Þjóðviljinn - 27.11.1964, Page 10

StOA
ÞIÖÐVILIIHN
Föstudagur 27. nóvember 1964
Jonathan
Goodman
GLÆPA
HNEIGÐIR
— Misskildu mig ekki, gamli
vmur. Þegar ég segi peninga, bá
á ég við peninga, ekki salthnet-
ur eða gyllta hnappa. Peninga.
Sœg af beim. Sæg með stóru
S-i. Peninga. Hann neri saman
vísifingri og bumalfingri. Ofar
öllum ágimdardraumum, eins og
skáldið segir.
Alex átti ekki auðvelt með að
brosa. Áttu ekki við handan við
sióndeíldarhringinn, Bemard?
Eða einhvers staðar undir regn-
boganum? Þessi fjársjóðshug-
mynd þín, úr hvaða ævintýri er
hún? Hjarta hans barðist þungt.
Það vottaði aðeins fyrir þrosi á
andliti hans.
Bemard brosti ekki á móti.
Peningar eru ekki hlátursefni,
gamli vinur. Ekki þess konar
peningar sem ég á við að
minnsta kosti. Jæja .. ég spurði
þig spumingar, manstu það
ekfci? Ég vil fá að vita hvort þú
hefur áhuga.
A borðinu við hliðina á stól
Alexar var kaffihitarinn sem
Bemard hafði gefið honum fyr-
ít nokkrum mánuðum. að byrja
að sjóða. Hann gutlaði — einu
sinni, tvisvar. þrisvar — skipti
þögninni f jöfh bil.
— Ég er ennbá að bíða. Alex.
Ekki svo að skilja, að ég sé að
reka á eftir þér, láttu þér ekki
detta það í hug. Gefðu þér góð-
an tíma. Ég fæ mér rettu, með-
an þú .... athugar málið. Hann
kveikti f sígarettu, greip kveikj-
arann á lofti. Kannski er ég
éitthvað vangefinn. en mér
fínnst þetta afskaDÍeea auðveld
spuming. Ég hefði haldið
áð það væri aðeins eitt
svar til við henni. Nema þú
heitir Rockefeller að sjálfsögðu.
Og það heitirðu ekki, eða hvað?
— Það er undir því komið
hvers konar peninga þú átt við.
— Það er aðeins til ein teg-
und af peningum, gamli vinur
— peningar sem hlutir eru
keyntir fvrir — falleg föt til
dæmis, bílar, ferðalög til Costa
Brava, skartgripir handa vin-
konunni. kavíer, kampavfn ....
Og — segðu það ekki, Beraard
— fólk. Það eru til hreinir pen-
ingar .. og óhreinir peningar,
tautaði Alex.
— Hver er munurinn? Ég
hefði ekkert á móti skjóðu af
hvoru tveggja.
— Þú veizt hvað ég á við.
Bemard stakk kveikiaranum
aftur í vasann off drap f sfgar-
ettunni. Hann horfði á Aiex
meðan hann brýsti bumalfingr-
inum niður á stubbinn, sneri
hendinni f hálfhring fram og
aftur eins og hann væri að vinna
á hvimleiðu skorkvikindi, Rödd
hans var hriúf: Já gamli vinur.
ég veit nákvæmlega hvað bú átt
HÁRGREIÐSLAN
Hðrtrreiðslu og snvrtistofu
STFTNTT oa DObO T.aueaveai tS
tn hæð Hvftat STMT 2 4616
P E R M A Carðsenda 21 —
STMT- 22 9 68 Hárgreiðslu Og
snvrtistofa
D 0 M O R »
Hárgreiðsla við ailra hæfi —
T.TARNARSTOFAN — Tiamar-
götu 10 — Vonarstrætismegin —
SlMT: T4 6 62
HÁRGRETÐSLUSTOFA AUST-
URBÆJAR — Marfa Suðmunds-
dóttiT Laugavegi 13 — STMl:
14 6 58 - NUDDSTOFAN ER A
SAMA STAÐ.
við. Illur fengur, eða sætur og
elskulegur, það er munurinn, er
það ekki?
— Misskildu mig nú ekki,
Bemard.
— Engin hætta. Nei, nei. Ég
skil þig fullkomlega. Alveg
hundrað prósent eins og þar
stendur. Samvizkan er að angra
þig, er það ekki? En ég skal
segja þér eitt — og þú getur
mótmælt ef þér sýnist svo ....
niur fengur, eins og þú kallar
það —
— Ég sagði það ekki.
— Leyfðu mér að tala. Bem-
ard hækkaði röddina.
— En ég minntist ekkert á.
— Ég veit að þú gerðir það
ekki.
