Þjóðviljinn - 15.08.1963, Blaðsíða 4

4 SlÐA----------------------------------------
VIÍIINN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósialistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: Ivar H Jónsson. Magnús Kjartansson (áb.),
Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjórar: Jón Bjamason. Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjóra. afgreiðsla. auglýsingar. prentsmiðja: Skóiavörðust. 19.
Simi 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 65 á mánuði.
BL ðamannaverkfall
Fiagblöðin á íslandi hafa ekki komið út í hálf-
an mánuð vegna verkfalls blaðamanna, og er
það í fyrsta skipti sem þvílíkur atburður gerist
hér á landi. Er verkfall þetta býsna lærdóms-
ríkt bæði fyrir blaðamannasamtökin og launþega
almennt. Verkfallið er til marks um það að Blaða-
mannafélag íslands hefur nú þróazt í eðlilegt
stéttarfélag sem lítur á það sem meginverkefni
sitt að tryggja félagsmönnum sómasamleg kjör
og starfsskilyrði. Var full samstaða í félaginu um
kjarabaráttuna nú, eins og marka má af því
að heimildin til vinnustöðvunar var samþykkt í
allsherjaratkvæðagreiðslu með öllum atkvæðum
gegn tveimur. Blaðaxnenn verða öðrum fremur
dregnir í pólitíska dilka og stunda enda pólitíska
þrætulist flestum öðrum fremur; því má samstaða
þeirra í kjaradeilunni án tillits til stjórnmála-
skoðana verða til fyrirmyndar öðrum stéttarfé-
lögum sem einatt er reynt að sundra með stjórn-
málaágreiningi. Blaðamannafélag íslands hefur
staðizt fyrstu eldraun sína á myndarlegan hátt.
|7nda þótt íslenzkir blaðamenn hafi nú í fyrsta
skipti sjálfir staðið í alvarlegri kjaradeilu
hafa sumir þeirra haft ærin afskipti af verkföll-
um annarra. íslenzku blö.ðip jbaía. til að.^tnynda
haft mjög ákveðnar skoðanir á kjarabaráttu laun-
þegasamtakanna og stundum hafa skrif um þau
efni verið aðalverkefni stjómmálaritstjóra og
fleiri blaðamanna vikum saman. Það fer ekki hjá
því að síðustu tvær vikurnar hefur almenningur
oft rifjað upp afstöðu sumra blaðanna til kjara- ^
baráttunnar, harkalegar árásir á launþega, tilraun-
til að sundra þeim eftir stjórnmálaskoðunum, kröf-
ur um að verkfallsréttur yrði skertur til muna eða
afnuminn með öllu með þeim rökum að „verk-
föll séu úrelt í nútímaþjóðfélagi“ eins og það hef-
hefur verið orðað. Væntanlega hafa stjórnmála-
greinahöfundar þessara blaða lært af reynslunni
í sínu eigin verkfalli, þannig að þeir skrifi eftir-
leiðis um réttindabaráttu launþega af meiri skiln-
ingi og hófsemi. Er það ánægjulegt fyrir laun-
þegasamtökin almennt að mega nú vænta stuðn-
ings þar sem áður var fullur fjandskapur.
|>laðamenn hafa einnig fengið að kynnast því
** í þessari deilu að ákvörðun um kaup og kjör
er ekki einfalt samningsatriði launþega og at-
vinnurekenda. Þegar verkfall hófst munaði næsta
litlu á tilboðum og kröfum, en um leið og full-
trúi ríkisvaldsins — sáttasemjari ríkisins — komst
í mádið voru samningatilraunir felldar niður í
nærri hálfan mánuð! Er þar auðvitað um að ræða
pólitísk afskipti ríkisstiórnarinnar, og hvatir
hennar hafa m.a. verið þær að torvelda blaða-
mönnum við dagblöðin að ná hliðstæðum kjara-
bótum og fréttamennirnir við ríkisútvarpið höfðu
þegar fengið með kjaradómi Hefur ríkisstjórnin
sem kunmmt er reynt að halda því fram að kjara-
dómur mesp' ekki vera fordæmi fyrir neina aðra
Með samníngum blaðamanna er sú fáránlega
kenning brotin á bak aft.ur og því munu samning-
arnir vekia athvgli bn^ ú+ fyrir raðir þeirra sem
í verkfallinu stóðu. — m.
