Þjóðviljinn - 22.03.1963, Síða 8

r
Kristín Guðmundsdóttir híbýlafræðingur
vefnherber
HÖÐVILJINN
Föstudaeur 22. marz 1963
Á bennan ódýra og skemmtilega hátt er hægt að fullnægja
teikniþörf barnsins. Rúlla af umbúðapappír er fest á vegginn
og við hliðina á henni vindlakassii með iitunum. Síðan getur
barnið teiknað eins og það lystir.
Varðandi skápa í barnaher-
berginu er mest um vert, að
bömin geti notað þá s.iálf. I
venjulegan klæðaskáp. sem noto
á fyrir smáböm, má því set.ia
tvær slár fyrir herðatré í sta’
einnar, og yrði sú neðri þá not
uð fyrir hversdagsföt, en sú efr
fyrir fatnað þann, sem bamiö
notar sjaldnar. Síðar, þegar
bamið stækkar, er neðri sláin
fjarlægð. Það er líka áríðandi.
að hvert barn hafi tiltekið rými
í skápnum fyrir föt sín, skó og
leikföng.
Eflaust stæði mjög til bóta.
ef hægt væri að smíða í fjölda-
framleiðslu innbyggða skápa i
tilteknum stærðum og gerðum.
sem hægt væri að setja saman
á ýmsa vegu eftir þörfum ein-
staklinganna á hverjum tfma.
Mætti þá jafnvel kaupa skápa-
samstæðuna smám saman eftir
efnum og ástæðum.
RtJM
Ekkert húsgagn á heimilinu
er eins þýðingarmikið og rúmið.
Það ber þess vegna að velja
með mikilli umhugsun. því að
líkamleg og andleg velferð
mannsins veltur að miklu levtt
á næturhvíld hans. Góð dýna
og hlý rúmfðt skipta mein'
máli. en umgjörð hvílunnar.
Á fyrri öldum var íburður
svefnstæða oft býsna mikill. Ef
mektarmaður átti hlut að máíi
var byggt yfir rekkjuna, hún
skreytt á margan hátt og tjöld
uð dýrum voðum. f upphaíi
höfðu bessir himnar tilgana
Rúmin stóðu oft í stórum n
upphituðum herbergium. 02
tialdbúnaðurinn veitti skjól
gegn dragsúg og kulda.
Lokrekkjan hjá almúganurr
var önnur lausn á bessu vanda-
máli. I hitabeftislöndum hefur
rúmhiminninn enn í dag hlu4-
verki að gegna. en bar ber
hann uppi mosauitonetið. sem
ver hinn sofandi mann gegn
árásum skofkvikinda. Að sjálf-
sögðu á slíkt himriarúm ensar
rétt á sér í hýbýlum. byggðurr
samræmi við kröfur nútímans
En bótt tímarnir hafi breytzt
menn hafi öðlazt betri húsa-
kvnni. hætt.an húshúnað og bar
með rúm, sem eru nlíkt betri np
l’°ntugrj í alla staði en rúm-
hálkamir. sem tilheyrðu bað
dofunni gömlu. er rúmmenn-
:"eu okkar enn ótrúlega ábóta
'iant.
Rúm, sem fást hér 1 hús
gagnaverzlunum, fullnægja á
engan máta þeim kröfum, sem
gera verður til góðrar hvílu.
Þau eru undantekningalau*t
alltof mjó, stutt og of lág, með
afar lélegum dýnum.
Hér á landi hafa dýnur oft
orðið fyrir harðri gagnrýni og
það með réttu, án þess þó. að
úr hafi verið bætt. Að vísu
má ekki gleyma svampdýnun-
um, sem framleiddar eru hérf
því að þær eru ágætar fyrir bá;
sem þola þær. En svampdýna
verður helzt að vera yfirdekkt
með þykku áklæði og liggja á
trébotni, sem útbúinn er með
góðum loftgötum.
