Þjóðviljinn - 13.09.1964, Blaðsíða 3

Sunnudagur 13. september 1964
ÞIÖÐVIEJINN
SfiíA 3
Samband byggingamanna víil sameina
alla launþega i byggingariðnaðinum
Frá stofnþingi SBM. — í ræðustól formaður sam-
bandsins, BOLLI ÓLAFSSON.
ö í viðtalinu sem hér er birt kemur skýrt fram
að verkalýðshreyfingin á íslandi er að leita að
nýjum skipulagsformum, en það varð raunar
einnig ljóst af viðtalinu um Málmiðnaðar- og
skipasmiðasamband íslands sem birt var sl.
sunnudag.
□ Jón Snorri Þorleifsson, formaður Trésmiða-
félags Reykjavíkur, er varaformaður hins nýja
starfsgreinasambands — Sambands bygginga-
manna — en í þessu Þjóðviljaviðtali skýrir hann
frá stofnun sambandsins í vor sem leið, lýsir
helztu dráttunum í skipulagi Sambands bygginga-
manna og ræðir brýnustu verkefni þess.
Viðtal við Jón Snorra Þorleifsson vara-
formann Sambands byggingamanna
— Hver vorú tildrögin a'ð
stofnun Sambands bygginga-
manna?
— Segja má að tildrögin séu
þær umræöur sem fram hafa
ffarið innan verkalýðshreyfing-
arinnar og þær samþykktir
sem gerðar hafa verið á Al-
þýðusambandsþingum um ger-
breytt skipulag verkalýðshreyf-
ingarinnar. 1 framhaldi af því
komu fulltrúar félaganna sem
stofnuðu Samband bygginga-
manna saman til funda og
tóku að ræða skipulagsmálin
skömmu eftir Alþýðusambands-
þingið síðasta.
Eftir að formenn þessara fé-
laga höfðu haldið nokkra fundi
um málið var boðað til sam-
eiginlegs fundar félagsstjórna
allra félaganna, 22. október
1963, og samþykkti sá fund-
ur með samhljóða atkvæðum
þessa ályktun
*
„Sameiginlegur stjómarfund-
ur Trésmiðafélags Reykjavíkur,
Múrarafélags Reykjavíkur, Mál-
arafélags Reykjavíkur, Sveina-
félags húsgagnasmiða, Sveina-
félags húsgagnabólstrara og
Félags byggingariðnaðarmanna,
Ámesssýslu, haldinn í Reykja-
vík þriðjudaginn 22. október
1963 lítur svo á að með hverju
ári sem líður komi æ betur
í ijós vankantar núverandi
skipulags launþegasamtakanna.
En til þess að verkalýðshreyf-
ingin fái sem bezt gegnt hlut-
verki sínu sé henni nauðsyn-
legt að haga skipulagi sínu
þannig að það henti s,em bezt
breyttum þjóðfélagsháttum.
Þörf á góðri samstöðu laun-
þega innan sömu starfsgreinar,
um hagsmuna- og réttindamál
sín, ætti að vera hverjum
hugsandi manni augljós, en
með núverandi skipulagi eru
margir vankantar þar á.
Því samþykkir fundurinn að
leggja til við viðkomandi félög
að þau hafi samstöðu um að
beita sér fyrir stofnun lands-
sambands launþega í bygging-
ariðnaði og húsgagnagerð innan
A.S.Í.
Félögin verði þó áfram, sem
hingað til, beinir aðilar að A'l-
þýðusambandi íslands og samn-
ingsréttur um kaup og kjör
verði áfram hjá hverju félagi
fyrir sig. Fundurinn samþykk-
;,r að kjósa þriggja manna
nefnd til að semja drög að lög-
um og gera lauslega kostnaðar-
áætlun fyrir samband laun-
þega í byggingariðnaði og hús-
gagnagerð og hafi sú nefnd lok-
ið störfum fyr'r 10. nóvember
næst komandi".
í nefndina voru kjömir Jón
Snorri Þorleifsson, formaður
Trésmiðafélags Reykjavíkur,
Einar Jónsson, formaður Múr-
arafélags Reykjavíkur, og Sig-
ursveinn Jóhannesson, formað-
ur Málarafélags Reykjavíkur.
#
Þessi ályktun var síðan rædd
á félagsfundum í öllum félög-
unum, og tóku flest þeirra þeg-
ar þá afstöðu að ganga til
stofnunar sambands bygginga-
manna, já, það mun hafa ver-
ið samþykkt í öllum félögun-
um nema Múrarafélagi Reykja-
víkur, en þar var afgreiðslu
málsins frestað.
