Þjóðviljinn - 22.02.1963, Blaðsíða 10

10 SIÐA
ÞJÓÐVILJINN
Föstudagur 22. febrúar 1963
GWEN BRISTOW:
V
I
HAMINGJU
LEIT
Ég tek sjálf ábyrgðina.
Johny. —
— Jæja, — svaraði hann ró-
lega.
Florinda geispaði. — Já, en ég
get ekki hugsað um þetta núna.
Ég er svo þreytt að mig verkj-
ar í allan kroppinn. Þetta er
í fyrsta sinn sem ég hef staðið
á sviði heilt kvöld án pásu.
Góða nótt, John. —
— Góða nótt, frú Grove. —
— Heyrið mig, Johnny, hætt-
ið þessari hálfvitalegu kurteisi.
— Frú — er titill sem fer mér
ekki vel. —
Hann brosti enn. — Eins og
þér viljið. Góða nótt, Florinda. —
Hann fór. Florinda læsti dyr-
unum á eftir honum.
Dögum saman hitti Gamet
naumast Florindu. Hún sá hana
á götunni ásamt Penrose og
Silky og fleiri Califomíu-kaup-
mönnum, en Florinda veifaði
bara án þess að stanza. Gamet
sá ekkert bóla á Bartlett. Þeir
sem komu til Olivers, sögðu að
Bartlett léti varla sjá sig utan
dyra. Þeir spáðu því að þetta
yrði síðasta ferðin hans til Santa
Fe. Héðan af kysi hann sjálf-
sagt heldur að vera í St. Louis.
þar sem allir litu upp til hans.
Þeir hlógu að Barett. Þeir héldu
því fram, að Florinda hefði ekki
getað slegið ryki í augu þeim,
nei, ónei. Allir sem töluðu um
Florindu gáfu í skyn, að þá hefði
grunað hvernig í öllu lá. Þeir
höfðu auðvitað ekki viljað segja
neitt, en strax og þeir sáu hana
höfðu þeir séð að hún var engin
venjuleg dyggðadrós, sem hafði
verið tæld til að flýja. Svei
attan, það höfðu allir getað séð
nema aulinn hann Bartlett.
Þegar Garnet heyrði þá tala
svona, varð hún að fara inn í
svefnherbergið og grúfa sig nið-
ur í handklæði, svo að þeir
tækju ekki eftir hvað hún hló.
Hún hafði ekki vitað það fyrr,
að karlmenn gátu verið alveg
eins héralegir og stelpur í
kvennaskóla, þegar þeir höfðu
verið nógu lengi kvenmanns-
lausir.
John kom oft til að tala við
Oliver, en hann minntist aldrei
á Florindu. John talaði sjaldan
um annað en viðskipti.
Tíu dögum eftir að Florinda
hafði leikið listir sínar á Fonda,
þess að hann þurfti ekki að
standa við hið höfðinglega til-
boð. Florinda gekk til Johns sem
Silky brosti þakklátlega vegna
kom Oliver heim síðdegis til að
sækja listann yfir vörubirgðirn-
ar. — Ég var að frétta að Flor-
inda ætlaði með til Californíu, —
sagði hann við Garnet.
Garnet var ekki vitund hissa,
en hún sagði: — Hvernig ætlar
hún að komast þangað? —
— Þeir segja að hún ætli að
fylgjast með Penrose. —
— Penrose? En hvers vegna í
ósköpunum hefur hún valið
Penrose? —
— Ég veit það ekki. Ég veit
ekki einu sinni hvers vegna hún
vill fara með. — Oliver tók
kladdann og gekk til dyra. —
Kannski segir hún þér það. Ég
kem í kvöldmatinn. —
Oliver fór aftur niður í verzl-
un sína og Gamet settist við
borðið. Hún ætlaði að Ijúka við
bréf sem hún var að skrifa
foreldrum sínum.
