Þjóðviljinn - 09.09.1964, Side 5

MÓÐVILJLNN
SlÐA g
Miðvikudagur 9, septerr.ber 1964
/?œða SVERRIS KRISTJÁNSSONAR á landsfundi Sam-
faka hernámsandsfœðinga aS Skjólbrekku, um sl. helgi
Landsfundur hernámsanö-
stéeðinga, haldinn hjá Mývatni
dagana 5.—6. sept. 1964 er
skýrasta sönnun þess, að
andstaðan gegn erlendri her-
stöð á Islándi og aðild þess
í Atlanzhafsbandalaginu er
ekki hjöðnuð eða dofn-
uð. öldur þessarar andstöðu
eru meiri og djúpstæðari en
svo, að á þær verði hastað
með orðum.
Samtök hernámsandstæðinga
hafa vakið þá hreyfingu, sem
ekki mun staðna fyrr en hlut-
verki hennar og markmiði hef-
ur verið náð: afnám her-
stöðva í landinu og úrsögn Is-
lands úr Atlanzhafsbandalag-
inu. Baráttan fyrir þessu mark-
miði hefur aldrei verið meiri
eða nauðsynlegri en nú, þeg-
ar margt bendir til þess, að
sú herraþjóð. sem hér hefur
herstöð, sé farin að búast um
til langdva&r í iandinu.
Hið svonefnda sjónvarpsmál.
sem vakið hefur miklar deil-
ur og mótmæli með þjóðinni,
er dæmi um það, að Banda-
ríkin telja sig eiga langa dvö!
í vændum á Islandi. 1 þjónk-
un sinni við herstjórnina hef-
ur íslenzka ríkisstjórnin geng-
ið lengra en sæmilegt er ríki,
sem kallar sig frjálst og full-
valda. Án þess að leita sam-
þykkis Alþingis hefur hún
breytt lögum um útvarpsrekst-
ur og leyft bandarísku her-
stöðinni á Keflavíkurflugvelii
að reka sjónvarp, er tekur til
þeirra hluta Islands, sem
byggðir ei-u meirihluta þjóðar-
innar. Með þessu hætti hefur
erlendu stórveldi og herveldi
verið gefinn einkaréttur til að
beina áróðri sínum, pólitískum
og menningarlegum, að f jölmenn
ustu byggðum íslands og gera
þær ánauðugar bandarískum
áhrifum. Af þessu hefur skap-
azt menningarlegur undir-
lægjuháttur hjá fjölda Islend-
inga og fullkomið sinnuleysi
gagnvart hernáminu. Það hef-
ur jafnvel í opinberum um-
ræðum bólað á þeirri röksemd
til framdráttar hernáminu. að
afnám herstöðvarinnar mundi
gera sjónvarpsnotendum við-
tæki þeirra ónýt og baka þeim
fjárhagslegt tjón. Svo djúpt
hafa margir Islendingar sokk-
ið eftir 13 ára hernám lands-,
ins. Það er því full ástæða
til að stinga við fótum og
spyrja: Hvar stöndum vér nú
eftir þetta hernám og aðild að
erlendu hernaðarbandalagi?
Það er fljótsagt, að íslenzka
þjóðin er stödd í bráðri lífs-
hættu af herstöð Bandarilíj-
anna hér á landi.
Það er kunnara en frá þurfi
að segja, að Bandaríkin standa
i því nótt sem nýtan dag að
verja það, sem þau kalla
„frelsi". 1 Suðaustúrasíu er
lítið ríki, sem heitir Suður-
Víetnam. Þar hafa Bandarík-
in verið að verja frelsið í
tíu ár og eytt í það stórfé.
