Þjóðviljinn - 25.08.1964, Page 3

Þriðjudagur 25. ágúsí 1<J64
HÖÐVIUINN
SlÐA ^
Málaliðar frá Suður-Afríku
ráðnir til þjónustu í Kongó
Moise Tshombe leitar einnig eftir aðstoð málaliða
frá S-Ródesíu í baráttunni gegn uppreisnarmönnum
LEOPOLDVILLE 24/8 — Stjórnarherinn í Kongó fer stöð-
ugt halloka í viðureignum við uppreisnarmenn og stjórn
Moise Tshombe hefur nú tekið það til bragðs að ráða
hvíta málaliða í þjónustu sína bæði í Suður-Afríku og
Suður-Rócjesíu. Fyrstu málaliðarnir eru sagðir þegar komn-
tr til Kongó.
.,New York Times” skýrði frá
því í dag að 65 hvítir málaliðar
hefðu nýlega komið til Kongó
með flugvélum frá Jóhannesar-
borg. Hefðu þeir farið með mik-
illi leynd. Blaðið segir að mála-
liðunum hafi verið boðið ' 280
dollara mánaðarkaup auk sér-
stakrar „áhættuþóknunar“. Það
er fréttaritari blaðsins í Jóhann-
esarborg sem skýrir frá þessu.
Franska fréttastofan AFP seg-
ir að til Leopoldville séu komnir
um 100 málaliðar, Suður-Afríku-
Kýpurstjórn hafnar
tilslökun við Tyrki
AÞENU 24/8 — Makarios, for-
seti Kýpur, hefur algerlega
hafnað hverri þeirri lausn Kýp-
urdeiiunnar sem hafi í för með
sér nokkra tiislökun við Tyrki.
Þetta vitnaðist eftir að Kypri-
anú, utanríkisráðherra Kýpur,
ræddi í dag við Papandreú for-
sætisráðherra og aðra gríska
ráðherra. Gríska stjórnin mun
fyrir sitt leyti hafa fallizt á þá
tiilögu, sem runnin er undan
rifjum Bandaríkjamanna, að
Kýpur verði sameinuð Grikk-
landi, en Tyrkir fái í staðinn
eina eða tvær grískar eyjar við
strönd Tyrklands og einnig her-
stöð á Kýpur.
Makarios er í sjálfu sér ekki
andvígur sameiningu Grikklands
og Kýpur, en aðeins ef slík
sameining yrði í samræmi við
ályktun á allsherjarþingi SÞ um
óskoraðan sjálfsákvörðunarrétt
Kýpurbúa,
Fréttaritari Reuters segir að
Kýpurstjóm sé sannfærð um að
hún geti reitt sig á stuðning
allsherjarþingsins. Hún hafi að
undanförnu reynzt sjálfstæðari
en áður gagnvart grísku stjóm-
inni og ráðandi aðilar í Nikosíu
vilji fremur sjálfstæði Kýpur en
sameiningu við Grikkland. Þeir
telji að aðstoð Sovétríkjanna sé
Kýpurbúum nægileg vörn gegn
íhlutun Tyrkja.
menn, Bretar. Belgar og Frakk-
ar. Þeir hafi aðsetur í einu bezta
gistihúsi borgarinnar, sem heit-
ir „Memling”. Þeir hafi hins
vegar enn ekki undirritað form-
legan samning og hafi sjálfir
greitt flugfarið.
Töluðu á þýzku
Fréttaritari Reuters í Jóhann-
esarborg segir að margir ungir
hvítir Suður-Afríkumenn hafi
hringt til blaðsins „The Star”,
og spurzt fyrir um hvernig þeir
geti ráðizt í þjónustu Tshombes.
Sumir þessara manna töluðu
á þýzku og sögðust eiga marga
vini í Vestur-Þýzkalandi sem
hefðu áhuga á að gerast málalið-
ar í Kongó. Suðurafrísk blöð
hafa að undanfömu birt fréttir
um að Tshombe væri að leita
eftir málaliðum þar og í Suður-
Ródesíu.
Þúsund máiaiiðar
Suður-Afríkumaður sem á sín-
um tíma barðist í málaliðasveit-
um Tshombes í Katanga segir að
ætlunin sé að ráða nú um þús-
und málaliða og eigi þeir að
skipa sérstaka áhlaupasveit.
Sjálfur eigi hann að vera hátt-
settur foringi í sveitinni.
Þessar fregnir hafa verið
bornar til baka í Leopoldville,
en lítið mark er tekið á yfirlýs-
ingum stjórnarinnar þar. Sagt er
að Bandaríkjastjóm hafi varað
Tshombe við að koma upp sveit-
um erlendra málaliða, enda
myndu stjórnir annarra Afríku-
ríka þá verða honum enn frá-
hverfari en þær eru nú þegar.
