Þjóðviljinn - 13.08.1964, Side 7

Þjóðviljinn - 13.08.1964, Side 7
w Fimmtudagur 13. ágúst 1964 ÞIÖÐVILHNN SlÐA Skólastjóri Tœkhiskóla íslands Staða skólastjóra Tækniskóla Islands var aSglýst laus til umsóknar 2. júní sl. Tvær um- sóknir bórust um stöðuna — frá Gunnari Bjamasyni, skóla- stjóra Vélskólans í Reykjavík, og Ingvari V. Ingvarssyni, raf- magnsverkfræðingi. '— Gunnar Bjamason hefur dregið umsókn sína til baka, og hefur ráðu- neytið í dag skipað Ingvar V. Ingvarsson skólastjóra Tækni- skóla íslands frá 1. ágúst 1964 að telja. Ingvar V. Ingvarsson er fæddur { Hafnarfirði 3. janúar 1921. Hann lauk sveinsprófi í rafvélavirkjun i Kaupmanna- höfn 1943, tæknffræðiprófi frá Tækniháskóla K-hafnar 1947 og verkfræðiprófi frá Illinois Institute of Technology 1959. Ingvar var kennari við Vél- skólann i Reykjavík 1949/57 og 1959/60 og hefur verið kennari assistant professor)' við Union College í New York siðan haustið 1960. Menntamálaráðuneytið, 11. ágúst 1964. Styrkir tíl ungra emb- ættísmanna Auglýstir hafa verið náms- styrkir, er Norræna embættis- mannasambandið (Ncrdisk Ad- ministrativt Forbund) veitir til stuttrar námsdvaiar ungra em- bættismanna I einhverju Norð- urlandanna. Styrkirnir sem veittir verða nema þessum fjárhæðum: Frá Danmörku, tveir styrkir, f5t) kr, danskar hvor. Frá Finnlandi. einn styrkur, 75.000.oo finnsk mörk. Frá Islandi, tveir styrkir, 1000 krónur hvor. Frá Svíþjóð, tveir styrkir, 600.oo sænskar krónur hvor. Þeir sem sækja vilja um styrk eru beðnir að senda umsóknir sínar til Steingríms Pálssonar, raforkumálaskrifstofunni, fyrir 14. ágúst. 36- dagur Firinur Árnason bjó þá á Yrjum á Austurátt. Hann var þá lendur maöur Haralds konungs. Finnur átti Bergljótu, dótt- ur Hálfdanar Sigurðarsonar sýr; Hálfdan var bróðir Ölafs konungs ins helga og Haralds konungs. Þóra, kona Haralds konungs, var bröðurdóttir Finns Árnasonar. Var E’innur inn kærasti konungi og allir þeir bræður. Finnur Árnason hafði verið nokkur sumur í vesturviking. Höfðu þeir þá verið all- ir saman í hernaði Finnur og Guttormur Gunnhildarson og Hákon Ivarsson. Haraldur konungur fór út eftir Þrándheimi og út á Austurátt. Var honum þar vel fagnað. Síðan töluð- ust þeir við konungur og Finnur og ræddu sín á millí um þessi tíðindi, er þá .höfðu gerzt fyrir skemmstu, aftöku Ein- ars og þeirra feðga og svo kurr þann og þys, er Þrændur gerðu að konungi. Finnur svarar skjótt: „Þér er verst farið að h\n’-etna. Þú gerir hvarvetna íUt, en siöan ertu svo hræddur, að þú veizt eigi, hvar þú hefir þig“. Konungur svarar hlæjandi: „Mágur, ég vil nú senda þig inn tii býjar; ég viJ að þú sættir bænd- ur við mig. Vil ég ef þaö ger.gur eigi, að þú farir til Upp- landa og komir því við Hákon Ivarsson, að hann sé eigi mótgöngumaðui minn“. ' Finnur svarar: „Hvað skaltu til leggja við mig, ef ég fer forsendu þessa, því að bæðir Þiændur og Upplendingar eru fjendur þínir svo miklir, að engum sendimönnum þínum er fært þangað, nema sín njóti við“. Konungur svarar: „Far þú, mágur, sendiförina, því að ég veit, að þú kemur áleiðis, ef nokkur kemur, að gera oss sátta, og kjós þú toæn að oss“. Finnur segir: „Halt þú þá orð þín, en ég mun kjósa bænina. Ég kýs grið og landsvist Kálfi, bróður mínum, og eignir hans allar og það ,með, að hann hafi nafnbætur sínar og allt riki sdtt, slíkt er hanx> hafði, áður en hann fór úr landi“. :%«%«%^%^%^%«%«%a%^%-%«%«%/%«%^%^%«%«%»%^%^%'%* Asturias skrifar um smáborgara — Amado ver snauða menn — Nýjar deilur um Solzjenítsín — Tvær skáld- konur látnar * lál og menning gaf nýlega út fræga skáldsögu eftir ein- hvern merkasta rithöfund Rómönsku Ameríku, Guate- jnalamanninn Miguel Angel Asturias — sagan nefnist „Forseti lýðveldisins.