Þjóðviljinn - 13.08.1964, Side 7

w
Fimmtudagur 13. ágúst 1964
ÞIÖÐVILHNN
SlÐA
Skólastjóri
Tœkhiskóla
íslands
Staða skólastjóra Tækniskóla
Islands var aSglýst laus til
umsóknar 2. júní sl. Tvær um-
sóknir bórust um stöðuna —
frá Gunnari Bjamasyni, skóla-
stjóra Vélskólans í Reykjavík,
og Ingvari V. Ingvarssyni, raf-
magnsverkfræðingi. '— Gunnar
Bjamason hefur dregið umsókn
sína til baka, og hefur ráðu-
neytið í dag skipað Ingvar V.
Ingvarsson skólastjóra Tækni-
skóla íslands frá 1. ágúst 1964
að telja.
Ingvar V. Ingvarsson er
fæddur { Hafnarfirði 3. janúar
1921. Hann lauk sveinsprófi í
rafvélavirkjun i Kaupmanna-
höfn 1943, tæknffræðiprófi frá
Tækniháskóla K-hafnar 1947
og verkfræðiprófi frá Illinois
Institute of Technology 1959.
Ingvar var kennari við Vél-
skólann i Reykjavík 1949/57 og
1959/60 og hefur verið kennari
assistant professor)' við Union
College í New York siðan
haustið 1960.
Menntamálaráðuneytið, 11.
ágúst 1964.
Styrkir tíl
ungra emb-
ættísmanna
Auglýstir hafa verið náms-
styrkir, er Norræna embættis-
mannasambandið (Ncrdisk Ad-
ministrativt Forbund) veitir til
stuttrar námsdvaiar ungra em-
bættismanna I einhverju Norð-
urlandanna.
Styrkirnir sem veittir verða
nema þessum fjárhæðum:
Frá Danmörku, tveir styrkir,
f5t) kr, danskar hvor.
Frá Finnlandi. einn styrkur,
75.000.oo finnsk mörk.
Frá Islandi, tveir styrkir,
1000 krónur hvor.
Frá Svíþjóð, tveir styrkir,
600.oo sænskar krónur hvor.
Þeir sem sækja vilja um styrk
eru beðnir að senda umsóknir
sínar til Steingríms Pálssonar,
raforkumálaskrifstofunni, fyrir
14. ágúst.
36- dagur
Firinur Árnason bjó þá á Yrjum á Austurátt. Hann var þá
lendur maöur Haralds konungs. Finnur átti Bergljótu, dótt-
ur Hálfdanar Sigurðarsonar sýr; Hálfdan var bróðir Ölafs
konungs ins helga og Haralds konungs. Þóra, kona Haralds
konungs, var bröðurdóttir Finns Árnasonar. Var E’innur inn
kærasti konungi og allir þeir bræður. Finnur Árnason hafði
verið nokkur sumur í vesturviking. Höfðu þeir þá verið all-
ir saman í hernaði Finnur og Guttormur Gunnhildarson og
Hákon Ivarsson. Haraldur konungur fór út eftir Þrándheimi
og út á Austurátt. Var honum þar vel fagnað. Síðan töluð-
ust þeir við konungur og Finnur og ræddu sín á millí um
þessi tíðindi, er þá .höfðu gerzt fyrir skemmstu, aftöku Ein-
ars og þeirra feðga og svo kurr þann og þys, er Þrændur
gerðu að konungi.
Finnur svarar skjótt: „Þér er verst farið að h\n’-etna. Þú
gerir hvarvetna íUt, en siöan ertu svo hræddur, að þú veizt
eigi, hvar þú hefir þig“. Konungur svarar hlæjandi: „Mágur,
ég vil nú senda þig inn tii býjar; ég viJ að þú sættir bænd-
ur við mig. Vil ég ef þaö ger.gur eigi, að þú farir til Upp-
landa og komir því við Hákon Ivarsson, að hann sé eigi
mótgöngumaðui minn“. '
Finnur svarar: „Hvað skaltu til leggja við mig, ef ég fer
forsendu þessa, því að bæðir Þiændur og Upplendingar eru
fjendur þínir svo miklir, að engum sendimönnum þínum
er fært þangað, nema sín njóti við“. Konungur svarar: „Far
þú, mágur, sendiförina, því að ég veit, að þú kemur áleiðis,
ef nokkur kemur, að gera oss sátta, og kjós þú toæn að oss“.
Finnur segir: „Halt þú þá orð þín, en ég mun kjósa bænina.
Ég kýs grið og landsvist Kálfi, bróður mínum, og eignir hans
allar og það ,með, að hann hafi nafnbætur sínar og allt riki
sdtt, slíkt er hanx> hafði, áður en hann fór úr landi“.
