Þjóðviljinn - 16.05.1963, Blaðsíða 8

g SlÐA
ÞJÓÐVILJINN
Fimmtudagurinn 16. maí 1963
Brimar við bölklett
Framhald af 7. síðu.
þessara manna, nema Jakob er
eitt mesta listaskáld þjóðar-
innar, og Jón Helgason óborg-
anlegur, og inn í þennan
þriðja flokk smella þeir svo
Þorsteini Valdimarssyni.
Þorsteinn yrkir nú lítt eða ekki
nema hreinar perlur, og hann
er mestur hagsmiður bragar.
eins og sagt var í gamla daga,
sem komið hefur fram með
þjóðinni á síðari öldum. Að
meta hann að þriðjungi við
Tómas. eins og þá Jakob og Jón,
er náttúrlega list út af fyrir
sig, sem minnsta kosti iægi
ekki eftir þá Gunnar Benedikts-
son og Sigurð Nirðdal. Það er
ekki vafi á því, að nefndin
hefur ekki litið í skáldskap
Þorsteins, fyrst hún gat ekki
fallizt á sjónarmið fulltrúa
Alþýðubandalagsins, sem þama
bæðj gat og hefur túlkað auð-
velt sjónarmið. En Þorsteinn
hefur kveðið:
Eg kom þar á veg,
sem klærnar sýndi
einn rytjufálki
og róminn brýndi.
Og þá sá nefndin i spegilinn,4
og rytjufálkinn brýndi róminn,
og sýndi klæmar, og það fór
Einar Bragi, Halldóra B.Bjöms-
son og margir fleiri rithöfundar
og listamenn, alls ekki finn-
anlegir á skránni, og má segja
að í slíku misrétti, taki nefnd-
in sér vald, sem alveg sérstakt
innræti þarf til að nota, en
slíkt víla ekki slíkir fyrir sér,
jafnvel að það heyrist íhalds-
skrattahláturinn í þeim, yfir
því að geta þannig beitt rót-
tæka höfunda rangindum.
Alveg sérstaka athygli vekur
að ekki einn einasti þjóðfræða-
rithöfundur fyrirfinnst á þessari
úthlutunarskrá, eins og nú
væru slíkar bókmenntir einskis
virði hjá söguskáldskapnum.
Þetta er því merkilegra, sem
allar okkar fornbókmenntir, eru
þjóðfræðabókmenntir og fyrir
þær er þjóðin írægust. Fyrir
þær þekkir þjóðin sjálfa sig og
hefur alltaf þekkt. Fyrir þær
komst hún á legg, úr alda
áþján og fyrir þær er þjóðar-
sálin djúp, sem alltaf má kanna
og kafa til nýrra og merki-
legra þjóðfræða iðkunar. En
hér á nefndin ekki sök á máli
því sjálft alþingi hefur skilið
hér á milli og slettir í þjóð-
fræðarithöfundana smásleikjum.
Þar fær Magnús á Syðrahóii
3000.00 kr., eg 2000.00 kr., Gils
og Guðni prófessor eitthvað
svipað, og í fyrra létu þeir það
alveg undir höfuð leggjast, að
skipta sleikjunni, og eru víst
furðusögur af Þjóðfræðirithöf-
undarnir munu þó, enn sem
fyrr, gera þau verk, sem að
mestu gagni koma er tímar
líða.
Má segja að hér sé allt í stíl,
og er enn á það að minnast
að nefndin sæla, hefur sett
Vilhjálm S. Vilhjálmsson í
næst efsta launaflokk, 25. þús.
kr. Víst er Vilhjálmur gildur
karl, og ekki ber að telja þetta
eftir honum, þótt nefndin skíni * 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
þarna enn í sínu ljósi. En í
rauninni átti Viihjálmur að
'"•ra í sérstökum heiðurslauna-
flokki, því hann er sá eini sem
búið hefur til hugtak yfir það
sem hér hefur gerst, en það
er brimar við bölklett. Ég skora
á ríkisstjórnina að eyði- ;
leggja nú þegar þetta:
skrattaverk þessarar nefndar, 1
og kemur það þó líklega;
fyrir lítið að vænta þess, að
skrattaverkastjórnin bæti um |
skrattaverk og mun hitt nær að'
skora á þjóðina að sjá til þess,
eftir 9. júní það herrans ár
1963, að slíkum og öðrum-skratta
verkum verði hætt á íslandi.
