Þjóðviljinn - 12.10.1963, Blaðsíða 6

g SlÐA
ÞJðÐVILIINN
Laugardagur 12. október 196;.
Sálrænir erfiðleikar hjá 151
af hver jum 100 skólabörnum!
Rannsóknir í mörgum Evrópulöndum, þeirra
á meðal Danmörku, Finnlandi, Hollandi og Bret-
landi, sýna að allí að 15 af hverjum 100 skóla-
bömum bera þess merki að þau eiga við sálræna
eriiðleika að stríða á vissum skeiðum. Meðal
þessara erfiðleika eru árásarhvöt, agaleysi,
feimni og taugaspenna, og þarfnast slík börn að-
stoðar sérfróðra manna. I>etta kom fram á ráð-
stefnu um skólann og heilbrigði barna, sem Al-
þjóðaheilbrigðismálastofnunin (WHO) gekkst
nýlega fyrir í Hollandi.
.—...- ...... ..... ...............=i
Opinber yfirlýsing Kennedys:
USA selur Sovét-
ríkjunum hveiti
Sovét hefur þegar fengið
tilkynningu frá forsetanum
Fréttir frá Washington herma,
að ákvörðun hafi verið tekln
i Hvíta húsinu um að sclja
Sovétríkjunum mikið magn af
hveiti, og að þegar sc búið að
tilkynna þeim þessa ákvörðun.
Búlgaría, Ungverjaland og
Tékkóslóvakía hafa einnig lagt
fram umsókn fyrir útflutnings-
leyfi á hveiti frá Bandaríkjun-
urn, og er redknað með að
hveiti verði flutt út til sósíal-
ísku landanna fyrir um 300
milljónir dollara — þ.e. um
13500 milljónir íslenzkra króna.
Aí þeirri upphæð fá Sovétríkin
hveiti fyrir um 250 milljónir
dollara.
Vildu frest
Sex öldungadeildarmenn, þar
af tveir demókratar og fjórir
repúblikanar, vildu að ákvörð-
un yrði frestað, þangað til öld-
ungaráðsnefnd hefði kynnt sér
allar mögulegar afleiðingar
slíkrar verzlunar. Hugh Seott,
öldungadeildarmaður úr flokki
demókrata krafðist þess hins
vegar að bandarísk flutninga-
skip fái að flytja a.m.k. helm-
ing hveitisins, sem sósíalísku
löndin kaupa. Hann lagði einn-
ig til, að erlend skip, sem hafa
siglt.til ICúbu s.L ár verði lát-
in sitja á hakanum við flutn-
ing komsins.
Á blaðamannafundi, sem
Kennedy bauð til í Hvíta hús-
inu í fyrrakvöld mun forsetinn
hafa skýrt frá því, hvers vegna
stjómin tók þessa ákvörðun.
Á þessari ráftstefnu var eink-
um fjallað um vaxandi ábyrgð
heilbrigðisyfirvalda í skólum I
á sálraenni og félagslegri þró-'
un bamanna. Fyrsta atríðið
sem taka verður tlUit til er
fjölskylda bamsins. Allar rann-
sóknir á börnum verða að ná
til f j ölskyldu aðstæðnann a.
Hjúkrunarkonur skólanna eru
í þessu sambandi bezt fallnar
til að heimsækja heimili bam-
anna og halda sambandi við
íoreldrana, meðan bamið er
á skólaskyldualdri.
í vissum skilningi er upp-
fræðsla foreldranna einnig
htutverk sem heiibrigðisyfir-
völd í skólum ættu að rækja.
Þessi fræðslustarfsemi ætti að
hefjast jafnskjótt og barnið
byrjar skólagöngu. Vellíðan og
þroski barnsins, ásamt frammi-
stöðu þess í skólanum, hljóta
að verða fyrir áhrífum frá for-
eldrum, sem eru óeðlilega
metnaðarigjarnir eða rífast
að staðaldri, af sundruðum
heimilum eða af ,,hálfri fjöl-
skyldu“, þar sem annað hvort
faðirinn eða móðirin er látin.
Skólinn verður líka að veita
bamiriu hollt og gott umhverfi.