JÓN SNORRI ÞORLEIFSSON
A sameiginlegum stjómar-
fundi félaganna 24. nóv-
ember 1963, var samþykkt að
fela þriggja manna nefnd að
undirbúa og boða til stofnþings
sambands launþega í bygging-
ariðnaði og húsgagnagerð fyrir
lok jan. 1964. Skyldu fúlltrúar
hvers félags vera, auk for-
manns, einn fulltrúi úr hópi
fullgildra félaga fyrir hverja
50 félagsmenn.
Ekki var þó hægt að halda
stofnþingið þá eins og til stóð,
vegna þess að félögin áttu i
harðvítugri kjaradeilu og va’’
talið útilokað að fært væri að
stofna sambandið á meðan.
Boðsbréf tíl stofnþingsins sendi
undirbúningsnefndin svo út 19.
mak-z 1964» og var þingið boð-
að í Reykjavík dagana 18. og
19. apríl 1964. í boðsbréfinu
er tekið fram að þau félög
sem boðið er að gerast stofn-
endur og senda fulltrúa til
þingsins séu þessi: Trésmiðafé-
lag Reykjavíktu-, 12 fulltrúa;
Múrarafélag Reykjavíkur 5 full-
trúa; Málarafélag Reykjavíkur,
2 fulltrúa; Sveinafélag hús-
gagnasmiða, 2 fulltrúa; Sveina-
félag húsgagnabólstrara,
Sveinafélag pípulagningar-
manna og Félag byggingariðn-
aðarmanna Ámesssýslu einn
fulltrúa hvert.
Félögin sendu öll fulltrúa
til stofnþingsins 18. og 19.
apríl. en það var haldið hér
í Reykjavík. En vegna þess
að fulltrúar tveggja félaganna,
Múrarafélags Reykjavíkur og
Sveinafélags pípulagningar-
manna, voru ekki með skuld-
bindandi samþykkt um aðild
sinna félaga, var þingi frestað
til 30. maí 1964. Þar var end-
anlega gengið frá stofnun Sam-
bands byggingamanna, samþ.
lög sambandsins og fjárhagsá-
ætlun, Gerðust öll félögin sem
að undirbúningnum höfðu unn-
ið stofnfélagar, nema þessi
tvö sem nefnd voru. önnur
launþegafélög í byggingariðnaði
eru ekki til. nema að sjálf-
sögðu grípa verkamannafélögin
þar inn á.
*
— Er gert ráð fyrir því í
lögum og skipulagi Sambands
byggingamanna að ófaglærðir
verkamenn i byggingariðnaði
verði innan sambandsins?
— Já, ég vil leggja áherzlu
á að Samband byggingamanna
er ekki hliðstætt sveinasam-
bandinu sem til var í bygg-
ingaiðnaðinum, sem eingöngu
var ætlað að hafa faglærða
menn innan sinna vébanda.
Okkar sambandi er ætlað að
sameina alla launþega sem
vinna í byggingaiðnaðinum.
burtséð frá því hvort þeir eru
iðniærðir eða ekki, en það
þýðir að sjáífsögðu að verka-
menn verða í framtíðinni einn-
ið aðilar að þessu sambandi.
í 4. grein sambandslaganna
segir svo um þetta atriði: Rétt
til inngöngu í sambandið hafa
þau launþegafélög í starfsgrein-
inni er nú starfa og félög eða
félagadeildir launþega er stofn-
uð kunna að verða í starfs-
greininni“.
Ég vil fullyrða að þetta falli
inn í ,þær samþykktir um
skipulagsmál verkalýðshreyf-
ingarinnar sem Alþýðusam-
bandsþing hafa markað, þó
skrefið sé ekki stigið til fulls
með sambandi byggingamanna
eins og það er nú. Hitt er
fjarri lagi sem haldið hefur
verið fram í blöðum af van-
þekkingu að stofnun sambands-
ins og skipulag gangi í ber-
högg við hugmyndirnar um
framtíðarskipulag hreyfingar-
innar.
Þær hugmyndir byggja á
þeirri meginreglu, að vinnu-
staðurinn sé undirstaða félags-
skaparins. að allir sem vinna
á sama vinnustað séu í sama
félagi. Þau félög úr sömu
starfsgrein stofni siðan með
sér starfsgreinasambönd. Með
því sem við gerum má heita
að þetta skref sé stigið til
hálfs, en þó er skipulag sam-
bandsins svo rúmgott að ætl-
azt er til að allir launþegar
innan byggingariðnaðarins geti
rúmast innan þess. En þó all-
ir væru sammála um nauð-
syn hugsaðrar skipulagsbreyt-
ingar, er hún svo altæk að
sjálfsagt þyrfti mörg ár til að
koma henni á. En félögin voru
öll sammála um að ekki mætti
dragast að auka samstarfið.