HÓÐVIUINN
Fimmtudagur 15. ágúst 1963
Fleiri börn fæðast vansköpuð
Almenningur í Bandaríkjunum er mjög ugg-
andi vegna þess hve geislavirkni regnvatnsins
hefur aukizt gífurlega að undanfömu. Sam-
kvæmt skýrslu sem United States Geological Sur-
vey hefur birt, hefur geislun aldrei verið meiri
en nú. Sumstaðar í Bandaríkjunum er geislunin
nú átta sinnum meiri en á sama tíma í fyrra. Tal-
ið er að þetta stafi frá sprengingunum 1961.
Geislavirka úrfellið hefur nú náð frá háloftun-
um niður til jarðar.
Athygli vísindamanna hcfur
einkum beinzt að tritium-inni-
haldi regnvatnsins, en tritium
er geislavirk tegund vatnsefnis
en við eðlilcgar aðstæður finnst
aðeins örlítið af því í náttúr-
unni. Við kjarnorkusprengingar
myndast tritium í háioftunum.
Þar sameinast það súrefni og
myndar geislavirka vatnsdropa
sem berast til jarðar sem geisla-
virkt regnvatn.
Regnvatnið hefur áhrif á svo
til allt líf á jörðinni. jafnt menn
og dýr sem gróður, og er því
von að almenningur sé skelfdur.
Móísagnir
Heilbrigðisyfirvöldin banda-
rísku hafa brugðið við og lýst
því yfir að regnvatnið sé ekki
hættulegt enda þótt það innihaldi
þetta mikið af tritium. En heil-
brigðisyfirvöldin hafa á undan-
fömum árum gefið svo margar
mótsagnakenndar yfirlýsingar og
ruglandi greinargerðir að al-
menningur hefur ekki nema tak-
markaða trú á sannleiksgildi
þeirra. Heilbrigðisyfirvöldin hafa
meðal annars þvingað þingið til
að fallast á að menn viti ekki
hver „hættumörk" geislavirkn-
innar eru. Ennfremur hefur
komið á daginn að handbók sú
sem heilbrigðisyfirvöldin vitna
nú í var fyrir skömmu úrskurð-
uð allsendis óhæf í trúnaðarbréfi
frá sömu yfirvöldum.
Vansköpun
Það varð og til að auka á
ringulreiðina að varla höfðu
bandarísku heilbrigðisyfir-
vöidin birt yfirlýsingu sína
þcgar blöðin birtu niðurstöður
rannsókna kanadískra lækna
sem stríða algjörlega á móti
henni. Kanadísku læknarnir
fullyröa að regnvatnið væri
skaðlegt enda þótt það inni-
hcldi mun minna af tritium
en raun er á. Segja þjeir að,
geislavirkni orsaki það að
miklu flciri börn fæðast van-
sköpuð en ella.
Verkíallsmðniium
Hótao brottrekstri
Heimsmet
Verkfallsmönnum í námunum
á Norður-Spáni hefur verið til-
kynnt að þeim hafi verið sagt
upp starfi, en þeir verði endur-
ráðnir ef þeir beygja sig fyrir
atvinnurekendunum og lýsa þvi
yfir að þeir séu reiðubúnir til að
taka aftur til starfa. Litið verð-
ur á þá sem nýráðna og missa
þeir þar með ýmis hlunnindi
sem þcir menn hafa sem unnið
hafa lengi í námunum.
