Þjóðviljinn - 04.03.1964, Qupperneq 10

JQ SÍÐA
ÞlðÐVILIINN
ARTHUR C. CLARKE
íMÁNARYKI
Miðvikudagur 4. marz 1964
SKOTTA
. . . og hvað heldurðu, Anna fullyrðir að hún sé trúlofuð Sigga og
fer svo á stefnumót við aðra stráka! Ég sagði henni að svona fram-
koma væri . . .
Ár mikilla ótaka
Enginn vissi nákvæmlega hvern-
ig Lawrence yfirverkfræðingur
ætlaði að ná þeim upp, en hann
þurfti aðeins að taka eina að-
ferðina fram yfir aðra. Héðan af
var fangavist þeirra aðeins ó-
þægindi, ekki hættuspil.
Og það bætti mikið úr skák
þegar matarpakkarnir fóru að
detta niður loftpípurnar. Þótt
aldrei væri hætta á hungri, þá
var matseðillinn orðinn afarein-
hliða, og vatnið hafði verið
skammtað um tíma. Nú var bú-
ið að dæla niður nokkur hundr-
uð lítrum af vatni til að endur-
fylla geymana sem næstum voru
tómir.
Það var skrýtið. að Hansteen,
sem yfirleitt hafði hugsun á
öllu, skyldi aldrei spyrja sjálfan
sig hinnar einföldu spumingar:
„Hvað varð af öllu vatninu sem
við höfðum í upphafi? Þótt
hann hefði ýmis nærtækari
vandamál að stríða við, hefði
allt þetta vatn sem kom um
borð, átt að valda honum
áhyggjum. En það gerði það ekki
fyrr en um seinan.
Pat Harris og Lawrence yfir-
verkfræðingur áttu jafna sök á
yfirsjóninni. Það var eina veil-
an í fallega skipulagðri áætlun.
Og auðvitað þurfti ekki nema
eina veilu.
Verkfræðideildin á Jarðhlið
var enn önnum kafin, en þetta
var ekki lengur æðisgengið
kapphlaup við klukkuna. Nú var
tími til að gera líkön af ferj-
unni, sökkva þeim niður i Hafið
í nánd við Roris virki og reyna
ýmsar aðferðir til að komast inn
í þau. Ráðleggingar — skynsam-
Iegar og hið gagnstæða —
streymdu ennþá inn, en enginn
sinnti þeim lengur. Búið var að
ákveða aðferðina og nú yrði ekki
hætt við hana. nema einhver
óyfirstíganleg hindrun kæmi til.
Tuttugu og fjórum stundum
eftir að íglúið hafði verið sett
upp. var búið að koma öllum
útbúnaðinum út á flekann. Það
var met sem Lawrance vonaði
að hann yrði aldrei að hnekkja
HÁRGREIÐSLAN
Hárgrélðslu og
snyrtlstofa STEINTJ og DÓDÖ
Langavegl 18 ITl h. (lyfta)
SfMI 24616.
P E R M A Garðsenda 21
SfMI 33968. Hárgrelðslu- og
snyrtlstofa. _
Dðmur! Hárgrelðsla «uð
allra hæfl.
TJARNARSTOFAN
Tjamargötu 10. Vonarstrætis-
megln. — SfMl 14662.
hArgreiðslustofa
AOSTGRBÆ.1AR
(María Guðmundsdóttir)
Laugavegi 13 — SfMI 14656.
— Nuddstofa á sama stað.
og hann var mjög hreykinn af
mönnunum sem gert höfðu þetta
kleift. Verkfræðideildin fékk
sjaldan þá viðurkenningu sem
hún átti skilið: eins og með loft-
ið. allir töldu það sjálfsagt — og
gleymdu að það voru verkfræð-
ingamir sem sáu fyrir því lofti.
Þegar Lawrence var reiðubú-
inn að hefjast handa, var hann
fús til að tala — og Maurice
Spenser var meira en fús til að
þóknast honum. Þetta var stund-
in sem hann hafði beðið eftir.
Að því er hann bezt mundi
36
var þetta líka í fyrsta sinn sem
sjónvarpsviðtal hafði farið fram
með fimm kílómetra fjarlægð
milli myndavélar og persónu.
Þessi gífurlega stækkun gerði
myndina auðvitað dálítið óljósa
og minnsti titringur í stjórn-
klefa Aurigu lét hana dansa um
tjaldið. Þess vegna var allt
hreyfingarlaust um borð og
slökkt hafði verið á öllum vélum
sem hægt var.