— í guðs bænum, Bemard,
hættu að grípa fram í —
— Þegiðu andartak, hrópaði
Bemard.
Það varð dauðaþögn í herberg-
inu. Æsingarsvipurinn var á
andliti Bemards nokkur andar-
tök meðan hann hélt f stólarm-
ana og reyndi að ná stjóm á sér.
Gutl heyrðist í kaffihitaranum.
Axel fékk nær óviðráðanlega
löngun til að hlæja. Hann lok-
aði augunum, einbeitti sér að
því að halda alvörusvipnum á
andlitinu. Þér er ekki hlátur í
hug, sagði hann við sjálfan sig.
Nei, það er einmitt það sem er
svona sprenghlægilegt.
Bemard hallaði sér afturábak
í stólinn og gaf frá sér djúpt
andvarp. Hann strauk hendinni
yfir andlitið. Nú man ég ekki
einu sinni hvað ég var að segja,
tautaði hann gremjulega.
— Illur fengur, sagði ATex til
að ýta undir hann. En það eru
þín orð, ekki mín.,
— Allt í lagi, illur fengur eru
mín orð. Skiptir það máli?
Kallaðu það hvað sem þér sýn-
ist, sama er mér. Hverju sting-
urðu uppá?
Alex yppti öxTum. Kallaðu
það illan feng ef þér sýnist
svo.
Bemard stakk fingri niður
með flibbanum. Ég get sagt bér
bað, að náungar eins og þú geta
komið mönnum eins og mér á
taugahæli, tautaði hann. Jæja
þá. En svaraðu nú spurningu
minni. Og í hamingju bænum
leyfðu mér nú að Tjúka máTi
mínu áður en þú byrjar. Þá
fer vel á með okkur. Hann
þagnaði. orðaði spuminguna í
huganum áður en hann bar hana
fram. Við skulum þá byrja á
því að taka dæmi eins og sagt
er. Ertu með?
Alex kinkaði kolli.
Gutl heyrðist i kaffihitaranum.
Bemard benti á hann. Slökktu
á þessum fjanda, gerðu það,
gamli vinur? Hann gerir mig
vitlausan. Svei mér þá.
Alex ýtti á . slökkvarann
Kaffihitarinn þagnaði smám
saman.
— Uha, þetta er betra, sagði
Bemard. Þessi skolli var farinn
að einoka samræðumar, fannst
þér ekki? Gervi-Bernard með
Tífið-er-grín-og-gaman var að
taka við af hinum raunverulega
manni. Andlitsvöðvamir voru að
falla i réttar skorður. Hann
spennti greipar og þrýsti á hnú-
ana svo að brast f. Jæja, sagði
hann. Við tökum dæmi. Er það
í lagi?
Alex kinkaði kolll.
— Það var og. Setjum nú svo
x orði að þú kæmist yfir pen-
inga án þess að þurfa að vinna
fyrir þeim. Dálítill undirbúning-
ur, tuttugu mínútrna vinna eða
svo og .. bingo .. þú leggur
fram útborgun í Rolls Royce.
Lætur það ekki sæmiTega í eyr-
um, eða hvað? Hvað segirðu?
Bíddu annars hægur, ég heyrl
þig vera að segja við sjálfan
þig: Bremsaðu aðeins, vinur
Bernard — peningar liggja ekki
svona á lausu, nema þetta sé
ekki .... ekki alveg löglegt. Þú
stendur fasfcur í smáfeni, er það
ekki? Er þetta ekki rétt hjá
mér?
Hann beið ekki eftir því að
Alex svaraði. Hann hélt áfram:
Nú kemur tvennt til. Tvær
spumingar. Ef þú getur svarað
þeim báðum játandi, þá getum
við talað um bissness. Fyrsta
spumingin er sú erfiða — sam-
vizkuspuming. Hlustaðu vand-
lega. Ef þú vissir að þú gætir
komizt yfir helling af peningum
og engar líkur til þess að nokk-
um tíma kæmist upp um þig —
engar hugsanlegar líkur, á ég
við — hefirðu þá áhuga?
Hann lyfti hendinni. Svaraðu
ekki strax. Hugsaðu bara um
þetta. Mundu bara gamli vinur,
að hvaða fí'fl sem er gefcur fram-
ið glæp — en það þarf glóru í
koílinum til að komast upp með
það. Hann danglaði með fingri í
gagnaugað á sér. Það þarf heila-:
starfsemi. Allt verður að vera í
fullkomnu Tagi, þaulhugsað,
ekkert vanrækt. Skilurðu hvað
ég á við? Jæja, það er fyrsta
spuming. Og nú kemur önrrur
spurning. Setjum nú svo að þú
stælir þessum peningum á
fimmtudegi og þú vissir að ef þú
stælir þeim ekki á fimmtudegi,
þá yrðu þessir peningar á föstu-
degi ekki Tengur til, væru horfn-
ir, gufaðir upp, ekkert eftir af
þeim — myndirðu þá segja að
þú hefðir framið mjög alvarleg-
an glæp?