Benedikt Gíslason frá
Hofteigi.
þar.
Ekki fær einn ejnasti söngv-
ari eina einustu krónu, og
verða þeir víst að vera hóg-
værir eftir þvílíkt listmat,
og ólíklegt að við þurfum að
hlakka til. að þeir syngi í út-
varpinu, Guðmundur Jónsson,
Kristinn Hallsson, Þorsteinn
Hannesson, eða þær Þuríður
Pálsdóttir, Snæbjörg og Sigur-
veig o.fl. o.fl.
Hér er mikil fólska á ferð-
inni gagnvart góðum og vin-
sælum listamönnum. Ekki er að
spyrja að því að svona nefnd
getur hæglega sett ýmsa hjá
sem ekki standa þeim að baki,
sem verða fyrir náðinni. Þannig
eru góð skáld, eins og Elías
Mar, Sigurður Róbertsson,
Fyrstu umferð er nú lokið
í firmakeppni Bridgesam-
bands Islands og eru þessi
fyrirtæki efst:
Stig
1. Hreyfill s.f. 123
Hjalti Elíasson
2. Ásaklúbburinn 118
Sigurhjörtur Péturss.
3. Álafoss 114
Lárus Hermansson
4. Verzlunin Grund 113
Dagbjört Bjamadóttir
5. Trygging h. f. 113
Guðjón Jóhannsson
6. Edinborg h.f. 113
Karitas Sigurðsson
7. Útvegsbanki Islands 110
Gunnar Guðmundsson
8. Rekord 110
Zakarías Daníelsson
9. Fasteignaval Jóns
Arasonar 109
Jón Arason
10. Kjöt & Grænmeti 109
Rósa Ivars.
Úrslitaumferðin verður
spiluð í Skátaheimilinu í
kvöld kl. 20.
Úrslit f bridgekeppni
Bridgefélags kvenna urðu
þau, að í einmenningskeppn-
inni sigraði Guðrún Einars-
dóttir, en í tvenndarkeppn-
inni sveit Eggrúnar Arnórs-
dóttur. 1 sveit Eggrúnar eru
auk henmar Hjalti Elíasson
og hjónin Jón Arason og
Halla Bergþórsdóttir.
Fyrir stuttu spiluðu Is-
landsmeistaramir, sveit Þór-
is Sigurðssonar, við sveit
Torfa Ásgeirssonar í Bikar-
keppninni. Lauk leiknum
með óvænitum sigri Torfa og
em Islandsmeistararnir þar
með úr lei’k.
Áræði í sögnum réði úr-
slitum í þessim ieik, en i
Bílaleigan i Reykjavik
Blaðið hefur verið beðið að
birta eftirfarandi athugasemd:
„Heiðraði ritstjóri.
I dagbiaðinu Vísi birtist
þriðjudaginn 14. maí sl. grein,
sem nefnist „Bílaleigur í
Reykjavík". Skiptar munu
skoðanir um ýmislegt, sem þar
er staðhæft, eins og gengur.