Þótt hjónarúmin séu keypt
sem samstæða, skyldu menn at-
huga, að enga nauðsyn ber til
að svo sé um dýnumar. Það
er alls ekki víst, að sama
dýnutegund hæfi báðum hjón-
unum. Stór og þrekinn karl-
maður þarf langtum harðarl
og þéttari dýnu en lítil og
grönn kona.
Til þess að rúm geti talizt
gott, verður það að vera svo
rúmgott, að fullorðin mann-
eskja geti teygt sig í því og
þurfi ekki að liggja í keng.
Spfandi maður getur skipt um
stöðu í rúminu allt að 20—49
sinnum ó nóttu, og ekkert má
hindra þær hreyfingar svo að
nætursvefninn raskist ekki.
Rúm, sem er 90 cm á breidd og
190 á lengd að innanmáli. getur
talizt nógu stórt. en þó væri
betra og þægilegra að sofa i
rúmi, sem væri 100—105 cm á
breidd og 200 cm á lengd. Þá
ættu rúmin heldur ekki að vera
svo lág að hjúkrun og ræsting
sé illmöguleg. Mega þau ekki
vera minna en 45 cm frá gólfi.
Hver og einn velur auðvitað
hjónarúm eftir eigin geðþótta.
Þó skal á það bent. að tvö rúm.
sem geta staðið saman eða í
sitt hvoru lagi eftir vild. eru
að öllu leyti æskilegri en eitt
st,órt. Fæstir gera sér grein fyr-
’r. hve erfitt er að hjúkra sjúk-
lingi í tvöföldu rúmi, jafnframt
er að öílu leyti öruggara að búa
”.m og bvo undir slíku rúmi.
Sú regla ætti raunar að vera
ófrávíkjanleg. að aldrei sé nema
einn í rúmi. Orsakimar eru
margar. menn sofa bezt. begar
beir geta valið sér hvfldarstell-
’ngar. án bess að hvinaast af
—’-vu,naut sínum. enda fara
Framhald á 3. síðu.
3 SÍÐA
rindi það sem hér fer á eftir flutti frú Kristín
Guðmundsdóttir híbýlafræðingur nýlega í út-
varpið á vegum Kven-
st.údentafélags íslands.
Vakti erindið mikla at-
hygli og hefur frú Krist-
ín góðfúslega leyft Þjóð-
viljanum að birta það á
heimilissíðu blaðsins. Er-
indið er nokkuð langt og
kemur því fyrri hluti þess
hér í dag, en síðari hlut-
inn mun birtast í næsta
heimilisþætti.
Sú staðreynd, að við eyðum
einum þriðja hluta ævi okkar
í rúminu, virðist ekki vera öll-
um eins Ijós og æskilegt værn
a.m.k., ef dæma má eftir hí-
býlum manna hér á landi. Meg-
in áherzla virðist á það lögð að
hreiðra sem bezt um sig hina
tvo þriðju hlutana. Oft má sjá
hús og íbúðir, þar sem önnur
atriði virðast lögð til grundvall-
ar húsateikningunni en þarfir
einstaklinganna í fjölskyldunní
og tala þeirra. öllum ætti að
vera Ijóst, hvílík hætta stafar
að þeim hugsunarhætti, að
mestu skipti að hafa stórar og
íburðarmiklar stofur, en láta
sér í léttu rúmi liggja, hvor!
nokkurs staðar er í íbúðinni
hentugt afdrep til starfs og
hvíldar. Að vísu hefur orðiS
breyting til batnaðar frá íbúð-
um strfðsáranna með hinu.n
stóru dimmu og oftast gagns-
lausu holum, en þrátt f.yrir það
er enn hlutfallslega minnsr
rými ætlað til svefns og alltoi
lítil áherzla lögð á að gera
svefnherbergið sem bezt úr
garði.