Árangur þessarar frelsisbar-
áttu er orðinn algert stjórn-
leysi, sem meðal annars má
marka af því. að samkvæmt
nýkomnum fréttum bandarísk-
um að uppruna. hafa fram-
haldsskólanemendur orðið að
taka í sínar hendur stjórn og
löggæzlu í sumum borgum og
héruðum landsins. Þessi furðu-
lega frelsisbarátta Bandaríkj-
anna austur í Asíu virðist
við fyrstu sýn vera algert
einkamál þeirra. En svo er þó
ekki. Þessi frelsisbarátta
Bandaríkjanna í Asíu heyrir
einnig undir íslenzka utanrík-
isráðuneytið. Þegar forseti
Bandaríkjanna skipaði flota-
flugvélum sínum að varpa
sprengjum á borgir og stöðv-
ar í Norður-Víetnam var þessi
frelsisbarátta orðin málefn:
Atlanzhafsbandalagsins og
bandarískra herstöðva um all-
an heim, og enn á ný var
heimsfriðurinn staddur á yztu
nöf eftir árásirnar á annað
Asíuríki, en Island er í At-
lanzhafsbandalaginu og Banda-
ríkin hafa herstöð á Keflavík-
urflugvelli. Þessi frels'sbarátta
er því ekkert einkamál fá-
tækra hrísgrjónabænda og
Bandaríkjanna. heldur er hún
til að m'ynda einnig orðin mál,
sem íslenzka bændur á Suð-
urnesjum og víðar skiptir
miklu, því að hin bandaríska
herstöð er handan við túnfót-
inn hjá þeim og Island er i
Atlanzhafsbandalagnu. Þetta
samhengi milli Atlanzhafs-
bandalagsins og frelsisbaráttu
Bandaríkjanna í Asiu kom
skýrt í ljós, er einn af fremstu
stjórnmálamönnum þeirra
Henry Cabot Lodge, var send-
ur til Evrópu. til vinaland-
aiflia í bandalaginu, til að fá
hjá þeim styrk og liðve:zlu,
Reyndar sagðist hinn banda-
ríski sendiboði vera einkum
kominn til að biðja um sið-
ferðisstyrk. Þá mun án efa
ekki standa á framlagi utan-
ríkisráðherra Islands. því af
honum á hann nóg.
Það duldist engum, að hinar
. vopnuðu árásir á Norður-Viet-
nam voru í nánum tengslum
við þá kosningabaráttu, sem
nú er háð í Bandaríkjunum um
forsetaembættið. Andstæðingur
Johnsons fofseta. Barry Gold-
water, hefur krafizt þess að
varpað yrði .,litlum“ kjarn-
orkusprengjum á hina þrjózku-
fullu hrísgrjónabændur Asíu
svo hægt væri að koma frels-
inu inn í hausinn á þeim
Hann vill ekki aðeins veifa
kjarnorkusprengjum. Hann
vill kasta þeim til þess að
leysa vandamál Bandarikjanna
bæði fljótt og vél. Því verr
sem Bndaríkjastjórn gengur i
frelsisbaráttunni í Suður-Víet-
nam, því me'ri verða sigur-
vonir Goldwaters í foi'seta-
kosningunum. I fyrsta skipti
í sögu Bandaríkjanna getur
svo farið. að í foi’setastólinn
setjist maður, sem hefur að
baki sér öll öfl fasisma og
kynþáttakúgunar og vílar ekki
fyrir sér að beita kjarnorku-
sprengjum gegn skæruliðum
hrísgrjónabænda, sem eiga sér
ekki annað innlendra vopna en
bambusspjót og hnífa. Slíkur
maður yrði þá æðsti yfirmaður
herstöðvarinnar á Keflavíkur-
flugvelli, og utanríkisráðherra
vor yrði að gefa honum dálítið
inn af íslenzkum siðferðis-
styrk, ef honum lægi á. Þeg-
ar Johnson forseti lét varpa
sprengjum yfir fólkið í Norð-
ur-Víetnam. þá var hann fyrst
og fremst að reyna að sann-
færa bandaríska . k.iósendur um
það, að hann væri ekki síður
hugrökk hetja en Barry Gold-
water. Heimsfriðurinn hékk að
vísu á bláþræði meðan sprengj-
unum rigndi yfir hrisgrjóna •
bændur Asíu — en hvað um
það? Kjósendum Johnsons for-
seta fjölgaði um nokkra aí
hundraði — og til þess var
leikurnn gerður.
Þegar við Islendingar spyrj-
Þrír fulltrúanna á landsfundinum, talið frá vinstri: Helga Kress,
Ásgerður Jónsdóttir og Sverrir Kistjánsson sagnfræðingur.