Vegna þess. að Bílaleigan Bíll-
inn á engan hlut að sumum
þeim skoðunum, sem fram eru
settar í þessari grein, biðjum
við yður um rúm fyrir eftir-
farandi í heiðruðu blaði yðar:
í áminnztri grein Vísis er
talað um gejgvænlegar afleið-
ingar harðnandi samiíeppni í
þessari þjónustugrein. Okkar
bridge
því hafði sveit Torfa greini-
lega yfirburði. Mun ,,taktik“
hafa ráðið því að nokkru,
því erfitt er fyrir meislara-
flokkssveit að vinna efstu
sveit í landsliðsflokki, að
öllu jöfnu, með því að segja
alltaf pass. Hér er eitt sýn-
ishom:
N—S á hættu, austur gef-
Norður
A D-10-4-3
V Á-3
♦ 9
4» Á-K-8-6-
5-2
Vestur
A G-9-8-5-2
V K-G-7-5
♦ Á-10-4-2
4> ekkert
V
♦
*
Austur
A 6
V D-10-8-6-2
♦ K-D-G-8-7-
5-3
+ ekkert
Suður
A Á-K-7
9-4
6
D-G-10-9-
7-4-3
Þar sem menn Torfa sátu
n—s gemgu sagnir þannig,
að austur opnaði á fimm
tiglum, suður sagði sex
lauf, vestur sex t.ígla. sem
norður doblaði. Þetta eru
heldur æfintýralegar sagnir
en endirinn varð einn niður,
100 til n—s.
Á hinu borðinu opnaði
austur á þremur tíglum,
suðúr pass, vestur fimm
tígla, sem morður doblaði.
Fimm tíglar unnust slétt og
græddi sveit Torfa því 14
stig á spilinu.
skoðun er sú, að samkeppni
muni, þegar til lengdar lætur,
fyrst og fremst tryggja við-
skiptavinum bílaleiganna full-
komna þjónustu, og álítum að
síður en svo sé hér á döfinni
neitt tiltakanlegt almennt
vandamál.
Sérstaklega viljum vlð taka
af öll tvímæli í sambandi við
þann harða dóm, er „flestar
bílaleigurnar" og „forstöðu-
menn þeirra" leggja á landa
sína sem leigutaka bifreiða. I
nefndri grein dagbl. Vísis er
svo að orði komizt: „Flestar
bílaleigurnar virðast taka þá
(þ.e. erlenda ferðamenn) fram
yfir innfædda. Forstöðumenn
þeirra segja, að útlendingar séu
ábyggilegri og kurteisari en ís-
lenzkir leigjendur. Einkum
liggur þeim ekki gott orð til
sjómanna, sem fá leigðan bíl,
fara í tveggja og þriggja daga
ferðir í landlegu eftir að hafa
greitt hinar föstu þúsund krón-
ur fyrirfram, en eiga svo ekki
meiri peninga, þegar til
greiðslu á leigunni kemur.“
Um framangreint talar auð-
vitað hver eftir sinni reynslu.
Flestir erlendir ferðamenn hafa
reynzt hinir ágætustu leigutak-
ar hjá okkur og að öllu leyti
verðugir þeirrar þjónustu, sem
við látum í té almennt, án til-
lits til þjóðernis. Hins vegar
viljum við láta koma skýrt
fram og svo, að ekki verði um
villzt, að við teljum útlendinga
hvorki ábyggilegri né kurteis-
ari en fslenzka leigutaka.
Þá berum við s>iómönnum,
hvort sem er í landlegum eða
öðrum fríum hið bezta orð. Þeir
hafa frá upphafi verið meðal
beztu viðskiptavina okkar.
Með þökk fyrir birtinguna,
Bílaleigan Bíllinn.
Guðbjartur Pálsson.
STARFSSTOLKUR
ðSKAST
Starfsstúlkur vantar í eldhús
Landspítalans til sumarafleys-
inga. Upplýsingar gefur mat-
ráðskonan í sima 24160.

• • • bréf til bltósins • • *
Athyglísverð frétt um
hnött í himingeimnum
Frá því hefur verið skýrt, að
fundin sé ný jarðstjarna í him-
ingeimnum, og þykir mér þessi
fundur tíðindum sæta, þvi að
jarðstjarnan sem fundizt hefur.
er fylgihnöttur annarrar sólar
eða m.ö.o. er í öðru sólkerfi.
Van de Kamp heitir stjörnu-
fræðingurinn sem þessa upp-
götvun hefur gert, og er í
Bandaríkjunum.
