Þjóðviljinn - 11.07.1962, Blaðsíða 3

Sovétríkin vilja
algera afvopnun
MOSKVU 10/7 — Krústjoff for-
sætisráðhcrra gerdi friðarþing-
inu í Moskvu í dag grein fyrir
stefnu Sovétríkjanna í afvopn-
unarmálunum. Þingið kallaði
liann einn af merkari viðburðum
okkar tíma.
Hann lýsti fyrst hinum gíf-
ur'.ega vígbúnaði sem nú ætti
sér. stað í iheiminum og nefndi
tölur máli sínu til stuðnings. Nú
væri svo komið að sprengimátt-
ur þeirra vopna sem stórve’.din
ættu næmi að sögn sérfræðinga
sem samsvarar 250 milljörðum
lesta af TNT. Vígbúnaðarútgjöld-
in næmq nú á ári hverju 120
milijörðum dollara og einungis
NATO-ríkin eyddu mir.jón doll-
urum til vígbúnaðar á hverjum
tíu mínútum. í (þessu efni hefðu
Bandaríkin forystuna.
Krústjoff vitnaði í ræðu sem
McNamara, landvarnaráðherra
Bandaríkjanna flutti ný'.ega, en
bar lagðj hann til að gerður
yrði samningur um að kjarna-
vopnum yrði ekki beitt gegn
borgum, heidur aðeins gegn
herjum á vígve'.linum. Hann kall-
aði ti'.löguna vitfirringslega, þar
sem í henni fælist viðurktnning
á kjarnastriðinu. Við teljum að
gera eigi samning um að koma
í eitt skiptj fyrir öll í veg fyrir
kjarnastrið, en ekki um það
hvernig eigi að heyja siíkt,
stríð.
Bandaríkjamenn réyna að
telja sér trú um að þeir muni
sleppa betur við ógnir kjarna- :
stríðsins en við. Þeir myndu ]
komast að öðru ef til þess
kæmi.
Það verður að koma í veg fyr-
ir styrjöld. Það verður fyrst og
fremst að banna kjarnavopnin
og eyðileggja aiiar birgðir þeirra,
Frsunhald á 10. siðu
VERÐUR JON
LÖ6GILTUR ?
Sförfum gerðardóms frestað
Gcrðardómurinn í kjaradcilu
síldveiðisjómanna átti að koma
sarnan í gær, en störfum hans
var frestað vegna vafaatriðis um
skipun fulltrúa sjómanna í dóm-
inn. Hæstiréttur fær það mál til
úrskurðar og er búizt við niður-
stöðu innan fárra daga.
Auk þeirra fulltrúa, scm
Jlæstiréttur skipaði í dóminn og
blaðið skýrði frá í gær, ti.lnefndu
samtök útvegsmanna Ágúst Flyg-
enring úr Hafnarfirði og Sjó-
mannasambandið Jón Sigurðsson,
fcrmann sinn. En þar sem Sjó-
mannasambandið átti einungis
rétt á að tilnefna mann að ein-
um þriðja hluta á móti Alþýðu-
sambandinu og Farmanna- og
fiskimannasambandinu, sem hafa
neitað að tjncfna sina „þriðj-
unga. ‘ í dóniinn Icikur vafi á því,
að tilnefning Jóns sé lögmæt.
Spuíningin er því, hvcrt Hæsti-
réttur Jöggildir „þriðjung“ Sjó-
mannasambandsins, eða „ryður
dcminn" og tilnefnir nýjan
mann.
Sfrangt eftirlit með ætt*
leiðingu nauðsynlegt
Fyrir nokkrum dögunx gat að
líta í einu dagblaðanna auglýs-
ingu þess efnis, að barnlaus
hjón í góðum efnum óski eftir
að fá gefins barn. Þjóðviljinn
átti tal við fulltrúa Barnavernd-
ai-nefiadar í Rcykjavík og spurð-
ist fyrir um þetta, hvort Iög-
legt sé og hyer rétta leiðin sé
fyrir fólk, sém óskar eftir að
taka kjörbarn. Það kóm í Ijós,
að „rétt leið“ er engin til á ÍS-
landi í dag.
Það er á alla vitorði, að mik-
il eftirspurn er eftir kjörbörn-
um og jafnan meiri en fram-
boðið. Víða annarsstaðar fer
slikt fram undir ströngu eftir-
liti og má ne.fna Noreg til dæm-
is um það. Hér á landi er hins-
vegar ekkert eftirlit með þvi,
hvernig fó'..k fær börnin, og
enda þótt bannað sé í lögum
að taka greiðslu fyrij- kjörbörn,
er 'ckkerf .því til ■ fyrifstöðu, að
slikfv eigi sér -stað. Eina eftir-
litið," 'sem ísien'zk* lög (setja, er
það ákvæði laga, að áður en
sjá’.f ættleiðingin fæst, skal
Dómsmálaráðuneytið afla sem
gleggstra upplýsinga um hagi
væntanlegs kjörforeldris og
kjörbarns og leita umsagnar
sóknarprests og barnaverndar-
nefndar.