Þegar innréttað er hús eða í-
búð handa mannmörgu heimri.
skyldu svefnherbergin höfð sem
flest. en minni um sig. Æskileg-
ast er, að sem fæstir séu sam-
an. Það albezta er, að hver sé
út af fyrir sig þannig, að heim-
ilismenn geti einangrað sig um
svefntímann. Að sjálfsögð’,
verða mörg hjón að sætta sig
við það, sakir efnaskorts eða
húsnæðisleysis, að búa með
mörg börn í litlu rými. og verð-
ur þá að haga húsgagnaskipan
í samræmi við það. Ráðlegt er
fyrir barnafólk. sem hefur yfir
þriggja herbergja íbúð að ráða.
að ætla börnunum eitt herberg-
ið og sé íbúðin aðeins tvö her-
bergi, er bezt að láta börnun-
um eftir annað herbergið en
foreldrarnir sofi sjálf í stofunm.
Ung hjón ættu ekki að stofno
svo til heimilis, að bau hafi t.d
tvær stofur og ekkert svefnher-
bergi. Það er sök sér á meðan
þau eru bamlaus, en hætt er bá
við, að örðugt verið að finna
stað fyrir hinn nýja meðlim
fjölskyldunnar, sem að jafnaði
kemur í kjölfar giftingarinnar
Eins er það, ef lasleika ber að
höndum, þá er mjög mikils um
vert að eiga gott svefnherbergi
Flestir yrðu líka fegnir að þurfa
ekki að byrja á að búa um
rúm, þegar beir koma seint
heim að kvöldi, þreyttir oe
syfjaðir. eða þegar gestir hafs
verið í heimsókn og reykjar-
svælu, molluhita og matarleif-
um þarf að ryðja b'urt, áður er
hægt er að leggjast til hvíldar
Tæpast er hægt að hugsa sér
meira tilhlökkunarefni en að
geta. er kvölda tekur, dreg’5'
sig í hlé eftir erilspman daa í
svalt. broint oe hliótt svefnher-
bergi. ^vefnherbergið ætti að
vera friðhelgur staður, þar sem
hægt er að leita hvíldar fyrir
líkama og sál.
Kunni hjón að óska eftir að
hafa sitthvort svefnherbergið.
ættu þau að gera það, ef hús-
rými leyfir. Því fer fjarri, að
það sé á nokkurn hátt óeðlilegt
þótt sumum kunni ef til vill að
virðast svo, og hjónabandið þarf'
sannarlega ekki að vera verra
fyrir það. Slík herbergi eru bó
sjaldnast notuð sem svefnher-
bergi eingöngu, heldur jafn-
framt sem vinnuherbergi, bar
sem menn geta sinnt hugðar-
efnum sínum. Þetta tvennt er
oft hægt að sameina með góð-
um árangri.
En í flestum tilfeilum er
svefnherbergið einkum ætlað til
hvildar. ,og ber. að velja þvi
stað í íbúðinni með það fyrir
augum. Það þarf að vera ein-
angrað sem bezt frá þeim her-
bergjum. sem ætluð eru til
starfs, og hafa góð skilyrði tii
loftræstingar. Þegar ákveðin er
lega svefnherbergja. skyldi at-
hugað, hvernig þau liggja við
morgunsól. Sumir kunna vei
við að vakna við sól á rúðun-
um, en aðrir geta ekki sofið
morgunsvefninn, þegar blessuð
sumarsólin er komi’' S húshlið-
ina löngu fyrir fótaferðatíma.
Afleiðing þessa verður sú, að
byrgðir eru gluggar. og bað úti-
lokar loftræstingu. En got.t
svefnherbergi þarf að vera
bjart, hlýtt og loftgott. Frágang-
ur á gluggum þarf að vera
þannig, að hægt sé að hafa bá
opna um nætur, án þess að þeir
skellist eða hrikti og haldi vöku
fyrir fólki. Það kæmi sér mjög
vel, í okkar óbiíðu veðráttu. ef
takast mætti að leysa það vanda-
mál að sjá íbúðum fyrir hreinu
lofti, án þess að gluggar séu
opnir. Mönnum er nokkur vork-
unn í þeim veðraham sem hér
oft ríkir. þótt þeir veigri sér
við opnum gluggum um nætur.
