Þjóðviljinn - 29.08.1963, Blaðsíða 8

3 SfÐA
ÞI6ÐVILI1NN
Fimmtudagur 29. ágúst 1963
S KOTTA
Ég er ekki alveg viss, en mér finnst endilega, að þú hafir
gleymt einhverju.
Greiddi 2,5 millj.
kr. í arð á sl. ári
lega og það bar engan árangur.
Nú er kominn tími til að beita
þeirra eigin aðferðum.
— Aðferðum hverra?
— Stjómmálamannanna. Ég
hef rætt þetta við Adam og
hlustaðu nú á: við getum gert
margt og mikið. Og það er allt
saman fullkomlega og algerlega
löglegt. Stórvaxni maðurinn
kveikti í pípu sinni. tottaði hana
með ákafa.
— En hvers vegna fór hann
þá ekki til embættismannanna?
sagði Tom. — Fyrst hann hefur
svona merkilegar ráðagerðir,
hvers vegna fór hann þá ekki
með þær til —
— Vegna þess að hann hefði
ekki komizt upp með- moðreyk.
Notaðu skynsemina, maður. Satt-
erly er endemis auli og lögfrseð-
ingamir okkar eru bara ekki
nógu útsmognir. Og það sem
verra er, þeir hafa ekki bein i
nefinu. Og það þurfum við að
hafa. Bein í nefinu.
— Ég vissi ekki að þú hefðir
svona mikinn áhuga á stjómmál-
um, Veme sagði Tom hneyksl-
aður. Shipman sýndist enn bein-
laus og mjúkur í sterku sólskin-
inu eins og ofalinn krakki. Allt
í einu langaði Tom til að segja:
Eftir aðgerðarleysi heillar ævi,
hefurðu allt í einu áhyggjur af
Caxton. Þú hugsaðir aldrei um
þennan stað fyrr en Cramer kom.
Þér stóð á sama hvort hér yrði
samskólaganga eða ekki. Nú tal-
ar þú um að hafa bein í nef-
inu.
— Þetta er dálítið hranalegt,
sagði Shipman og stillti sig vel
— En þetta er satt og ég er
maður til að viðurkenna það.
Tom, þú hefur þekkt mig langa,
langalengi, svo að ég get ekki
blekkt þig. Ég hef vanrækt
skyldur- mínar.
Vanrækt! hugsaði Tom. Þú
hefur ekki haft hugmynd um að
þú hefðir neinar skyldur.
— En maður getur alltaf vakn-
að, og það er það sem kom
fyrir mig. hélt Shipman áfram.
■— Ég vaknaii. Og nú er ég
rejðubúinn til að berjast til aa
bjarga borginni minni. Honum
hitnaði í hamsi og fór að stika
um herbergið. Ef við stöndum
Hárgreföslan
Hárgrelðslu og
snyrtistofa STEINU og DÖDÖ
Daugavegi 18 III. h. (Iyfta)
SIMI 24616.
P E R M A Garðsenda 21.
SlMI 33968. Hárgreiðslu- og
snyrtistofa.
Dömur! Hárgreiðsla við
allra hæfl
TJARNAKSTOFAN,
Tjamargötu 10, Vonarstrætis-
megln. — SlMI 14662.
HÁRGREIÐSLUSTOFA
AUSTURBÆJAR
(María Guðmundsdóttir)
taugavegi 13 •— SlMI 14656
« Nuddstofa á sama stað. —
allir saman núna, sagði hann,
— getum við afgreitt þetta á
mánuði. Kannski enn skemmri
tíma. Og þessir aular í hæsta-
rétti geta þá séð að þeir gátu
ekki hlunnfarið okkur — og þar
með er málið úr sögunni. Ham-
íngjan góða, maður kemst bók-
staflega í assing við tilhugsunina
um að núna, á þessari stundu,
sitji niggarar við hliðina á hvít-
um stúlkum í skólanum okkar!
Shipman tók glas Toms,
hellti slatta af gini í það. —
Þetta verður ofsaleg barátta,
sagði hann.
— Næstum eins gaman og að
veiða! Hann hafði ekki ætlað að
segja þetta. En nú var of seint
að snúa við. — Það er einmitt
lóðið, ,Verne? Þér hefur leiðzt
árum saman, og nú er dálítil
spenna og þig langar í tuskið.
— Nei, sagði Shipman hægt.
— Það er alls ekki rétt.
— Fyrirgefu. Það var heimsku-
legt af mér að segja þetta.