Full ástæða virðist til að taka
upp strangara eftirlit með ætt-
leiðingu en gert er, og væri
raunar heppiiegast að fara að
dæmi Norðmanna og iáta sér-
staka stofnun annast slíkt. Enda
þótt íslenzk lög eigi að ö’.lu
eðlilegu að tryggja það, að kjör-
barn h’.jótj viðunanlegt heimili.
mætti eftirlitið að skað'.ausu
vera strangara. Einnig er sú
hætta jafnan fyrir hendi, að
börn séu hrein’.ega seld hæst-
bjóðanda en síður farið að
mannkostum. Það er þannig eng-
in tilvi’.jun, að í áðurn.efndri aug-
lýsingu stendur „hjón í góð-
um efnum.“
Virkjanlegt vatnsafl
;follnýtt nœstu 50 dr
• Sl. sunnudag var haldinn á Akureyri
fundur alþingismanna í Norður- og Austur-
landskjördæmum og fulltrúa frá bæjar- og
sveitafélögum á Norður- og Austurlandi. Var
umræðuefni fundarins virkjunarmál og þá
einkanlega virkjun Jökulsár á Fjöllum.
Ge-stir á fundinum voru Jó-
hannes Nordal bankastjóri,
Jakob Gíslason raforkumála-
stjóri og Eiríkur Briem raf-
magnsveitustjóri og fluttu
tveir þeir fyrrnefndu fram-
söguerindi.
Innganga í E.B.E. skilyrði
Dr. Jóhannes Nordal ræddi
um stóriðju í sambandi við
virkjanir hér á landi og kom
,það fram í ræðu hans, að
til þess að standast samkeppni
við helztu keppinauta okkar
á því sviði, Norðmenn, yrð-
um við að sækja um inn-
göngu i Efnatoagsbandalagið
eins og þeir, ef við t.d. hyggð-
um á alúmíníumframleiðslu,
eins og helzt hefur verið rætt
um í sambandi við stóriðju
hér.
Orkan fullnýtt eftir 50 ár
Jakob Gíslason raforku-
málastjóri benti á, að stór-
virkjun í Þjórsá við Búríell
yrði um 25° | ódýrari en virkj-
un Dettifoss og einnig mælti
ýmislegt fleira með þvi, að
hún yrði tekin á undan. Þá
lagði Jakob áherzlu á, í sam-
bandi við fyrirhugaða stór-
iðju hér á landi, að virkjan-
legt vatnsafl landsins myndi
verða fullnýtt til okkar eigin
þarfa eftir 50 ár miðað við
að orkuiþörfin tvöfaldaðist á
hverjum 10 árum, sem talin
er eðlileg aukning.
A loknum framsöguræðum
var kosin nefnd til þess að
semja* ályktun fundarins og
áttu sæti í henni Steinn Stef-
áns-son skólastjóri Seyðisfirði,
Axel Túliníus sýslumaður
Eskifirði, Ásgrímur Hart-
mannsson bæjarstjóri á Ólafs-
firði, Steindór Steindórsson
menntaskólakennari Akureyri,
Björn Haraldsson bóndi i
Austur-Görðum, Hjá’.mar
Vilhjálmsson bóndi og Ing-
ólfur Árnason rafveitustjóri
Akureyri og samdi hún á-
lyktunartillögu sem sam-
þykkt var einróma. Meðan
nefndin var að störfum fóru
fram frjálsar umræður sem
einnig voru um ályktunartil-
lögu nefndarinnar og fyrir-
spurnir bornar fram, sem
frumntælendur svöruðu.
Ályktunin
Ályktun fundarins er svo-
hljóðandi:
„Fundur fulltrúa frá sýslu-
nefndum og bæjarstjórnuni
af Norður- og Austurlandi,
þar sem cinnig eru mættir
þingmenn, haldinn á Akureyri
8. júlí 1962, lýsir yfir því, að
liann treystir þvi og leggur
á það ríka áherzlu, að fram-
kvæmdur verði þcgar á þessu
ári yfirlýstur vilji alþingis
samkvæmt þingsáiyktun 22.
marz 1961, þar sem skorað var
á ríkisstjórnina að láta hraða
gerð fullnaðaráætlunar um
virkjun Jökulsár á Fjöllum
og atliugun á hagnýtingu ork-
unnar til framleiðslu á út-
flutningsvöru cg úrræða til
fjáröflunar í því sambandi.
Krefst fundurinn þess, að
framkvæmd þingviljans, sem
kcmur fram í þingsályktun-
artillögunni verði látinn sitja
i'yrir undirbúningsathöfnum
annai's staðar af sama tagi
enda verði ekki tekin ákvörð-
un um staðsetningu stórvirkj-
unar á landinu fyrr en þess-
ar áætlanir eru fullgerðar.