Reynolds ætlaði að taka það
með sér til baka og póstleggja
það í Missouri. En það var erf-
itt að einbeita huganum að
bréfaskriftunum. Gamet skar
sér nýjan fjöðurstaf og horfði
á blaðið. Foreldrar hennar voru
bezta fólk í heimi, en það var
svo margt sem hún gat alls ekki
skrifað þeim. Hún hafði lýst
landslaginu og vísundaveiðunum
og húsunum í Santa Fe. En hún
var sannfærð um að þau gætu
ekki skilið þetat um Florindu
eða karlmennina sem hún kynnt-
ist hér. Hún var farin að fá
ónotalegt hugboð um, að það
yrði erfitt að hegða sér eins og
hefðarkona þegar hún kæmi
heim næsta ár.
Hún varð fegin þegar barið
var að dymm og hún spratt á
fætur himinlifandi, þegar hún
sá Florindu koma inn. Florinda
sagðist ætla að sækja silfur-
hnappana sem Bartlett hafði
gefið henni.
Gamet hafði engan minnsta
óhuga á silfurhnöppunum. Hún
spurði:
— Florinda, er það satt að þú
ætlir að koma með til Califom-
íu? —
— Já, vina min, það er satt. —
Florinda settist á bekkinn. —
Ertu fegin því? —
— Auðvitað cr ég fegin því!
Segðu mér frá því. Bað Penrose
þig að koma með sér? —
Florinda brosti: — Hann held-
ur það. —
— Hvað áttu við? —
— Jú, sjáðu til, hann hefur
starað á mig kringlóttum aug-
um síðan hann sá mig fyrst hér
í þessari stofu. Og þegar ég los-
aði mig við Bartlett, fór ég að
stara á hann líka. Meira þurfti
ekki til. —
— En geðjast þér að honum? —
— Tja. hann er ekki svo af-
leitur. Hann er svo nautheimsk-
ur að það er auðvelt að lynda
við hann og honum finnst ég
dásamleg. Hann hefur aldrei
farið neitt heimanaf búgarðin-
um nema hingað og hann er
svo himinfallinn yfir að eiga
leikkonu frá New York fyrir
vinkonu, að hann getur naum-
ast talið múldýrin sín. —
Augu Florindu urðu dálítið
stríðnisleg þegar hún leit á
Gamet og bætti við:
— Silky Van Dorn er svo guðs-
feginn, vina mín. —
— Feginn? Hvers vegna þá? —
— Jú, sjáðu til, hann heldur
að hann hafi átt sökina á öllu
saman með því að tala af sér.
Og hann var dauðhræddur um
að ég kæmi æðandi til hans og
segði: — Þú komst mér í þessi
vandræði, og nú verður þú aö
sjá um mig. — Silky geðjast
ágætlega að mér, en hann vill
ekki sjá um aðra en sjálfan sig.
En hann hefur svo mikið sam-
vizkubit.
Hann kom til mín daginn eft-
ir, hann var skelfilega móralsk-
ur og sagði mér, að ef ég kæm-
ist ekki til Missouri aftur, skyldi
hann sjá til þess að ég kæmist
klakklaust til Califomíu. Ég
sagði, að þetta væri allt í bezta
lagi og ég bjargaði mér ágæt-
lega sjálf. Hann var guðsfeginn
og hrósaði mér hástöfum fyrir
staðfestu mína. Það er miklu
betra svona. Hann veit sínu viti,
og þá vil ég heldur að hann
hafi álit á mér fyrir skapstyrk
en útlitið eitt. —
Gamet vissi ekki hvað hún
átti að segja um allt þetta. Hún
var að hugsa um framtíðina:
— Hvað ætlarðu að taka þér
fyrir hendur í Califomíu? —
spurði hún.
— Það hef ég enga hugmynd
um. Ef mér fellur ekki þar, get
ég farið aftur til Bandaríkjanna
næsta ár. En ég vona að ég
þrífist vel þar. — Hún tók fjöð-
urstaf Garnetar og strauk hon-
um um vangann — Mig lang-
ar ekkert til Bandaríkjanna aft-
ur, Garnet, — sagði hqn alvar-
leg.
