Þjóðviljinn - 14.07.1962, Qupperneq 7

Þjóðviljinn - 14.07.1962, Qupperneq 7
þlÚÐVlUlNN Seeolmnáli ■mmolnlncmrnokkw nlkfSn — M«l»H«t»nokksmm. — KlUtlórsll Sacnði K]mrtan««on (4b.). Uitnti Torfl Ólafason, BlkurBnr OuBaundsaon. — MttarltitJórari írar H. Jónaaon, Jðn Bjamason. — AuslýslnKastjórl: OuBcali aaantlasen. — Rltstjórn, alurelBsla, auslýslnsar, prentamlBJa: SkólavBrBuat. IV. Kaal 17-300 (» llnar). AskrlftaryerB kr. 55.00 á Kán. — LausasöluvarB kr. X.OV. „Viðreisnin44 að takast jyýjustu iatburðir í, togaradeilunni hafa enn leitt at- hygli manna að þ'eirri staðreynd, að ríkisstjórnin stendur uppi ráðvillt og úrræðalaus, þegar vanda ber að höndum í helztu framleiðsluatvinnuvegum þjóðar- innar. „Viðreisnarstefnan“ svonefnda, sem leysa átti öll vandamál atvinnulífsins, hefur kippt fótunum und- an togaraútgerðinni og málgögn ríkisstjórnarinnar eru farin að ræða það eins og sjálfsagt mál, að leggja hana niður. Það er þó ómótmælanleg staðreynd, að togararnir hafa á undanförnum árum verið afkasta- (rnestu framleiðslutæki þjóðarinnar og hafal skilað meili gjaldeyri í þjóðarbúið en nokkur önnur fram- leiðslutæki. Og það er einnig staðreynd, að íslenzkir sjómenn hafa aflað allt að helmingi meira en starfs- bræður þeirra erlendir. Togaraútgerð annarra þjóða á einnig við örðugleika að stríða, en að sjálfsögðu hvarflar það ekki að neinni ábyrgri ríkisstjórn að leggja þessa mikilvægu framleiðslugrein niður. Aum- legri ríkisstjórn en sú íslenzka virðist því ekki fyrir- finnast á byggðu bóli. Jjjn samtimis þvi að „viðreisnin11 er að leggja togara- útgerðina í rúst, sjást tæpast sjálfumglaðari menn en sjömenningarnir í stjórnarráðinu, ef dæma má af skrifum þeirra og allri framkomu. Dag eftir dag hamra þeir á því að „viöreisnin sé að takast; það er einna líkast því, að henni hafi ekki verið ætlað annað frem- ur en að ganga af togaraútgerðinni dauðri. Og þetta er í rauninni, það sem er að gerast. Samkvæmt kokka- ibókum „viðreisnarinnar11 skal hið blinda lögmál pen- ingavaldsins öllu ráða. Fjármagninu skal ekki beint þangað, sem þörfin er mest þjóðhagslega, heldur er fyrst litið á það, hve gróðamöguleikar einkaframtaks- ins eru miklir. Svo ofstækisfull er þessi stefna, að iMorgunblaðið segir í síðastú íteykjavíkurbréfi sínu, • að það sé „engin lausn“ að reka bæjarútgerðir, ef „ekki er hægt að reka einkaútgerð11!. -.i; það er því forkastanlegt athæfí að dómi Morgun- ;5í: blaðsins, að bæjarfélögin lejtist. við, að-síkáþa íbú- !í'um sínum næga atvirinu og þar m'eð afkpinööryggi, enda þótt nokkuð þurfi á sig að léggja ilT þess að afla þess hráefnis, sem nauðsynlegt er í þvf skyni. 'Og það er jafn sjálfsagt að dómi Morgunblaðsins að leggja niður þá grein at^Éhúulífsins, sem mestum gjaldeyri hefur skilað í þjóðárbúið undanfarið, ef nokkrir einstaklingar telja sig ekki hagnast nægilega á rekstri atvinnutækjanna. Og Morgunblaðið gengur enn lengra. Það vill jafnvel fórna þeim árangri, sem náðst h'efur með friðun landhelginnar fyrir gróða- sjónármið einkafrámtaksins. Höfundur áðurnefnds 'Reykjaví'kurbréfs segir: „Menn verða þá að gera það upp við sig, yþvpfiit' þeir yil^á •jtogurunum veiðar innan 12 míina, eða,ijleggjai þenn- ' :dn atvinntiveg 'niður.