Þjóðviljinn - 14.03.1963, Page 3

Fimmtudagur 14. marz 1963
ÞIÖÐVIUINN
Verðjöfnun á raf-
orku nauðsynjamál
Bjöm Jónsson fylgdi úr
hlaði tillögu sem hann flytur
ásamt Karli
Guðjónssyni
um endurskoð-
un raforkulag-
anna, en til-
lagan gerir
ráá fyrir at-
hugun á verð-
jöfnun á raf-
magni um allt
land, og hvort
ekki sé þá nauðsynlegt, að rík-
ið eigi og reki öll raforkuver
og dreifiveitur. Jafnframt at-
hugun á þessu verði fullnaðar-
rafvæðingu landsins lokið sem
fyrsþ
1 framsöguræðu sinni lagði
Bjöm á það áherzlu, að það
vseri álit flutningsmanna, að
raforkan sé orðin slíkt skilyrði
fyrir atvinnurekstur lands-
manna og jafnvel búsetu yfir-
leitt, að það sé nauðsynlegt að
ríkið annist framleiðslu hennar
og dreifingu á sem jöfnustu
verðlagi um land allt. En nú-
gildandi raforkulög væru þann-
ig úr garði gerð, að einstakar
rafveitur réðu verðlagi og færi
það að sjálfsögðu eftir ýmsum
aðstæðum í sambandi við stofn-
kostnað og dreifingu. Nefndi
Bjöm mörg dæmi, sem sýna
ljóslega að verðmunur er
geysimikill á raforku á ýmsum
stöðum á landinu. Þannig hefði
t.d. lægst verð á rafmagni
samkvæmt notendagjaldskrá
1960 verið kr. 2.50 á kílóvatt-
stund en hæsta verð verið kr.
4.00. Lægsta gjald til heimilis-
notkunar hefði verið kr. 0.50 á
kvst. en hæsta verð kr. 1.00, og
svipuð dæmi nefndi Bjöm af
öðrum sviðum. Verðmismunur-
inn væri allt upp í rúm 250%.
Yfirleitt ætti dreifbýlið við lak-
ari kost að búa í þessu efni, og
væri það vegna eignarhalds
ýmissa mismunandi aðila, sem
þá höguðu verðlaginu eftir að-
stæðum. Full samræming verð-
lags á raforku væri þvi tæp-
lega hugsanleg nema með því
móti, að ríkið ætti og ræki öll
raforkuver, og einnig dreifiveit-
umar. Þó væri hugsanlegt, að
komax mætti á nokkurri verðjöfn
un með því að ákveða heild-
söluverð á raforku. En á hinu
mætti einnig vekja athygli, að
ýmis lönd, þar á meðal ríki
eins og Frakkland og Italía,
hefðu á síðari árum þjóðnýtt
öll raforkuver og dreifiveitur.
— 1 tillögunni væri á það bent.
að hugsanlegt væri að jafna að
fullu verð raforku til heimilis-
nota miðað við lægsta taxta,
með því að jafna muninn, sem
nú er á þeim og roforku tit
ýmiskonar iðnaðar t.d., en bil-
ið hefur breikkað stöðugt milli
þessara taxta hin síðari ár.
Heildamotkun til heimilisþarfa
á síðari árum mundi vera um
21.6% af raforkuframleiðslunni,
en afgjöld af þessum hluta
seldrar orku væru rúmlega 41%
af heildarsölu, eða rúmlega tvö-
falt meðalverð.
Bjöm minnti að lokum á, að
hagkvæm skipun raforkumála
væri eitt stærsta mál atvinnu-
lífsins í framtíðinni og þá ekki
síður hinna dreifðu byggða. öll
mismunun á þessu sviði væri
því mjög hættuleg.
SameinaÖ þing
í gær
Einar Olgeirsson fylgdj úr
hlaði tillögu Margrétar Sig-
urðardójtur
H um vinnuað-
stöðu og sum-
arhvíld baraa
og unglinga.
Flutti Einar
framsöguræðu
Margrétar fyr-
ir þessu máli,
en hún sat á þingi sem vara-
maður hans, er hann sótti fund
Norðurlandaráðs, en tillaga
hennar komst ekki á dagskrá,
meðan hún sat á þingi. Verður
nánar sagt frá ræðunni siðar.
Iðnfræðslulögin þarf að
endurskoða frá grunni
Hannibal VaJdimarsson
fylgdi í gær úr hlaði tillögu
um að settur verði á stofn
verknámsskóli í járniðnaði,
en Hanni-
bal flytur
þessa til-
Iögu á-
samt Eð-
varð Sig-
urðssyni.
