Þjóðviljinn - 19.08.1962, Síða 5

Komið með í ferð um geiminn
Hin nýju afrek Sovétríkjanna í geimrann-
sóknum hafa að sjálfsögðu örvað enh áhuga
manna á þessari nýjustu grein vísindanna, sem
þó á í rauninni langa sögu að baki. i»að nægir
ekki nú á dögum, ef menn vilja fylgjast með
því sem er að gerast í heiminum — á og ut'
an jarðarinnar — að kannast við nöfn Gagar-
íns og Popovitsj, eða þekkja eitt eða tvö
stjörnumerki á næturhimninum. Menn verða
að vita meira. En hvað vitið þið? — Hér eru
nokkrar spurningar, en svörin eru á öðrum
stað í blaðinu.
IGeimöldin hófst 4. októ-
ber 1957, þegar fyrsta
spútniknum var skotið á
iotft frá Sovétriíkjunum.
Manstu hvað hann var þung-
ur?
a) 13 kg.
b) 38 kg.
c) 83 kg.
2Fyrsta bandaríska gervi-
tunglinu var skotið á loft
1. febrúar 1958. Manstu hvað
það var kallað?
a) Vanguard I.
b) Explorer I.
c) Pioneer 1.
d) Discoverer I.
3 Hvað heldurðu að hita-
stigið sé úti í geimnum
i 235 km. fjarlægð fná jörðu?
a) Lægra en -5- 50°.
b) Frá 4- 50° til + 100°.
c) Hsörra en + 100°.
a) 1. en á jörðinni. Hver væri
b) 3. Iþyngd 7:2 kílóa manns á
c) 5. tunglinu?
a) 6 kg.
7 Hirhinblóminn stafar af: b) 12 kg.
i c) 36 kg.
a) Vatnsgufu í andrúmsloft- d) 54 kg.
inu?
b) Ósónlagi í 25 km H'æð yfir 1 C\ Áður en langt líður
jörðu? verður geimskipi lent
c) Endurkasti sólarijóssins á tunglinu. Ef ekki væri dreg.
4Hiver var þyngd banaa-
níska geiimfarsins Merc-
ury þeg.ar það var komið á
toraut umihverfis jörðu?
a) 1.360 kg.
b) 1.850 kg.
c) 2.250 kg.
5í>rýstikraftur hreyflanna
í bandarísku eldfiauginni
Atlas sem bar Mercury á loft
var 163 lestir. Þegar Títoff
var í Bandaríkjunuim í vor
gaf hann í skyn hver hefði
verið jþrýlstikraftur iburðar-
eldflaugar hans. Hvaða tölu
nefndi hann?
a) 200 lestir.
b) 400 lestir.
c) 600 lestir.
6Hve mörg geimskip sendu
Sovétrikin á lo.ft áður en
Gaganín fór í sína ferð út í
gekninn?
frá úthöfunum?
8Á hverjum sólárhring
fellur geysifjöldi loft-
steinaagna á jörðiná. Hve
mikið magn loftryks bérst tií
jarðar á hverjum sólarhring?
a) Minna en 5 lestir.
b) 5—50 lestir.
c) 50—500 lestir.
d) Meira en 500 lestir.
9Við sj'áum ævinlega sömu
’hlið tunglsins frá jörðu
vegna þess að það fer einn
hring um sjálft sig á hverri
umferð þess um jö'rðu. Þetta
stafar af:
a) Tilviljun.
b) Því að sá hluti tunglsins
sem að jörðu snýr er þétt-
ari en hinn.
c) Af egglaga formi tungls-
ins, að það bólgnar dálítið
út í átt til jarðar.
1 A 12. septemiber n.k. verð-
ur þess minnzt að þann
dag skutu Sovétríkin Lúnik
II. til tunglsins. Hvaða ár
var það?
a) 1958.
b) 1959.
c) 1960.
UÞar sem tunglið er
minna en jörðin og er
myndað af óþéttari efnum er
sami hlutur léttari á tunglinu
ið úr hraða þess með hemlu-
fláugum og ef gert er ráð
fyrir að það komi inn á að-
dráttarsvið tuhg’.sins á lág-
markshraða, hver væri þá
hraði þess þegar það rækist
á tuniglið?
a) 3.0ÖÖ km á klst.
b) 9.000 km á klst.
c) 30.000 km á klst.