“": .öíúwáz nm;rn oh* Díkisstjórriin hefur syikizt um áð'ákaþa togárautgerð- inni raunhæfan rekstrargrundvöfl, vegna þess að það er á móti v,viðreisnarstefnunpi“ ;,gjálfr-k.'Lá^ rétta hlut hennar gagnvart þeim gróðafyrirtækjum, sem mergsjúga hana. Það er á móti „viðreisninni11 áð hindra okrið í olíusölunni, lækka' okurvexti bankanna og vátryggingagjöld og tryggja útgerðinni raunhæft fiskverð. En háðulegast er þó að hey.ra ríkiss.tjórnina tala um nauðsyn þess að auka framleiðsluna, á sama tíma og hún svíkst undan skyldum sínum gagnvart togamútgerðinni. Og þegar bæjarfélÖgih vifja leysa ríkisstjómina úr þessum vanda, lýsa málgögn hennar því yfir ovinberlega, að það sé í andstöðu við „einka- útgerðina“. Er nokkur, sem efast - lengur um það, hverra hagsmunum ríkisstjómin þjónar? — b. • í Aíríkunýlendunni Angóla háir her Portúgalsstjórnar grimmilega styrj- öld gegn skæruliðum sjálístæðishreyíing- ar landsmanna. Heima í Portúgal rekur hver áreksturinn annan milli almenningír og stjórnarvaldanna. • Margir spá því að lang æstasti ein- ræðisherra Evrópu riði nú til falls. Inn- an Portúgals og utan treysta andstæð- ingar fasistastjórnar dr. Salazars samtök sín Ófarirnar í Goa og fordæming Sam- einuðu þjóðanna á blóðveldinu í Ang- óla. hafa sýnt að einræðisherranum er harla lítil vörn í félagsskapnum í Atlanz- hafsbandalaginu ef á reynir. ® ITér skýrir einn af útlægum forustu- mönnum Kommúnistaflokks Portúgals frá ástandinu í landinu í viðtali við frétta- mann danska blaðsins Land og FolU. Jörðin brennur undir ALAZARS en hika iþó við að snúast til opinberrar andstöðu. — Salazar hefur undanfarið, einkum eftir atburðina í Góa, hótað því að „endurskoða af- stöðu sina til Nató.” — Það er fjárkúgun til þess gerð að fá rneiri erlenda aðstoð. Salazar er maður Natós jafnt og einokunarfyrirtækjanna. í Portúgal eru Nató-herstöðvar, að vísu ekki enn sérlega marg- ar, en Azoreyjar eru mjög mik- ilvæg Nató-herstöð. Raunveru- lega er her Portúgals stjórnað frá Bandaríkjunum — sem er enn ein ástæðan fyrir því, að ■margir liðsforingjar eru í and- stöðu við Salazar. Barátta nýlendubúa og portúgölsku þjóðar- innar. — ; Hvaða þýðingu hefur frelsisbaráttan . í nýlendum Portúgala? Hefur Salazar ekki getað notfært sér þjóðernisleg- Til átaka hefur komið hvað eftir annað undanfarna mánuði á götum Lissabon milli almennings ' j/Kv«lýadilíii"''b?f Ái't ri d A " 'Virti wa og lögréglunnar. Myndin sýriir lögregluþjóna lumbra á liggjandi manni. Athugul augu undir stórum, nýjar tugþúsundir manna sýna Maðlir NatoS, stórjarð- mjög dökkum brúnum. Kýrrar : vilja tii' að berjast og hætta . hendur. Og svoná djúpari hpj'klf-is, lífinu fyrir. 