Þjóðviljinn - 20.11.1962, Blaðsíða 2

2 SIÐA
ÞJÓÐVILJINN
Þriðjudsgur 20 nóvember 1963
Hannibal Valdimarsson setur 28. þing Alþýðusambandsins:
A\\\\\\VA\\WWVWWVW\W\WWWWWWWV'W\\VVV/UW\\W\VW'VWVVVVV\'VV'W,WVWVV,WWV\VVVWV\WVW\WWVVWVWV'V\l\'VV\<í
Sverrir Kristjánsson
Tuttugasta og áttunda þing Alþýðusambands Is-
lands var sett síðdegis í gær í KR-húsinu.
Á Alþýðusambandinu eru nú 31.191 félagsmaður
í samtals 152 félögum.
Hannibal Valdimarsson forseti
Alþýðusambandsins setti þingið,
bauð fulltrúa sambandsfélaganna
og gesti þingsins velkomna. Gest-
ir þingsins eru fulltrúar Stéttar-
sambands bsenda, B.S.R.B., Iðn-
nemasambands Islands og Far-
manna- og fiskimannasambands
íslands, og ennfremur Ottó N.
Þorláksson, fyrsti forseti Al-
þýðusambandsins, „og vil ég í
nafni sambandsstjómar og þing-
heims bjóða hann sérstaklega
velkominn og fagna því að heilsa
hans leyfir honum enn, þrátt
fyrir meir en 90 ár að baki, að
vera við setningu Alþýðusam-
bandsþings", sagði Hannibal.
Þá minntist Hannibal látinna
félagsmanna í félögum Alþýðu-
sambandsins.
Þessa þings, sagði Hannibal, er
eins og oft áður — jafnvel frem-
ur en oft áður — beðið með
mikilli eftirvæntir.gu um allt
land. Hafa sézt nokkur merki
m ny
Póst- og símamálastjómin gef-
ur í dag út tvö ný frímerki,
sæsímamerkin. Verðgildi merkj-
anna eru 7 og 5 krónur.
þessa spennings í dagblöðunum
allt frá því að kosningar hóf-
ust til Alþýðusambandsþings, en
þó alveg sérstaklega seinustu
dagana.
Þetta mætti vera oss mikið
fagnaðarefni, ef öruggt væri að
áhuginn væri einvörðungu sprott-
inn af einskærum áhuga fyrir
baráttumálum samtakanna
sjálfra og batnandi lífskjörum
vinnandi fólks. En því miður er
áhuginn fyrir Alþýðusambands-
þingi hjá ýmsum ar nokkuð öðr-
ur róturp runninn. — þó leitt
sé til að vita.
Hannibal sneri sér þvínæst að
starfi sambandsstjómarinnar frá
síðasta sambandsþingi, en það
gerði þá samþykkt að óhjá-
kvæmilegt væri að hefja bar-
áttu fyrir hækkuðu kaupi og
auknum kaupmætti. Samkvæmt
þeirri samþykkt heíði sambands-
stjómin unnið. Lýsti hann
hvernig ríkisvaldið hefði alltaf
tekið af Iaunaþegnunum aftur
alla ávinninga þeirra síðustu 2
árin.
Sagði hann m.a.: ,,iÞaTinig_v$p
baráttan fyrir þvi að halda ó-
skertum lífskjörum linnulaust
stríð fyrir málefnum launastétt-
anna, gegn harðsviruðu sérgóðu
atvinnurekendavaldi, studdu af
íhaldssamri ríkisstjóm og stjórn-
Ein-
faldari aðferð
Nú jíður varla svo dagur
að valdir Framsóknarmenn
séu ekki teymdir út í heim-
inn ^il þess að þvo í þeim
heilann á vegum Várðbergs.
Fyrst fór tíu manna hópur,
þessu næst fór þingmanna-
hópur, og þessa dagana fer
hvorki meira né minna en
36 manna flokkur i sérstakri
herflugvél frá Keflavíkurflug-
velii. Eftir heimkomuna eiga
Framsóknarmennirnir sem
þannig eru leiknir að vera
til þess hæfir að komast í
samfélag lýðræðísflokkanna.
því hver veit nema bæta
þurfi við stólum í stjómar-
ráðinu eftir næstu kosning-
ar?
En er þetta ekki of sein-
virk aðferð og kostnaðarsöm?
Framsóknarmenn eru margir
og sumir kunna að vera vand.