Lawrence yfirverkfræðingur
stóð á flekabrúninni klæddur
geimbúningi og studdi sig upp
að litla krananum sem vissi útaf
brúninni. Niðurúr honum hékk
stór steinsteypuhólkur opinn í
báða enda — fyrsti hluti pípunn-
ar sem sökkva átti niður í ryk-
ið.
— Eftir talsverða íhugun,
sagði Lawrence við hina fjar-
lægu myndavél — en umfram
allt við mennina og konumar
fimmtán metrum fyrir neðan
hann, ákváðum við að hafa
þennan háttinn á. Þessi hólkur
sekkur af eigin þyngd og hvöss
neðri brúnin skerst gegnum ryk-
ið eins og hnífur gegnum smjör.
— Við höfum nægilegt magn
til þess að ná niður að ferjunni;
begar þangað kemur og búið er
að loka hólkinum að neðan —
brýstingur hans við þakið trygg-
ir það — förum við að ná burt
rykinu. Strax og því er lokið
verður þama op eins og dáh'till
brunnur sem liggur niður til
Selenu.
— Þá verður hálfur sigur
unninn, en aðeins hálfur. Þá
þurfum við að tengja göngin við
eitt af íglúunum okkar, svo að
enginn loftmissir verði, þegar
við opnum þakið á ferjunni. En
ég held — ég vona — að þessi
vandamál séu tiltölulega auð-
veld viðureignar.
Hann þagnaði andartak. velti
fyrir sér hvort hann ætti að
fara út í smámuni. sem gerðu
þetta verk miklu vandasamara
en það sýndist vera. Svo ákvað
hann að gera bað ekki: beir sem
skildu það, gátu séð það með
eigin augum —1 hinir hefðu ekki
áhuga eða héldu að hann væri
með gorgeir. Þessi almenni á-
hugi (um það bil billjón fylgd-
ist með dagskránni að sögn
Ferðamálafulltrúans) olli honum
engum áhyggjum meðan allt
gekk vel. En ef eitthvað bæri
útaf ....
Hann lyfti handleggnum og
gaf kranastjóranum merki.
— Niður með það!
Hægt og hægt seig hólkurinn
niður í rykið unz hann var
sokkinn að undanskildum mjó-
um hring seni stóð uppúr. Þetta
hafði gengið viðstöðulaust og
auðveldlega; Lawrence vonaði
að hinir hlutimir létu eins vel
að stjóm. Einn verkfræðing-
anna var að kanna brúnina með
hallamæli til að ganga úr
skugga um, að hólkurinn gengi
beint niður. Fljótlega rétti hann
upp þumalfingurinn til merkis
um að allt væri f lagi og Law-
rence svaraði á sama hátt. Sú
var tíðin að hann gat haldið
uppi löngum og býsna tæknileg-
um samræðum með merkjamáli
einu saman. Það var einn liður-
inn f menntun geimfara, því að
útvarpið bilaði stundum og það
kom fyrir að ekki var heppilegt
að þurfa að teppa rásimar sem
tiltækar voru.
— Númer tvö má koma! sagði
hann.
Þetta gat verið varhugavert.
Það varð að halda fyrsta hlut-
anum föstum meðan næsti hluti
var skeyttur við hann án þess
að hann haggaðist. í rauninni
þurfti tvo krana við þetta, en
röð af stuðningsbjálkum sem
festir voru fáum sentímetrum
fyrir ofan yfirborðið, gátu hald-
ið uppi byrðinni þegar kraninn
var annað að gera.
Engin mistök núna, í guðs
bænum! hugsaði hann. Hluti tvö
var losaður af sleðanum sem
hafði flutt hann frá Roris virki
og þrír tæknifræðingar réttu
hann við. Við svona verk skipti
munurinn á þyngd og massa
miklu máli. Þessi svífandi
steypuhólkur var tiltölulega
léttur — en hreyfiafl hans var
hið sama og á jörðinni og hann
gæti banað manni sem fyrir
honum yrði. Og þama var enn
eitt sem var sérkennilegt fyrir
tunglið — hin hægfara sveifla
þessa bákns. f þessari loftþyngd
var pendull tvisvar og hálfu
sinni lengur að sveiflast leið
sfna en á jörðinni Þetta sýndist
alltaf óeðlilegt nema fyrir mann
sem fæddur var á Tunglinu.
Nú var búið að reisa annan
hlutann við og skeyta hann við
fyrsta hlutann. Þeir voru festir
saman og aftur gaf Lawrence
fyrirmæli um að reka hólkinn
niður.
