Þjóðviljinn - 21.08.1962, Blaðsíða 5

KAUPMANNAHÖFN — Hið tvöfalda afrek Sov-
étríkjanna, Vostok 3 og Vostck 4, verður áreiðan-
Iega ekki það síðasta í ár. Allt bendir til þess, að
undirbúningi að ferðum Vostok-geimikipa enn
lengra út í geiminn sé nú að Ijúka og leyniþjén-
ustur vesturlanda gera sér fyllilega Ijóst, að Sov-
étríkin hafa sennilega íilbúna burðareldflaug, sem
sent getur bæði geinrskip og birgðar^öð á braut
umhverfis jörðu.
Þannig hefst grein sem her-
inálaritari danska blaðsins IN-
FORMAXION, J. Lindegaard
Christensen, skrifar í blað sitt,
en þar skýrir hann frá þeim
tilgátum sem uppi eru á vestur-
löndum um nýjar eldflaugar
Sovétríkjanna og er greinin birt
undir fyrirsögninni: „60 mctra
risaeldflaugin tilbúin í geimferð-
ina. Sovétríkin hafa tilbúinn
tækniútbúnað tungiferðarinnar.
tDtreikningar vestrænna sérfræð-
inga sýna að Sovétríkin hafa
geimrannsóknirnar algerlega í
Eínum höndum.“
Sovétríkin eiga allan
lieiðurinn
Greinarhöfundur hafnar þeirri
6kýringu á yfirburðum Sovétríkj-
onna sem stundum skýtur upp
í blöðum á vesturlöndum, að
þeir séu því að Iþakka að þau
hafi haft þýzka sérfræðinga við
smíði eldflauga sinna. „Jafnmik-
ið hefur gerzt á sviði eldfiauga-
tækni síðan Þjóðverjar smíðuðu
fyrstu V-2 skeyti sín, eins og
orðið hefur í bílasmíði, síðan
Daimler smiðaði sinn fyrsta bil
og ekki er nokkur sennileg á-
stæða til að efast um að „höfuð-
smiður" sovézku eldflaugana er
Rússi og að sovézkir tæknifræð-
ingar eiga allan heiðurinn af
framkvæmd stórkostlegustu
geimrannsókna veraldar."
Hann segir að þó að sumir
.Bandaríkjamenn reyni enn að
;gera lítið úr þeim tækn'framför-
um sem orðið hafa í Sovétrikj-
unu.m, leggi aðrir Bandaríkia-
menn sig fram við að læra af
b’.THjm sovézku starfsfélögum sín-
um og af þeim mikla árangri,
sem þeir hafa náð með spútnik-
um, lúnikum og vostokum sín-
um. í síðustu fyi-irætlunum
Bpn^aríkjamanna sé þannig gert
r?ð fyrir sama fyrirkomulagi við
smíði eldflau.ga og Sovétríkin
hafa notað, þ. e. að setja eld-
flau.aamar saman úr fáum full-
reyndum eldflaugum.
Yestrænar tilgátur
Hann gerir síðan grein fyrir
þei.m hugmyndum sem menn
gera sér á vesturiöndum um hin-
Jb^ /1. xo -Lii u _
5j3atnik1*2 <Sputnik 3 |,unik1-3
Venusilc-
Vostokl-4-
Skýringarmynd þessi fylgdi greininni í INFORM ATION. Þannig ættu hinar sovézku burðarcld-
flaugar að líta út samkvænjt útreikning um og tilgátum vestrænna sérfræðinga.

Þetta hafa mcnn komizt næst því að vita hvernig Vostok- elflaug-
arnar líta út. Tcikningin birtist fyrir nokkrum dögum í Pravda.
ar sovézku eldflaugar, en að
sjálfsögðu er þar aðeins um til-
gátur að ræða, þar eð lítið sem
ekkert hefur verið látið uppi um
gerð þeirra í Sovétríkjunum.
Hann telur þó þessar tilgátur
sennilegar.
Menn hafa fyrst getað gert sér
nokkra grein fyrir hinum sov-
ézku eldflaugum eftir að ein
þeirra, sem kölluð hefur verjð
T-l, var sýnd á hersýningu á
Rauða torginu í Moskvu árið
1957. Nánari upplýsingar hafa
einnj.g verið veittar um þessa
eldflfiug fyrir austan. Hún er 16,5
metrar á lengd, og 1,6 metri í
Tpvermál. Þyn’gdin er 19-lésíir og
þrýstiorka hennar er 35 les'tir.
Bandaríkjam’Önnum tókst að
mæla með nokkurri nókvæmni
síðasta þrep burðareldflaugarinn-
ar sem bar Spútnik I. á loft, en
bað fór einnig á braut umhverfis
jörðu. Reyndist það vera 15 m.
langt. Mánuði síðar kom Spútnik
II. og síðasta þrep bui’ðareld-
flaugar hans var einnig 15 metra
langt. Þvermál gervitunglsins var
að neðan 1.10 metrar, en niður úr
bví gekk ,giörð“ sem var 1,6
metrar að þvermáli. Mestar lík-
úr voru þannig taidar á því, að
T-1 hefði verið síðasta þrenið í
burðareldflaugum fyrstu spútnik-
anna.