:%«%«%^%^%^%«%«%a%^%-%«%«%/%«%^%^%«%«%»%^%^%'%*
Asturias skrifar um smáborgara — Amado ver snauða
menn — Nýjar deilur um Solzjenítsín — Tvær skáld-
konur látnar *

lál og menning gaf nýlega
út fræga skáldsögu eftir ein-
hvern merkasta rithöfund
Rómönsku Ameríku, Guate-
jnalamanninn Miguel Angel
Asturias — sagan nefnist
„Forseti lýðveldisins.“ Astur-
ias vann að leikriti sem byggt
væri á skáldsögunni og stóð
+ ' •' 'Riipnos
lYlOi. . ......
Aires og síðan í París og
London. „Þér munið ef til
vill”, segir hann í nýlegu við-
tali, . „að sagan fjallar um
hörmulegar afleiðingar þess
að manni er veitt guðatign
á jörðunni. Og því miður eru
slíkir „forsetar" enn ekki
horfnir úr Rómönsku Ame-
ríku“.
Síðasta saga Asturias kom
út í Argentínu fyrir rúmu
hálfu ári og heitir „Þessi
múlattakona". Sagan er
byggð á sögum frá Guate-
mala: í henni berjast illir
andar Indíána af kynþættin-
um maya-ciche gegn kristn-
um demónum, sem komið,.
hafa til landsins með spán-
verskum landvinningamönn-
um. Hinir innbornu illu and-
ar stefna að tortímingu
mannsins, þessarar illu og ó-
verðugu veru, en hinir
kristnu andar stefna- hins-
vegar að því af öllu afli að
mannfólkinu fjölgi til að þeir
síðan hafi möguleika á að
senda sem flesta til helvítis.
Asturias kveðst nú vera að
afla efnis í næstu skáldsögu
sína, sem verður fjórða bókin
í svonefndum „bananabálki".
Um hana segir rithöfundur-
inn: „Hér eru sett fram
vandamál smáborgara Róm-
ónsku Ameríku, sem svíkur
Sjóð sína og gengur til sam-
tarfs við gósseigendur og
íeimsvaldasinna og vonast
ið geta þannig bjargað sér
fi-á gjaldþroti. En í raun og
væru grefur hún þannig sína
eigin gröf, því stórauðvaldið
úrýmir miskunnarlaust
æppinautum sínum í verzlun
>g iðnaði, og á hinum inriri
narkaði minnkar í sífellu
■ftirspurn eftir varningi
’Tandiðnaðarmanna", — Það
-r hætt við að evrópskum
nenntamönnum finnist slíkt
al rithöfundar um næstu
■erk sín ekki beinlínis sam-
kvæmislegt.
■ ★
A,
,nnar þekktur suðurame-
ríkuhöfundur, Brasilíumaður-
inn Jorge Amado (skáldsaga
hans „Ástinn og dauðinn við
hafið“ hefur komið út á ís-
lenzku) kveðst um þessar
rnundir vera að skrifa bók
um alþýðufólk i borginni
Salvador og skuli hún nefn-
ast „Fjárhirðar næturinnar“.
„í þessari sögu um snautt
fólk,“ segir hann, „reyni ég að
sýna hvernig menn geta við
úi.i hræðilegustu og átakan-
íegustu ' slíilyrði sýnt íxjánn-
legan virðuleik og mikilíeik.“
Amado, sem lengi var í út-
„ legð., fr4-.BrasUiu,..hefur ann-
ars í hyggju að gera sér ferð
til norðausturhluta landsins
þar sem meiri eymd rikir en
á öðrum byggðum bólum og
viða að sér efni í enn nýja
bók. En ekki er okkur kunn-
ugt um hvernig þessu mikla.
róttæka skáldi hefur reitt af
í þeirri byltingu afturhalds-
ins sem nú hefur dunið yfir
hans fagra land.
F réttaritarar UPI segja að
hafnar séu nýjar bókmennta-
deilur í Sov'étríkjunum og sé
deilt um nýtt verk eftir Al-
exander Solzjenítsín.
Solzjenítsín varð á
skammri stundu víðfrægur
fyrir fangabúðaskáldsögu
sína „Dagur í lífi ívans Dön-
ísovítsj". Síðan hefur h£>nn
birt þrjár stuttar skáldsögur
í tímaritinu Novi mír. Kunn-
ust þeirra hefur orðið „Hús
Matrjonu" sem fjallar um
' gamla konu í þýðingarlitlu
sveitaþorpi og mætir þessi
kona miklu tillitsleysi og
þjösnaskap í nágrenni sínu
en það er einkum góðvild og
hjartamenning þessarar konu
og hennar líka, sem gerir
landið byggilegt.