“ Astur- ias vann að leikriti sem byggt væri á skáldsögunni og stóð + ' •' 'Riipnos lYlOi. . ...... Aires og síðan í París og London. „Þér munið ef til vill”, segir hann í nýlegu við- tali, . „að sagan fjallar um hörmulegar afleiðingar þess að manni er veitt guðatign á jörðunni. Og því miður eru slíkir „forsetar" enn ekki horfnir úr Rómönsku Ame- ríku“. Síðasta saga Asturias kom út í Argentínu fyrir rúmu hálfu ári og heitir „Þessi múlattakona". Sagan er byggð á sögum frá Guate- mala: í henni berjast illir andar Indíána af kynþættin- um maya-ciche gegn kristn- um demónum, sem komið,. hafa til landsins með spán- verskum landvinningamönn- um. Hinir innbornu illu and- ar stefna að tortímingu mannsins, þessarar illu og ó- verðugu veru, en hinir kristnu andar stefna- hins- vegar að því af öllu afli að mannfólkinu fjölgi til að þeir síðan hafi möguleika á að senda sem flesta til helvítis. Asturias kveðst nú vera að afla efnis í næstu skáldsögu sína, sem verður fjórða bókin í svonefndum „bananabálki". Um hana segir rithöfundur- inn: „Hér eru sett fram vandamál smáborgara Róm- ónsku Ameríku, sem svíkur Sjóð sína og gengur til sam- tarfs við gósseigendur og íeimsvaldasinna og vonast ið geta þannig bjargað sér fi-á gjaldþroti. En í raun og væru grefur hún þannig sína eigin gröf, því stórauðvaldið úrýmir miskunnarlaust æppinautum sínum í verzlun >g iðnaði, og á hinum inriri narkaði minnkar í sífellu ■ftirspurn eftir varningi ’Tandiðnaðarmanna", — Það -r hætt við að evrópskum nenntamönnum finnist slíkt al rithöfundar um næstu ■erk sín ekki beinlínis sam- kvæmislegt. ■ ★ A, ,nnar þekktur suðurame- ríkuhöfundur, Brasilíumaður- inn Jorge Amado (skáldsaga hans „Ástinn og dauðinn við hafið“ hefur komið út á ís- lenzku) kveðst um þessar rnundir vera að skrifa bók um alþýðufólk i borginni Salvador og skuli hún nefn- ast „Fjárhirðar næturinnar“. „í þessari sögu um snautt fólk,“ segir hann, „reyni ég að sýna hvernig menn geta við úi.i hræðilegustu og átakan- íegustu ' slíilyrði sýnt íxjánn- legan virðuleik og mikilíeik.“ Amado, sem lengi var í út- „ legð., fr4-.BrasUiu,..hefur ann- ars í hyggju að gera sér ferð til norðausturhluta landsins þar sem meiri eymd rikir en á öðrum byggðum bólum og viða að sér efni í enn nýja bók. En ekki er okkur kunn- ugt um hvernig þessu mikla. róttæka skáldi hefur reitt af í þeirri byltingu afturhalds- ins sem nú hefur dunið yfir hans fagra land. F réttaritarar UPI segja að hafnar séu nýjar bókmennta- deilur í Sov'étríkjunum og sé deilt um nýtt verk eftir Al- exander Solzjenítsín. Solzjenítsín varð á skammri stundu víðfrægur fyrir fangabúðaskáldsögu sína „Dagur í lífi ívans Dön- ísovítsj". Síðan hefur h£>nn birt þrjár stuttar skáldsögur í tímaritinu Novi mír. Kunn- ust þeirra hefur orðið „Hús Matrjonu" sem fjallar um ' gamla konu í þýðingarlitlu sveitaþorpi og mætir þessi kona miklu tillitsleysi og þjösnaskap í nágrenni sínu en það er einkum góðvild og hjartamenning þessarar konu og hennar líka, sem gerir landið byggilegt. Fréttaritarar segja að þessi