í Q Fjárlægðin mi’.li tungls
Atl og jarðar breytist i sí-
féllú. Hv'er er meðalfjarlægð-
in sem reiknað er með:
a) 299.400 km.
b) 348.700 km.
c) 384.400 km.
14
Kópernikus var:
a) Svíi.
b) Pólverji.
c) Grikki.
d) Itali.
1 r Náest þegar Venus verð-
ur beint á milli sólar
og jarðar (12. nóvember) hve
langt verður hún þá frá
jörðinni?
a) 40 milljón km.
b) 60 milljón km.
c) 80 milljón km.
1 /T í febrúar n.k. verður
jörðin á milli sólar og
Marz. Hvað verður þá langt
á milli þessara plánetna?
a) 58 milljón km.
b) 78 milljón km.
c) 98 milljón km.
~%H í hváða hæð yfir jörðu
J-é verður gervitungl að
vera ef það á að fará um-
hverfis jörðina á nákvæm-
lega einum só’arhring, þ.e.
'verða alltaf yfir samá stað
á jörðinni?
a) 33.500 km.
b) 35.900 km.
c) 42.500 km.
10 Einn þessara fjögurra
J-O manna var brenndur á
báli fyrir að hafa staðháeft að
jörðin snerist kringum sólina?
a) Galileo Galilei.
b) Kópernikús.
c) Giordano Bruno.
d) Jan iHúss.
WEitt islenzku blaðánna
birti 23. júlí 1961 eft-
irfarandi í forystugrein:
„Engar sannanir eru þannig
fyrir því, að Júri sá Gagarín,
sem einmitt kemur hipgað í
dag, hafi farið ferð þá, sém
talin er fyrsta geimför
manna. Mun það vafa’.ítið um
álla frámtið verða dregið
mjög í efa vegna leyndar
þeirrar, sem yfir geimskotum
Rússa hefur verið“. Hvaða
blað var þetta;
a) Álþýðublaðið.
b) Vísir.
c) Morgunblaðið. |
d) Tíminn.
20
Geimöldin hófst 4. októ-
ber 1957, eins og áður
var sagt. Aðeing eitt íslenzkt
hlað sagði morguninn eftir
frá þeim tímamótum í sögu
mannkynsins. Hvaða blað var
iþað?
a) Morgunblaðið.
b) Alþýðublaðið.
c) Þjóðviljinn.
d) Tíminn.

Kóngcrfélk í hneyksli
ir aðalsmenn reyna
ó fátœklingum
Bönnuðu innflutnlng fré Kúbu
og vanfcar nú sykur
WASHINGTON. — Bandaríkjainönnum hefur nú komið í koll að
þeir bönnuðu innflutning á sykri frá Kúbu árið 1960. Nú eiga þcir
í fullu fangi með að útvega nægilegan sykur frá útlöndum. Sykur-
þörfin er nú mjög rnikil um þetta leyti vegna sultugerðar. Vegna
sykurskortsins hefur landbúnaðarráðuneytið gefið Ieyfi til að flytja
inn 240.000 tonn af sykri fram yfir það scm áður hafði verið ákveðið.
Margrét Bretaprinsessa og
ljósmyrídarinn hennar hafa um
alllangt skeið tekið mikið rúm
í vikubiöðum heimsins. Nú er
tengdafaðir prinsessunnar einn-
ig kominn fram á sjónarsviðið, —
en á heldur órómantískari hátt.
Jarlinn af Snowdon, tengda-
faðir Margrétar, og félagi hanis
Bourgsháhe lávarður eiga all-
margar íbúðir í einu argasta fiá-
tækrahverfi Lundúnaborgar,
Bethnal Green. í húsnæði þessu
búa 250 fjöiskyldur. Hver fjöl-
'Skylda toefur til þessa greitt um
Seyðisfjörður
Framhald af 1. síðu.
saltaðar hér um 40 þús. tunnur
ó þrem plönum. Eftir er að salta
smávegis af sérverkaðri síld.
Hingað hafa toorizt þennan sól-
arihring um 14 þúsund mál og
tunnur í salt og bræðslu og er
mikið af því ágætisSíld. Virðist
síldin nú út af Skrúð, Seley og
Hvalbak. Veiðihorfur eru góðar.