'lýðræði gégn fas-'j; <)g ur sér maður einnig Kjá ’fólki : isma. ! einokúnarfyrirtíekja sem vinnur í sterkri sól. En í , Salazár á , engan Stuðningj .. ,1V' ' V:v': íi á’r 'sá AÍvaró' Cunhal, áBal- ‘irieðal — Fynr hvérn er ritari Kommúnistaflokks Portú- _ En hverriig fer hann þá að gals, ekki mikið til sólar. Þau því aö halda völdum? ? ár sat hann í fangelsi og átta — Hann -hefur yfir að ráða ar kenndir ög súridrað þeim er móti honum staridá? — Með uppeldi, dagblöðum, útvarpi o.s.frv. hefur feykimik- ið verið gert til þess að skapa þjóðernislega afstöðu og Sala- zar hefur reynt að notfæra sér hana. En það er eftirtektar- vert í dag, að þetta er ekki lengur unnt. Eftir missi Góa reyndi Salazar að lýsa yfir „þjóðarsorg”, en varð að hætta við þá hugmynd. Margra ára barátta fyrir frélsi í Portúgal hefur orsakað það, að þjóðin lítur á baráttu nýlendnanna sem baráttu móti Salazar en ekki gegn Portúgal. Góa var ó- sigur fyrir Salazar, ekki fyrir Portúgal. Og hlutlaust skoðað þýðir barátta nýlendnanna aukin á- tök á örlagastund fasistastjórn- arinnar. Einmitt sökum þess hve landið er skammt á veg komið var nýlendumarkaður- inn sérlega mikilvægur fyrir stjórn Salazars. Stríðið hefur þegar valdið missi gífurlegra tekjulinda og hefur um leið ó- heyrilegan kostnað í för með sér. Halli er á f járlögum og rík- isstjórnin verður að leita lána, sem gerá hana enn háðari öðr- um og enn meir í andstöðu við öll þjóðlég öfl. Eða þá hún reynir að finna lausn á vand- ræðum sínum með áætlunum um inngöngu í Efnahagsbanda- lagið, en slíkt jafngildir hótun um fúllkomið 'gjaídþrot fyrir Einn þáttur í mótmælaaðgerðum stúdenta í Lissabon gegn kúgunarstjórn Salazars var að 86 þeirra settust að í háskólabyggingu og hófu þar hugngurverkfall. Lögregla réðst inn í bygginguna og rak stúdentana þaðan. Myndin er tekin áður en til þeirra tíðinda dró, stúdentar í hungurverkfalli sjást ígluggunum ræða við félaga sína sem safnazt hafa saman kringum húsið. millistéttirnar, sem enn berjast ekki einhuga gegn Salazar. Kirkjan og einræðisherrann — Kaþólska kirkjan styður í ýmsum löndum afturhalds- sinnað eða einræðissinnað stjórnarform, hvernig er afstaða hennar í Portúgal. — Með lágklerkum hefur lengi verið útbreidd óánægja irieð þau kjör, er stjórn Sala- zars skammtar þjóðinni, 6g undanfarið hefur einnig mátt greina fráhvarf frá Salazar í hægri armi kirkjunnar og með nokkrum af æðstu leiðtogum hennar. — Er til sameinuð, lýðræðis- leg andspyrnuhreyfing gegn Salazar? — Já. öll lýðræði.sleg öí'l eru sammála og engum er mismun- að. Sameiginlegt málgagn hreyf- ingarinnar heitir Junta Patriot- ica og víðsvegar um landið eru staðbundin mótspyrnufélög. Þátttakendur eru auk kommún- ista kaþólskt fólk með fram- farasinnaða afstöðu, eða lýð— veldissinnar, sósíalistar, og enn aðrir sem aðhyllast þingbundna konungsstjórn. Samstaða hefur náðst um stefnuskrá, en aðal- atriði hennar eru: 1) Afnám hins fasistiska stjórnarfars, sem varað hefur í 36 ár og er hið elzta í Evrópu sinnar tegundar. 