Þá bárust af því fréttir að
sovézku vísindamennirnir hefðu
smJðað eldflaugarþrep sem sam-
anstóð af. íiórum T-1 eldflaugum
og hafði 140 lesta þrýstiprku. Með
bví nð nota bað seiTi'íyfsta þrep,
en 'einfalda T-1 flaug sem annað,
fékkst burðareldflaug sem var 27
metra löng og 77 lestir á þyngd.
Það þykir staðfest að þessi eld-
flaug hafí verið smíðuð, og hefur
hún verið kölluð T-2.
Enn eitt þrep þurfti til að
koma Spútnik II. á loft. Reiknað
hefur verið út að þriðja þrepið
hafi verið 17 metra langt, 5,2
metrar í þvermál, hafi vegið 100
lestir og haft tvo eldflaugar-
hreyfla sem hvor um sig hafði
120 lesta þrýstiorku. Samanlögð
var burðareldflaugin þannig 45
m á lengd, þyngdin um 175 lest-
ir. Þessi eldflaug fékk nafnið T-3.
Ný gerð af „T-3‘
15. maí 1958 var Spútnik III.
skotið á loft. Þetta gervitungl vó
1.300 kíló og sérfræðingar kom-
ust að raun um að efsta þrepinu
hafði verið breytt, þannig að það
varð styttra en gildara. Hreyfl-
arnir f fyi'sta og öðru þrepi höfðu
sennilega einnig verið endur-
bættir. Þessi burðareldflaug var
kölluð T-3A.
Endu.rbótin á þriðja þrepinu
leiddi af sér tilsvarandi endurbót
á öðru þrepinu, svo að það varð
jafngilt því þriðja. Ný burðar-
eldflaug sem hafði aðeins einn
eldflaugarhreyfil í öðru þrepi í
stað fjpgurra var kpmin til sög-
unnar pg var kölluð T-3B.
20 milljónir hestafla
Eftir að Vostok 1 hafði verið
sent á loft með Gagarín innan-
borðs var frá því skýrt í Sovét-
ríkjunum, að bui'ðareldflaugin
hefði haft sex hreyfla sem sam-
anlagt höfðu 20 milljónir hest-
afla afköst, eða 950 lestir, um-
reiknað í þrýstiorku. Hér var j
um tvennt að ræða: Annaðhvort’
hafa verið smíðaður alveg nýr
160 lesta hreyfill, eða þá að
notaður var endurbættur hreyf-
ill úr T-3B. Þetta fyrsta þrep
hefur verið talið vera 26 metrar,
á lengd og þyngd þess áætluð,
425 lestir. I
Lengd burðareldflaugar Vostok-
geimskipanna —- að. geimskipinu
sjálfu frátöldu — hefur verið á-
ætiuð um 50 metrar, og þyngdin
750 lestir. Sennilega hefur sama
eldflaug verið notuð til að skjóta
á loft Venusarfarinu, en það vó
6,7 lestir.
Gæti komið á braut
10 lesta geimskipi
Þar sem þrýstiorkan í fyrsta
þrepi þessarar miklu eldflaugar
er 950 lestir ætti það að geta
sent á braut umhverfis jörðu
geimskip sem vega um 10 lestir,
eða um helmingi meira en geim-
skip þeirra Gagaríns og Títoffs.
Með eldflaug af þessari gerð ætti
m. a. s. að vera hægt að senda
mannað geimskip á braut um-
hverfis tunglið og láta það lenda
aftur á jörðinni.
Þessi eldflaug myndi þó senni-
lega ekki nægja til að maður
gæti lent á tunglinu og flogið
aftur til jarðar. Til þess myndi
Framhald á 10. síðu.
Brszksr læknzr
fiotty siýrs á
LONÐON 19/8 — Fyrir
hc’.gina fluttu læknar viðr
hinn fræga HammersniHh-
spííaia í London nýra á
milli tveggja óskyldra
manna. Aðgerðin. sem er
sú fyrsta sem gerð er í
heiminum af þessu tagi,
lánaðist vel og báðum
miinnuuum líður vel.
Sjúklingurinn var 34 ára
gamall læknir, að nafni Ian
Clark, sem lá fyrir dauð-
anum af vö’.dum nýrna-
sjúkdóms, cn nýrað sem í j
hann var grætt var úr 32 é
ára giimlum írskum iækni,
David Spencer, scm hafði
boðizt til að láta starfsfé-
laga sínuni eftir annað
nýra sitt.
Aðeins einu sinni áður
hcfur svipuð aðgerð þess-
ari tclcizt, árið 1360, eii þá
var nýra fluít á milli
tveggja eineggja tvíbura
frá Edinborg. Ástæðan til
þess að hingaðtil hefur ekki
verið hægt að fiytja líffæri
milli óskyldra manra hef-
ur verið sú að í líkama
viðtakandans hafa myndazt
andefni gegn hinum fram-
andi vefjuni. Það fylgdi
ekki fréttinni hvernig kom-
ið hefur verið í veg fyrir
myndun slíkra efna, en áð-
ur hefur frétrt af tilraun-
uni brezkra visindamanna
tii að eyða þeiin með
geislaverkun.
i
Þriðjudagur 21. ágúst 1962 — ÞJÓÐVILJINN — (5
[>v. J u f.