Fundurinn leggur ríka á-
herzlu á eftirfarandi:
— að þjóðinni er rík
nauðsyn á því að beizla
sem bezt fallvötn landsins
til eflingar útflutnings-
framleiðslunnar,
— að það er hagsmuna-
mál þjóðarinnar allrar, að
hugsanleg stóriðjuver leiði
ekki til enn meira ósam-
ræmis í atvinnu- og fram- £
leiðsluaðstöðu einstakra i
landshluta heldur verði ■
það til þess aö jafna að- £
stöðu þeirra. Jafnframt tel-
ur fundurinn nauðsynlegt, £
að fram fari ýtarleg sér- ;
fræðileg athugun á því,
hver áhrif slík stórvirkjun £
og stóriðja tengd henni
mundi hafa á þróun þeirra
atvinnugreina, sem fyrir jj
eru í landinu,
— að virkjun Jökulsár £
á Fjöllum og bygging iðju- s
vcra til hagnýtingar þeirr-
ar orku cr í senn hin mik-
ilvægasta ráðstöfun til at-
vinnu- og framleiðsluaukn-
Ingar í Iandinu og miðar
að jafnvægi í byggð lands-
ins,
— að virkjun Jökulsár
á Fjöllum mundi jafnframt
fullnægja raforkuþörf
Norður- og Austurlands og
verða ómctanleg Iyftistöng
fyrir hvers konar iðnað og
framlciðslu, sem þarfnast
raforku,
— að rannsóknir hafa ó-
tvírætt bent til þess, að
umrædd virkjun geti veitt
raforku til stóriðju á sam-
kcppnisfæru verði,
— að jafnframt stóriðju
kcmur til álita útflutning-
ur á raforku byggður á
virkjun Jökulsár.
Fundurinn skorar á alþingi
og rikisstjórn að taka til
greina i þcssu stórmáli rök
þau, cr fram koma í ályktun
þessari. Samhliða heitir fund-
urinn á allt fólk á Norður-
og Austurlandi að mynda ó-
rjúfandi samstöðu í þessu
máli og fylgja því fram til
sigurs mcð fullri einurð og
atorku.
Fundurinn ákveður að fela
bæjarstjóra Akurcyrar og
sjslumanni Þingeyjarsýslu að
vinna með undirbúningsnefnd
fundarins að framkvæmd
þessarar ályktunar.
Kostraður af starfi undir-
búningsnefndar, þar á meðal
sérfræðileg aðstoð, ef mcð
þarf, greiðist af sýslu- og
bæjarstjórnum í hlutfalli við
íbúatölu, enda komi sam-
þykki þeirra til“.
Erlndi próf. Frisch
FJ-amhald af 1. síðu.
kvæmilegur fylgifiskur liins ó-
upplýsta peningaveldis.
★ Þjóðir sem vilja tryggja
hag sinn til frambúðar liljóta
að leggja áherzlu á viðskipt-
in við þau lönd sem nú eru
kölluð vanþróuð, en fyrirsjáan-
legt er að þar verður aukning
markaða örust. Aðild að Efna-
hagsbandalaginu torveldar hics-
vegar viðskipti við nýsjálfstæðu
ríkin.
★ Hið óupplýsta peningaveldi
Efnaliagsbandalágsins er and-
snúið þróuninni til aukins fé-
lagslegs öryggis og velfcrðar
Norðurlanda.
scgja að í Efnahagsbandalaginu
birtist alþjóðahyggja. Þvert á
móti er það vígi þröngsýnn-
ar Evrópuhyggju.
★ Málsvarar þýzkrar út-
þenslustefrau liyggjast nota Efna-
liagsbandalagið hcnni til frani-
dráttar. Það er reginmisskiln-
ingur að Norðurlönd geti hamlað
gegn slíkri óheillaþróun með
því |að ráðast undir áraburð
Þýzkalands í bandalaginu.
Hvert sæti í Hátíðasal Há-
skólans var skipað og fóík stóð
út úr dyrum þegar' prófessor
Fristíh ög frú Astrid gengu í
salinn kiukkan hálfnáu í gær-
kvöld. Þorsteinn Sigurðsson frá
Vatnsleysu, formaður nefndar-
innar sem bauð prófessornum!
hingað, kynnti gestínn o.g þakk-
aði honum komuna.
Prófessor Frisch þakkaði boðið
um að koma til íslands. Hann,'
kvaðst kominn sem fulltrúi frái
þjóð til þjóðar. Með 'þjóð ættii
hann við íjóra hópa, bændur,
fiskimenn, verkamenn ogl'
menntamenn. Þessir fjórir hóp-
ar gætu ráðið for’.ögum sér-
hvers lands, ef þeir væru ár-'.
vökulir og fylgdust vel með því
sem væri að gerast. Til 'þ.eirWL
beindi hann orðum sínum uul,
Efnahagsbandalagið.
Erindi sitt flutti prófessotf"
Friséh mjög skýrt og fjörlega.
Áheyrendur tóku má’.i han3
forkunnar vel.
Miðvikudagur 11 júlí 1962 — —ÞJÓÐVILJINN — (3