Fréttaritarar segja að þessi
saga Solzjenítsíns, sem enn
hefur ekki komið út og enn
ekki verið rædd opinberlega,
gerist í námubæ þar sem áð-
ur hafi verið fangabúðir. Eft-
ir dauða Stalíns hafi þær
verið lagðar niður, fangarnir
fengið frelsi og varðhundun-
um, sem fanganna gættu, var
skipt milli íbúa bæjarins. -
En hundarnir hafa ekkí
Amado
gleymt sinni þjálfun, og á há-
tíðisdegi nokkrum þegar fólk
hefur 'stillt sér upp til að
marséra, þá eru hundarnir
komnir þar allt í einu og um-
kringja fylkinguna eins og
þeir umkringdu fangana á
leið úr búðum til vinnu. Með
urri og gapandi kjöftum
neyða þeir fólkið til að halda
kyrru fyrir og enginn fær
við neitt ráðið. Þar til ráða-
góður maður, fyrrverandi
fangi, gengur fram fyrir og
beinir fylkingunni áfram og
inn í girðingu, sem minnir á
talningarsvæðið í fangabúð-
unum. Hundarnir voru vanir
við að fylgja föngunum að-
eins að hliði búðanna, og
þeir nema staðar við girðing-
arhliðið og hlaupa heim eftir
að hafa „gert skyldu sína“.
Og, íbúar bæjarins geta hald-
ið áfram sínum hátíðahöldum
í friðf. \
Álitið er 'að ýmslr gagn-
rýnendur séu ekki beint á-
nægðir með þessa dæmi-
sögu — en sem fyrr segir þá
mun þessi saga ekki enn
komin út, og hún hefur ekki
verið rædd á prenti. Það
fylgir tíðindum, áð höfundur-
inn, Solzjenítsín, sé mjög al-
varlega sjúkur — þjáist af
krabbameini.
T
JL \
Solzjenítsín
vær þekktar skáldkonur
hafn látizt fyrir skömmu.
Wanda Wasilewska var
pólsk, fædd í Kraká 1905.
Hún varð snemma mikilvirk
í pólskri byltingarhreyfingu
og áður en heimsstyrjöldin
hófst hafði hún gefið út
þrjár pólitískar skáldsögur.
Hún komst undan er Þjóðverj-
ar hertóku Varsjá og hélt
austur á bóginn. Á stríðsár-
unum vann hún mikið starf
jneðal pólskra. útlaga í Sov-
étríkjunum, einnig skrifaði
hún á þeim árum þá skáld-
sögu sína sem víðast hefur
farið: Regnbogin — ákaflega
raunsæja og miskunnarlausa
lýsingu á hörmungum þeim,
er fylgdu þýzkri inrás. Eftir
stnið dvaldi hún áfram í Sov-
étríkjunum, enda gift þá
úkraínska leikritaskáldinu.
Alexander Korneitsjúk.
I Moa Martinson var einhver
kunnasta skáldkona Svíþjóð-
ar. Hún var af fátæku fólki
og þar að auki lausaleiks-
barn og ólst upp við kröpp
kjör. Þessi ár urðu herini
efniviður í þekktustu verk
hennar, sjálfsævisöguverk í
þrem hlutum, er hún tók að
skrifa um fertugt. Og þá
varð, að hennar eigin sögn,
Martin Andersen Nexþ eink-
um til þess að gefa henni
kjark til að skrifa — enn-
fremur þykjast menn sjá í
bessum verkum tölverð áhrif
frá sjálfsævisögu Maxíms
Gorkís. Hins vegar tókust
miklu síður hin rómantísku
sögulegu skáldverk hennar.
Mou Martinson er svo lýst,
að hún hafi í verkum sín-
um verið ága^t baráttukona
fyrir málstað snauðra manna
og tekizt að bregða yfir per-
sónur sína ljósi góðvildar og
gámansemi og um leið að
gæða þær sannfærandi lífi.
Annars er það sem fyrr
tímaritið Novi mir, sem helzt
sér sovézkum lesendum fyrir
minnisverðum bókmennta-
verkum. Þar hefur verið að
birtast framhald á skáldsögu
Júrí Bondaréfs, Þögnin, og
þar hafa nýlega birzt endur-
minningar sovézks hershöfð-
ingja er Garbatof heitir.
Gorbátof var einn þeirra er
handtekinn var 1938, en hann
játaði aldrei neitt og það er
líklega þess vegna að mál
hans fékkst tekið upp aftur
allsnemma. Eins og aðrar
sovézkar fangabúðabókmennt-
ir hefur þessi ævisaga þegar
verið þýdd á ensku.
Á. B.
1
i