Þjóðviljinn - 09.07.1964, Blaðsíða 7

Flmmtudagur 9. júlí 1964
ÞJÖÐVILIINN
SlÐA
VEROLDIN UTAN
VERÓNSBORGAR
I grein þéssari, sem hér er þýdd úr,,,Dag-
bladet“ í. Osló, segir Erlendur Patursson,
fjármálaráðherra í færeysku landsstjórninni
og formaður Þjóðveldisflokksins, frá hinum
breyttu viðhorfum í sjálfstæðisbaráttu Fær-
eyinga, sem bæði stafa af aukinni samheldni
þeirra sjálfra og þróun rriála á alþjóðavett-
vangi.
Landsstjórnin sem nú situr
í Færeyjum er sú fyrsta sem
sett hefur sér það mark að
framkvæma stefnuskrá sem er
færeysk ekki aðeins að ytra
búnaði, heldur einnig að inni-
haldi. Þessi stefna miðar að
því að tryggja færeysku þjóð-
inni frelsi og framfarir. Við
vitum að þessi nýja stefnuskrá
hefur stuðning miklu fleiri en
þeirra sem greiddu núverandi
stjórnarflokkum atkvæði 8.
nóvember 1962.
Hvernig má það vera? Svar-
ið er ósköp einfalt: Miklu
stærri hluti þjóðar 'okkar en
sá er að lífsskoðun og hefur
jafnan verið frelsis- og fram-
farasinnaður. En af ýmsum á-
stæðum hefur þessi afstaða
ekki komið fram á jákvæðan
Færeyjar þýða sem kunnugt
er Fjáreyjar og þvi eðlilegt að
hrúturinn hafi verið liafður i
„skjaldarmerki“ þeirra.
og áþreifanlegan hátt. 1 ó-
munatíð — og síðustu 60 árin a.
m.k. af ráðnum huga — hefur
verið haldið að færeysku þjóð-
inni vantrú á eigin mátt og
megin. Afleiðing þess hefur
verið að mikill hluti þessa
kjarngóða fólks hefur aldrei
gert sér grein fyrir þeim miklu
tækifærum sem bíða okkar
litla lands og fámennu þjóð-
ar. Það sem nú er að gerast
er að vaxandi hluti þjóðarinn-
ar er að vakna til vitundar um
hvers hún er megnug. Þá er
þess að geta að þeir menn sem
áttu að vera í fararbroddi létu
sundrast af ýmsum ástæðum.
Þeir bánj ekki gæfu til að
íylgjast að og fundu ekki sam-
eiginlegan grundvöll til að
vinna að framkvæmd þessar-
ar frelsis- og framfarahugsjón-
ar. Hér hefur einnig átt sér
stað gerbreyting, því að hinir
sundruðu hópar tóku bæði
höndum saman og fundu færa
leið.
En auk þess hefur árangur
hinnar nýju stjórnarstefnu eft-
ir aðeins 15 mánaða reynsiu
orðið meiri og gagnlegri að
mörgu leyti fyrir land og þjóð
en 15 ára íhaldsstjórn Sam-
bandsflokksins og bandamanna
hans.
Auðvitað eru engin mann-
anna verk fullkomin, heldur
ekki starf þeirrar landsstjórnar
sem nú er við völd. Það er
fjölmargt sem við vildum að
væri öðruvísi og betra. Lands-
stjórnarflokkarnir eru jafnan
fúsir til samninga við stjóm-
arandstöðuna um slík atriði.
En stefnunni verður ekki
breytt. Við förum krókalaust
þá leið sem við höfum markað
okkur, sannfærðir um að mik-
ill meirihluti þjóðar okkar
þráir að henni sé fylgt, hvað
sem annars kann að bera á
milli.
Þeir eru einnig til sem eru
óþolinmóðir og finnst að „ferð-
in gangi of seint’’. Menn eiga
að vera óþolinmóðir. Framfar-
imar stafa.af óþolinmæði. En
hvernig sem á þetta er litið,
hljótum við að komast að
þeirri niðurstöðu, að eftir að-
stæðunum að loknum lögþings-
kosningunum 8. nóvember 1962
og við stjórnarmyndunina 4.
janúar 1963 og eins og þær eru
nú í dag, er ekki allt undir
„hraðanum” komið. Mestu
máli skiptir að tekin hefur ver-
ið upp önnur stjórnarstefna. að
þessari nýju stefnu er fylgt og
ekki frá henni vikið.
stöðu okkar samkvæmt þeim.
