Þjóðviljinn - 09.12.1962, Qupperneq 3

KONGULOIN SEM
TROLLREIÐ ITALIU
Hvað lögun og hreyíingar
snertir líkist hún venjulegri
móakönguló, en hún er
stærri, sterkari og litskreytt
á svo sérkennilegan hátt, að
ekki verður um villzt. Fram-
hlutinn er reykgrár að o.fan-
verðu með dökkum lengdar-
: rákum, köntuðum, fram með
hliðunum. Á afturhlutanum
tekur fyrst við þríhymdur
blettur, en síðan sex svart-
ar þverrákir á ljósgráum
Ileti. Bakhlutinn er áberandi,
dökk-appelsínugulur með
breiðri, flauelssvartri þver.
rák. Að ofanverðu eru fæt-
urnir brúnleitir, en að neðan
svartir með skjannahvítum
rákum.
Þetta hljómar þurrt eins og
hver önnur vísindaleg upp-
talning, en slík eru fyrstu
kynni okkar af itölsku köng-
ulónni — tarantúlunni.
Náttúrufræðilegar stað-
reyndir hafa þó ekki aflað
kvikindi þessu þeirrar frægð-
ar. sem raunin er, heldur
hitt, að öldum saman hefur
fólk álitið tarantúla-eitrið hið
skaðvænlegasta mönnum. Hún
er þekkt um gervalla ítalíu,
oð því fer fjarri, að hún eigi
lýðhylli að fagna, en einkum
verður hennar vart í suðaust-
urhéruðum landsins, á hinum
frjósömn sléttum Apúlíu.
BITIÐ
Sá sem óvitandi var þitinn
af tarantúlu gat fyrst í stað
hughreyst sig með því, að
um meinlaust býflugnabit
væri að ræða. En eftir fáein-
ar klukkustundir tóku sívax-
andi kvalir af allan vafa.
Blóðrásin varð fyrir hraðari
eiturverkunum og heiftarlegri
en eftir eiturslöngubit. Sjúk-
lingurinn fékk ofsahita, and-
arteppu, ógleði og átti erfitt
;með að mæla. auk þess sem
ifram komu önnur einkenni
þess. að hann hefði orðið
fyrir tarantúlubiti Augnaráð
hans varð í senn starandi og
æðislegt, og frá andliti hans
breiddist svarblár litarhátt-
ur köfnunarinnar um allan
skrokkinn. Þegar hér var
komið sögu mætti ætla að
læknishjálpar væri leitað. En
. á frumstæðri ftalíu 15. aldar
voru læknar og sjúkrahús ó-
: þekkt fyrirbæri.
Aðsto.ð sú. sem um var að
ræða. var í senn einkennileg
og ,af þjóðlegum hjátrúarrót-
um runnin. Sjúklingurinn var
borinn inn í næsta byggt ból,
en á meðan voru hraðboðar
sendir eftir hljóðfæraleikur-
um sveitarinnar. Læknisað-
gerðin, sem með góðum vilja
er í hæsta lagi hægt að kalla
taugafræðilega, var í því
fólgin að leika á fiðlu. horn
og einskonar flautu eitthvert
það lag, sem álitið var hæfa
skapgerð hins sjúka tij heilsu-
bótar. Meðan á þessu gekk
fór allt að óskum. Brátt tók
sjúklingurinn að draga and-
ann léttar. Það dró úr kæf-
verki næst, að maður, sem
áður var haldinn megnustu
líkams- og sálarkvölum, gat
á svo stuttum tíma jafnað
sig til fulls og gengið á
brott án þess að bera nokkur
sjáanleg ummerki hins erfiða
sjúkdóms, er hann hafði sigr-
azt á.“
„UNO TARANTATO“
Sjúklingurinn losnaði að
því er virtist við eituráhrif
tarantúlu-btsins, en eigi að
síður bar hann menjar þess
ævilangt. Ári eftir æsidans-
Kirkjan leit dansæðið illu auga. Þarna sést hvernig synda-
selir hrapa í glötunarfenið, en dyggðugir komast heilu og
höldnu yfir torfærubrúna með biskuplegri leiðsögn.