saga Solzjenítsíns, sem enn hefur ekki komið út og enn ekki verið rædd opinberlega, gerist í námubæ þar sem áð- ur hafi verið fangabúðir. Eft- ir dauða Stalíns hafi þær verið lagðar niður, fangarnir fengið frelsi og varðhundun- um, sem fanganna gættu, var skipt milli íbúa bæjarins. - En hundarnir hafa ekkí Amado gleymt sinni þjálfun, og á há- tíðisdegi nokkrum þegar fólk hefur 'stillt sér upp til að marséra, þá eru hundarnir komnir þar allt í einu og um- kringja fylkinguna eins og þeir umkringdu fangana á leið úr búðum til vinnu. Með urri og gapandi kjöftum neyða þeir fólkið til að halda kyrru fyrir og enginn fær við neitt ráðið. Þar til ráða- góður maður, fyrrverandi fangi, gengur fram fyrir og beinir fylkingunni áfram og inn í girðingu, sem minnir á talningarsvæðið í fangabúð- unum. Hundarnir voru vanir við að fylgja föngunum að- eins að hliði búðanna, og þeir nema staðar við girðing- arhliðið og hlaupa heim eftir að hafa „gert skyldu sína“. Og, íbúar bæjarins geta hald- ið áfram sínum hátíðahöldum í friðf. \ Álitið er 'að ýmslr gagn- rýnendur séu ekki beint á- nægðir með þessa dæmi- sögu — en sem fyrr segir þá mun þessi saga ekki enn komin út, og hún hefur ekki verið rædd á prenti. Það fylgir tíðindum, áð höfundur- inn, Solzjenítsín, sé mjög al- varlega sjúkur — þjáist af krabbameini. T JL \ Solzjenítsín vær þekktar skáldkonur hafn látizt fyrir skömmu. Wanda Wasilewska var pólsk, fædd í Kraká 1905. Hún varð snemma mikilvirk í pólskri byltingarhreyfingu og áður en heimsstyrjöldin hófst hafði hún gefið út þrjár pólitískar skáldsögur. Hún komst undan er Þjóðverj- ar hertóku Varsjá og hélt austur á bóginn. Á stríðsár- unum vann hún mikið starf jneðal pólskra. útlaga í Sov- étríkjunum, einnig skrifaði hún á þeim árum þá skáld- sögu sína sem víðast hefur farið: Regnbogin — ákaflega raunsæja og miskunnarlausa lýsingu á hörmungum þeim, er fylgdu þýzkri inrás. Eftir stnið dvaldi hún áfram í Sov- étríkjunum, enda gift þá úkraínska leikritaskáldinu. Alexander Korneitsjúk. I Moa Martinson var einhver kunnasta skáldkona Svíþjóð- ar. Hún var af fátæku fólki og þar að auki lausaleiks- barn og ólst upp við kröpp kjör. Þessi ár urðu herini efniviður í þekktustu verk hennar, sjálfsævisöguverk í þrem hlutum, er hún tók að skrifa um fertugt. Og þá varð, að hennar eigin sögn, Martin Andersen Nexþ eink- um til þess að gefa henni kjark til að skrifa — enn- fremur þykjast menn sjá í bessum verkum tölverð áhrif frá sjálfsævisögu Maxíms Gorkís. Hins vegar tókust miklu síður hin rómantísku sögulegu skáldverk hennar. Mou Martinson er svo lýst, að hún hafi í verkum sín- um verið ága^t baráttukona fyrir málstað snauðra manna og tekizt að bregða yfir per- sónur sína ljósi góðvildar og gámansemi og um leið að gæða þær sannfærandi lífi. Annars er það sem fyrr tímaritið Novi mir, sem helzt sér sovézkum lesendum fyrir minnisverðum bókmennta- verkum. Þar hefur verið að birtast framhald á skáldsögu Júrí Bondaréfs, Þögnin, og þar hafa nýlega birzt endur- minningar sovézks hershöfð- ingja er Garbatof heitir. Gorbátof var einn þeirra er handtekinn var 1938, en hann játaði aldrei neitt og það er líklega þess vegna að mál hans fékkst tekið upp aftur allsnemma. Eins og aðrar sovézkar fangabúðabókmennt- ir hefur þessi ævisaga þegar verið þýdd á ensku. Á. B. 1 i

x

Þjóðviljinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.