Þjóðviljinn - 19.10.1962, Blaðsíða 2

2 SÍÐA
ÞJOÐVILJINN
SildarverSið loksins komið!
r i
Utgerðarmenn stöðva samt
Föstudagur 19. október 1962
Viðtal við Tryggva Helgason, full-
trúa Alþýðusambandsins í verð-
lagsráði sjávarútvegsins
VerðlagsráO sjávarútvegsins
náOi samkomulagi um síldarverö-
10 á fundi sinum er lauk í fyrri-
riótt, og giidir þaO verö fyrir
tímabilið 1. október 1962 til 28.
febrúar 1963.
Þjóðviljinn hafði i gær tal af
fulltrúa Alþýðusambandsins í
verðlagsráðinu, Tryggva Helga-
syni, og spúrðist fyrir um gang
málsins og efnisatriði verðá-
kvörðunarinnar. Varamaður Al-
þýðusambandsinis, Sigurður Stef-
ánsson frá Vestmannaeyjum, tók
sæti i ráðinu fyrstu vikuna í
þessum samningum, í fjarveru
Tryggva.
— Átti ekki að vera búið að
ékveða verðið fyrir löngu?
— Jú, verðið átti raunar að
vera ákveðið um síðustu mán-
aðamót. I reglugerð sem verð-
lagsráð hefur afgreitt frá sér og
starfar raunverulega eftir, enda
þótt ráðuneytinu hafi ekki unn-
izt tími til að staðfesta hana, er
kveðið svo á að verð á haust-
•íldinni skuli ákveðið ekki seinna
er, 1. október.
Nú kom verðlagsráðið ekki
eaman fyrr en á fyrstu dögum
októbermánaðar, en síðan hefur
verið haldið stanzlaust áfram,
ells haldnir 14 fundir, og í tvo
daga nú í vikunni stóðu fundir
12 tíma hvorn daginn. Samkomu-
lag náðist loks á fundinum sem
etóð til kl. 3 í nótt aðfaranótt
fimmtudags.
Efnisatríðin
— Hver eru helztu efnisatriði
ék vörðun arinnar ?
— Verðið á síld til söltunar er
Ótreytt frá því i fyrra, 1,60 kr.
á kg og sama er að segja um
•íld ísvarða til útflutnings í skip,
1,57 á kg, og síld til flökunar,
1,20 á kg. Hins vegar lækkar
eíld í bræðslu um 3 aura á kg,
verður 0,74 kr., en stórsíld til
Danskur kafbát-
ur í vörpunni
Togari frá Plymouth Fleet
Lady fékk vægast sagt sjald-
gæfa veiði í vörpu sína fyrir
skömmu. Hann var á veiðum
undan suð- vesturströnd Eng-
lands og fékk ,þar hvorki
meira né minna en heilan
danskan kafbát, sem var þar
að æfingum undir árásarstríð
á vegum NATO.
Varpan og annar toghler-
ínn fóru veg ailrar veraldar
og kafbáturinn kom uppá
yfirborðið. — Skipstjórarnir
ræddu þennan atburð sín á
milli og komust að þeirri niö-
urstööu aö möguleikarnir á
þessu og þvíum líku væru hér
um bil 1 á móti miiijón.
frystingar hækkar um 5 aura
kílóið, verður 1,75 kr. á kg.
Auk þess kemur nú til nýr
flokkur, heilfryst síld, smá, 5—
10 stykki í kg. Sú síld hefur yfir-
leitt ekki verið seld þannig áður,
og hefur hingað til mest farið í
bræðslu sem úrgangur. Nú erfar-
ið að vinna verulegt magn af
henni, og hefur hún verið seld
til Vestur-Þýzkalands, en á mjög
lágu verði. Verð þessa flokks er
ákveðið 1,05 kr. á kg.
Þetta vérð er allt miðað við
síldina komna á flutningstæki
við hlið veiðiskipsins. Verð á
síld sem fer til heilfrystingar og
í salt (cut-síld) miðast við nýt-
ingu, en á síld til flökunar og
ísvarða til útflutnings í skip, er
rrúðað við síldina upp til hópa.
