hið versta veður.
Hjó það í 12 metra háar öld-
ur og helmingur farþeganna
banki Vestur-Þýzkalands,
Deutche Bank, hafi lánað
Suður-Afríku 40 millj. mörk.
Lánið á að cndurgreiðast inn-
an tveggja ára.
var illa haldinn af sjóveiki.
Miklar skemmdir urðu á gler-
vörum og leirtaui.
Lissabon. Réttarhöld eru
hafin í Lissabon yfir Galvao
höfuðsmanni og félögum hans,
vegna tökunnar á farþegaskip-
inu Santa Maria í fyrravetur.
Allir eru sakborningarnir
fjarverandi, en þeir eru sak-
aðir um manndráp, tiiraunir
til drápa og hótanir um dráp.
Bonn. Lögrcgluliðþjálfi í
vesturþýzka bænum Bochum,
hefur verið tckinn fastur
grunaður um að hafa tekið
þátt i morðum mörg hundruð
þúsund Gyðinga í seinni
heimsstyrjöldinni. Ilann mun
hafa verið í lögreglusveit, sem
ók Gyðingum til gasklefanna í
Kulmhof skammt frá Poznan.
New York. í Ncw York borg
voru framin 483 morð á árinu
1961. Það er 23.8% meira en
árið áður. önnur afbrot jukust
um • 4.8%.
Efnahagsmálaráðherra Suð-
ur-Afríku, Eben Dongcs, hef-
ur skýrt frá því, að stærsti
5 manna fjölskylda fannst
meðvitundarlaus í íbúð sinni
í Englandi fyrir skömmu. Eor-
rfdrarnir og eitt barnanna dó
skömmu siöar, cn tvö börn
liggja á spítala lífshættulcga
veik.
Orsökin var gaslcki.
12 ára brezkur drengur,
scndi bankastjóra nokkrum
hótunarbréf, þar sem hann
krafðist 2000 stpd, ella myndi
kona bankastjórans dcyja.
Þegar drengurinn var hand-
tekinn og yfirheyrður, játaði
hann að hafa fengið- hugmynd-
ina úr sjónvarpsleikriti.
Laugardagur 10 febrúar 1962 — ÞJÓÐVILJINN — ($!