En allir ættu að geta viðrað
vel svefnherbergið. áður en
gengið er til náða. Þá liggur
það í augum uppi, að blóm eiga
ekki heima í herbergjum, þar
sem sofið er.
Þegar hurðir og giuggar ero
staðsettir ætti að taka fullt til-
lit til þeirra húsgagna, sem eigd
að vera i herberginu. Glugga-
setning, í svefnherberginu. má
ekki brjóta í bága við rúmið
en slíkt vill brenna við. Margir
húsateiknarar hafa aðeins tvö-
falda hjónarúmið í huga, er
beir teikna svefnherbergi, og
kemur það sér auðvitað mjög
illa fyrir þann, sem vill hafa
rúmin aðskilin.
Um staðsetningu húsmuna
svefnherbergja er gott að hafs
í huga að greiður gangur sé að
glugga og að rúmin séu staðsett
hannig. að birtan komi frá hlið
SKÁPAR
Þar sem því verður við komið
er æskilegt að skipta rými því
sem ætlað er til svefnherbergis
hióna í tvennt þannig. að ann-
ars vegar sé snyrti- og búnings-
herbergi með innbyggðum skáp-
um og hins vegar svefnher-
bergi. Það er þýðingarmikið at-
ri.ði. að gert sé ráð fyrir nægum
innbyggðum skápum og hirzlum
strax á húsateikningunni, eri
“kki sé hlaupið í að ieysa bað
atriði á eftir eins og oft er gert.
Vel innréttaðir skánar, bar sem
°kkert rými fer til spillis, og
hver hlutur hefur sinn ákveðns
stað eru mjög mikils virði fyrir
húsmóðurina — og raunar alit
heimilisfólkið. Það var ekki
Fvrr en í kringum árið 1920 að
farið var að rannsaka rækilega
'’tærðir og fyrirferð á fatnaði
fó1ks og öðru. sem venjulega
°r gevmt í lokuðum hirzium.
T Danmðrku var bað arki
toktinn Kaare Klint. sem tók að
sér þessa útreikninga. og er enr.
hann dag í dag unnið út frá
niðurstöðum hans í samband’
við húsgagnateikningar á Norð-
urlöndum og víðar.
Sjálfsagt er, að hjón skipti
skáprými þvi sem þeim er æt’-
að i tvennt þannig, að þau hafi
sitt hvorn skápinn, þar serri
kvenfatnaðurinn er svo frá-
biugðinn fötum karlmannsins
Skúffur ættu ekki að vera
hærri frá gólfi en það. að menn
þurfi ekki að tylla sér á tá ti!
að sjá ofan í efstu skúffu
Plastskúffur sem renna á tré-
listum, eru einkar hentugar. oe
vonandi sér Vistheimiiið að
Reykjalundi, eða einhverjir að-
ilar, sem plastiðju stunda, séi
fært að framleiða slíkar skúff-
ur. Einnig má útbúa skáphurð
ir þannig að innan, að hægt sé
að fá þar aukarými fyrir smá-
dót. Fást til þess bæði plast-
hillur og grindur í ýmsum
stærðum. mismunandi . að lög-
un og gerð. Annars eru renni-
hurðir afar hentugar. En þar
sem mörg börn eru á heimili.
er nauðsynlegt, að skápar og
skúffur séu með öruggri læs-
Þessi barnastóll er miklu meira en bara stóll. Setuna má færa til eftír hæð þess sem í stóln-
um siitur og einnig er hægt að nota hann sem borð. Þá má setja í hann slá svo ungbarnið sé
öruggt, eins og sést á annarri litlu myndinni, og síðast cn ekki sízt er stóllinn fyrirtaks leik-
fang á marga vegu, að rugga sér í honum og meira að segja vega salt. Höfundur «fj>!sir><= v
Kristian Vedel.