Þjóðviljinn - 22.12.1962, Blaðsíða 6

/
6 SlÐA
ÞJOÐVILJINN
Laugardagur 22. desember 1962
I
Nú þurfa menn ekki
að verða sköllóttir
_..............I
á ný, ef stutt er síðan þeir misstu hárið. Þegar skallinn er orðinn |
Sænskur skurðlæknir, Lars Engstrand, segist hafa fundið upp nýja
aðferð til að koma í veg fyrir, að menn verði sköllóttir. Ef hárið
L„„...
er
!
!
Náungji eins og þessi, sem
hcíur góðan hárvöxt fram á
gagnaugum, missir yfirleitt
ekki hárið. Lesandinn þckkir
hann Iiklcga, hinn hárfagra
— Yul Brynner.
Engstrand nefnir aðferð
sína „róttæka skurðaðgerð á
hársverði". Hversvegna verða
konur ekki sköllóttar — að-
eins karlmenn? Sænski lækn-
irinn svarar spurningunni
þannig: 90% af hárleysi karl-
manna stafar af því, að blóð-
rásin að hársverðinum hefur
stíflazt. Allir menn eru
fæddir með sinahimnu um-
hverfis heilabúið. En á karl-
mönnum hafa kynhormón
þau áhrif á sinahimnuna eft-
ir 18 ára aldur, að hún
þykknar, skorpnar og harðn-
ar. Breytingin er mjög mis-
hröð hjá mönnum, en hin
aukna spenna í sinahimnunni
veldur því yfirleitt, að smá-
æðarar í hársverðinum herp-
ast saman og jafnvel lokast
alveg.
Kennedy í engri hættu
Það er dálítið merkilegt,
segir Engström, að þeir menn
missa yfirleitt ekki hárið,
sem hafa góðan hárvöxt við
gagnaugun í átt til augna-
brúnanna, t.d. Kennedy,
Bandaríkjaforseti. Þetta staf-
ar af því að blóðið kemst
auðveldlega að hársverðinum,
vegna þess að smáæðarnar
milli eyma og augna eru
fleiri. Hár, sem er utan við
sinahimnuna, þ. e. á hliðum
og hnakka, fejlur yfirleitt
ekki af mönnum.
Skurðaðgerð Engstrands er
í rauninni aðeins fullkomnun
á áður þekktum aðferðum,
sem miðast við að koma í
veg fyrir áhrif sinahimnunn-
ar á blóðstrauminn. Skorinn
er 1,5 sm langur skurður efst
á enninu og þar kemst lækn-
irinn að himnunni. Hún er
síðan klofin margvíslega og
losuð frá ennissvæðinu, en
blóð tekur að renna á ný um
smáæðarnar.
Sjúklingurinn er deyfður á
enni fyrir aðgerðina, sem
tekur aðeins 45 mínútur, og
skurðlæknirinn fullyrðir jafn-
framt, að hálfu ári eft'ir að-
gerðina séu öll ör horfin af
enni sjúklingsins. Menn fá
um það bil 20—50% af eðli-
legum harvexti og arangurmn
fer að miklu leyti eftir því,
hve gamall skallinn er orð-

/
. , í’ ’£\M
hjónarúm
Nýlega kom á markaðinn
erlendis bandarísk tegund af
hjónarúmum, sem vakið hefur
mikla athygli og umtal.
Rekkjan hvílir á tveim raf-
knúnum vélum, sem breyta
liigun hennar cftir óskum
þeirra, sem í henni hvíla.
Stúlkan á myndinni hcldur
á f jarstýristækinu, sem
stjórnar rekkjunni.
Þekktur skalli á Vesturlönd-
um. — Eisenhowcr, fyrrum
Bandaríkjaforseti. Þekktur
skalli úr austri — Kústjoff,
forsætisráðherra Sovétríkj-
anna.