2) Endurreisn lýði'æðisstjórnar Frjálsar kosningar þar sem fólkið ákveður sjálft hvaða stjórnarform það vill. Hins- vegar er allmikill ágreiningur innan hreyfingarinnar um bar- áttuaðferðir. Erþað einkum milli npkkurra af leiðtogunum í út- legðinni,. nfl. fyrrverándi for- setaírambjóöa.oda ; Delgado og Framhald á 11. síðu. fulltrúi? Salazar ■a n :->g •« Mo /fí þeirra í „fullkominni einangr- , un”. Hann var tekinn höndum 1949 og dæmdur £ 6 ára fang- elsi. Síðan í eins árs „verndar- fangelsi” og síðan í þrjú ár og svo aftur þrjú ár ,— sem ihann losnaði við að „afplána11 með því að flýja á ævintýralegan hátt. Ég spyr u.m einstök atriði, en hann vísar því á bug. — Það er eðlilegt: Löng ár í ólöglegrí. bará.ttu. Síðan hand- taka. Ákveðin afstaða gagnyart lögreElunni, löng ár í fangelsi, ákveðin afstaða þar og flótti ,e£:_ : unnt,: er; »rr.-..þétta er eðlilegtlVá- igtap.d fyrir v ot’.a: iforvstume.nn í . flokknum. Sumiri félasanna ihafa beaar evtt': 10-^145—?,p,Jiá^rí íA-.i tn > um í.ifaneelsi. Marwel rRodn.guez,.. ;g>crív!0 >u6ög víðtæku, vei skípulögðu og vel vopnuðu kúgunarkerfi. Lögregl- an kann sitt fag — það verður að viðurkenna. Hún hefur tækni nútímans sér til hjálpar, bíla, talstöðvar, símhlustunartæki o. s.frv. Erlend aðstoð kemur frá félögunum í Nató. Allur út- — Fyrir innlenda og erlenda einokunarhringí óg svo stór- jarðeigendur. Allar höfuðgrein- ar iðnaðarins eru í höndum er- lendra einokunarfyrirtækja. Rnn eru það ensk fyrirtæki, sem ráða mestu, en bandarisk og á seinni árum einkum þýzk sækja stöðugt á bæði í Portúgal og nýlendunum. Landbúnaður er Séra Ingi Jónsson ,V IS'.-■riív;r.íUí.-)or:s» Fæddur 14. jan. 19.27 Dáinn 29. júní 1962 In memoriam Rœtt við aðalritara kommúnistaflokks Portúgal, ........ CIINHAL....... nit.TKT ! 1 Hiiíí'ílaÚ J Í* 3 1ÍSB§ ilrirf ITUJ v&fit ■t 'ífc'iblö'ioi ir/oý (§0 liiíotklSvÚKsa >!.ífnÓs . (meðlifnur:: náiöstiómar ■flo|$g7;Tir!fi0íj ■,ÍJ(>^, ;::óc; in.s. er :dæmdur vfetSl ,/árs fang-. < .. ... ' , ‘r‘■ elsi enda hótt WiahM’n. e« bunaður til lögreglu og ,lóg-.t gnn a. pijög lagu. -stigi; £.df hef- nlrer vöntun á.læknishjálp Aafi, tegHxsl/m* Salázars kemur. frá' ur sm Það biÞhélmingur allra lamað hann,- Baridaríkjúnúh).. og Énglandi, smáþænda ekkleinu sinrii drátt- Bcéði b'éirit én' oftár dulbúinn , ■ardýEf,,yélvæðing . er'. aðéins á T-: Salazar á ensran stuðn- ing meðal fólksins — Hvernig, er ástandið í Portúgal í dag? — Alþýðuhreyf ingin er í mjög örum vexti. Víðtækar ó- eirðir í fyrra, atburðirnir um áramótin, og 1. maí ásamt að- gerðum stúdentanna ber allt að sama brunni. Það er ein- kennandi fyrir ástandið, að á einhvern hátt. T.d. frá Vest- ur-Þýzkalandi eða frá ísrael eða frá belgískum verksmiðj- um í eign Bandaríkjamanna. í sjálfum hernum hefur að- staða hans aftur á móti veikzt. Ýmsir liðsforingjar fjarlægjast hann. Liðhlaup og agabrot eða jafnvel opinberar mótmælaað-. gerðir aukast með hermöimum, sem senda skal til Angóla. Og þrátt fyrir ákveðna skipun Salazars um að berjast unz yfir stórbúunum og hinutn kápitöl- istisku búum, — sem raunar eru . í allörum. vexti.. Um það bil helmingnum af jarðnæðinu er þegar stjórnað af fjármála- auðvaldinu, og smáftamleið- endum