*
—1 Hvert er hlutverk sam-
bandsins að lögum þess?
— Um. tilgang sambandsins
segir svo í sambandslögunum:
„Sambandið er samtök laun-
þega í byggingariðnaði og hús-
gagnagerð. Hlutverk þess er
að beita sér fyrir bættum kjör-
um meðlima sinna og aukinni
samvinnu þeirra um hagsmuna-
mál sín.” Með þessu almenna
orðalagi meinum við að Sam-
bandi byggingamanna sé ekk-
ert það óviðkomandi sem
snertir hagsmuni meðlima sam-
bandsins og láti þau mál öll
til sín taka, að svo miklu
leyti sem það er fært um.
— Er sambandinu ætlað að
semja heildarsamninga?
— Nei, sambandinu er ekki

ætlað að fara með samninga-
umboð félaganna, nema því
aðeins að þau feli henni það
hverju sinni. Samningsréttur-
inn er áfram í höndum fé-
laganna sjálfra.
Ég vildi þó nefna einmitt
í sambandi við samningamál-
in atriði sem sýnir augljóslega
nauðsynina á stofntm slíks
sambands. Þegar þessi félög
hér í Reykjavík og í Ámes-
sýslu eru að semja fyrir sína
meðlimi, eru þeir í raun og
veru að semja fyrir starfsbræð-
ur sína um land allt, án þess
að vera þó í neinum tengsl-
um við þá. Ekkert þessara
iðnsveinafélaga eru landsfélög
og eitt fyrsta verk sambands
okkar hlýtur að verða að að-
stoða félaga okkar úti á landi
við stofnun félaga og félags-
deilda sem geta gerzt aðilar
að sambandinu. Vitað er um
menn á ýmsum stöðum á
landinu sem hafa mikinn á-
huga á slíkum tengslum og
segja má að beðið hafi eftir
því að samband sem þetta
yrði tU.
— Geta einstaklingar orðið
s imbandsfélagar ?
— Nei, í sambandslögunum
er ekki gert ráð fyrir ein-
staklingsmeðlimum, heldur fé-
lögum eða félagsdeildum. Og
æskilegt er talið að slík fá-
lög nái yfir ekki minna svæði
en heilt bæjarfélag eða sýslu,
svo einingamar verði ekki of
litlar.
Það snertir málið sem ég
minntist á áðan, að í raun
semja Reykjavíkurfélögin fyrir
starfsbræður okkar um allt
land, vegna þess að þar hafa
ekki verið til félög sem hafa
samninga við atvinnurekendur.
í gömlu iðnaðarmannafélögun-
um eru launþegar og atvinnu-
rekendur, sveinar og meistarar
í sama félagi. Og þeir bíða
gjama eftir þvf að við semj-
um og taka siðan upp ákvæði
þeirra samninga sem hér nást
sem sín kjör.
*
— Hverjir eru aðaldrættirn-
ir í byggingu sambandsins?
— Sambandið er samtök
launþega í byggingariðnaði og
húsgagnagerð. Félögin í því
eru þó eftir sem áður beint
aðilar að Alþýðusambandinu
og kjósa sjálf fulltrúa á Al-
þýðusambandsþing eins og
hingað til.
Samband byggingamanna
heldur þing annað hvert ár.
í fulltrúavali á þing sambands-
ins er það nýmæli lögfest að
formaður félagsins er sjálf-
kjörinn fulltrúi á þingið. En
auk formanns senda félögin
einn fulltrúa fyrir allt að 50
félagsmenn.
Þingið fer með æðsta vald
í málefnum sambandsins, auk
þess sem það tekur til með-
ferðar þau mál sem efst eru
á baugi á hverjum tíma. Það
afgreiðir reikninga sambands-
ins sL tvö ár, gengur frá fjár-
hagsáætlun fyrir önnur tvö ár,
ákveöur skatt sambandsfélaga,
og kýs síðan framkvæmda-
stjórn skipaða fimm mönnum
og sambandsstjórn. en í henni
eiga sæti auk framkvæmda-
stjómar, einn fu'lltrúi frá
hverjum sambandsaðila.
*
— í sambandi við þinghald-
ið og þingboöun erum við með
nýmæli, sem mér er ekki
kunnugt að verið hafi í lcg-
um verkalýðssambanda hér á
landi fyrr er. þá ef það er »
líka í lögum hinna starfsgrein-
sambandanna sem stofnuð voru
i sumar. Framkvæmdastjórn
ber um le'ð og hún sendúr
þingboð að senda félögunum
Framhald á 7. síðu.