ingunni. Síðan tóku fingur,
hendur og höfuð smám sam-
an að hreyfast í takt við
hljómlistina. Skyndilega reis
sjúklingurinn á fætur. í
fyrstu voru skref hans reik-
ul, en brátt var hann farinn
að taka þátt í einskonar dá-
leiðslu-hringdansj með fett-
um og brettum, ásamt við-
stöddum. Með logheita sól
suðursins yfir höfði sér —
eins og furðulostinn áhorf-
anda að þessum látum —
sveittist fórnarlambið svo., að
taumarnir runnu- um brúnan
skrokk hans. en við það jókst
hlutfallslega vellíðans hans,
En enn leið langur timi —
oft nokkrir dagar — við æð-
islegan dans rneð örstuttum
hvíldum, unz lækningin var
orðin staðreynd. Sjónarvottur
hefur skráð, fullur lotningar,
eitthvað á þá leið, „að það
hljóti að teljast ganga krafta-
inn var ný hitabylgja skoll-
in yfir sléttur Apúlíu. En
löngu áður hefur sjúkdómur
mannsins gert vart við sig
aftur með taugaveiklunarein-
kennum á líkama hans, enda
þótt slík köst séu ósambæri-
leg við fyrstu eituráhrifin.
Hann var nú orðinn ,.Uno
Tarantato", brjóstumkennan-
leg manntegund, en hópur
slíkra fór vaxandi frá ári til
árs og varð að þo!a margs-
konar likamlegar og andleg-
ar raunir.
Þegar tímar liðu, tóku
fleiri og fleiri þátt i æðis-
dönsunum, sem álitið var, að
haldið gætu sjúkdóminum í
skefjum. En jafnhliða því,
sem tryllingsathafnir þessar
fara að fá á sig hefðbundinn
og skipulegan blæ, koma ný
atriði smám saman til skjal-
anna, sem jafnvel útþynna og
taka við af hinum fyrri. Frá
fyrstu tíð virðist sjúkdómur-
■ inn einkum hafa leitað á karl-
menn, en frásagnir frá 16.
öld sýna, að einnig konur eru
famar að taka þátt i rok-
spretti danslækninganna.
Tveim itölskum rannsak-
endum málsins kemur ekkt
allskostar saman um það,
hver orsökin var til þátttöku
kvenfólksins. Annar þeirra,
Baglivi, heldur því fram, að
fjöldi kvenna hafi gert sér
upp sjúkdóminn til þess þann-
ig að veita sér lystilega upp-
bót á fremur tilbreytingar-
laust hversdagslífið í sveit-
inni. Kollegi hans, Boccane,
hefur hið fagra kyn ekki
grunað um svo mikla græsku,
heldur bendir á þann stóra
möguleika, að tarantúlan hafi
átt það til að leynast í fell-
ingarikum fatnaði kvenna.
En þangað gat fleira leit-
að, ef svo. bar undir. Eftir
að kvenkynið fer að taka þátt
í dansathöfnunum, þróast
þær brátt upp í hrein svall-
samkvæmi sem ekki gefa hið
minnsta eftir drykkjuveizlum
Rómverja til forna. Frásagan
af þeim hundrað konum. sem
þungaðar urðu á einni og
sömu nóttu í fimmhundruð
manna gleðskap af þessu tagi,
má þó kannski teljast óvenju
„frjósamt" dæmi.
INNAN VIÐ
KLAUSTURMÚRANA
Jafnframt þvi sem almenn-
ingur, sótti lækningu og fró-
Un i dansathafnirnar, náðl
illur aþúi tarantismans smám
saman einnig tökum á hinni
fáguðu yfirstétt. en að sjálf-
sögðu gekk það guðlasti næst
að blanda þannig geði við ör-
eigalýðinn. Þrátt fyrir ,.þann
blygðunarroða sem hlaut að
hylja hverrar heiðarlegrar og
siðavandrar fjölskyldu ásýnd,
þá er einhver hennar megin-
stoð gaf sig tarantúlunnar
gjálifum og ósiðlegum hreyfi-
máta á vald“, tók dansinni
brátt að duna í salarkynnum
stórbændanna bak við vendi-
lega læsta gluggahlera
Enn alvarlegra varð ástand-
ið, þegar köngurlóin réðst inn
Framhald á bls. 14.
— ÞJÓÐVILJINN (3