liggur við gjaldþroti. Andstæðurnar milli Sálázars og þjóðarinnar vaxa því stöðugt. Verkalýðurinn hefur r ávallt staðið gegn honum. Smáborg arar og smábændur eru nú al- gjörlega andvígir honurri. Milli lyki, neitaði herinn í Góa. að. stéttir og meðalbændur eru veita viðnám. einnig mótfallnir stefnu hans Utför séra Inga Jónssonar, sóknarprests í Norðfirði, verð- ur gerð í dag árdegis frá Dóm- kirkjunni. Hann andaðist í sjúkrahúsi í Árósum, Dan- mörku, aðfaranótt 28. fyrra mánaðar; hafði veikzt síðla vetrar og leitað lækninga ytra eftir dvöl í sjúkrahúsum hér heima. Ingi Jón,, Jónssop féll .frá á , Norðfjarðarprestaikall í oiktóber- mánuði. Embætti þessu gegndi hann síðan allt þar til hann veiktist á síðastiiðnum vetri; einnig þar eystra fékkst hann við kennslu í skólum. Séra Ingi Jónsson mun fáa hafa þekkt á Austfjörðum, er hann hélt þangað ungur maður, riý'kjörinn sökriarprestur i' fjöl- jnennastu^byggð á, þéssum slóð- Sri dréngur all. Ilann vat faed 1927 í og voru foreldrar hans Ingi- gerður Danívalsdóttir frá Litla- Vatnsskarði og Jón Sveinsson útgerðarmaðúr. Stúdentsprófi frá Menntaskóiánum í Reykja- ,vík laukdngi: vorið 1947. Þá T um haustið lót hann skrá sig riil :anámsóvið'S'agadéild Háskola * íslands, en fyrstú kynni af lög- frapðinni og laganámi voru hon- utn ekki að skapi, svo að hann sneri sér að guðfræðinámi skömmu síðar. Kandídatsprófi frá guðfræðideildinni lauk Ingi 25. janúar 1952 ög réðst strax að-prófinu lokriu aðstoðarprest- ur í Hestþingaprestakálli og var vígður 10. febrúar þ. á. Þeirri þjónustu gegndi hann, fram á sumar og kenndi þá jafnframt við bændaskólann á Hvanneyri. Haustið 1952 var Ingi kjörinn prestur í Neskaupstað og veitt ber saman um að Ingi héitinri hafi gætt embættis síns 'vél, hann þótti góður kennimáöiir, enda yel máli fariryi.: Lítil rÚf- skiþti , mun, hann hafa haft af öðrum máíum en þeim er bfeint snertu starf bans, en -komst þó ekki ' hjá því. að..„taijja á sig tninaðarstörf í þágu sveitarfé- lagsins; átti hann m. a. sæti £ fræðsluráði Neskaupstaðar um árabil. Ókvæntur var hann og toarnlaus. Ingi Jönsson var aldrei neinn hávaðamaður, sem á sér létí bérá, heldur þvert á móti hógvær drengskaparmaður, virt- iststundum fáskiptinn og dulur, en góður vinur vina sinna og í kunningjáhópi smitaði glað- værð har s og létt lund út frá sér. Ingi féll fyrstur úr hópi liðlega 70 ungmenna, sem fyrir 15 árum fögnuðu áfángalokum á langri námsbraut. Við skóla- félagarlnga munum ætíð minn- ast mannkosta hans og góðra kynna og samúðarkveðjur send- um við öllu skyldfólki. I. H. J. * * 1 dag. er til moldar borinn sé.ra Ingi Jónsson sóknarprest- ur í Neskaupstað. Huguriijp) tKhvarflar ósjáifrátfc aftúr til lio- : rinna dága, r;þegari'. góðir virijr —eru „hrifnir af dáuðanum bugt. b< Ég : minnt: rimrgrá > góðra geng- inna stunda frá/skólaárum okk- ar, bæði í Mv R. og í háskólari- itm, en sérstaklega þó frá þeiip . iáiFUtn. sem si'Oan. eru! liðin, f^á þeim áratug Tserri >sr,. Ingi starí- aði sem pi'éstur, fyrst aðstóðaú- prestur