Þjóðviljinn - 11.07.1964, Page 4

SIÐA
ÞJOÐVILJINH
Laugardagur 11. Júlf 1964
Otgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósialistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson, Magnús Kjartansson (áb.),
Sigurður Guðmundsson.
Ritstjóri Sunnudags: Jón Bjamason.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja, Skólavörðust. 19,
Sími 17-500 (5 Hnur). Áskriftarverð kr. 90.00 5 mánuði
.Vinsældir'
rr)
E* er gull og gersemi,/ gimsteinn elskuríkur;'/
ég er djásn og dýrmæti,/ drottni sjálfum líkur.
Þessi forna sjálfslýsing Sölva Helgasonar er nú
orðin að daglegri árdegisbæn ritstjóra Morgun-
blaðsins í þessum útvarpsþætti. Ritstjórar blaðs-
ins þreytast ekki á því að hæla sjálfum sér dag
h-ærn af því hvað þeir og viðreisnarráðherrarnir
séu „vinsælir“, og vafalaust eru þeir ekki síður
„myndarlegir“ og „sætir“ líkt og maðurinn drottn-
ingarinnar í Bretlandi. Trúlega kemur senn að því
að sólkerfi himnanna fari að ljóma umhverfis þá
og málmur og sement breytist í aldingarða.
jþetta daglega sjálfshól um vinsældir viðreisnar-
innar er eflaust hugsað sem framkvæmd á
þeirri áróðursreglu okkar tíma að staðhæfing sem
er endurtekin nógu oft breytist í sannleika. En
Morgunblaðsmenn skyldu varlega treysta svo yf-
irborðslegri kenningu. Ekki eru néma átta mán-
uðir síðan viðreisnarstjórnin fékk að finna það að
henni höfðu áskotnazt óvinsældir sem naumast
áttu sinn líka. Þegar hún bar fram frumvarpið
um bann við verkföllum, kauphækkunum og
kjarabótum, urðu viðbrögð þjóðarinnar “svo harð-.
vítug og snögg að ráðherrarnir spurðu hver annan,
hvort örlög uppkastsins frá 1908 væru að endur-
taka sig, og guggnuðu á öllu saman. í desember
í fyrra fékk viðreisnarstjórnin að kynnast alls-
herjarverkfalli sem var í eðli sínu uppreisn þjóð-
arinnar gegn óðaverðbólgustefnunni. Svo mjög
fékk sú reynsla á ráðherrana að þeir hafa nú
séð þann kost vænstan að traðka á ýmsum megin-
reglum viðreisnarinnar í samkomulagi því sem
gert var við verklýðsfélögin. Finnist ráðherrun-
um andrúmsloftið umhverfis sig mildara en það
var, stafar það ekki af hinu síendurtekna sjálfs-
hóli Morgunblaðsritstjóranna, heldur af hinu að
valdhafarnir hafa í æ ríkara mæli svikið þá við-
reisnarstefnu sem þeir sóru hollustu í upphafi.
Þó er enn svo mikið eftir af stefnunni, að ráð-
herrarnir geta svikið margt í viðbót, ef þeir þurfa
snögglega á nýjum vinsældum að halda.
Ilppbótafargan
Jjað er mikið öfugmæli þegar Morgunblaðið segir
i gær að ríkisstjórnin hafi „afnumið hið fárán-
lega uppbótafargan sem hér hafði tildrazt upp“!
Viðreisnarstjórnin afnam aldrei uppbótakerfið
þrátt fyrir öll stóru orðin, og um síðustu áramót
var það aukið til mikilla muna með nýjum fjár-
veitingum til togaraflotans, bátaflotans, frystihús-
anna, saltfiskverkenda og skreiðarframleiðenda.
Þá er i’íkisstjórnin á þessu ári að stórauka nið-
urgreiðslur á vöruverði, þrátt fyrir fyrri yfirlýs-
ingar um að þær skyldu gersamlega lagðar nið-
ur. Auk þess sem ríkisstjórnin hefur heimsmet í
verðbólgu virðist hún nú stefna að þvi að ná hlið-
stæðum árangri í uppbótafargani. — m.
A fímm
ara
afmælinu
„Viðreisnarstjómin hefur nú
setið í fimm ár. Hún setti sér
það meginverkefni að stöðva
greiðsluhalla við útlönd, koma
á viðskiptafrelsi og afnema
hið fáránlega " uppbótafargan.
sem hér hafði tildrazt upp“.
Ofanskráðar Ifnur getur að
líta í leiðara Morgunblaðsins
í gær, og síðan er það að sjálf-
sögðu tekið fram hve ágætlega
hafi gengið með framkvæmd
,,meginverkefnisins“. Um það
farast dr. Jóhannesi Nordal
hins vegar svo orð í árs-
skýrslu Seðlabankans fyrir s.l.