— Já, Shipman kveikti aftur í
pípu sinni og gekk að borðinu.
— Hvað sy.0 sem þú heldur,
Tom. þá vill svo til að ég er
sannfærður. Ef til vill fellur
þér ekki við piltinn. Það er ekk-
ert viö þvi að segja. En hann
hefur opnað augu mín, -upp á
gátt; og hann hefur sýnt að
hann er leiðtogi. Fólk hlustar
á hann. Hann rótaði í skúfftmni
sinni. — Hefurðu séð þetta?
Tom tók við myndinni af svert-
ingjanum sem var að kyssa hvíta
stúlku. Hann leit á hana og
fleygði henni aftur á borðið. —
Ég sá þetta fyrir tíu árum, sagði
hann. — Þetta hefur verið í um-
ferð síðan 1946. Hún var tekin
í París. Svertinginn er hermað-
ur.
Shipman roðnaði. — Jæja, það
skipiir engu máli. Þetta- sama á
sér stað um öll Bandaríkin núna.
Það gæti hæglega gerzt í Caxton.
— Það er ég ekki svo viss um,
sagði Tom. — Af hverju held-
urðu endilega að um leið og jafn-
rétti kemst á. fari allir svert-
ingjar að sofa hjá hvítum kon-
um? Heldurðu að þessar konur
standi bara og bíði eftir því að
það verði?
— Það er ekki mergurinn
málsins. sagði Shipman.
— Jæja, mér stendur á sama
hvað er mergurinn málsins. Ég
veit aðeins þetta. Við höfum
allt sem unnt er til að komast
hjá samskólagöngu í Caxton, en
lögin mæla svo fyrir að hún
skuli verða og ég lít svo á að
fólk eigi að hlýðnast lögunum.
Cramer virðist ekki gera bað.
Mér fellur ekki við hann; ég
treysti honum ekki og ég ætla
svo sannarlega ekki að birta
þessa sóðalegu auglýsingu hans.
Það geturðu sagt. honum. Tom
tók hattinn sinn og opnaði
dymar. — Hann virðist hafa
gleymt því að ég er ritstjóri
Messengers.
— Þú virðist líka hafa gleymt
dálitlu, sagði Shipman.
— Hvað er það, Veme?
— Ég á meirihluta hlutabréf-
anna í Messenger. Þú ert í vinnu
hjá mér.
Adam Cramer og SÞBF. 1 hví-
vetna.
Tom horfði á Shipman drykk-
langa stund. ’Síðan sagði hann:
— Áður en ég tók við ritstjóra-
starfinu, seldist Messenger í tvö
þúsund eintökum. Það kom út
þrisvar í mánuði og var rekið
með tapi. Sex mánuðum seinna
var eintakafjöldinn kominn upp
í tólf þúsund. Nú er hann tutt-
ugu þúsund. Við erum ofaná.
Og við höfum þrisvar fengið við-
urkenningu fyrir ágæta blaða-
mennsku. Allan þann tíma hef-
urðu aldrei stigið fæti á skrif-
stofuna né haft fyrir því að
sendá mér línu. Ög ætlarðu nú
að fara að kenna mér að stjóma
dagblaði?
Shipman var stundarkorn á
báðum áttum. hvort hann ætti
að reiðast eða leita sátta. —
Það er ekki það, Tom, sagði
hann. — Þú hefur unnið afbragðs
starf og því dytti mér aldrei
£ hug að neita. Ég er ekki að
segja þér hvemig á að reka
dagblað......
— Hvað ertu þá að segja mér?
— Það er aðeins spursmál um
6tefnu. Að taka fáeinar auglýs-
ingar, byggja Cramer dálítið upp
— fjandinn sjálfur, það getur
varla sakað.
— Hvað nú ef ég neita að
birta auglýsinguna? Hvað nú ef
ég segi þér í eitt skipti fyrir
öll að ég ætli mér að gera allt
sem í mínu valdi stendur til að
losna við Cramer og samtök
hans?
Shipman reis á fætur, dálítið
tvílráður. — Við höfum verið
vinir í langan tíma, Tom. sagði
hann. — En ef þú segðir það
við mig, þá yrði ég að fara fram
á uppsagnarbeiðni frá þér.
— Þannig er það í pottinn
búið. '
— Þannig er það í pottinn bú-
ið. Shipman hikaði. — Jæja?
spurði hann. — Hvað ætlarðu
að gera?