um' nokkurra mánaða 'bil í Hestþingaprestakalli í Borgárlirði og síðan 1952, . er hann var orðinn sóknarprestur Norðfirðinga og Mjófirðinga. Éin mynd kemur þráfaldlegá í hug mér, eri það er einp ágústmorgun fyrir tiu árum, þegar við stóðum á hlaðinu fi Skútustöðúm óg hörfð'um út á Stakhólstjömina og yfir túnið sporrækt af nýsnævi og undr- uðumst hvört' tveggja: haust- snjó í býrjun ágúst og kalda 'fegurð þessa sumardágs. Sr. Irigi var á léið áústur yfir Möðfúdalsörsefi á sinni' fyrstu reisu til Norðfjarðar. ,i^nn .hafði gist mig nóttjna áð- ur, en var nú yeðurtepptur ánrián dag — honum eflaust tii11 riöfekúrs amá,' eri ^fhéF-'til mikillar iánægjú.' ' Það var margt skrafað iþann dag, bæði gamanmál og aivara, Og mér var það ijqsara en riokkru sin'ni fyrr, hve óvenju- légúm“koátúm sr. Trigi' váf bu- inrií öáfur hans bg • mikill ’ húmor; Jeiddu: hanri. aldrei í þá* freistni að skoða sig í gerviljósi hátíðleikans. Hann skopaðist tíðum að sjálfum sér og mis- tökum sínum og varimætti í ibaráttunni við heiminn. þennan mannlífsjárnvið '20. aldarinnar, þar sem vi.ð prestar .stöndum eins og bcrnings.menn í andófi viði ti'mann og hans mammons- tákn. — En það eru slikir dag- ar, sem við eigum alla með góðum vinum, oft fyrir tilvilj- un eða óvænt at-vik,. sem geym- ast í minningu okkar, eins og ósjálfrátt og fyrirhafnarlaust. Það er ljúft að leita til þeirra síðar, skoða þá eins og fagra mynd eða perlúr, sem við höf- !im þrætt á band, og oft sýnist manni lífið vera nokkur slík at- vik sem eru gevmd. nokkrar perlur, sem við höfum ekki ; ' týnt. En nú er þinn dagur lið- inn, bróðir, og að kveldi kom- inn, og , aðra daga þessuni líka munum -við ekki eiga Tleiri saman hérna megin grafar. Okkur vinum þínum finnst sá dagur hafa liðið skjótt og kvöldað fyrr en nokkurn varði, haustsnjór fallið á miðju súmri. Séra Ingi Jónsson var um margt óvenjulegur maður og átti þá dýru mannkosti, sem gera hann ógleymanlegan þeim sem honum kynntust. Hann var í allri framgöngu hinn mennt- aði, - fágaði maður, ■ hógvær, .kurteis.p^ átti þá gáfj.i..að sjá undir grimuna, sem við öll.ber- um&hrí viáái há'riri' jáínári* meira utti viðmaálendúr "ög! sáVriférða- nXpnn, ;öfci þeimi. sjálfúnjytoefur búið.í g/ún. — Hapn yar grann- ur á vöxt og fíngerður, allt að því veiklulegur, en vanheilsa ■hin Síðá’ri ár, sém váffilítið hefur verið ' úndárifari þess : sjúkdóms er. leiddi' hánní til dauða, hefur án efa dregið skarpar frcm þessa þætti, og , þeir sem þekktu hann bezt vissu, að 'hann gekk ekki heill til skógar. — Kímnigáfa hans var mikil, en einkenndi-st fyrst og fremst af því góðláta spaugi, sem hánn hafði um sjálfan sig. Þegar við töluðumst við eftir áramotin síðustu, trúði hann mér fyrir því með alvörusvip. að messur sínar hefðu orðið svo margar um hátíðarnar, að hann væri áreiðanlega búinn að Framhald á 10. síðu '.■fwwyw flSWWIP 0 J — ÞJÓDVILJINN —• Laugardagur 14. júlí 1962 Laugardagur 14 júlí 1962 — ÞJÓÐVILJINN (7j

x

Þjóðviljinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.