ár: „Enn sem komið er liggja
aðeins fyrir frumáætlanir um
greiðslujöfnuðinn við útlönd á
árinu 1963, en samkvæmt þeim
hefur viðskiptajöfnuður á vör-
um og þjónustu verið óhag-
stæður á árinu um nálægt 250
milj. kr. og er það miklu
lakari afkoma en á árinu 1962,
en þá reyndist greiðslujöfnuð-
urinn samkvæmt lokaskýrslum
hagstæður um 355 milj. kr..
svo að í heild sýnir saman-
burður þcssara tveggja ára um
600 milj. kr. versnandi afkomu
út á við“.
Þetta er vitnisburður helzta
sérfræðings ríkisstjómarinnar
í efnahagsmálum, gefinn á
fimm ára afmælinu, og við
skulum að þessu sinni sleppa
að tala um viðskiptafrelsið og
afnám uppbóta og niður-
greiðslna. Þar kynni ýmislegt
að koma á daginn sem afmæl-
isbamið yrði harla ókátt af
og teldi bara áróður vondra
manna. Við látum þetta því
nægja sem afmæliskveðju til
viðreisnarinnar og nánustu að-
standenda hennar eins og
Morgunblaðsins og dr. Jóhann-
KROSSGA TA
LÁRÉTT: 1 heppinn, 6 brytjaði, 8 sekt-
inni, 9 þefar 10 vondur, 12 þreytast 14
hrímar 16 atyrða, 18 kaffiskolp, 21 kveik-
ur, 23 óþriflegar, 25 hrófla, 28 líffærið, 29
ójöfn, 30 eins, 31 skapgóður.
LÓÐRÉTT: 1 hætta 2 saltvatn, 3 mann, 4
grínisti, 5 hár, 6 fákana, 7 heil, 11 nár, 13
óska„ 15 rausa, 16 Davíðssálmar, 17 harð-
neitaði, 19 rís snemma, 20 verkur, 22 lúka,
24 aðlaðandi, 26 hungruð, 27 gramur.
Bindindis- og umferðarsýning
í dag og á morgun, sunnudag,
verður haldin í Reykjavík bind-
indis- og umferðamálasýning.
Sýningin verður í Góðtemplara-
húsinu og á bifreiðaverkstæðinu
utan við húsið. Um 15 áðilar
standa að sýningunni.
Sýning þessi er á vegum
Bindindisfélags ökumánna og
íslenzkra ungtemplára. Er þetta
í annað sinn, sem þessir aðilar
efna til slíkrar sýningar. Hin
fyrri var haldin 1962.
Inni í Góðtemplarahúsinu
munu fyrirtæki. sem verzla með
hluti til bifreiða, ferðalaga og
fl., sýna varning sinn, en nokk-
ur bifreiðaumboð gefa fólki
kost á að skoða nýjustu gerð-
ið bifreiða, sem • þau flytja til
landsins, á bifreiðastæðinu við
Góðtemplarahúsið.
í sambandi við sýninguna mun
Lúðrasveit Reykjavíkur leiki
úti fyrir Góðtemplarahúsinu
x dag kl. 15—16 og á morgun,
sunnudag, kl. 15—16. Þá mun
Ómar Ragnarsson skemmta á
sýningunni á sunudag kl. 16.00.
* Sparifjármyndun
„Á meðan hér var stöðug
verðbólguþróun takmarkaði
hún sparifjáraukningu", segir
i Staksteinum Morgunblaðsins,
en nú sé kannski von til að
þetta lagist því að menn þurfi
ekki að óttast svo mjög að
peningarnir verði minna virði
vegna verðbólgunnar, þegar á
þeim þarf að halda. Fram til
þessa hefur því þó verið stift
haldið fram af stjórnarflokk-
unum, að við fáa hafí „við-
reisnin“ gert betur en spari-
fjáreigendur meú vaxtahækk-
uninni frægu, sem var svo
mikil — þá fyrst og fremst á
útlánum — að nema varð úr
gildi lög um okur, svo að rík-
isstjórnin yrði ekki sökuð um
að beita sér fyrir stórrefsi-
verðum aðgerðum í peninga-
málum. En nú kemur það allt
i einu fram í dagsl.iósið hjá
Staksteinahöfundi, að ríkis-
stjómin ’ hefur rænt miklu
meiru af sparifjáreigendum
með verðbólgunni heldur en
hún gaf þeim með vaxtahækk-
uninni, enda var svo komið að
sparifjáraukningin rýrnaði
stórlega frá því sem áður var
á síðasta ári. Fólk sá í gegn-
um blekkingavefinn.