þvegnir, og kostnaðurinn af
þessum eilífu hópferðum um
gervalla Vesturevrópu og að
Berlínarmúmum hlytur að
vera feiknamikill. '#'t stór-
veldin borgi að vísu. Væri
ekki einfaldara að Sjálfstæð-
'sflokkurinn sneri sér tii Fé-
'agsdóms og léti dæma sig í
heilu lagl inn í Framsóknar-
flokkinn. Sjálfstæðisflokkur-
inn getur auðveldiega sannað
bað, eins og Bjarni Bene-
<iiktsson kemst að orði i
Reyk j avíkurbréf i í fyrradag,
að hann hafi „lögvarða hags-
muni* af því að fá Frem-
sóknarflokkinn á sitt band.
Frjáls
samkeppni
Sú kenning er einatt boðuð
af miklu kappi í stjómarblöð-
unum að „frjáls samkeppni“
sé trygging fyrir lágu verð-
lagi. Þessa dagana sjá íslend-
ingar mæta vel hvernig sú
kenning stenzt i heimi veru-
leikans. Flugfélagið Loftleið-
ir hefur tekið þátt f friálsri
samkeppni um farþegaflutn-
inga yfir At’anzhaf. einn ör-
litill aðili innan um risa.
Samkvæmt eðlilegu mati áttu
Loftleiðir ?ð standa hö’lum
fæti í þeirri samkeppni, van-
megnugt félag með lítinn fjár-
hagslegan bakhjarl ; saman-
burði við risana. En Loftleiðir
hafa staðið sig vel með þeirri
einfö’.du aðferð að selja far-
miðana laegra verði en aðrir
og hagnazt bó ágætlega. Þessa
friálsu samkeppni þola stóru
félöein svo illa að þau beita
nú öllum tiltækum ráðum t.ii
að reyna að neyðn Loftleiðir
til að hækka verðið og ein
ríkisstjórnin af annarri skerst
í leikinn ; sama skyni. Verðið
rná pVkí á]rvp*r»
samkeppni heldur með ein-
okun.
Ekki er enn séð f.yrir end-
ann á þessum átökum. Trú-
legt má þó telja samkvæmt
fyrri reynslu að rikisstjórn fs-
lands semji að lokum um mál-
ið á kostnað Loftleiða og
trygai sér í st.aðinn kosninga-
lán. — Austri.
arstefnu sem öll miðast við, að
að hlutur launastéttanna af
þjóðartekjunum verði rýrður og
skertur".
Hannibal vék einnig að árás-
um þeim sem ríkisvaidið hefur
gert á innri réttindi verkalýðs-
félaganna, — grur.d vallarrétíindi
frjálsra verkalýðsfélaga. Sagði
hann m.a.: „Hér á Alþýðusam-
bandsþingi er oss vissulega skylt
að starfa á grundvelli alþýðu-
sambandslaga sem alfrjálsir
kjörnir fulltrúar, jafnfrjálsir að
því að taka afstöðu til mála
með neitandi afstöðu sem ját-
andi. Við skulum í hvívetna
reyna að hafa í huga í þessu
máli sem öðrum; „Gjör rétt.
Þol ei órétt“. Og þeim sem
sérlega vandlega vilja gæta
þess að várða lög og rétt
vil ég segja þetta: Islenzkur
höfðingi stóð frammi fyrir er-
lendum konungi og átti erfitt
mál að sækja við hann. Er hann
heilsaði konungi féll hann á
annað kné en steig fram hinum
fæti og mælti: ,.Eg lýt hátign-
inni, en stend á réttinum", Minn-
ist þess, góðir félagar, að falla
ekki á bæði knó, leggjast ekki
alveg flatir gagnvart virðulegum
Félagsdómi. heMur stöndum af
fullrl djörfung og þrótti á rétt-
inum. Verndum umfram allt rétt
verkalýðssamtakanna til að á-
kveða hvejir gerist liðsmenn
samtaka vorra“.
Ræða Hannibals verður birt
í Þióðviljanum síðar.
Kristján Karlsson fulltrúi
Stéttarsambands bænda flutti
næst kveðjur sambands síns.
Kvað hann bændum mikilsvert
-ð geta fylgzt með störfum Al-
þýrusambandsþings. ekki sízt
með tilliti til þess að tekjur
bænda væru ákveðnar út frá
tekjum verkamanna, sjómanna
og iðnaðarmanna. Takist verka-
lýðsstéttinni að - bæta afkomu
sína á afkoma bændanna einnig
að batna, sagði bann. Það er
því eindregin ósk okkar bænda
að þingi Alþýðusambandsins
takist að þoka málum til meiri
farsældar og öryggis fyrir hið
vinnandi fólk.