Flokksþing Demókrata hafið,
Humphrey varaforsetaefni?
Horfur á að til harðra deilna geti komið á þinginu út
af mannréttindalöggjöfinni, suðurríkjamenn af þingi?
ATLANTIC CITY 24/8 — Horfur eru nú á að hörð átök
verði á flokksþingi Demókrata sem hófst í hinni miklu
Þinghöll í Atlantic City í dag Það eru hin nýju mann-
réttindalög sem ágreiningnum valda og er jafnvel búizt
við að svo kunni að fara að sumum fulltrúum frá suður-
ríkjunum verði kastað á dyr. Þingið mun velja varafor-
setaefni Demókrata og er talið líklegast að Humphrey
öldungadeildarmaður frá Minnesota verði fyrir valinu.
Skömmu áður en þingið hófst
samþykktu fulltrúamir frá Aia-
bama með 33 atkvæðum gegn
þremur að þeir myndu ekki
fylgja stefnu flokksins í mann-
réttindamálinu, en samkvæmt
þingsköpum flokksins hafa þeir
þá ekki rétt til setu á þinginu.
Hins vegar hafa kjörbréf þeirra
þegar verið viðurkennd og þeir
hafa fengið gilda aðgöngumiða
að þinginu. Einn þeirra sagði
við fréttamann Reuters að þeir
myndu mæta á þinginu.
Það kunna einnig að verða á-
tök um þingsæti fulltrúanna frá
Mississippi. Kjörbréfanefnd
þingsins sat enn á firndi þegar
síðast fréttist til að fjalla um
kjörbréf þeirra. Fulltrúar blökku-
manna telja að kosning hinna
hvítu fulltrúa frá Mississippi sé
ólögmæt.
Varaforsetaefnið.
Flokksþingið á að samþykkja
stefnuskrá fyrir forsetakosning-
amar í haust og velja forseta-
og varaforsetaefni flokksins.
Johnson forseti mun aftur verða
í framboði. og mun sjálfur til-
nefna varaforsetaefnið. Skömmu
áður en þingið hófst var ehn
ekki vitað með vissu hver yrði
fyrir valinu, en allar líkur voru
taldar á því að Johnson myndi
tilnefna Hubert Humphrey, öld-
ungadeildarmann frá Minne-
sota, en Eugene McGarthy, sem
einnig er öldungadeildarmaður
frá Minnesota, var einnig tal-
inn koma til greina.
Myndin er tckin í Saigon fyrir helgina þegar uppþotin hófust þar og er af nokkrum forystu-
mönnum búddhatrúarmanna scm nú eins og fy rir einu ári, þegar stjórn Ngo Dinh Diem var
steypt, standa fyrir uppþotunum í Suður-Vietnam.
Uppþotin gegn stjórn Khanhs
Deilan um þingsetu fulltrú-
anna frá Mississippi getur orð-
ið örlagarík. Ákveði kjörbréfa-
nefndin að hinir hvítu fulltrú-
ar séu ekki löglega kjömir og
veiti fulltrúum blökkumanna
þingsetu í staðinn. kann svo að
fara að fulltrúar frá öðrum
suðurríkjum gangi af þinginu.
Fái blökkumenn ekki setu á
þinginu. getur það orðið til að
veikja aðstöðu Johnsons forseta
í norðurríkjunum.
Formaður blökkumapna frá
Mississippi, Aaron Henry, hefur
þverneitað að fallast á þá mála-
miðlun. að báðar nefndimar
þaðan fái setu á þinginu.
iramhald af 1. síðu.
hafa borizt * frá bæjunum Hué,
Dahang og Qui Nhon, sem eru
í norðurhluta landsins.
Ráðizt á kaþólska
Það var í bænum Dahang sem
tveir menn féllu þegar um 1500
manna hópur réðst á byggingu
kaþólskra þar og kveikti i henni
Einnig var ráðizt með grjótkasti
á bækistöð Bandaríkjamanna
skammt fyrir utan bæinn.
1 bænum Qui Nhon var lýst
yfir hernaðarástandi eftir á-
rekstra milli búddhamanna og
kaþólskra. Útgöngubann var
einnig sett í bænum. Þar brunnu
mörg hús til kaldra kola og öll-
um bandarískum hermönnum
var fyrirskipað að halda kyrru
fyrir í búðum sínum.
Herlið til taks
Haft er eftir talsmönnum
Khanhs að fjölmennt herlið sé
haft til taks rétt fyrir utan
Saigon og sé hægt að kalla það
á vettvang með stuttum fyrir-
vara.