■ Algjör stöðvun
Jóhannes Nordal bankastjóri
játaði þetta líka í ræðu er
hann flutti á ársfundi Seðla-
bankans 14. maí s.I. og segir
Morgunblaðið svo frá þessu
atriði daginn eftir: „Um aukn.
ingu spariinnlána í bönkum og
sparisjóðum á árinu 1963 sagði
bankastjórinn, að hún hefði
numið samtals 724 milj. kr. á
móti 77 milj. kr. aukningu ár-
Ið áður, Umskiptin urðu þó
raunverulega skarpari en þess-
ar tölur bera með sér, því að
fyrra Helming ársins 1963 var
aukning spariinnlána mun
meiri en árið áður, en síðara
helming ársins skipti mjög til
hins verra, svo að aukningin
stöðvaðist svo að segja alveg
frá því i ágúst, ef frá er talin
hækkun vegna vaxtagrciðslna
í desember". Þannig hafði vcrð-
bólguskrúfa viðreisnarinnar
stöðvað alla aukningu spari-
fjár árslok 1963. Það er því
lítil trygging fyrir því, að
sparifjármyndun aukist á ný-
nema því aðeins að ríkis-
stijórnin sýni það, að henni sé
full alvara í því að hverfa frá
verðbólgustefnunni, sem hún
hefur fyigt á undanförnum
árum.
® „Lokið tímabili
greiðslujafnaðar^
Og það tímabil hagstæðs
greiðslujafnaðar við útlönd,
sem ríkisstjórnin hefur gutnað
hvað mest af, var einnig rokið
út í veður og vind. Um það
sagði bankastjórinn i sömu
ræðu: „Enn sem komið er
Iiggja aðeins fyrir frumáætl-
anir um greiðslujöfnuðinn við
útlönd á árinu 1963, en sam-
kvæmt þeim hefur viðskipta-
jöfnuður á vörum og þjón-
ustu verið óhagstæður á árinu
um nálægt 250 milj. kr. og er
það miklu lakari afkoma cn á
árinu 1962, en þá reyndist
greiðslujöfnuðurinn samkvæmt
lokaskýrslum hagstæður um
355 milj. kr., svo að í heild
sýnir samanburður þessara
tveggja ára um 600 milj. kr.
versnandi afkomu út á við.
Er þá lokið því stutta ííma-
bili hagstæðs greiðslujafnaðar,
sem fslendingar áttu við að
búa á árunum 1961 og 1962“.
— Staðreyndirnar um greiðslu-
hallann gagnvart útlöndum
reyndi ríkisstjórnin hins veg-
ar að feia með því að stór-
auka lántökur erlcndis, til
þess að unnt væri að sýna
jafnvcl heldur betri gjaldeyr-
isstöðu en áður. Orð banka-
stjórans tala þó skýru máli um
ástandið eíns og það var orð-
ið um síðustu áramót.
■ Er þetta hægt
Matthías?
Mikil ósköp og skelfing hafa
Morgunbla'ið og Vísir verið
reið að undanförnu yfir því,
að Þjóðviljinn gerði dálítið
grín að blaðamönnum þeirra í
sambandi við komu hertogans
af Edinborg hingað, En það er
kannski rétt að benda þcim á,
að fleiri blöð en Þjóðviljinn
hafa hent. skop að þeim. Ólaf-
ur Jónsson gagnrýnandi Al-
þýðublaðsins gerir til dæmis
grín að orðskrúði Matthíasar
Morgunblaðsritstjóra með því
að bera það saman við gam-
ansögu Jónasar Hallgrímsson-
ar um heimsókn drottningar-
innar í Englandi til kóngsins
í Frakklandi, því að „ „tunga
Snorra“ er ævinlega skemmti-
legt viðfangsefni, þó ekki
hljómi hún alla daga „af prins-
vörum“ ", eins og Ólafur kemst
að orði. Svo nýtur þessi sam-
anburður Ólafs sín líka betur
fyrir það, að báðir eru þeir
skáld, Jónas og Matthias; þótt
Jónas skrifi í gamni, en Matt-
hías væntanlega í fúlustu alv-
öru, því að vavla er liann að
gera grín að liinum tigna gesti
forsetans.
■ „Prinsutanípiss“
Og sá blaðamaður Visis, sem
sér þar um hin dáglegu skrif
í „Annál dagsins“, hefur Iíka
Iátið heimsókn hertogans til
sín taka, en í pistlum hans er
oft fjallað um hin margVísleg-
ustu vandamál. Og að svo
rniklu leyti, sem þar er vikið
að pólitík, þá eru pistlarnir
oft það skynsamlegasta sem
skrifað er í Vísi um þau efni.
Þann 8. júlí s.I. var þar vikið
að því, að Iistahátíðin hefði
einhvernveginn lognazt út af,
og „lík“ hennar trúlegast grafið
í kyrrþey ... Eða kannski það
hafi verið staursett, þangað til
maður mætti vcra að því fyrir
prinsutanípissi aá kasta á það
rckunum ..Hvað haldið þið
annars, að Morgunblaðið og
Vísir, hcfðu sagt um Þjóðvilj-
ann, ef allt standið j kringum
beimsókn hcrtogans hefði ver-
ið kallað þessu nafni?
— Skafli.
i