— Ertu ennþá hrædd við
Reese? — spurði Garnet.
— Ekki beinlínis. Þær gáldra-
ofsóknir geta ekki staðið enda-
laust. — Florinda leit niður og
fitlaði við pennann — En — ég
get svo sem sagt þér eins og
er. Þegar ég fór frá Bandaríkj-
unum, var ætlun mín að koma
aftur. Mér flaug ekki í hug, að
ég hefði möguleika á að kom-
ast til Califomíu. En því meira
sem ég hugsaði um ferðina til
baka, því ógeðfelldari þótti mér
hún. —
Hún talaði lágt og hægt. Gam-
et greip ekki fram í fyrir henni.
Florinda hélt áfram: — Þú manst
að í New Orleans sagði ég þér,
að dálítið hefði komið fyrir mig
sem ég vildi ógjarnan hugsa um.
Ég vildi helzt komast sem lengst
burt frá því. New Orleans var
skárri en New York. En það var
þó ekki nógu langt. Það voru
Bandaríkin ennþá. En þarna í
Californíu er þetta allt öðru
vísi. Ekkert verður til að minna
mig á það sem gerðist áður en
ég kom hingað. Ég get byrjað
upp á nýtt. — Hún brosti.
— Skilurðu þetta, elskan? —
— Já, — sagði Garnet. — Ég
held það. —
Hún mundi að Oliver hafði
sagt henni að flestir Ameríkanar
í Californíu hefðu farið þangað,
vegna þess að þeir vildu komast
burt frá einhverju í sínu eigin
landi. Hún hugsaði um John
sem þagði algerlega um allt sem
viðkom framtíðinni. Jafnvel
Oliver sem hafði þekkt hann
í fimm ár, vissi ekki hvers vegna
John hafði farið frá Virginíu.
Hún hugsaði um Texas, sem
hafði aldrei sagt vinum sínum
hvað hann hét réttu nafni og
drakk auk þess óskaplega á
köflum. Og nú myndi Florinda
baétast i hópinn, fela örin sín
undir fínu hönzkunum og dylja
sár sín bakvið glaðværan hlátur.
Þær sögðu ekkert stundarkorn.
Seinna spurði Garnet:
— Hefurðu séð Bartlett? —
— Nei, vina mín, og ég býst
I ekki við að sjá hann heldur.
Hann fer úr bænum eins fljótt
og hann getur. Hann bíður ekki
eftir aðallestinni. Hann vill ekki
hitta nokkurn mann. —
— Þú veizt það, Florinda, að
þú varst ekki sérlega góð við
Bartlett. —
— Áttirðu von á, að ég yrði
það? —
— Ég hélt að þú myndir gera
hann að athlægi fyrir öllum
kaupmönnunum. —
— Fari það kolað, — sagði
Florinda. — Ef hann hefði haft
vit á að hlæja að sjálfum sér,
í stað *þess að reyna að kjálka-
brjóta mig, hefði ekki nokkur
maður hlegið að honum. Ég var
reglulega fegin að hann barði
mig. Sem snöggvast var ég
hrædd um að hann ætlaði ekki
að gera það. En þegar hann gerði
það, urðu allir hinir svo göfug-
lyndir vegna þess að hann hafði
beitt mig ofbeldi, að þeir sner-
ust allir á sveif með mér. Karl-
menn vilja að konur geri þá að
höfðingjum í hjarta sínu, án
þess að þær krefjist að þeir
sanni að svo sé. — Hún reis
á fætur. — Heyrðu, Garnet, það
er orðið framorðið. Ég verð að
fara að töfra Penrose. Get ég
fengið silfurhnappana? —
Garnet tók silfurhnappana
uppúr saumakörfunni. — Ætl-
arðu að skila Bartlett þeim aft-
ur? —
— Skila þeim aftur? Nei, öðru
nær, ég ætla að sauma þá í kjól-
inn minn. Af hverju ætti ég að
skila þeim aftur? —
— Nei — ég hélt bara. —
— Almáttugur — þú mátt ekki
vera svona barnaleg, — sagði
Florinda. — Þeir eru úr ekta
silfri. —
Hún tók hnappana og kvaddi.