Fram-
sögumað-
ur minnti
á, að í nú-
gildandi
fræðslul.
væri
heimild til
þess að
stofna
slíkan
skóla, og hefði það t.d. þegar
verið gert i 3 iðngr.; prentun,
trésmíði og rafvirkjun. Tillag-
an gerir ráð fyrir að verk-
námsskólinn í járniðnaði verði
rekinn í sambandi við Iðn-
skólann, en hér er þó ekki um
að ræða afnám meistarafyrir-
komulagsins, þar sem einungis
er gert ráð fyrlr að nemarnir
séu í skólanum í byrjun náms-
tímans, en síðan útskrifist þeir
frá meisturum á sama hátt og
áður hefur verið. — Þetta mál
hefur verið baráttumál Iðn-
nemasambandsins allt frá
stofnun þess, og einnig hefur
Landssamband iðnaðarmanna
Iýst sig fylgjandi aukinni
skipulagðri skólakennslu í iðn-
greinum. Telja mætti víst að
námstími iðnnema gæti stytzt
allverulega, ef horfið væri að
þessu fyrirkomulagi, en það
væri alkunna, að oft væri
kennsla hjá meisturum heldur
léleg einkum í upphafi náms
iðnneinans og væri hann þá
iðulega hafður til snúninga.
Hannibal kvað það álit flutn-
ingsmanna, að meistarafyrir-
komulagið væri mjög gallað
cnda þótt hér væri ekki farið
fram á endurskoðun þeirrar
löggjafar i heild. Megingall-
arnir á því væru einkum
tveir: 1. Sérhver sveinn öðl-
aðist meistararéttindi að þrem
áram liðnum og mætti þá taka
lærling án tillits til getu og
hæfileika til þess að veita
fullnægjandi fræðslu i við-
komandi iðngrein. 2. Það
þyrfti lögbundinn Iágmarks-
tíma til þess að Ijúka námi í
hverri grein og ekkert tillit
værj tekið til hæfni nemans
eða um hvaða iðngrein væri
að ræða.
Hannibal lagði á það á-
herzlu, að knýjandi þörf væri
orðin á því, að cndurskoða
iðnfræðslulöggjöfina fra
grunni. Það fyrirkomulag, sem
við byggjum við nú væri eng-
in trygging fyrir því, að þjóö-
in eignaðizt vel hæfa iðnaðar-
menn. Hér sem annars staðar
yrði cinnig að taka tillit til
breyttra aðstæðna og aukinn-
ar sérhæfingar innan hverrar
iðngreinar. Það væri orðið
full ástæða til þess að útskrifa
menn mcð sérhæfðu námi
innan hverrar iðngreinar.
Kvaðst hann að lokum vænta
þess, að máli þessu yrði vel
tekið, þar sem þó væri eklti
um stærra spor að ræða en
nokkrar úrbætur á námsfyrir-
komulagi í einni iðngrein.
FISH-FINDER
sem hentar smærrj fiskiskipum. — Mælir niður I allt
að 170 faðma.
Verðið er Iægra en á öðrum sambærilegum tækjum.
Cpplýsingar f símum 3 8019 — 3 6198.
ningartæki í búðinni Langholtsvegi 82.
Pálmar,
FISKLEIT ARTÆKI
TryggingarsjóSur
landbúnaöarins
Karl Guöjónsson fylgdi í
gær úr hlaö’i tillögu, sem
hann flytur ásamt Bimi
Jónssyni um tryggingar-
sjóð landbúnaðarins. Til-
lagan gerir ráð fyrir að
komið verði á fót sjóði, er
hafi líku hlutverki að
gegna og aflatryggingar-
sjóður sjávarútvegsins, þ.
e. að bæta afurðatj 5n, sem
bændur verða ívrir af völd-
um slæms árferðis, nátt-
úruham'ara eða því um
líku.
Flutningsmaður minnti á, að
ekki væri nú um það deilt
lengur, að aflatryggingarsjóður
hefði oft fleytt útgerðinni yfir
tímabundna örðugleika vegna
aflabrests og þess háttar, en
sjóðurinn greiðir útvegsmönn-
um bætur, ef aflamagn fer nið-
ur fyrir 85—75% af meðalafla
fyrri ára eftir aðstæðum. Sjáv-
arútveginum hefði verið gert
að greiða ákveðinn prósentu-
hluta af útflutningi til sjóðs-
ins gegn jafnháu framlagi frá
ríkissjóði. Sjóðurinn hefði gegnt
mikilvægu hlutverki, ekki ein-
ungis til öryggis viðkomandi
aðilum heldur einnig til að
tryggja framleiðslu landsmanna
í heild á þessu sviði.