Tom hugsaði um starfið sem
beið hans í New York, um Rut
og Ellu, um heimilið, um árin
sem hann hafði dvalizt þama og
lært að elska borgina og um-
hverfið.
— Ég virðist ekki hafa um
margt að velja, sagði hann og
hataði sjálfan sig fyrir að segja
þetta. Hann fyrirleit sjálfan sig
'fyrir að verða máttlaus í fótun-
um. Alla leiðina heim til Ship-
mans hafði hann sagt við sjáif-
an sig hvemig hann ætlaði að
leysa frá skjóðunni. Hann yrði
að fá að ráða þessu og ef Ship-
man félli það ekki. þá gæti
hann náð sér í annan ritstjóra.
En þetta hafði farið öðru vísi.
— Ég fer aðeins fram á eitt,
Tom, sagði Veme Shipman bros-
andi. — Að Cramer fái dálítinn
stuðning. Þú ert ennþá ritstjór-
inn!
Stórvaxni maðurinn fylgdi
honum til dyra, lagði þungan
arminn á öxl honum.
— Við skulum afgreiða þetta
leiðindamál í flýti. Bíddu bara
og sjáðu til. Heimurinn mun
ekki gleyma Caxton í flýti!
Tom gekk niður malarstíginn
að bílnum sínum og honum leið
eins og svo oft fyrir mörgum
ámm þegar hann var ungur og
hugurinn fullur af óleystum
vandamálum og spumingum sem
enginn í heiminum gat svarað.
Á leiðinni til borgarinnar fór
hann aftur að hugsa um Cahier
prófessor og hann mundi allt í
einu eftir taugaóstyrkum náunga
með úfið hár sem hét Lubin.
Dulvitund hans virtist hafa hald-
ið áfram að fást við þessa löngu
liðnu daga.
Herman Lubin, hláturmildur
og óharðnaður þá; hárlitill og
fljótmæltur skrifborðsforstjóri
núna. Lubin hinn metnaðar-
gjami......
— Tómas, þú ert vitlaus. Þú
húkir í þessum ómerkilega smá-
bæ alla ævina og kannski birt-
irðu stöku sinnum leiðara sem
þú færð viðurkenningu fyrir —
Til hins mikilhæfa ritstjóra
Músarholusnepilsins — og þú
rammar skjalið inn og deyrð
sæll. Svei attan, Tómas. Þetta
er til skammar. Þú ert alltof góð-
ur blaðamaður til þess.
Hendumar á Tom urðu rakar
á plaststýrinu þegar hann gerði
Bér ljóst hvers vegna hann hafði
rifjað þetta upp.
Hann steig benzínið í botn og
hélt því þannig megnið af leið-
inni á beinni brautinni. Nokkr-
um mínútum seinna á skrifstofu
sinni tók hann upp símann og
bað um langlínusamtal. og tók
eftir því sér til nokkurrar gremju
að hann var örlítið skjálfhemt-
ur.
Fimmtíu mínútum seinna eftir
þagnir og truflanir og tengingar
til og frá, var hann að tala við
manninn sem hann hafði löng-
um skrifazt á við, en ekki séð
augliti til auglits í meira en
tuttugu ár.
Lubin heilsaði hárri röddu.
Bakvið hann heyrði Tom í rit-
vélum og öðrum áhöldum og
hann sá sem snöggvast fyrir sér
hinn stóra sal í heimsborginni.
— Svei mér þá, maður! Þú ert
enn með þennan drafandi mál-
hreim? Drottinn minn, ég trúi
þessu ekki. Breytist aldrei neitt
þama niður frá?
Tom brosti, án kæti, án sér-
stakrar beizkju, og fann það eiít
að harrn var að tala við dagblað
en sjálfur var hann ekki dagblað.
— Ojú. jú, sagði hann. — Við
höfum fengið nýja hurð fyrir
klósettið.
Röddin hló tröllslega úr fjarsk-
anum. — Jæja, sagði Lubin. —
Hvemig í skollanum líður þér
annars?
— Ágætlega, Hermann.
— Það er aldrei að vita. Þið
Suðurríkjamennimir eruð allir
eins. Hæ, bíddu andartak, Tóm-
as —
Meðan Lubin tók einhverja
merkilega ákvörðun, þerraði Tom
á sér ennið og leit í kringum
sig í þröngu, óhrjáðu herberginu.
Hann leit á innrömmuð viður-
kenningarskjölin á veggnum.
Hauginn af auglýsingum á borð-
inu. Óhreint, vanhirt trégólfið.
— Tómas?