Álíka meðalverö og í fyrra
Þessi verðákvörðun má segja
að sé nánast að meðaltali álíka
og í fyrra, en hún er að stórum
hiuta byggð á þeim fyrirframsöl-
um, sem gerðar hafa verið, hvað
snertir síld til söltunar, frysting-
ar og til flökunar, og sumar
af þeim sölum eru lágar. Engar
umtalsverðar hækkanir frá því
í fyrra eru í þeim sölum. Þar
sem allt verðlag hefur hækkað
í landinu, a. m. k. um 11—12%|
að því að metið er, og sumir
kostnaðarliðir meira, t. d. virð-
ast umbúðir um frosna síld hafa
hækkað um 24%, þá verður að
teljast að miðað við þær að-
síæður sé verðákvörðunin ekki
óhagstæð niðurstaða fyrir
enduma.
— Hverjar «■
fyrir lækkun '
bræðslu?
— Bræðslusíldi
aura kílóið. Framitiji..w.Ciurnar.
sérstaklega lýsið, hefur lækkað
mjög mikið í verði frá því að
samið var í fyrrahaust, úr 45
sterlingspundum smálestin niður
fyrir 30 sterlingspund. Mjöl er
hinsvegar á lítið breytilegu verði
nú, en talsverðar birgðir óseldar
í landinu og nokkuð óvíst hve
öi. markaðurinn tekur við þeim.
— Gæti nýja verðið gefið betri
útkomu en í fyrra?
— Hugsanlegar líkur fyrir því
að úr þessari verðákvörðun fáist
betra meðalverð hljóta að byggj-
ast á því, að nú eru fyrirfram-
sölur á síldarafurðum til mat-
væla hlutfallslega meiri en á ár-
inu sem leið, svara til þess að
upp í þær þurfi 450—900 þúsund
tunnur vegið upp úr bát. Mætti
því mega vona að hlutfallið af
síld sem fer til söltunar og í
frystingu og hinsvegar því sem
fer í bræðslu verði hagstæðara,
en á sl. vetri fóru þrír fjórðu
hlutar síldarinnar í bræðslu.
— Þú hef ur ekki talið að um betri
útkomu væri að ræða með gerð-
ardómi eða yfirnefndinni svo-
nefndu?
— Neí, mér fannst við ekki
vera búnir að fá þá reynslu af
gerðardómi um verðákvarðanir
að rétt væri að kasta þessu máli
í hendur eins oddamanns. 1 þrjú
skipti á þessu eina ári sem það
hefur verið gert, hefur odda-
maðurinn í öllum tilfellunum af-
greitt málin með fulltrúum kaup-
enda og gegn atkvæðum selj-
enda. Enda þótt heita eigi að
oddamaður eigi að vera hlutlaus,
virðist að fenginni þessari
reynslu að Hæstarétti hafi verið
mislagðar hendur við skipun
hans.
Útgerðarmenn bera alla
ábyrgöina
— Hvað telurðu um líkur fyrir
því að flotinn fari að komast af
stað?
— Nú þegar verðið er komið
ætti ekkert að vera því til fyrir-
stöðu að veiðar gætu hafizt frá
þeim stöðum sem hafa samninga
í gildi. Og þess skyldi minnzt,
að það eru útgerðarmenn sem
hafa sagt upp samningum og
það eru þeir sem hafa gert þær
kröfur um skerðingu sjómanna-
kjaranna, sem stööva meginhluta
bátaflotans. Öll ábyrgð á frek-
ari töfum á því að veiðar hefj-
ist hvílir því á útgerðarmönnum
og sé samningum um sölu síld-
arafurða teflt í hættu vegna
stöðvunarinnar er það eingöngu
útgerðarmanna verk.
JUNELLA, nýjasti og fullkomnasti skuttogarl Breta, scm fór reynsluför sína í sumar. Talið er
að togarar af þessari stærð og gerð verði mótlcikur brezks togaraútvegs við landhelgisútfærslum
þeirra ríkja, sem strandiengjur eiga að N.-Atianzhafi
Brezkir fiskimenn ugg-
andi vegna EBE makks
Mikill uggur er nú í brezkum
fiskimönnum vegna þeirrar yfir-
lýsingar Jens Otto Krag forsætis-
ráðherra Danmerkur, að stjórn
bans hyggist framkvæma áæti-
anir sínar um 12 mílna land-
helgi við Færeyjar og Græn-
land.