Heimastjómarlögin reynast
vera sjónhverfing þegar lagð-
ur á þau mælikvarði raunveru-
leikans.
Hvað er það t.d. annað en
blekking að tala um .,hina
færeysku þjóð”, þegar frum-
stæðustu réttindi hennar sen:
þjóðar eru skert? Hvað er það
annað en blekking að tala um
,.sjöttu þjóð Norðurlanda”,
þegar þessi sjötta þjóð er jafn-
an látin sitja á hakanum í
samskiptum við hinar fimm?
Er það ekki blekking að tala
um „fullkomið jafnrétti móður-
máls okkar”, þegar erlendri
tungu er gert jafnhátt undir
höfði í heimalandinu, og oft
jafnvel hærra? Hvað er það
annað en blekking að tala um
„þjóðfána okkar”. þegar þessi
fáni hefur ekki fullan rétt sem
slíkur? Er það ekki blekking
að tala um „fullt stjórnarfars-
frelsi”, þegar pólitisk staða
okkar hefur ekki þau einkenni
sem slíkt frelsi móta og þegar
við erum ekki lengra kommr
en svo, að við höfum aðeins
fengið úthlutað einhvers kon-
ar sjálfræði í sveitarstjómar-
málefnum? Og þannig mætti
lengi telja.
Sú reynsla sem Færeyingar
hafa af heimastjórninni sannar
að af henni geta þeir einskis
vænzt. Menn hafa reynt að
hafa eitthvað upp úr henni
sem alls ekki fólst í henni
Ég held því fram að það sé
ekki aðeins landi okkar til
Eftir Erlend Patursson
Það er vegna þessara stað-
reynda sem hinn naumi meiri-
hluti á Lögþinginu, 15 á móti
14, er svo traustur, traustari
en nokkur þingmeirihluti ann-
arra samsteypustjóma, hversu
mikill sem hann hefur verið.
Þetta á við um aðstöðuna á
þingi og ég þykist geta full-
yrt að það eigi einnig við
gagnvart hinni færeysku þóð.
Eftir að landsstjómarflokk-
arnir hafa komið sér saman
um jákvæðan starfsgrundvöll,
eftir að landsstjómin hefur
hafið að framkvæma stefnu-
skrá sína og fólki hefur gefizt
tími til að átta sig á hinum
nýju aðstæðum,. gefst ástæða
til rólegrar og öfgalausrar í-
hugunar á stöðu okkar sem
þjóðar. Það er ágreiningur um
stjórnarfarslega stöðu okkar —
bæði meðal Færeyinga inn-
byrðis og gagnvart Dönum.
Það er vart við öðru að búast.
En mér finnst sannast sagna
margt í þessum ágreiningi
vera algerlega fráleitt. Hér á
ég við heimastjómarlögin og
Frá fornu fari liefur þing Færeyinga staðið á Þingnesi í Þórs-
höfn og þar er nú aðsctur landsstjórnarinnar í þessu húsi.
mikils tjóns, heldur einnig van-
sæmandi fyrir þjóð okkar að
búa við slíkt.
Það væri sannleikanum sam-
kvæmara, eins og pólitísk staða
okkar er ,í rauninni, að minn-
ast alls ekki á ,,hina færeysku
þjóð”, „fullkomið jafnrétti móð'
urmáls okkar”, ..sjöttu þjóð
Norðurlanda”, nefna alls ekki
„stjómarfarsfrelsi”, því að
ekkert af þessu er fólgið i
heimastjórninni. Það var aug-
Ijóst að við gátum ekki til
lengdar lifað í þessum heimi
óraunveruleikans. Stefnubreyt-
ingin hlaut að verða — og hún
varð.
Þegar landsstjómarfiokkarn-
ir urðu sammála um að hvika
ekki frá hinum pólitísku og
þjóðlegu kröfum. hlaut ein af
fyrstu afleiðingunum að verða
sú að hróflað væri við heima-
stjómarskipulaginu. Menn urðu
ásáttir um ákveðnar róttækar
breytingar og um að fella úr
gildi vissa hluta þess.
Hér í Færeyjum eru þessi
mál komin í fast horf, en við
eigum eftir að koma málum
okkar gagnvart Dönum í lag.
En ég held að sá hluti starfs
okkar liggi líka einkar ljóst
fyrir. Mér finnst ástæða til að
fara um þetta nokkrum orðum.