Kristján Thorlacíus, forseti
B.S.R.B. flutti árnaðaróskir frá
sambandi sínu. Minntist hann á
hve hörð barátta verkalýðssam-
takanna hefði verið á fyrstu ár-
unum og mælti á þessa leið. Nú
hefur hörð hríð verið gerð að
samningsrétti ykkar og samn-
ingsrétturinn skertur eða af-
numinn, en óháð verkalýðssam-
tök eru bezta tryggingin fyrir
öryggi hins almenna borgara.
Þegar þannig er vegið að sam-
tökum ykkar er þaö skylda allra
launþega að stauda vörð um
rétt og heiður verkalýðssamtak-
anna .
Þorkell Sigurösson fulltrúi
F.F.S.I. óskaði þess að þingfull-
trúar minntust þess ávallt að
miða gerðir sínar við það sem
væri fósturjörðinni til heilla.
Guðbjartur Einarsson flutti
árnaðaróskir Iðnr.emasambands
Islands. Þakkaði stuðning ASI
við mál iðnnema, sem hefðu
engan samningsrétt og væru
verst launaða stéttin, og treysti
stuðningi ASl unz iðnnemar
hafa unnið samningsrétt og
bætt kjör sín.
Orðsending Irá bazar-
nefnd Kvenféíags
sósfalista
Félagskonur og aðrir velunnar-
ar sósíalismans eru vinsamlega
beðnir um að gefa muni á bazar
félagsins, sem haldinn verður
fyrst í desember. Upplýsingar í
símum 36676 og 1780«. — NefndiK.
Bréf til /,ka frænda
Góði frændi!
Mikið er -angt. síðan við
höfum sézt. Eg held ég haí'i
tæplega séð þig síöan niðrí
Otvegsbanka fyrir langalöngu.
Ég var að redda víxli eins og
venjulega, en þú sazt við lit-
ið borð í biðsalrum og fleit-
ir Alþýðublaðinu Þú skoðað-
ir blaðið hnfir.n og heillau-
ur. Svona eiga blöð að vera,
sagðir þú, begar ég settisl
hjá þér og fór að skoða blað-
ið líka. Það á ekki alltaf að
vera að ala upp alþýðuna,
sagðir þú, heldui gefa henni
eitthvað sem gleður augað.
Og við héldum áfram að
fletta Alþýðu’olaðinu og glödd-
um okkar gömlu augu við að
skoða þennan gasa glamor,
sem Gröndal iiafði sett san>
an. Hann kann nú handverk-
ið sitt, pilturínn sá. Svo
spurðirðu mig bvort ég vildi
ekki gerast áskrífandi að Al-
þýðublaðinu. Andartak barð-
ist nakin freisung hins grönd-
alska glamors við flokksag-
ann í brjósti mér — en auð-
vitað sigraði ílokksaginn. Þú
kannast við þelta frá æsku,
frændi minn goður. Ég humm-
aði kurteislega fram af mér
að gerast áskrifandi Alþýð í-
blaðsins — þoiði ekki fyrir
Flokksa.
Þetta mun hafa gerzt áður
en Guðmundur I sparkaði þér
út úr framkvæirdum og fjár-
málum Alþýðublaðsins. Er,
þakkaðu guði og Gvendi fyr-
ir sparkið. Ofreskir menn
segja að það séu einhver á-
lög á finönsum þessa blaðs —
áran ku vera chrein. Verlu
feginn að vera bara óbreytt
ur vistmaður á þessu kyrr-
láta flokksheimi'i, þessu hress-
ingarhæli slitinns stjórnmála-
manna.
en svo sá óg mynd af þér
í Morgunblaðinu, þér og
Já, ég hef ekki séð þig lengi,
Sverri Herminnssyni. Þið tók-
ust í hendur eftir unninn
sigur í Félagsdómi. Sigur-
gleðin ljómaði af andlitum
ykkar og af hreyfingum ykk-
ar mátti ekki á milli sjá,
hvort þið ætluðuð að dansa
rock n’roll eða twist. Kannski
hafið þið fengið ykkur snún-
ing eftir að Ijósmyndari
Morgunblaðsias smellti aí?
Var þér ekki í skóla sögð
sagan óf Scipio Africanusi hin-
um yngra, sigurvegaranum
rómverska í pr;öju púnversku
styrjöldinni 199—146 árum
fyrir burð vors herra? Það
er sagt, að bá er hann stóó
yfir rústum þc-írrar borga,,
er hann hafði lagt að veili
í bókstaflegum skilningi, haii
hann grátið. Eu þegar þú og
Sverrir Hermannsson höfðuð
lagt Alþýðusamtandið í rúst-
ir, datt ykkur fyrst í hug að
taka nokkur dansspor í ösk-
unni. Slík var gleði ykkar
eftir unninn sigur.