Að því er segir í Fishing News
vekur þessi yfirlýsing sérstaka |
skelfingu í Aberdeen, þar sem j
heimingur togaraflotans er bein- |
línis byggður með Færeyjaveiðar
fyrir augum. Skipin eru of stór
til að nýtast á heimamiðum og
of lítil til að sækja lengra en
til Færeyja sérstaklega að vetr-
intim. Fishing News segir ólík-
raun
eana
ausmn
Á borgarstjórnarfundi í gær var til umræðu
tillaga fulltrúa Alþýðubandalagsins um það, að
hefja nú þegar undirbúning að byggingu 150
íbúða, er Reykjavíkurborg leigi fjölskyldum
sem búa í herskálum og öðru heilsuspillandi
húsnæði og ekki geta leyst húsnæðismál sín
með öðrum kosti. Var tillögunni vísað til borg-
arráðs með 10 atkvæðum gegn 5 að yiðhöfðu
nafnakalli.
1 framsögu fyrir tillögunni
minnti Guðmundur Vigfússon á,
að gerð herskálanna hefði aldrei
verið við það miðuð, að þeir
yrðu til íbúðar fyrir fjölskyldur
allra sízt bamafjölskyldur. í hús-
næðishrakinu í stríðslokin voru
þeir hinsvegar teknir til íbúðar
og hafa sumar fjölskyldur búið
þar alla tíð síðan, eða í 17 ár.
1 dag er hér í blaðinu eyðu-
blaðsreitur — og verður fram-
vegis — sem klippa má úr og
scnda afgreiðsiunni með nafni
og heimilisfangi nýs áskrifanda.
Þessum reit er einkum ætlað að
vera til hægðarauka fyrir á-
skrifendur biaðsins, sem hjálpa
Ég undirrit.:
*- •■ *-♦ •• )••»»*• •-» • ♦* • ♦■* *«*• *■** •
óska hér með eftir að gerast kaupandi ÞJÖÐVILJANS.
Dags. .................. 196....
vilja til við að auka áskrif-
endatölu þess.
★ Ef allir þeir áskrifendur
Þjóðviljans, sem raunveruiega
hafa tök á að útvega blaðinu a.
m. k. einn nýjan áskrifanda —
og það hafa flestallir — eru vak-
andi um það næstu vikumar að
iíta í kringum sig í kunningja-
hópi sínum í því skyni, geta
þeir unnið stórvirki í því að út-
breiða blaðið og þar með auka
áhrif þess og skapa skiiyrði fyrir
því að gera það enn betur úr
garði. Þó mundi það kosta hvern
og einn hverfandi litla fyrirhöfn.
Verum samtaka um að efla blað-
ið okkar. Margar hendur vinna
iétt verk.
Söfnunamcfnd
og margar aðrar litlu skemur.
Við þau óviðunandi skilyrði sem
þessi húsakynni hafa upp á að
bjóða hefur mikill fjöldi reyk-
vískra barna alizt upp og verða
áhrif þess seint eða aldrei að
fullu bætt.
Braggabúar eru févana
0
Guðmundur benti á, að þótt
nokkuð hefði áunnizt um út-
rýmingu braggaíbúðanna, m. a.
fyrir aðgerðir Reykjavíkurborg-
ar, byggju enn um 160 fjölskyld-
ur í herskálum en flest munu
500—600 fjölskyldur hafa búið
í bröggum. Sagði hann það vera
álit sitt og annarra borgarfull-
trúa Alþýðubandalagsins, að ekki
hefði tekizt að útrýma bragga-
íbúðunum sökum þess, að aldrei
hefði verið tekið raunhæft á
þessu vandamáli. Til þessa hefði
borgarstjómarmeirihlutinn ekki
fengizt til þess að viðurkenna þó
staðreynd, að herskálunum yrði
ekki útrýmt með því að Reykja-
víkurborg reisti íbúðir til sölu,
þótt með sérstaklega hagstæðum
kjörum væri. Það yrði að horf-
ast í augu við þá staðreynd, að
það fólk sem enn býr í bröggum
er flest févana og margt áf því
með takmarkaða vinnugetu, enda
hefði margt af þessu fólki leitað
til borgaryfirvaldanna í vand-
ræðum og því verið fenginn
samastaður í bröggunum, sem
síðan hefðu orðið varanlegir bú
staðir þess og það ætti enga von
til að losna úr fyrir eigin at-
beina.