Fréttamenn segja að ýmsir
herforingjar láti í ljós óánægju
með linkind Khanhs við að bæla
niður rósturnar. Svo virðist sem
hann hafi fyrirskipað her og
lögreglu að /'beita ekki valdi
nema í sjálfsvörn.
Frestur til morguns
Stúdentar hafa gefið Khanh
hershöfðingja frest til morguns,
þriðjudags, að verða við kröfum
þeirra um umbætur á stjómar-
farinu, og er búizt við að þeir
muni efna til mikilla útifunda
í Saigon og víðar í landinu á
morgun, en þá er liðið eitt ár
síðan uppreisnin var gerð gegn
stjóm Ngo Dinh Diem. Talið er
að ekki verði reynt að hleypa
upp fundinum á morgun en öll
frekari uppþot verði bæld niður
með harðri hendi.
Einn helzti leiðtogi búddhatrú-
armanna í Suður-Vietnam, Tan
Chau, sem í fyrra stjómaði upp-
reisn þeirra gegn Ngo Dinh Di-
em, birti í gær bréf þar sem
hann sakar stjóm Khanhs um
að halda áfram ofsóknum gegn
búddhamönnum. Hann segir að
24 saklausir menn hafi verið
drepnir, en þúsundir búddha-
manna verið handteknar oglátn-
ar sæta misþyrmingum og pynd-
ingum.
Bandaríska utanríkisráðuneyt-
ið ítrekaði í kvöld algeran stuðn-
ing Bandaríkjamanna við stjóm
Khanhs, sem væri bezt til þess
fallin að eyða flokkadráttum í
Suður-Vietnam.
Fréttaritari Reuters í Saigon
símaði í kvöld að bandarísku
hersveitunum þar hefði verið
fyrirskipað að vera á verði.
Bandarískum hermönnum hefur
verið bannað að vera á ferli á
göbum borgarinnar.
Sovétríkin hyllt á
þjóðhátíð Rúmena
Mikojan forseti var eini erlendi gesturinn sem
ávarpaði hátíðarfund í Búkarest á sunnudaginn
BÚKAREST 24/8 — Rúmenar fögnuðu því í gær að tutt-
ugu ár voru liðin síðan þeir losnuðu úr herbandalagi við
Þýzkaland og sömdu vopnahlé við Sovétríkin. Geysilegur
mannfjöldi tók þátt í hátíðahöldunum í Búkarest. Mikoj-
an, forseti Sovétríkjanna, var eini erlendi gesturinn sem
flutti þar ávarp.
Mikil hersýning fór fram í
borginni og um hálf miljón
manns tók þátt í skrúðgöngu
fram hjá heiðurspalli þar sem
rúmenskir ráðamenn og erlendir
gestir tóku við hyllingú fólks-
ins.
Gheorghiu-Dej forseti hyllti
Sovétríkin fyrir þátt þeirra í
frelsisbaráttu Rúmena fyrir tutt-
ugu ámm þegar hann hélt ræðu
á hátíðarfundi í rúmenska þing-
inu. Hann bauð hina erlendu
gesti velkomna, en þeir voru
frá öllum hinum sósíalistísku
löndum, nefndi fyrst Mikojan
forseta, síðan kínverska fulltrú-
ann og þá hina þrettán.
Mikojan minntist einnig bar-
áttunnar gegn þýzku nazistunum
og flutti Rúmenum sérstaka
kveðju Krústjoffs forsætisráð-
herra. Enginn annar eriendur
gestur tók til máls á hátíða-
fundinum.
Málgagn kínversku stjómar-
innar, „Alþýðudagblaðið” í Pek-
ing, minntist þjóðhátíðar Rúm-
ena í gær og hyllti þá fyrir
sleitulaust starf þeirra í því
skyni að varðveita eininguna
innan alþjóðahreyfingar komm-
únista. Lögð var áherzla á að
bæði Rúmenar og Kínverjar
hefðu jafnan virt meginreglur
jafnréttis og sjálfstæðis allra
kommúnistaflokka og forðast í-
hlutun í málefni annarra.
T g PPB % selur allt fyrir gluggana
l
Hinar margeftirspurðu tilbúnu terrylene eldhúsgardínur í mjög glæsilegu úrvali.
Einnig mjög fallegar sænskar og finnskar dralon gardínur.
■ Komið og kynnið ykkur glæsilegasta og fjölbreyttasta gardínuúrval borgarinnar.
allt fyrir gluggana í T E P P ! hf.
Austurstræti 22. — Sími 14190.
♦