— Já, hér er ég, Hermann.
— Fyrirgefðu. Hvert vomm við
komnir? Ég veit — þú ætlar að
fara að segja mér að þú værir
orðinn leiður á þessari sveita-
blaðamennsku og vildir fá starf
hjá mér. Ekki satt?
Tom lækkaði símtólið ögn,
fann fiðring gagntaka sig, hjart-
að slá hraðar. en svo sagði hann
í skyndi: — Ég veit ekki, Her-
mann. Ég veit ekki hvemig ég
stæði mig sem prófarkalesari.
Aftur kvað við hlátur. — Próf-
arkalesari! Góði, bezti, ég var
að tala um merkilegt starf.
Næturvörður, maður! Ha?!
Hvemig líður konunni og krökk-
unum?
— Ágætlega. Hermann —
heyrðu, áður en símareikningur-
inn verður of hár. —
— Dæmigerð sveitamennska!
Hræddur við síma. Skelkaður við
langlínusamtöl.
— Ég þarf að tala um alvöru-
mál við þig.
— Það var svo sem auðvitað,
sagði Lubin. — Þú ert svo mikill
alvörúmaður. Hefur alltaf verið
það. En ótryggur ........ Láttu
það koma.
— Það er dálítið að gerast
hér, sagði Tom. — Það gæti
Laugardaginn 24. þ.m. var
haldinn aðalfundur fulltrúa-
ráðs Brunabótafélags, Islands í
Félagsheimili Kópavogs. For-
maður framkvæmdastjórnar
setti fundinn með stuttri ræðu.
Fundarstjórar voru kjö-rnir:
Guðlaugur G’íslason, alþni. og
Hjálmar Ólafsson, bæjarstjóri.
Fundarritarar voru kjömir:
Áskell Einarsson, bæjarstjóri
og Sturla Jónsson, hreppstj.
Formaður, Jón G. Sólnés,
bankastjóri, minntist í upphafi
skýrslu sinnar Jóns Steingríms-
sonar, sýslumanns, er látizt
hafði frá því síðasti fundur var
haldinn, en hann var stjórnar-
maður félagsins. Risu fundar-
menn úr sætum og vottuðu hin-
um látna virðingu sína.
Formaður rakti rekstur fé-
félagsins í stórum dráttum.
Skýrði hann frá kaupum á við-
bótarhúsnæði o. fl. Heildarið-
gjaldatekjur félagsins námu í
árslok 1962 kr. 33,9 millj. For-
maður skýrði frá lánveitingum
félagsins til sveitarfélaga, sem
hefðu aukizt mikið, Lagði hann
áherzlu á þýðingu þessara lán-
veitinga fyrir sveitafélögin og
segja mætti að lánastarísemi
félagsins sé vísir að sveitafé-
laga banka.
Forstjóri, Ásgeir Ólafsson,
rakti. reikninga félagsins og
skýrði einstaka liði í rekstri
þess. Rekstursafkoma síðasta
reikningsárs hafði mjög aukizt.
Varasjóður félagsins var í árs-
.lok. kr. 38.850.000,00. Arður til
viðskiptamanna félagsins á síð-
asta reikningsári nam kr.
2.296.405,00. Heildarútlán fé-
lagsins voru 14. okt. 1962 kr.
51.429.092,24. Hrein eign er
rúmar 40 millj.
1 framkvæmdastjórn fyrir
næstu 4 ár voru kjörnir: Jón
G. Sólnes, bankastjóri, Akur-
eyri, Emil Jónsson, ráðherra,
Hafnarfirði, Björgvin Bjama-
son, sýslumaður, Hólmavik.
Varamenn: Ólafur Ragnars,
kaupmaður, Siglufirði, Sigurður
Óli Ólafsson, alþm. Selfossi,
Bjami Guðbjömsson, banka-
stjóri, IsafirðL
Nú?
Ég vil að dagblaðið styðji
rúmar alla
fjölskyldunæ
kynnið yðub
MODEL 1963
24204
5»®ÍH»UB3ÖRNSSON * CO- P.O. BOX 1M4 • REYK3AVIK
Svæfingalæknir
Staða svæfingalæknis við Landakotsspítalapn í Reykja-
vík er laus til umsóknar. Umsóknarfrestur er til 25.
september 1963.
Laun í samræmt við launakerfi opinberra starfsmanna.
Umsóknir ásamt upplýsingum um námsferil og fyrri
I
störf sendist vfirlækni spítalans dr. med. Bjama
Jónssyni