Stærsta átakið til útrýmingar
herskálunum voru raðhúsin og
síðar Gnoðarvogshúsin, sagði
Guðmundur. Hins vegar benti
hann ó, að um íbúðirnar víð
Grensásveg og Skálagerði sóttu
innan við 20 fjölskyldur sem
bjuggu í bröggum, því að þeir
voru þá svo tii tæmdir af því
fólki, sem hafði getu til þess að
hagnýta sér þau kjör sem þar
var boðið upp á. tJtborgunin var
of há og árleg afborgun of mik-
il til þess að þetta fólk gæti
risið undir þeirri fjárhagslegu
byrði.
Leiguibúðir eina lausnin
Eina raunhæfa lausnin á þessu
vandamáli er að reisa leiguíbúð-
ir, eins og gert er ráð fyrir í til-
lögu okkar Alþýðubandalags-
manna, sagði Guðmundur. Þær
verður að reisa með jöfnu fram-
lagi Reykjavíkurborgar og rík-
isins og varla er hægt að gera
ráð fyrir að það fé fáist endur-
greitt.
Að lokum benti Guðmundur r
til þess að sýna hvemig ástand
ið er í þessum málum nú. að
skrifstofustjóri framfærslumála
hefði á borgarráðsfundi nýverið
sagt að nauðsynlegt væri að
rýma nú þegár 40 af beim
braggaíbúðum sem enn er bú-
ið í.
Eigin íbúlð æskSlegar
Geir Hallgrímsson borgarstjóri
minnti á, að á borgarstjómar-
fundi í september sl. hefði verið
samþykkt að láta fara fram at-
hugun á getu þess fólks sem býr
f herskálum til þess að kaupa
söluíbúðir borgarinnar og til bess
að gera ti'löeur um 'ancri bessa
V0r»rlp~' ' ” ■ -r ■ 1 ■ -***'*
stofnr''" ‘
FrambnV
legt annað en að Bretar geri ein-
hverjar gagnráðstafanir í formi
löndunarbanns á færeyska tog-
ara og báta.
Þá bætir það ekki skap manna
að jafnframt því, sem brezkum
togaramönnum er stjakað útúr
lar.dhelgi hverrar þjóðarinnar
eftir annarrar, gerir brezka
stjómin engar ráðstafanir til
verndar heimamiðum. Síðan
Norðmenn, íslendingar og nú síð-
ast Færeyingar færðu landhelgi
sina út í 6 og síðan 12 mílur
hafa dunið háværar kröfur á
brezku stjóminni frá fiskveiði-
bæjunum, um að hún geri gang-
skör að því að færa brezku fisk-
veiðilandhelgina út í 12 mílur.
Kvarta þeir líka sáran undan yf-
irgangi pólskra, franskra, danskra
og belgískra togara á grunnmið-
um í Norðursjó.
Þá þykjast brezkir fiskimenn
mjög sniðgengnir í samningavið-
ræðum brezku stjómarinnar um
skilyrði fyrir aðild að EBE. Segja
þeir aðaláherzluna lagðaáhlunn-
indi landbúnaðinum til handa,
en á hagsmuni fiskimannanna
hafi varla verið minnzt.
Af þessu má ljóst vera að
brezka íhaldsstjórnin nýtur lít-
illa vinsælda í hinum fjölmennu
fiskiðnaðarborgum landsins og er
líklegt að hún gjaldi þar mikið
afhroð I næstu kosningum.
Þá horfir til landauðnar f
brezkum skipasmíðum, vegna á-
kvörðunar stjórnarinnar um að
leyfa útgerðarmönnum að láta
smíða skip sín erlendis. M. a.
hefur hin þekkta skipasmíðastöð
í Beverley við Humberfljót orð-
íð að leggja upp laupana af þeim
ástæðum ásamt öðrum. Mörg
önnur fyrirtæki munu hætt kom-
in. Hættulegustu keppinautar
Breta ó þessu sviði eru V.-Þjóð-
verjar, sem geta boðið lokkandi
lónakjör og hafa" getið sér mjög
gott orð fyrir þau skip sem þeir
hafa smxðað. Halda margir því
fram að bæði frágangur og sjó-
hæfni þýzku skipanna beri af
þeim brezku.
Eftir öllum sólarmerkjum að
dæma er því barlómurinn hið
'íkjandi viðhorf í brezkum sjáv-
axútvegi og hliðargreinum hans.
— G. O.
Málflufningi
í Félacjsdómi
«asr
Gert hafði verið ráð fyrir
málflutningur fyrir Félagsdó:
í máli Verzjunarmannasambanc
ins gegn Alþýðusambandi
lands færi fram í gær, en hc
un var frestað fram yfir hel,
t