Afstaða kennarans — sem
stundum er ögrandi, stundum
alltof gagnrýninn — er mjög
mikilvæg. Qft er meðal bam-
anna keppnisandi, sem kennar-
inn ýtir undir. Þetta getur ver-
ið skaðlegt. Þegar á fyrstu ár-
um bamaskólans eru 10 af
hverjum 100 bömum talín
vera „misheppnuð".
Á ráðstefnu WHO voru sér-
fræðingar frá heilbrigðiseftir-
liti skólanna í 25 löndum, m.a.
fulltrúar frá Islandi, Finnlandi,
Danmörku, Noregi og Svíþjóð.
(Frá S.Þ.).
Á fundi borgarráðs sl.
þriðjudag voru lagðar fram til-
lögur umferðanefndar um
bann við bifreiðastöðum sem
hér segir: a) á Bergþórugötu,
norðan megin, frá Vitastíg að
Frakkastíg, b) á Bergstaða-
stræti, suðvestan megin, írá
Balduregötu að Barónsstíg, c)
á Vesturgötu.
brunjatryggingar
ALMENNAR TRYGGINGAR hf
Enda þótt allt sé með kyrrum kjörum á yfirborðinu suður í Karíbahafi, stcndur Kúba á verði,
og stássmeyjamar gcta þurft að draga skammbyssuna upp úr skúffunni á snyrtiborðinu sínu
þegar minnst varir, því að Bandarikjamcnn bafacnn ekki gefið innrás upp á bátinn. Við birtum
þessa mynd af Iandgöngubátum Bandaríkjanna, sem alltaf cru á sveimi við Kúbustendur, ti)
þess að minna ykkur á, að ekki ganga menn alls staðar eins áhyggjulausir um götur, og í Rvík.
Sala ómettaðrar mátarolíu eykst
geysilega
Ótti vii hjartaslag
breytir mataræði
Bandaríkjamanna
Rannsókn hcfur Ieitt í Ijós,
að sala ómcttaðrar matarolíu
(t.d. sojaolíu) hefur aukizt
mjög greinilega og eykst enn
með hvcrjum mánuði í öllum
matvðruvcrzlunum Bandarikj-
anna.
Árið 1962 óx sala ómettaðrar
matarolíu um 25°/rt> — sem er
einsdæmi í matvælaiðnaði, þar
sem nokkurra prósenta aukn-
ing þykir mjög mikið. Og
fyrra hluta ársins 1963 var
aukningin enn lygilegri. Ekki
eru enn til endanlegar tölur
þar að lútandi, en reiknað með
að aukningin hafi verið um
40n/r« miðað við 1962. Ef salan
heldur áfram að aukast jöfn-
um skrefum verður ómettuð
olía brátt nauðsynjavara á
borð við brauð.
Hvaða munur er á mett-
aðri og ómettaðri
matarolíu
Hann er aðallega fólginn í
því að mcttuð feitiefni inni-
halda flelrí vatnsefnisatóm en
ómettuð. Viðamiklar rannsókn-
ir hafa leitt í ljós, að ef mett-
uð fituefni verða of rúmfrek
á matseþlinum aukast líkum-
ar á hjartaslagi til muna. Og
á hinn bóginn — fólk, sem
borðar lítið af mettuðum fitu-
efnum fær sjaldan hjartaslag.
Læknar hafa nú um langt
skeið brýnt þetta fyrir mönn-
um, og má sjá árangurinn í
þessarl gífurlegu söluaukningu.
Mettuð fituefni
Mettuð fituefni eru í kjöti
og mjólkurafurðum. I lýsi,
hvalspiki og selspiki er- þó 6-
mettuð fita. Ómettuð fituefni
eru einnig í jurtaolíu (nema
ólífuolíu). Þar sem erfitt er
fyrir húsmæður að gera grein-
armun á fituefnum, ráðleggja
læknar þeim að fara eftir
tveimur gullvægum reglum: 1.
Nota sem minnst af dýrafeiti
við matargerð. 2. Nota í henn-
ar stað jurtaolíu, t.d. soja- eða
maísolíu. Þessar tvær fituteg-
undir innihalda meðan þær
eru hráar svo' mikið af ómett-
aðri oliu, aðþær má með sanni
telja til ómettaðrar matarfeiti.