Hætluleg eituref ni
í appelsínuberki
i Neytendasamtökin í Noregi hafa tilkynnt, að
efni sem notuð eru til að koma í veg fyrir, að
appelsínur og sítrónur mygli, geti verið stór-
háskaleg fyrir börn og sjúklinga. Sérstaklega
er varað við ávaxtasafa og mauki úr appel-
sínuberki.
Kommúnistaflokkur USA
kallaður fyrir rétt
Hinn 11. desember síðast lið-
inn kom Kommúnislaflokkur
Bandaríkjanna fyrir rétt í Was-
hington ákærður fyrir að hafa
látið hjá líða að skrá sig hjá
dómsmálaráðuneytinu sem er-
indreki (agent) Sovétríkjanna.
Þar með hófst ný lota í bar-
áttunni, sem staðið hefur í tólf
ár milli flokksins og Banda-
ríkjastjórnar.
Kommúnistaflokkurinn hefur
aldrei verið bannaður beinlínis,
en foringjum hans hefur verið
haldið í fangelsi árum saman
og stöðugar ofsóknir hafa
lengstum lamað starfsemi hans.
Ákæran gegn flokknum er nú
byggð á því, samkvæmt upp-
lýsingum dómsmálaráðherrans,
Roberts F. Kennedy, að flokk-
urinn hafi ekki verið bannaður
með lögum frá 1950 um niður-
rifsstarfsemi, sem oftast eru
nefnd öryggislögin, en hins veg-
ar „sé í lögum þessum ákveðið,
að flokkurinn skuli teljast
kommúnistisk samtök, sem
stjórnað sé frá Sovétríkjunum“
og þess vegna verði hann að
láta skrá sig í dómsmálaráöu-
neytinu.
Gus Hall, sem ráðuneytið
segir aðalritara kommúnista-
flokksins, sagði við réttarhöld-
in, að „ákæran væri brot á
stjómarskná landsins, því að
bandarísk alþýða fengi ekki að
ráða stefnu sinni“. Hann bætti
við: „Þetta er í fyrsta sinn í
sögu okkar, sem stjómmála-
flokkur er kallaður fyrir rétt
og ákærður“.
Ef flokkurinn verður dæmd-
ur, verður refsingin 10.000 doll-
ara sekt fyrir hvem dag sem
líður, án þcss að flokkurinn sé
skráður, þ.e. nöfn og heimilis-
föng flokksmanna lögð fram
ásamt skjölum um framkvæmd-
ir og íjármál flokksins.
Dómsmálaráðuneytið reyndi í
fyrsta sinn árið 1950 að þvinga
komm únistaflokkinn til að láta
skrá sig. Málinu var þá vísað
til hæstaréttar og hefur síðan
staðið í látlausu þófi um málið.
I fyrrahaust neitaði hæstirétt-
ur að viðurkenna ákvörðun,
sem tekin hafði verið með hlið-
sjón af lögunum frá 1950.
Kennedy dómsmálaráðherra
gaf þá flokknum og meðlimum
hans frest til að láta skrá sig
sem útsendara Sovétríkjanna.
En fresturinn rann út, án þess
að flokkurinn eða flokksmenn-
irnir hlýddu skipun ráðherr-
ans. Nú er málið komið fyrir
dómstólana og verður forvitni-
legt að fylgjast með, hvort
Kennedystjórninni tekst endan-
lega að ganga milli bols og
höfuðs á hinum lífseiga
Kommúnistaflokki Bandarikj-
Aðvörun n./sku neytenda-
samtakanna til almennings er
byggð á skýrslu forstöðumanns
heilsufræðistofnunarinnar við
Óslóarháskóla, próf. dr. med.