Nú kemur það raunar ekki
á óvart að svo skuli hafa
reynzt að reikistjömur fylgi
einnig öðrum sólum, því nú
munu flestir eða nær allir
stjörnufræðingar vera komnir
á þá skoðun, að svo hljóti að
vera. En einusinni var þó svo
og fyrir ekki ýkjalöngu, að
hinu gagnstæða var mjög hald-
ið fram í nafni vísinda, bótt
undarlegt megi heita, og skal
hér í fáum orðum greina frá
ástæðunum fyrir því.
Þegar Brúnó hafði fundið. á
sextándu öld, að „stjömurnar
sem við sjáum sindra um him-
ininn“ eru sama eðlis og
frelsari sá og fróvgari, sem við
köllum sól eða m.ö.o. það að
til eru óteljandi sólir, þá hugs-
aði hann sér, að ef til vill
mætti koma auga á reikistjörn-
ur þeirra með því að gefa nógu
nákvæmlega gætur að daufum
stjörnum í nágrenni þeirra. En
vegna þess hve fjarlægðirnar
til annama sólstjarna em gíf-
urlegar, þá varð sú ekki raun-
in á og það þótt sjónaukinn
væri uppfundinn. og jafnvel
hinir allrasb ij sjónaukar
nútímans megna ekki að leiða
þetta í ljós. Það hefur aldrei
tekizt að eygja eða ljósmynda
reikistjörnur i öðrum sólhverf-
um. En eftir þvi sem stjörnu-
fræðinni fór fram að öðru leyti,
fór að koma að því að heim-
spekingar og vísindamenn settu
fram heimsmyndunarkenningar
(kosmogoníur): Immanúel Kant
einna fyrstur og Laplace
nokkru síðar, en áður hefur
Swedenborg líklega verið bú-
inn að hugsa eitthvað líkt.
Stóð svo alllengi að kenning
þessara ágætu vitringa var
almennt álitin rétt. En upp
úr aldamótum síðustu fór
Bandaríkjamaður að nafni T.
C. Chamberlin. sem að vísu var
merkur jarðfræðingur og mjög
frægur (þó að hann segði
reyndar að á Grænlandi væri
það ekki að finna. sem ungur
íslenzkur jarðfræðingur fann
þar nokkrum árum síðar) að
hugsa sér nýja kenningu og var
hún á þá leið að reikistjörnurn-
ar hefðu orðið til við einskon-
ar árekstur eða það að aðkom-
andi sól hefði farið fram hjá
bessari í lítilli fjarlægð. Eftir
þessu átti sólhverfi vort að vera
því nær einsdæmi í alheimi.
Kenning þessi dró ekki mikla
athygli að sér fyrst í stað, en
um 1930. um þær mundir sem
fór að syrta að síðari heims-
styrjöldinni var eins og hún
færðist öll í aukana, og var
henni almennt haldið fram í
bókum á þeim árum. Varð
þessi kenning að sjálfsögðu til
að draga úr og veikja húgs-
un manna um líf á öðrum
stjörnum, og má nú nærri geta
að hafi einhversstaðar verið
komin fram kenning um sam-
band við líf á örum stjörnum
og átti eigi síður erfitt uppdrátt-
en hinar frumlegustu og bezt
brautryðjandi kenningar hafa
oftast átt, að þá hafi þetta ekki
bætt aðstöðu hennar. En hafa
nú rökin fyrir þeirri kenningu
verið ljós og örugg í bygg-
ingu, að þau gæfu
þeim sem aðhylltust hana
afl til sannfæringar, þá er hægt
að sjá fram á, að einmitt fylg-
ismenn slíkrar kenningar muni
bá hafa haft réttari hugmyndir
um það að til væru reiki-
stjörnur fjarlægra sólhverfa
heldur en jafnvel hinir virt-
ustu vísindamenn iarðarinnar
á sama tíma. Hugmynd sú. sem
hinir virtustu vísindamenn
gerðu sér var röng, eins og síð-
ar kom á daginn. begar fariö
var að rannsaka undirstöður
hennar (v. Weiszacker o.fl.), og
á síðari árum hefur sú skcðun
náð almennri viðurkenningu
að það eigi sér engin rök að
halda, að sólhverfi það sem við
byggjum, sé eitthvað einstakt
eða tilviljunarkennt fyrirbæri.