Viðnám ryksins fór vaxandi
en hólkurinn hélt þó áfram að
síga rólega undan eigin þunga.
— Átta metrar komnir, sagði
Lawrence. — Það táknar að við
erum liðlega hálfnaðir. Þriðji
hlutinn má koma.
Eftir þetta kæmi aðeins einn
bútur enn — þótt Lawrence
hefði haft varabút til öryggis.
Hann hafði mikla trú á hæfileik-
um Hafsins til að gleypa áhöld.
Enn sem komið var höfðu þeir
ekki tapað nema fáeinum skrúf-
um og boltum, en ef steypu-
hólkurinn félli af króknum,
myndi hann hverfa samstundis.
Þótt hann sykki ef til vill ekki
langt, einkum ef hann kæmi
niður á langhliðina, þá yrði samt
ekki hægt að ná til hans. Þeir
höfðu engan tíma til að standa
í björgunaraðgerðum á eigin
björgunartækjum.
Þama seig þriðji hlutinn nið-
ur og fór mjög hægt I lokin.
En hann hreyfðist þó; eftir fá-
einar mínútur myndu þeir koma
niður á þak ferjunnar, ef heppn-
in væri með þeim.
— Tólf metrar komnir, sagði
Lawrence. — Við erum aðeins
þremur metrum fyrir ofan ykk-
ur, Selena. Þið ættuð að heyra
til okkar von bráðar
Og það gátu þeir og hljóðið
var dásamlega uppörvandi.
Meira en tíu mínútum áður
hafði Hansteen tekið eftir titr-
ingi á súrefnispípunni þegar
hólkurinn straukst við hann. Það
var hægt að sjá þegar hann
stanzaði og þegar hann fór af
stað aftur.
Aftur kom þessi titringur, og
nú fylgdi honum dálítið ryk-
hrun ofanúr loftinu. Loftpípum-
ar höfðu nú verið dregnar upp,
svo að nú stóð tuttugu sentí-
metra bútur niður úr loftinu og
hraðvirkt steinlímið, sem notað
var í öllum geimfarartækjum
hafði dreifzt kringum opið sem
þær voru reknar innum. Það
virtist vera að losna, en þessi
litlii-rykýringur var of smávægi-
legur til að neitt væri að óttast.
Samt sem áður áleit Hansteen
rétt að hafa orð á þessu við
skipstjórann, en það var óvíst
að hann hefði tekið eftir því.
— Þetta er skrýtið, sagði Pat
og leit á pípustúfana. — Þetta
steinlím ætti að halda, jafnvel
þótt pípan titri.
Hann steig upp á stól og að-
gætti loftpípuna nánar. Stundar-
kom sagði hann ekki neitt; síð-
an steig hann niður gramur og
ringlaður á svip — og mjög á-
hyggjufullur.
— Hvað er að? spurði Han-
steen lágum rómi. Hann þekkti
Pat nógu vel til að lesa úr svip
hans eins og opinni bók.
— Þessi pípa er að togast
uppum þakið, sagði hann.
Einhver á flekanum er skolli
kærulaus — hún hefur stytzt um
sentímetra að minnsta kosti síð-
an ég setti límið þama. Svo
þagnaði Pat og skelfingu brá
fyrir í svipnum. — Guð minn
góður, hvíslaði hann. — Ef það
er nú okkur að kenna — ef við
erum enn að sökkva.
— Þó svo væri? sagði geim-
siglingaforinginn hinn rólegasti.
— Það er ofur líklegt að rykið
haldi áfram að þjappast saman
undan þunga okkar — það tákn-
ar ekki endilega að við séum í
hættu. Eftir pípunni þarna að
dæma höfum við sigið um
sentímetra á tuttugu og fjórum
tímum. Þeir geta alltaf lengt
pípumar ef á þarf að halda.
Pat hló dálítið skömmustuleg-
ur.
— Auðvitað — það er skýring-
in. Ég hefði átt að vita þetta
sjálfur Við höfum sennilega ver-
ið að færast neðar allan tím-
ann, en þetta er fyrsta tækifær-
ið sem ég hef haft til að ganga
úr skugga um það. En samt er
vissara að ég tilkynni Law-
rence þetta — það kann að
breyta einhverju um útreikninga
hans.
Framhald af 7. síðu.
inn, og hófst því verkfall, sem
stóð þar til samningar tókust
að kvöldi 20. des.