Haakon Natvig. Segir hann,
að flestar sítrónur og appel-
sínur, sem seldar séu í Noregi,
hafi komizt í snertingu við
úifcnyl eða skyld efni og þess
vegna sé sérstök ástæða til að
vara almenning við að nota
börkinn af slíkum sítrónum og
appelsínum í ávaxtadrykki eða
glómauk (appelsínumarmelaði),
„Alveg sérstaklega ber að var-
ast að gefa sjúklingum eða
börnum slíkan mat“, segir próf-
essor Natvig. • .= . *
Efnið difenyl er hvítt, kryst-
allað duft, sem leysist upp í
olíum og feiti en ekki vatni.
Það er benzolefnasamband og
lyktar líkt og penol — eins
konar sjúkrahúslykt, en ekki
er víst, að lyktin finnist af
berkinum. Difenyl er fyrst og
fremst notað í pappírinn, sem
sítrónur og appelsínur eru
geymdar í, en nokkurt magn af
efninu fer yfirleitt inn í börk-
inn úr pappírnum. Hins vegar
er talið, að efnið komist ekki
inn i aldinsafann.
1 skýrslu prófessorsins er sér-
Nýjar fréftir
WASHINGTON — Bandarískur
sambandsdómstóll kvað upp
þann úrskurð sl. þriðjudag að
kommúnistafloklcur USA hafi
brotið lögin, sem skylda út-
scndara til að láta skrá sig
scm slíka. Flokkurinn var
dæmdur til að greiða 120.000
dollara í sekt (um 5 milljónir
ísl. króna). Lögfræðingur
flokksins scgir, að dóminum
muni verða áfrýjað.
Vindharpa til minningar
um JEAN SIBELIUS
Sibeliusfélagið í Finnlandi
hefur lengi haft á prjónunum
að reisa tónskáldinu minnis-
merki í Sibeliusargarðinum í
Helsinki. 1 fyrra var auglýst
samkeppni um gerð minnis-
merkisins, og meðal þeirra
teikninga, sem keyptar voru,
var geysimikil „vindharpa“ í
abstrakt stíl, gerð úr ryðfrium
stálrörum af finnsku listakon-
unni og myndhöggvaranum Eila
Hiltunen.
Miklar umræður urðu um
tillögu Hiltunen, og þeir sem
aðhylltust hina vanabundnu
nöggmyndagerð voru þeirrar
skoðunar að slíkt minnismerki
væri mjög óviðeigandi. Þessum
átökum í Sibiliusarfélaginu lauk
loks með að ákveðið var að
efna til nýrrar samkeppni.
Og enn fóru leikar svo, að
alþjóðleg dómnefnd valdi til-
lögu Eila Hiltunen. Nú er allt
í óvissu um, hvað Sibiliusar-
félagið tekur til bragðs eða
hvort það fellst á, að hin trölls-
lega vindharpa verði reist, en
hún á að vera tæpir níu metr-
ar á lengd og rúmir tíu metrar
á hæð.
staklega bent á, að böm séu
annars vegar mjög sólgin í gló-
mauk, appelsínudrykki og jafn-
vel eintóman börk, en hins
vegar þoli þau miklu verr en
fullorðnir ýmis konar eiturefni.
Af þessari ástæðu er bannað
með lögum í V-Þýzkalandi að
dreifa appelsínum og öðrum
þeim ávöxtum, sem komizt
hafa í snertingu við difenyl,
nema sérstaklega sé tekið fram
á umbúðunum, að ekki megi
borða börkinn eða nota hann
til matargerðar.
Prófessor Natvig segir þó, að
þegar búið sé til 'glómauk eða
ávaxtadrykkir úr appelsínum,
skipti það mestu máli, hvort
notaður sé eingöngu börkurinn
eða allur ávöxturinn. Difenyl-
innihald glómauksins eða á-
vaxtadrykkjarins verður ekki
hættulega mikið ef notaður er
hvort tveggja börkurinn og ald-
inkjötið.