Þegar Garnet var orðin ein, hélt
hún áfram með bréfið .
— . . . Eftir tvo eða þrjá
daga leggjum við af stað héðan
til Californíu. Oliver segir að
við komum á ranchóið hans ná-
lægt 1. nóvember. Ég er við
ágæta heilsu. Oliver er bezti 11
eiginmaður sem hægt er að
hugsa sér og ég er dæmalaust
hamingjusöm. Ég bið að heilsa
strákunum. ... —
Hún hristi höfuðið. Þetta var
langt bréf. En henni fannst sem
hún hefði ekki minnzt á neitt
af því þýðingarmesta sem komið
hafði fyrir hana, síðan hún fór
frá New York.
Hún óskaði þess að hún gæti
talað við foreldrana í stað þess
að skrifa þeim. Hún vildi óska
að hún gæti sagt þeim frá hinni
kynlegu þögn Olivers þegar
Charles bar á góma og spyrja
þau. hvort þau skildu það bet-
ur en hún. En, nei og aftur
nei, sagði hún skelkuð við sjálfa
sig. Það væri skammarlega ó-
viðeigandi. Ef hún hefði hugboð
um að Oliver væri veiklyndur
á einhvern hátt, þá var það
skylda hennar að þegja um það.
Hún skrifaði nafn sitt undir
Jæja, svo að þetta er golf.
Við lærðum nú að skilmast
í gamla daga.
Það er nú ekki talin hag-
sýni hér.
Langar þig til þess að hitt»
eina.
Ufff
Ekki hagsýnt eða hvað?
Einvígi, herra minn.
SKOTTA
Það er engin furða, þó að vélin fari ekki af stað. Þú hefur gleymt
að setja kveikjuna á.
Geðverndarfélag íslands
hyggst auka starfsemi sína
Stjórn Geðverndarfélags ís-
lands hélt fund með blaðamönn-
um í gær og skýrði þeim frá
markmiðum félagsins og starf-
semi.
Félagið var stofnað 1949 í sam-
bandi við fertugsafmæli Lækna-
félags Reykjavíkur og var til-
gangur þess að sameina alla þá
er hefðu áhuga á málefnum er
varða geðheilbrigði, vekja al-
menning og stjómarvöld til auk-
ins skilnings á mikilvægi geð-
heilbrigði, fræða um varðveizlu
hennar. Félagið var ekki fjöl-
mennt, en vann um skeið gott
upplýsinga- og -fræðslustarf und-
ir forystu Helga Tómassonar, en
hann var formaður félagsins til
dauðadags. Þegar dr. Helgi lézt
lagðist starfsemi félagsins að
mestu niður.
I fyrra hófust nokkrir áhuga-
menn ásamt stjórn félagsins
handa um að endurreisa það. 20.
nóv. var haldinn aðalfundur, og
kosin ný stjóm. Hana skipa:
Kristinn Bjömsson sálfræðingur
(formaður), Benedikt Tómasson
(varaformaður), frú Áslaug Siv-
ertsen, frú Jóhanna Baldvins-
dóttir, Tómas Helgason prófess-'®'
or, Sigurður Björnsson sálfræö-
ingur og Grímur Magnússon
læknir.
Kristinn Bjömsson benti á
það, að á síðari árum' hafa ver-
ið stofnuð félög til styrktar viss-
um hópum sjúklinga og öryrkja
(Styrktarfélag lamaðra og fatl-
aðra, Styrktarfélag vangefinna
o.fl.). En ekkert slíkt félag hef-
ur verið starfandi, er ynni að
málum geð- og taugasjúklinga.