Oft þessa dagena hefur mér
orðið hugsað til hans afa þíns,
Jakobs gamla Kálfdánarson-
ar, sem tók sig upp af góðri
bújörð, Gríms«töðum við
Mývatn, og fluttist til Húsa-
víkur, leysti út borgarahréf
og stofnaði Kaupfélag Þing-
eyinga. Þegar ég hugleiði
lífsstarf hans skil ég ekkert
í þröngsýni karlsins, að hann
tók ekki Þórð Guðjohnsen
faktor og allar búðarlokum-
ar í örum ti Wulfs-verzlun-
inni á Húsa’/ík inn í Kaup-
félag Þingeyinga. Ef þú
frændi minn, hefðir staðið í
sporunum hans, veit ég hvað
hefði orðið pitt fyrsta verk:
Þú hefðir tekiö hnakk þinn
og hest og rið’.ð allthvað af
tók austur að Héðinshöfða og
látið Bensa Sveinsson sýslu-
mann dæma Þórð Guðjohn-
sen og allar búðarlokumar í
örum & Wulfs-verzlun inn í
Kaupfélag Þingeyinga. Svo
mikil hefði verið viðsýni þín,
svo rík rétt.lætiskennd þín.
En hann afi þinn Jakob Hálf-
danarson, var ekki á þeim
buxunum. Heldu.rðu að karl-
uglan hafi getað verið Rússa-
dindill — svona í laumi? Ég
veit svei mér ekki. Þessum
gáfuðu Þingeyingum er trú-
andi til alls, þú manst nú
hvernig hann Jónas var.
Þegar ég sá ykkur Sverri
Hermannsson takast í hend-
ur i Morgunbiaðinu, datt mér
Áki .íakobsson.
í hug lítil saga. I-'aö var
drukkinn heildsali sem gauk-
aði henni að mér hér á dög-
unum. Hann sagði mér í trún-
aði (og ég veit að þú lætur
söguna ekki fara lengra), að
nafni minn Hermannsson
væri laumukommi. Þetta
þótti mér næsta lygilegt. En
manninum var fúlasta al-
vara. Svo er mál með vexti'.
að nokkrir bókhneigðir Sjálf-
stæðismenn stoxnuðu einu
sinni einsko xar bókmennta-
klúbb til verndar minningu
stórskáldsins Einars Bene-
diktssonar. Einn af hinum lög-
lærðu ritstjórum Morgun-
blaðsins, Eyjólfur Konráð
Jónsson, hefur litla trú á
klúbbum. Hins vegar trúir
hann á almenningshlutafélög.
Að ráði haos var klúbbnum
breytt í Almenmngshlutafélag
til verndar mmningu stór-
skáldsins Einars Benediktsson-
ar. Verð hlutatréfanna var
að sjálfsögðu mjög við 'alþýðu.
hæfi, en hluthöíum var skylt
að kunna eitt kvæði eftir
skáldið og skyldi hver hlut-
hafi fara með það á fund-
um. Þetta kvæði, sem allir
skyldu kunm, var Móðir mín
eftif Einar Bencdiktsson. Það
var á einum slíkum fundi,
að allir hlutbafar höfðu flutt
kvæðið nema Sverrir okkar
HermannssoB. En þegar til
kom var það ljóst. að hann
kunni ekki fevæðið. í stað þess
tók hann að þylja Halldór
Kiljan, voru það einkum orð
og ummæli, er nóbelsskóldið
hafði lagt í munn Pétri Þrí-
hross. Gérðist nú kurr mik-
ill með hluthöfxm og þóttust
þeir skilja, að heimskomm-
únisminn hefði laumazt inn
í félagið. Skipti það engum
togum, að , S\ errir okkar
Hermannsson var rekinn úr
félaginu. — Svona var mér
sögð sagan um laumukomm-
únismann lians nafna míns.
frændi sæll.
En þú þekkir Sverri Her-
mannsson Hann lætur sér
ekki allt fyrir brjósti brenna.
Hann ákvað begar að leggja
brottreksturinn fyrir Félags-
dóm og fá sig dsomdan aftur
inn í Almenningshlutafélagið
til verndar minningu Einars
Benediktssonar. Hann er viss
um að vinna rnálið, raunar
á þessari sömu lagagrein og
þið unnuð verzlunarmanna-
málið. En nálið liggur svo
ljóst fyrir, að Sverrir þarf
ekki einu sinni lögfræðing
að sækja það. Málið dæmir
sig svo til sjálft. En nafni
minn Hermannsson ætlar ekki
að láta þar við búið standa.