Eftir því sem næst verður
komizt eru um 15,000 námumenn
í verkfalli og hafa forystumenn
þeirra lýst því yfir að þeir muni
ekki gefast upp þrátt fyrir hót-
anir vinnuveitenda. Námamenn-
imir hófu verkfall sitt til þess
að mótmæla ofbeldisaðgerðum
gegn ýmsum vinnufélögum
þeirra og til þess að fylgja fram
kröfum sínum um hærri laun.
Forystumenn verkfallsmanna
draga þó ekki dul á það að mik-
ilvægari málefni eru þeim einnip
í huga. — I raun og veru er um
að tefla kröfu verkamanna um
rétt til að mynda sín eigin stétt-
arfélög i stað sambandsins sem
nú er við lýði og stjórnað er af
vfirvöldunum í Madrid. hefur
einn forystumannanna sagt og
minnir á það að betta er ekki
i fyrst sinn sem verkamenn á
Norður-Spáni hafa gert verkfall
á undanförnum árum.
fískimenn / Kanada ótt-
ast veiði EBE - skipa
Bandaríska fréttastofan AP segir í skcyti frá Halifax að fiskii-
menn i Kanada hafi þungar áhyggjur út af fyrirætlunum
Efnahagsbandalags Evrópu að koma upp miklum útgerðar-
míðstöðvum á Srönsku eyjunum St. Pierre og Miquelon, sem
eru skamt undari strönd Nova Scotia í Kanada. Það fylgir
fréttinni að bandalagið hafi í hyggju að verja 305 milljónum
dollara í þessa verstöðvar, sem ætlaðar vcrði eingöngu fiski-
skipum frá aðildarríkjum barflalagsins, Kanadamenn óttast
að það muni hafa í för með sér afveiði á miðunum fyrir aust-
urströnd Kanada. ef úr þessari fyrirætiun vcrður.
Nýlega fór fram í London landskeppni í frjálsum íþróttum- og
áttúst þar við Bretar og Bandaríkjamenn. Bandaríkjamenn unnu
karlakeppnina með 120 stigum gegn 91, en Bretar kvennakeppn-
ina með 65 1/2 gegn 511/2. Tvö heimsmet voru sett í keppniinni.
Brezka sveitin í 100 hetra húfcupi kvenna -ann skeiðið á 15,2
sekúndum og Bandaríkjamaðurinn John Pennel bætti sitt eigið
heimsmet í stangarstökkii, stökk nú 5,136m en fyrra metið var 5,098.
Myndin sýnir Pennel í metstökkinu.
Viöurkennlng úr óvæntri átt:
„Marx hefurrétt fyrir sér
þegar til /engéar fctur ''
„Ég bið ykkur að sýna okkur
skilning og umburðarlyndi".
sagði Robort Kennedy, dóms-
málaráðherra og forsetabróðir
þegar hann ræddi við erlenda
stúdenta fyrir skömmu um kyn-
þáttavandamálið í Bandaríkjun-
um. „1 raun og veru er þetta
vandamál efnahagslegs eðlis“.
«agði hann.
„Slík vandamál hljóta ævin
lega að koma til sögu, þegar um
er að ræða samskipti manna.
Þess vegna biðjum við ykkur að
sýna okkur skilning og umburð-
arlyndi þegar þið dæmið um at-
hafnir okkar“.
Ráðherrann lagði áherzlu á að
Bandaríkjastjórn myndi aldrei
| sætta sig við óbreytta aðstöðu
! svertingja í Bandaríkjunum.
j „Mannréttindi svertingja er
] mesta vandamálið sem Banda-
ríkin hafa nú við að slíma“
sagði hann.
★
Einn stúdentanna hafði orð á
því að Kari Marx hefði sagt að
bjóðfélagslegar athafnir manna
stjórnuðust af efnahagsleari að-
stöðu þeirra og spurði hvort
betta ætti þá líka við ■' bessu
falli.
„Þér megið ekki halda að ée
sé marxisti“ svaraði Rober'
Kennedv bá „en ég viðurkennj
fúslega að þetta er ré+' ^°sar til
lengdar lætur".