Þessar uppiýsingar hljóta að
vekja nokkra athygli. Difenyl
er vafalaust notað til að verja
þær appelsínur myglu, sem
seldar eru til íslands eins og
til norskra kaupenda. Og er
nokkurrar varúðar gætt hjá ís-
lenzkum verksmiðjum, sem
framlciða ávaxtamauk og app-
elsínudrykki? Hér er á fcrðinni
mál, sem skrifstofa landlæknis
og Neytendasamtökin hljóta að
Iáta til sín taka.
Erlend at:5félö
éiga um sjöttung
norsks iínaiar
Rúm 15 prósent eða um
sjöttungur norsks iönaðar var
í árslok 1960 í höndum út-
lendinga. Þá var allt hlutafé
í norska iönaðinum samtals
um tveir milljarðar norskra
króna og af því voru 310 millj.
í cigu útlendinga. Hlutafjár-
eign þeiirra í norskum fyrir-
tækjum cr þó cnn hærra, eða
samtals 516 milljónir norskra
króna.
Þetta eru niðurstöður rann-
sóknar sem einn af kennurun-
um við hagfræðingadeiíd
Oslóarháskóla, Leif Johansen.
hefur gert, en þær eru birtar
í riti sem hann gaf út í síð-
ustu viku um athuganir sínar.
Eins og vænta mátti eru
það bandarísk auðfélög sem
eiga mestan part þess hluta-
fjár sem er í eign útlendinga.
eða samtals 134 milljónir
norskra króna. Þamæst koma
brezk félög með 113 milljónir
króna, þá frönsk með 87 millj.,
síðan sænsk 45 milljónir, belg-
ísk og lúxemborgsk með 30
mllljónir, svissnesk með 21
milljón, dönsk með 10 millj-
ónir, en 20 milljónir skipt-
ast á mllli hlutafjáreigenda i
öðrum löndum. Johansen segl
ir þó að þessi skipting
gefi ekki alveg rétta mynd.
Oft sé það svo a5 hið er-
lenda félag sem á norsk hlutá-
bréf sé í rauninni i eigu ann-
ars erlends félags í öðru landi
og ef þetta sé tekið með i
reikninginn verði hlutut
bandarískra auðfélaga mikl-
um mun stærri en hann virð-
ist vera. Mörg bandarísk auð-
félög og reyndar einnig auð-
félög í öðrum löndum eigi
þannig dótturfélög í Sviss sem
að nafninu til eru skrifuð fyr-
ir hlutabréfunum.
Mcst í kemískum iðnaði
Hið erlenda fjármagn er
einkum í kemíska iðnaðinum
eða samtals 193 milljónir kr.
Það hefur einkum leitað til
þeirra iðngreina sem eiga af-
komu sína undir útflutningi,
en jafnframt er í þeim iðn-
greinum mest um stórfyrir-
tæki.
Johansen bendir ennfremur
á að náið samband sé oft á
milli hinna erlendu auðfé-
laga, svo að áhrif þeirra inn-
an norsks atvinnulífs séu enn
meiri en tölurnar um hluta-
fjáreignina gefa til kynna.
Þau hafi með sér, ýmist leynt
eða ljóst, samvinnu á alþjóða-
mælikvarða og skipti þannig
með sér mörkuðum eða séu
bundin samningum um verð-
lagningu.
Vaxandi áhrif erlcndra
auðfélaga
Dagbladet í Osló sem skýr-
ir frá þessum niðurstöðum
Johansens bendir á að öll rök
hnígi að því að ítök erlendra
auðhringa í norsku atvinnu-
lífi fari nú vaxandi, og nefn-
ir blaðið f því sambandi kaup
svissneska auðhringsins
Nestlé’s á næststærsta hrað-
frystifyrirtæki Noregs, Findus,
en þau kaup hafa verið mjög
gagnrýnd. Hættan á að erlend
auðfélög leggi undir sig norsk
iðnfyrirtæki muni líka magn-
ast um allan helming, ef Nor-
egur gerist aðili að Efnahags-
bandalagi Evrópu.
4