Og vona þeir er að geðverndar-
málum standa, að það geti orðið
þessum sjúklingum til styrktar á
hliðstæðan hátt og önnur félög
eru vissum hópum sjúklinga.
Verkefnin eru mörg. Eitt af
því sem félagið hyggst beita sér
fyrir er stofnun endurþjálfunar-
heimilis fyrir geðsjúklinga til að
greiða þeim leið út í þjóðlífið
aftur. Þá væri einnig æskilegt
að koma upp leiðbeiningarstöð er
fólk gæti snúið sér til í sam-
bandi við vandamál er upp
kunna að koma og meðferð
vinna að annarri fræðslu, m.n.
þeirra. Einnig þurfi félagið að
til þess að vinna bug á fordóm-
um manna, tengdum geðsjúk-
dómum og geðlækningum.
Stjórn Geðverndunarfélagsins
álítur að sá þáttur heilbrigðis-
mála sem lýtur að lækningu og
endurþjálfun geðsjúklinga hafi
dregizt aftur úr hér á landi.
Tómas Helgason benti á það, að
sjúkrarými fyrir geðsjúklinga er
mjög takmarkað — á Kleppi eru
nú talin 240 pláss en þar dvelja
að jafnaði 270; þar að auki eru
um 35 rúm á Farsóttarhúsinu.
En til að fullnægja þörfum
þyrfti um 500 rúm. Þá hefur
málum þeirra, sem eru öryrkj-
ar af völdum geðsjúkdóma verið
lítið sinnt til þessa — og er þó
um fjölmennan hóp að ræða eða
um 25% allra öryrkja á íslandi,
á að gizka 750 manns. Það kom
einnig fram í þessu sambandi
að gera má ráð fyrir því að um
1% þjóðarinnar á hverjum tíma
sé alvarlega geðveikt fólk.
Það var og tekið fram, að
vissulega hefði lítið félag ekki
bolmagn til að ráða við svo al-
varlegt vandamál og skortur á
sjúkrarými — slíkt er aðeins á
færi ríkisvaldsins. En geðvemd-
arfélagið vill stuðla að því eftir
megni að úr þessu verði bætt
í framtíðinni.
Gengi félagsins og þar með
möguleikar þess til að starfa
eru háðir því hvem hljóm-
grunn það fær hjá almenningi.
Eitt af fyrstu verkefnum þess nú
er að safna nýjum félagsmönn-
um — og æskir það þess að sem
flestir áhugamenn um þessi mál
taki þátt í störfum þess, eink-
um hefur það áhuga á sam-
starfi við fyrrverandi sjúklinga
og aðstandendur þeirra.
Aðalfundur félagsins verður
haldinn fimmtudaginn 28. þ.m.
þ.e. í kvöld í 1. kennslustofu
háskólans kl. 8.30 e.h.
Offítan
Framhald af 8. síðu.
sem því eru oftast gefin: —
Megraðu þígí Borðaðu minna!
Það eina sem þarf er sterkur
vilji! Og rétt aðferð.
Það er auðvitað satt að fleiri
hitaeiningar í fæðunni en lík-
aminn notar leiða smátt og
smátt til fitu. Og ætli maður að
megra sig verður á einn eða
annan hátt að eyða fleiri hita-
einingum en borðaðar eru.
En eigi þetta fólk að hafa
nokkra von um að heppnast
megrunin, verður það að fá
miklu betri upplýsingar og að-
stoð. Ef til vill fyrst og fremst
með útskýringu á hinum oft
flóknu og erfiðu, persónulegu
og þjóðfélagslegu vandamálum
sem eru aðalorsakir offitunnar.
B í L A -
LÖKK
Grunnur
Fyllir
Sparsl
Þynnir
Bón.
EINKAUMBOÐ
Ásgeir Ólafsson. heildv.
Vonarstræti 1? - Sími 11073.