Ýmislegt hefur líka komið
fram, sem gefið hefur tilefni
til að álykta um tilveru reiki-
rtjarna með öðrum sólum. en
nú hefur það verið leitt af
merkjanlegum sveiflum á hreyf-
ingu einnar næstu nágranna-
stjörnu okkar um geiminn,
Barnard-stjörnunnar, að hún
hljóti að hafa með sér reiki-
stjömu, sem sé heldur stærri
en Júpíter. stærsta iarðstjam-
an í þessu sólhverfi. og kenn-
ingin um einstæði þess þannig
endanlega hrakin.
Þorsteinn Guðjónsson.
Tilkynning frá
yfirkjörstjórn
Vesturlandskjördœmis
Við kosníngar þær til alþingis, sem fram eiga að fara
hinn 9. júni n.k. eru eftirtaldir listar í framboði
i Vesturlandskjördæmi:
A-listi
Alþýðuflokksins
Benedikt Gröndal,
Bogahlíð 20, Reykjavík
Pétur Pétursson,
Hagamel 21. Reykjavík
Hálfdán Sveinsson,
Sunnubraut 14, Akranesi
Ottó Árnason,
Ólafsvík
Sigurþór Halldórsson,
Borgarnesi
Magnús Rögnvaidsson,
Búðardal
Lárus Guðmundsson,
Stykkishólmi,
Snæbjörn Einarsson,
Hellissandi,
Bragi Níelsson,
Stillholti 8, Akranesi
Þorleifur Bjarnason.
Heiðarbraut 58, Akranesi
B-listi Fram-
sóknarflokksins
Ásgeir Bjarnason,
Ásgarði, Dalasýslu
Halldór E. Sigurðsson,
Borgarnesi
Daníel Ágústínusson,
Akranesi
Gunnar Guðbjartsson,
Hjarðarfelli, Snæfells-
nessýslu
Alexander Stefánsson,
Ólafsvík
Ingimundur Ásgeirsson,
Hæli, Flókadal
Kristinn B. Gíslason,
Stykkishólmi
Geir Sigurðsson,
Skerðingsstöðum,
Dalasýslu
Guðmundur Sverrisson,
Hvammi, Mýrasýslu
Guðmundur Brynjólfsson,
Hrafnabjörgum,
Borgarfjarðarsýslu.
D-listi
Sjálfstæðsflokksins
Sigurður Agústsson,
Stykkishólmi
Jón Árnason,
Akranesi
Ás.geir Pétursson,
Borgarnesi
Þráinn Bjarnason,
Hlíðarholti, Staðarsveit
Friðjón Þórðarson,
Búðardal, Dalasýslu
Eggert Ólafsson,
Kvennabrekku, Dalasýslu
Sigríður Sigurjónsdóttir,
Hurðarbaki, Reýkholtsdal
Páll Gíslason,
Akranesi
Jón Guðmundsson,
Hvítárbakka,
Andakílshreppi
Pétur Ottesen,
Ytra-Hólmi, Borgarfjarð-
arsýslu.
G-listi
Alþýðubandalagsins
Ingi R. Helgason,
Reykjavik
Jenni R. Ólason,
Stykkishólmi
Pétur Geirsson,
Borgarnesi
Helgi Guðmundsson,
Akranesi
Einar Ólafsson,
Lambeyrum, Dalasýslu
Skúli Alexandersson,
Hellissandi
Haraldur Guðmundsson,
Ólafsvík
Þórður Oddsson,"
Kleppjárnsreýkjum
Bjarni Arason,
Hvanneyri, Andakinshr.
Guðmundur Böðvarsson,
Kirkjubóli, Hvítársíðu
F. h. yfirkjörstjómar Vesturlandskjördæmis
Hinrik Jónsson, formaðuí.