1000 krónur fyrir íbúð í kumb-
öldum þeirra félaganna. Ekki
þótti þeim þó sú uppfhæð nægi-
leg, heldur hugðust hækka leig-
una í um 1300 krónur á mán-
uði. Hækkunin þótti þó slíkt
reginlhneyiksli að hinir tignu hús-
eigendur neyddust til að hætta
við fyrirætlun sína.
Ritarinn í samtökum brezkra
leigjenda saigði í viðtali við
Daily Mail, að ekíki væri nóg
með það að leigjendur aðals-
mannanna gætu ahs ekiki borgað
hærri leigu, heldur næði það
ekki noklkurri átt að unnt væri
að hækka leigu fyrir .sli'k hreysi
sem kuimbaldarnir væru. Er þar
skemmst aí að segja að ibúð-
irnar eru stórhættulegar heilsu
ítoúanna.
Húsniæðismálaráðherra deilir
á eigcndurna
Brezki Ihúsnæðismálaráðherr-
ann, sir Keith Joseþh, hefur
staðfest orðróm um það að taka
eigi 20 'kumbaldana eignarnámi.
Jafnframt hefur hann ákært
eigendurna fyrir eftirfarandi;
Með tilraun sinni til hækkun-
ar ihafa þeir gert sig seka um
að reyna að heimta okurhúsa-
leigu af 250 fjölskyldum.
Þeir hafa vanrækt viðhald
húseignanna, enda þótt lög
iheimili ieigulhækkun aðeins þeg-
ar um endurbætur á húsnæðinu
er að ræða.
Ennfremur voru þeir í þann
veginn ,að valda húsnæðisskorti
í toæjarfélaginu og hefði það
vægast sagt orðið bagalegt eins
og ástandið er. Kumpánarnir
ihöfðu sagt því fólki upp sem
neitaði að greiða hækikunina.
í Bret'.andi hefur undanfarna
daga verið um fótt meira rætt
en ihneyksli þetta og tengsl
Snowdons ljósmyndara við ókr-
arana. Hann er venjulegur ung-
ur maður sem unnið hefur prins-
essuna sína — og atihafnaisemi
föður hans var næstum búin að
tryggja honum há'ift kóngsrík-
ið.
MBC sefsi
eipp
Bandaríska sjónvarpsfyrirtæk-
ið NBC hefur af annarlegum á-
stæðum hætt við að sýna frétta-
kvikmynd um morðfélagið „Maf.
ia“ á Sikiley.
SjónvarpsstsÖðin hefur í marga
mánuði boðað sýningu þessarar
fcvikmyndar, sem byggð sé ein-
göngu á staðreyndum um þetta
fræga glæpafélag. M.a. átti
myndin að sýna nýja morðaðferð
Mafia-félagsins í Palermo.
Nokkrum dögum fyrir sýningu
myndarinnar í sjónvarpinu
h'urfu allmargar kvikmynda-
spólurnar. Einnig fengu starfs-
menn NBC þréf frá ónafngreind-
um .aðilum, sem hótuðu þeim
dauða ef ekki yrði hætt við að
sýna kvikmyndina. 48 klst. áður
en sýna átti myndina, tilkynnti
sjónvarpið sikyndilega að hætt
hefði verið við sýningúna.
Herlið Tshonbe
í Katanga aðvarað
Elisatoethville 17/8. — Samein-
uðu þjóðirnar sendu stjórn
Tdhombe í Katanga orðsendingu
í dag, þar sem segir að herlið
S.Þ. verði látið grípa í taumana,
ef herlið Tshqmbes hætti ekki
árásum á hersveitir Kongóstjórn-
ar sem staðsettar eru í Norður-
Katanga.
Harðir bardagar hafa geisað
undanfarið á þessum slóðum
miili herja stjórnanna í Leo-
poldviHe og E’.isabetlhvi’le og
saka hivorir aðra um upptökin,
en iherstjórn Sameinuðu þjóð-
anna kveðst hafa fengið sánn-
anir fyrir þvi að herlið Tshomtoe
Ihafi ætíð átt upptökin að mörg-
um bardögum og tekið allmörg
,þorp herskildi.
Sunnudagur 19. ágúst 1962 — ÞJÓÐVILJINN — (5