— (Ljósm. Þjóðv. J. Th. H.).
um: Hvar erum vér staddir
eftir 13 ára erlenda hersetu og
16 ára aðild að stríðsfélagi
Atlanzhafsbandalagsins? — þá
verður svarið: Vér erum í
bráðum háska staddir, og það
er þjóðinni lífsnauðsyn að
forða sér úr þessum háska.
Eigum vér kost á að komast
undan? Já!
Islenzka þjóðin verður í
fyrsta lagi að gera sér ljóst.
að hún vilji ekki eiga neina
aðild að einkaslagsmálum
Bandaríkjanna úti um allar
jarðir. I annan stað verður hún
að gera sér ljóst, að hún vilii
ekki éí'ga 'örlög síh undir úr-
slitum forsetakosninga eða
annarra kosninga 1 Bandaríkj-
unum, sem eru einnig einka-
mál þeirra. En vilji hún þetta
hvorttveggja, þá er henni ekki
annar kostur gefinn en knýja
pólitíska valdhafa sína til
þess að segja upp hersetunni
og aðild að Atlanzhafsbanda-
laginu. Hvenær sem er getur
ríkisstjórnin í rauninni sagt
upp herverndarsamningnum, og
sáttmáli Atlanzhafsbandalags-
ins rennur út árið 1969.
Eru nú raunar nokkur lík-
indi til. að ríkisstjórnin taki
það upp hjá sjálfri sér að
létta af þjóð'nni hersetunni
eða sýni sig líklega til að
segja upp aðild að Atlanzhafs-
bandalaginu? Því miður eru litl-
ar eða engar líkur til þess. En
íslenzka þjóðin getur gert eitt-
Hún getur hrætt ríkisstjórnina
til að segja upp hervemdar-
samningnum og að'ld að At-
lanzhafsbandalaginu. Því að
árið 1967 eru kosningar til Ai-
þingis — og þær kcsningar
mun ríkisstjórnin óttast meir
en venjulega.
Frá þessari stundu og árin
hin næstu munu hernámsand-
stæðingar fara sem eldur um
landið og vekja þjóðina af hin-
um pólitíska dásvefni, sem
hún hefur legið í til þessa. Ef
íslenzka þjóðin metur líf sitt
og sjálfstæði nokkurs. þá
verður hún að sýna þingfull-
trúum sinum meira aðhald en
Framhald á 7. síðu.
jiiiiíiiiilll
59. DAGUR.
En er menn höfðu mjög út höggvið ísinn þá hljóp maður
út eftir ísnum þar til er höggva skyldi og lét síðan sem óð-
ur væri og galinn að íshögginu. Þá mælti maður: ,,Nú er enn
sem oftar að enginn er jafnliðgóður hvar sem hann gengur
til sem hann Hallur Koðráðsbani. Sjá nú hversu hann hegg-
ur ísinn!“ En maður sá var á skipi Magnúsar er Þórmóður
hét Eindriðason; en er hann heyrði nefndan Koðráðsbana,
þá hljóp hann að Halli og hjó hann banahögg. Koðráð var
Guðmundarsoh. Eyjólfssonar, en Valgerður var systir Guð-
mundar, mýðii Jórunnar, móður Þormóós. Þo.rmóður var vet-
urgamall, þá er Koðráður var veginn og hafði hann aldrei
séð Hall Ótryggsson fyrr en þá.
1 /
Þá var og ísinn höggvinn i vatnið og lagði Magnús sitt
skip út í vatnið og tók þegar til segls og sigldi vestur yfir
vatnið, en konungs skip lá innst í vökinni og komst hann
seinast út. Hallur hafði verið í sveit konungs og honum all-
kær og var hann hinn reiðasti. Konungur kom síðastur til
hafnar. Hafði Magnús þá skotið vegandanum í skóg og bauð
boð fyrir hann, en við sjálft var að konungur mundi ganga
að þeim Magnúsi áður en vinir þeirra komu og sættu þá.
Vetur þennan fór Haraldur konungur upp á Raumaríki og
hafði lið mikið. Bar hann sakir á hendur bændum, þær að
þeir hefðu haldið fyrir honum skyldum og sköttum en eflt
fjandmenn hans til ófriðar við hann. Hann lét taka bændur,
hamla suma, suma drepa en marga ræna aleigunni. Þeir
flýðu er því komu við. All víða lét hann brenna héruðin
og gerði aleyðu.