Með þessari tillögu væri gert
ráð fyrir að bændastéttin nyti
hliðstæðra réttinda og afkoma
þeirra tryggð á svipaðan hátt
ef að höndum bæri uppskeru-
brest vegna slæms árferðis eða
náttúruhamfara, sem hefði í för
með sér að afurðamagn bænda
færi niður fyrir til-
tekið lágmark. Flutningsmenn
hefðu ekki borið fram laga-
frumvarp um þetta efni, þar
sem nauðsynlegt væri að fram
færi fyrst sérfræðileg athugun
varðandi bótagreiðslur og ann-
að þess háttar. Til undirbúnings
löggjafar um þetta efni væri
nauðsynlegt að hafa samráð við
sérfróða menn í tryggingarmál-
um og landbúnaðarmálum og
einnig fulltrúa frá Stéttarsam-
bandi bænda og Búnaðarfélagi
Islands. — Karl minnti á, að tii
væri Bjargráðasjóður, en úr
honum væri aðeins veittur
styTkur í halVerisárum og
Framhald á 8. síðu.
ÞINCSJA ÞJÓDVILIANS
----------------------------------------------------- SlÐA 3
/
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósialistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: ívar H. Jónsson. Magnús Kjartansson, Sigurð-
ur Guðmundsson (áb)
Fréttaritstjórar; Jón Bjarnason. Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjórn - auglýsingar. prentsmiðja: Skólavörðust. 19.
Sími 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 65 á mánuðL
Nauðungarsamningur
jVforgunblaðið hefur að undanförnu kallað á
ýms vítni til stuðnings þeim framburði að
undanhaldssamningurinn við Breta um veiðar
í íslenzkri landhelgi hafi gefið góða raun, þar
á meðal fiskimálastjóra og yfirmann landhelg-
isgæzlunnar. Ber þeim saman um að veiðar
Breta innan iandhelgi hafi skipt sáralitlu máli
og ekki spillt tiltakanlega fyrir bátaflota ís-.
lendinga. Hljóta þessar áfjáðu vitnaleiðslur að
vekja þá spurningu hvort stjórnarflokkamir séu
ekki að undirbúa framlengingu á undanþágun-
um; eftir lýsingum sérfræðinganna ætti það að
vera útlátalaust fyrir íslendinga en maklegur
greiði við hina einlægu vini okkar í Grims-
by og Hull.
Jjn lesendur Morgunblaðsins hljóta að spyrja,
hvers vegna Brefar hafi lagt þvílíkt ofur-
kapp á að ná undanþágum sem þeir hirða lítt
um að nota, að þeir réðust með herskipaflota
á „bandalagsríki“ sitt, rufu sátímála samein-
uðu þjóðanna, stofnsamning Atlanzhafsbanda-
lagsins og gerðu sig að viðundri á alþjóðavett-
vangi. Þetta misræmi stafar af því að undan-
'þágurnar voru aldrei neitt aðalatriði — heldur
aðeins lokavotturinn um fullkomna stimamýkf
^tjómarvaldanna. Aðalatriðið var hitt að með
landhelgissamningnum við Brefa skuldbatt rík-
isstjómin sig til þess að semja við þá um allar
frekari aðgerðir í landhelgismálum og leggja’
ágreiningsatriði undir erlendan dómstól. Fram
að því hafi afstaða íslendinga verið sú að þeir
ættu rétt til landgrunnsins alls og hafsins y'fix;
því, löggjöf á því svæði væri íslenzkt innanrík-
ismál sem enginn erlendur dómstóll hefði úr-
skurðarvald yfir, hvenær svo sem íslendingar
teldu sér henta að sækja rétfinn allan. En með
samningunum við Breta afsalaði ríkissfjórnin
rétti íslendinga ufan 12 mílnanna, gerði veru-
legan hluta af landgrunnssvæðinu að alþjóðlegu
hafi sem sérstaklega bæri að semja um við þau
ríki sem eru andstæðust okkur. Samningurinn
var því stórfellf réttindaafsal, og Bretar fóru
ekkert dult með það að þeir litu á þetta sem
meginatriði samninganna en undanþágurnar
innan 12 mílnanna sem skrauffjöður, sem þeir
reyna þó eflaust að halda í hatti sínum sem
lengst.
¥> öksemdirnar fyrir samningnum við Brefa
^ voru þær, að án hans yrði brezki fiotlnn á
nýjan leik sendur gegn íslendingum og látinn
kúga okkur með ofbeldi. Þetta var því nauðung-
arsamningur, og sfjórnarandstaðan öll lagði á-
herzlu á að þvílíkur samningur gæti ekki bund-
ið óbornar kynsóðir, enda hefði engin ríkisstjóm
né þingmeirihluti rétt til að semja um lands*
réttindi af þjóð sinni fil frambúðar á þénnan
hátt. Þessi afstaða stjórnarandstöðunnar verður
vopn landsmanna þegar þeir hefja sókn I land-
helgismálinu á nýjan leik, en Bretar munu þá
verjasf með vopnum sem ráðamenn Sjálfstæð-
isflokksins og Alþýðu'flokksins hafa lagt þeim
upp í hendurnar. — m.
t