Samstarf sem þarf
að auka
f þessu stóra samfloti félag-
anna, sagði Eðvarð, sem var
í þessari deilu reyndist sérstak-
lega erfitt að ná fram nokkr-
um sérkröfum og er það einn
af lærdómum deilunnar að
slíkt samflot er naumast hægt
að hafa nema um fáar megin-
kröfur. Félögin verða að geta
samið um staðbundnar sérkröf-
ur við viðsemjendur sína beint,
hvert á sínum stað.
Eitt það ánægjulegasta við
þessi miklu átök var það, að
nú tókst, þrátt fyrir allt, sam-
starf og samstaða með forustu-
mönnum í verkalýðshreyfing-
unni, sem oftast hafa verið á
öndverðum meiði. Var hér sér-
staklega um að ræða samstarf
milli Alþýðubandalags- og Al-
þýðuflokksmanna. Þetta sam-
starf þyrfti að efiast og halda
áfram, því á engu ríður verka-
lýðssamtökunum meira nú en
að hægt væri að lægja inn-
byrðis deilur og einbeita kröf-
um hennar að velferðarmálum
félaganna.
f öllum átökum sl. árs var
einhugur og samstaða Dags-
brúnarmanna með eindæmum
góð. Er ekki að efa að þessi
einhugur Dagsbrúnarmanna
hafði úrslitaábrif á gang allra
mála og stuðlaði að farsæili
lausn þeirra.
V^rðum að vera við
búnir
Við ætlum engu að spá um
næstu framtíð Auðséð er þó
að enn magnast verðbólga og
dýrtíð Nýir skattar eru á lasð-
ir og verðbækkanir dynja stöð-
ugt yfir Við verðum því að
vera við öllu búnir. Dagsbrún-
armenn. einnig bví að lepg.ia til
nýrrar atlögu ef á þarf að
halda. En bað er skoðun okkar
að verkalýðssamtökin í heild
þurfi nú að einbeita kröfum
sínum gegn dýrtíðar- og verð-
bólguþróuninni og fyrir nokkr-
um meginkröfum svo scm full-
kominni verðtryggingu á
kaupið og styttingu vinnudags-
ins án skerðingar á tekjum,
þótt í áföngum væri.
Brimbrjótur ís-
lenzkra verkamanna
Þá vék Eðvarð að því að 14.
októþer sl. hefðu Dagsbrún,
Hlíf og Einingin samþykkt að
gangast fyrir stofnun sam-
bands verkamanna- og verka-
kvennafélaganna og ræddi
nokkru nánar nauðsyn á slíku
sambandi.
^Lokaorð Eðvarðs voru á þá
leið, að nú blöstu við mörg
og erfið viðfangsefni bæði á
sviði kjaramálanna og félags-
málanna. En ef við mætum
þeim með sama einhug og
samstöðu og Dagsbrúnarmenn
sýndu á liðnu ári, þá mun stétt
okkar vaxa af þeim og félag
okkar eflast, sagði Eðvarð. Að
lokum þakkaði hann Dagsbrún-
armönnum ágætt samstarf á
sl. ári og óskaði þeim gæfu og
gengis.
Þá mun vel takast
Sigurður Guðgeirsson, starfs-
maður Dagsbrúnar, las reikn-
inga félagsins. Guðmundur J.
Guðmundsson gerði grein fyrir
þeirri tillögu félagsstjórnar að
hækka árgjaldið í kr. 700,
skólapilta í kr. 350 og pilta
innan 16 ára í kr. 200, en sú
hækkun er gerð vegna fram-
kvæmda þeirra sem félagið
stendur j og til þess að geta
veitt félagsmönnum betri þjón-
ustu. Að loknum umræðum
voru tillösur stjórnarinnar um
að tvöfalda bótatímabilið úr
Styrkt.arsjóðnum og hækka árs-
gjatdið sambykktar einróma.
Að lokum mælti Sigurður
Guðnason nokkur ávarpsorð til
stjórnarinnar oa félaesmanna
oa saaði að síðustu: ftg vona
að Dagsbninarinenn gleymi
aldrei að beir hafa vevið brim-
briótar íslenzkra verkamanna
— np þeir verða alltaf að vera
það.
Það væri synd að segja að
Lúðvík frændi þinn treysti
ekki heíðarlcika okkar. Af
hverju segir þú það Audrés-
ina?
Ilann skilur dagbókina sína
eftir opna á borðinu. Það er
ekki heiðarleiki okkar sem
hann treystir . .
. . . heldur fáfræði .
. . .hann skrifar dagbókina
sína á sanskrít

I