Auk þess er talið að þessar
tegundir feiti haldi kolisterol-
ínnihaldi blóðsins í skefjum.
Utvarpssamband milli Hond-
uras og umheimsins var rofið
á sunnudagsmorgun. í fréttum
frá Reuter segir, að stórt hóte!
standi í björtu báli og bardag-
ar hafi brotizt út í höfuðborg-
IHnn gullni mcðalvcgur
Læknar mæla með, eins og
áður var sagt, breyjtingu á
•"ataræði, en bæta við: Þó
,„ega menn ekki halda að með
aukinni notkun jurtafeiti sé
hjartaslag úr sögunni. Þar
kemur margt annað til greina.
Burtséð frá mataræði, er beim
alltaf hættara við hjartaslagi,
sem hreyfa sig lítið. Ofnotkun
ómettaðra fituefna er fitandi
og offita er mjög skaðleg.
Er olían skcmmd í fram-
Iciðslu?
Mikið er rætt um það i
Bandaríkjunum, hvort holl ó-
hrif þessarar tegundar fituefna
séu rýrð við framleiðslu þeirra.
Áðan var tekið fram, að þessi
olía værí ómettuð meðan hún
er hrá, — en er hún það beg-
ar búið er að meðhöndla hana’
Marglr framleiðendur selja
svonefnda hydrogeneraða olíu,
og hún þykir geymast betur.
En hydrogenering er einmitt
fólgin í því að pressa vatns-
efnisatóm inn í olíuna, þ.e.
metta hana. Almenningur
kaupir svo þessa feiti i þeirri
trú að hún sé ómettuð, cn
raunverulega er hún mettuð
— einmitt það sem kaupandinn
ætlaði að losna við.
Þess er nú krafizt, að skrif-
að sé á umbúðir, hvort feitin
sé hydrogeneruð. Svo góðan
málstað má ekki kæfa í pen-
ingagræðgi.
inni Tegucialapa, milli þeirra,
sem meft völd fara og stjórn-
arandstöðunnar.
Foringi herforingjaklíkunnar,
sem náðu völdum af Morales
Framhald á 7. síðu.
Enn virðist róstu
samt í Honduras
Þýzkur sjómaður 15 tíma úti á rumsjó
Féll í Atlanzhafið; var
bjargað eftir 15 tíma
Liðsforingi í þýzka sjóhernum var veiddur
upp úr Atlanzhafinu eftir að hafa svamlað í sjón-
um rúma 15 tíma, án björgunarvestis, og kval-
inn áf hræðslu við hákarla.
Liðsforinginn, Franz Stryc-
haryczk, féll fyrir borð á
býzk-ameríska flutningaskipinu
,Freiburg“. Hann var að spila
oóker við félaga sína, fór ú'
i þllfar til þess að fá sér frískt
,oft og tók útbyrðis, þegar
•ikipið valt allharkalega. Stryc-
haryczk var í nærþuxum ein-
jm klæða.
Þótt hann hrópaði á hjálp,
hvarf „Freiburg" í myrkrið, og
lét Franz eftir að berjast við
ógnir hafsins, þreytuna og —
bað, sem hann óttaðist mest —
hákarlana.
Smáfiskar, sem oft lokka
sér hékarla, byrjuðu að narts
í nærbuxur liðsforingjans.
hann þann kost vænstan
fara úr buxunum, með boK'
afleiðingum, að fiskainir K
nú í beran bjórinn.
Ég var hræddur wm að
smáfiskarnir lokkuðu til sín
hákarla, og ætlaði að fremja
sjálfsmorð. Fyrst ætlaði ég að
kyrkja m;g f buxunum. Síðan
datt mér í hug að bíta mig á
slagæð, en hélt þó áfram að
synda og synda eins og vitlaus
maður. Fimmtán tímum síðar
kom bandarískt strandferða-
skip auga á Strycharyczk, og
var hann tekinn um borð, Var
hann þá svo bugaður af þrevtu
ng brunasárum eftir sól og
»alt. að hann féll meðvitundar-
'aus á þilfarið.
Eftir nokkra tíma var hann
’ó búinn að ná sér svo. að
'’nnn gat sagt frá því sem fyr-
ir hafði komið.