þótt málin verði hvorki kruf-
in til mergjar né haldin nein
siðaprédikun yfir Dönum um
hegðan þeirra gagnvart okkur.
svo sem þeir hafa iðulega hald-
ið yfir okkur.
P3T otmtzc '■ - ,
, v
Skiuiftn .
' x . *
.•• . ' :•:¥ . . ' ■ " •*••. '•. -.þt ■
|F ttl í í
; :> V •■ - «
' * ¥ '
|. 'v ■ *—*—'+****,
i:. ». ,
Danir hafa iðulega verið minnt-
ir á að framkoma þeirra í
garð Færcyhvgá Wéfúi ékki
verið þcim til neinnar upp-
hcfðar. Á síðustu öld kom út
ritlingur í Kaupmannahöfn sem
hét „Dansken paa Færöcrne.
Sidestykkc til Tysken í Sles-
vig“ („Danskurinn á Færeyj-
um. Hliðstæðá Þýzkarans j
SIésvik“).
í upphafi þessara stuttara-
Iegu hugleiðinga á við að
minna á þau orð að það er
einnig veröld utan Verónsborg-
ar. Það er þá fyrst að nefna
að sú þjóðernisvakning sem
hófst úti í heimi fyrir 150—
200 árum hefur síðan sannað
lífsþrótt sinn sem skapandi afLs
í lífi þjóðanna og mannkyns-
ins alls og að hún hefur reynd-
ar aldrei verið jafn öflug og á
árunum eftir síðari heims-
styrjöldina. Þvínæst má benda
á að þessi hreyfing hefur hlot-
ið' viðurkenningu þeirra stór-
velda sem áður reyndu að
bæla hana niður, auk þess sem
hún hefur hlotið staðfestingu
í stofnskrá Sameinuðu þóð-
anna. 1 þriðja lagi sjáum við
að í dag álíta þau ríki sem
lengs,t eru komin á veg og al-
þjóðleg samtök þeirra
það meginreglu og
meira að segja sjálfsagða
skyldu að hjálpa hinum ó-
frjálsu og fátæku þjóðum til
frelsis og framfara með ýms-
um aðgerðum, pólitískum,
efnahagslegum, félags- og
menningárlegum.
í stofnskrá Sameinuðu þjóð-
anna hefur réttur allra þjóða
til frelsis og jafnréttis hlotið
staðfestingu. Þessi meginregla
er ekki aðeins örðin. tóm. Hún
er framkvæmd. Á allsherjar-
þingi SÞ árið 1960 (14. des.)
var þetta samþykkt m.a. með
89 atkvæðum (þ.á.m. atkvæð-
um Norðurlanda) gegn engu,
en 9 sátu hjá:
1. Það cr brot gegn megin-
mannréttindum að leiða þjóð-
ir undir erlent ok, yfirdrottn-
un eða arðrán; það brýtur í
bága við ákvæði stofnskrárinn-
ar og torveldar viðleitnina tii
samvinnu og friðar 1 heimin-
um.
2. Allar þjóðir hafa rétt til
að ráða sér sjálfar.
3 Aldrei skal leyfa að tilvís-
un til vanþroska þjóðar á
sviði stjórnmála, efnahags eða
Framhald á 9. siðu.
9. DAGIJR.
Væringjar sóttu eítir þeim, en sumir tóku borgarhliðin og
luku upp. Gekk þar inn allur fjöldi hersins. En er þeir komu
í borgina, þá flýði borgarlýðurinn, en margir báðu griða, og
fengu það allir, er upp gáfust. Eignaðist Haraldur borgina með
þessum hætti og þar með ógrynni fjár. /
Ina þriðju borg hittu þeir, þá er mest var af þessum öll-
um og sterkust og ríkust að fé og fjölmenni. Voru um þá borg
diki stór, svo að þeir sáu, að ekki mátti þar vinna með því-
líkum brögðum sem inar íyrri borgir. Lágu þeir þar mjög
lengi, svo að þeir fengu ekki að gert.
En er borgarmenn sáu það, þá dirfðust þeir við. Þeir settu
fylkingar sínar uppi á borgarveggjum, síðan luku þeir upp
borgarhliðum og æptu á Væringja, eggjuðu þá og báðu þá
ganga í borgina og frýðu þeim hugar, sögðu, að þeir væru
ekki betri til orustu en hænsn.
i