Hann hefur eftir sigurinn
ógurlegan ánuga á að efla
og stækka Albýðusambandið.
Veiztu, frændi, hvað hann
ætlar að gera næst? Þú trúir
því kannski ekki en það er
dagsatt. Hann ætlar að koma
Verzlunarráðinu inn í Alþýðu-
sambandið .Hvernig lízt þér
á- frændi? Og auðvitað átt
þú að verða lögfræðingur
Verzlunarráðsins þegar það
heimtar sig dæmt inn í Al-
þýðusambandið. Hvernig
heldurðu að upplitið verði á
Hannibal? Þá verður ekki
lengur sagt: Kannibal ante
portas! Þá verður
sagt: Hannibal extra muros!
Og hinn xúmski bakþanki
nafna míns ffermannssonar
er sá, að Gunnar Guðjóns-
son, gamall bekkjarbróðir
minn og góður kunningi, verði
forseti Alpýðusambandsins.
Já Sverrir Hermanns er snið-
ugur, finnst þér það ekki.
frændi, og ég held það sé
tóm lygi að harm sé laumu-
kommi.
Ég sá þrjár myndir af þér
í Morgunblaðinu í dag. Mik-
ið hefðurðu verið sætur
krakki. Mé fannst þú nú alltaf
vera sviphreinn unglingur,
þegar ég skoðaði síðustu mynd-
ina af þér í Morgunblaðinu
þar sem þú ert að lesa yfir
handritið, af viðtali ykkar
Matthíasar skálds, þá þótti
mér þú svipfallegastur. Ég
held þetta stafi af því, að
þú ert í svo sviphreinum og
góðum flokki. Þú manst að
í æsku lærðum við um áhrif
rumhverfisins á manninn. Ég
óska þér innilega til ham-
ingju með þína nýju pólitísku
vistarveru. Ég trúi því alveg
sem þú segir við Matthías, að
þú kunnir vel við þig í Al-
þýðuflokknum. Þið eigið svo
vel saman, þú og Alþýðu-
flokkurinn, og það eitt hrygg-
ir mig, frændi góður, að svo
góðar ástir skjldu ekki tak-
ast með ykkur fvrr. Ég harma
innilega þessa löngu eyði-
merkurgöngu þína á víðernum
kommúnismaas. En hvað er
að tala um bað Þú og Isra-
el þreyttuð ómóta langa
göngu í auðnunum, en að lok-
um beið ykkar beggja hið
fagra Kanaan.
En sárast finn ég þó til
þess, frændi minn, er þú
kennir mér urr að þú lézt
tælast til fylgilags við komm-
únismann. Ég er nú að verða
hálfsextugur og má bera mín-
ar æskusyndir eins og hver
annar. Nú cerð ég einnig að
taka þínar pólitisku æsku-
syndir á mitt bogna bak. Ef
það er rétt, að ég hafi haft
úrslitaáhrif á þig er þú gerð-
ist kommúmsti, þá er min
sök stór og iítt réttlætanleg.
Ég hefði mátt vita, að þér
hæfði betur nin milda mjólk
kratismans en hið dökka,
höfga vín kommúnisnxaris.
Mig tekur sárt að hafa leitt
svo hreina og hvíta Alþýðu-
flokkssál út á refilsstigu
kommúnismans, hin eina
afsökun er sú. að ég hef
gert þetta óafvitandi, því að
sjálfur .veit ég ekki til þess
að hafa snúið nokkurri
manneskju til kommúnisma
Svo slæ ég botninn í þetta
bréf. frændi góður. Ég gratú-
lera þér með sigurinn í Fé-
lagsdómi. Þegar afrek þín
meðal kommúmsta og krata
verða husluð gleymsku, mun
sá sigur geymdur á sögu-
spjöldum íslenzkrar verkalýðs-
hreyfingar, og alltaf er það
einhver huggun að hafa ekki
til einskis 'ifað .
Þinn frændi
Svcrrir Krlstjánsson.
\ \ wxwwvwvvwwwwwvwvvwwwvvwwwvv \ VWWWWWW V \ w vwwwwwww vvvwwwv vwwv vw v wwvv wv\ VWW\\\ vv v
/VVWWWVVWWVvuv.. •.vv.uuvuwvvwuyvwvvuuw