Bemard þagnaði. Hann hallaði
sér neer Alex; hvítjöðruð augun
glóðu og störðu; það var eins og
hann væri að reyna að dáleiða
Alex til að reyna að gefa rétt
svör.
Hann baðaði út handleggjun-
um og var mikið niðri fyrir af
eintómir sanngimi. Segðu mér,
gamli vinur — það er að segja
ef þú getur — hvað er athuga-
vert við það að stela einhverfcu
sem á að fleygja næsta dag? Ef
þú værir banhungraður og sæir
einhvem fleygja brauðhleif í
ruslatunnuna, yrðirðu þá dreg-
inn fyrir dóm þótt þú lyftir lok-
inu og hirtir brauðið? Og þótt
svo væri, ef hægt væri að hanka
þig á einhverju tæknilegu atriði,
myndir þú þá líta á sjálfan þig
sem glæpamann? Það er próf-
raunin hvað samvizkuna snert-
ir — ef þér finnst þú ekki hafa
gert neitt rangt, þá hefúrðu ekki
gert það. Þetta gefur auga leið.
Hann dró sparivasaklútinn
uppúr brjóstvasanum og snýtti
sér rösklega, þurrkaði sér vand-
lega og setti khitinn 1 vasann
aftur. Og þama eru þá spum-
ingamar tvær, Alex. Svaraðu
þeim báðum játandi — eða neit-
andi, ef þú ert bölvaður auM.
Það er undir sjálfum bér komið.
Hann hallaði sér afturábak í
stólinn og Tokaði augunum.
Alex dró andarm djúpt. Það
er töluverður munur á gömlum
brauðhieif og sæg af peningum,
Bernard.
Án þess að opna augun, uml-
aði Bemard: Aðeins stigsmunur,
það er allt og sumt. Það var
eins og honum leiddist. Svaraðu
af eða á. Mér stendur rétt á
sama.
— Ég .. Þú skflur það. Bem-
ard, að ég þarf dálítinn tíma til
að átta mig á þessu. Ég á við,
að þetta er ekki —
Bemard opnaði augun til hálfs
og bældi niður geispa. Auðvitað
ekki, gamli vinur. Gefðu þér
góðan tíma. Sofðu á þessu. Ekk-
ert liggur á. Ég skal segja þér
eitt, ég hringi í þig í kvöld.
Hvað segirðu um það?
Alex var kominn með höfuð-
verk. Spumingar og hálf svör
snerust í höfðinu á honum.
VONDUÐ
FALLE6
OÐYR
Sfáiizþórjónssm &co
PIANO >0 SERVICE^p Píanóstillingar
O^TUNING J OTTO RYEL
REÞAIRING Sími 19354.
BRUNATRYGGINGAR
á húsum i smíðum,
vélum og áhöldum,
efni og lagerum o.fI.
Heimistrygcjing hentar yöur
Heimilistryggingar
Innbús
Vatnstjóns
Innbrofs
Glertryggingar
TRYfiGINGAFELAGIÐ HEIMIRS
UNDABGATA 9.REYKJAVIK SlMI 2 1 260 SlMNEFNI ,SURETY
Hósmæður athugið
Hreinsum teppi og húsgögn í heimahúsum.
Vanir menn — vönduð vinna.
Teppa- og húsgagnahreinsunin.
Sími 18283.
HREINSUM
rússkinsjakka
rússkinskápur
sérslök meöhöndlun
EFNALAUGIN BJÖRG
Sólvallagötu 74. Sími 13237
Barmahllö 6. Slmi 23337
VÖRUR
Kartöflumús * Kókómalt * Kalfi * Kakó.
KROJN - BÚÐIRNAR.
CONSUL CORTÍNA
hílalelga
magnúsar
skipfiöltl 21
slmar: 21190-21185
é&taukur
HEIMASÍMf 21037
FERDIZT
MED
LANDSÝN
# Seljum farseðla með flugvélum og
skipum
Greiðsluskilmálar Loftleiða:
# FLOGIÐ STRAX - FARGJALD
GREITT SÍÐAR
# Skipuleggjum hópferðir og ein-
staídingsferðir
REYNIÐ VIÐSKIPTIN
FERÐASKRIFSTOFAN
LA N □ SVN nr
rSSGÆTU 3. SÍMI 22890. — P.O. BOX 465 — REYKJAVÍK.
kmboð loftleiða.
LILJU BINDI FÁST ALSTAÐAR