Þjóðviljinn - 23.12.1964, Page 4

4 SlÐA
MÓDVILJINN
Ctgelandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósfalistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson (áb), Magnús Kjartansson,
Sigurður Suðmundsson.
Ritstjóri Sunnudags: Jón Bjamason.
Fréttaritstjóri: Sigurður V Friðþjófsson.
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja, Skólavörðust. 19.
SímJ 17-500 (5 linur). Áskriftarverð kl 90.00 á mánuði.
/A
Geysilegur fjörkippur
>■
JJver er sá, að hann hafi ekki á undanförnum ára-
tugum heyrt íhaldsblöðin kyrja sönginn um sök
verkalýðshreyfingarinnar á verðbólgunni? Hvað
oft er búið að þylja þann áróður, að kauphækkun
verkamanna hafi se'ft verðbólguhjólið í gang?
Hversu oft sem þessi áróðursfirra hefur verið
hrakin, og sýnt fram á að kauphækkanir verka-
fólks og annars launafólks hefur komið á eftir
verðhækkunum sem á höfðu dunið, að kaup-
hækkanimar voru aðeins nauðvörn, hefur aft-
urhaldið hamrað á þessari bábylju. Og núver-
andi ríkisstjórn hefur alveg sérstaklega misnotað
vald sitt og vald meirihluta íhalds og Alþýðu-
flokks á Alþingi til ráðstafana, sem vitandi vits
voru gerðar til þess að ræna verkamenn og aðra
launþega árangrinum af kaupbaráttunni og örva
verðbólguna.
jjess vegna var það aðalatriði júnísamkomulags-
ins, að verkalýðshreyfingin vildi mikið til vinna
ef verða mætti til að stöðva verðbólguna, og knúði
ríkisstjómina til að taka upp nokkra verðtrygg-
íngu kaupsins. Verkalýðshreyfingin vissi að þetta
var aðeins tilraun, en ríkiss'tjórnin fékk hér tæki-
færi sem einstakt má teljast til að sýna og sanna
að tal hennar um vilja til stöðvunar verðbólgunn-
ar á íslandi væri annað og meira en áróðursgasp-
ur. Hún fékk tækifæri til að sýna hvort tal henn-
ar um að launþegar ættu að fá kjarabætur sem
yrðu varanlegar kjarabætur væri annað og meira
en áróðursgaspur.
JJíkisstjórn íhaldsins og Alþýðu’flokksins he'fur nú
kolfallið á þessu prófi. Það er að vísu hægt að
segja að svart sé hvítt, það er hægt að setja stór-
ar fyrirsagnir um það í blöð, að hundruð miljóna
nýr söluskatur sé ráðstöfun íil þess að stöðva verð-
bólguna, en enginn óvitlaus maður trúir því. Það
er hægt að segja að sú kauplækkun sem í þessum
verðbólguráðstöfunum felst sé kauphækkun. En
fólkið mun finna sannleikann á afkomu heimila
sinna. Það er h’ægt að segja að ríkisstjórn íhalds
og Alþýðuflokks sé öll af vilja gerð til samstarfs
við verkalýðshreyfinguna og nú verði allir lands-
merin að leggjast á eitt gegn verðbólguvandanum,
en sýna um leið í verki rótarlegt fláræði gagnvart
alþýðusamtökunum og því samkomulagi sem gerf
var í júní, og hefði getað leitt til stöðvunar verð-
bólgunnar ef ríkisstiómin hefði starfáð í |>eim
anda. En stjórnin hefur vitandi vits sett verðbólgu-
hjólið á harðakast, gert ráðstafanir sem baka 'fram-
leiðsluatvinnuvegum og vinnandi fólki landsins
stórkos'tieg vandræði. Hún hefur reynzt stjóm
verðbólpubraskaranna. bað eru þeir sem fagna.
Blað ríkisstiórnarinnar, Vísir, flutti t.d. í gær stór-
frétt um að nú hefðu bflakaupmenn selt hvem
einasta bíl. sem beir höfðu. þegar vitað varð um
hinar nviu ráðstafanir rfkisstjórnarinnar. „Geysi-
leffur fiörkinnur kom í bílasöluna", segir þet+a
einkamólffpo-ri fi’ármáiaráðherrans favnandi. Brask-
ararm’r ráða ríkisstiórninni oeta haldið áfram
að skófla til sín ofsagróða. En aðrir tapa. — s.
HARALDAR SAGA
BÖÐVARSSONAR
Guðmundur Gíslason
Hagalín. í fararbroddi.
Ævisaga Haraldar
Böðvarssonar. Fyrra.
bindi. Skuggsjá.
Guðmundur Hagalín hefur
skrifað margar bækur um af-
reksmenn ýmiskonar. Nú hefur
hann bætt enn einu verkj i
þennan bálk — skrifað stórt
verk um Harald Böðvarsson
Akraneskóng.
Guðmundur Hagalín er dug-
legur maður eins og allir vita:
bókin er rúmar .fjögur hundr-
uð síður og þó greinir hún að-
eins frá fyrstu tuttugu og fimm
árum æviferils Haraldar Böðv-
arssonar. Hún hefst á allýtar-
legri frásögn af forfeðrum
söguhetjunnar og af fyrstu
skrefum hans út úr svefnher-
bergi og niður stiga og út í
heiminn. Og lýkur þar sem
Haraldur hefur hafið umsvifa-
mikla útgerð og fiskvinnslu í
Sandgerði í upphafi fyrra
stríðs og skreppur í skyndileg-
um kærleikans innblæstri upp
á Akranes til að fastna sér
konu — og gengur það bæri-
lega eins og allt annað sem
maðurinn tekur sér fyrir
hendur.
Eins og eðlilegt er, þá er
þessi bók hvorttveggja i senn
ævisaga Haraldar og saga at-
vinnuhátta, útgerðarsaga Faxa-
flóapláss. E>essum tveim þátt-
um fléttar Guðmundur Haga-
lín ágætlega saman — það
kemur tiltölulega sjaldan fyrir,

Mýtt hefti uf
Icel. Review
Komið er út fjórða hefti
þessa árgangs tímaritsins ICE-
LAND REVIEW. Það er fjöl-
breytt að vanda, enda miul
það eiga sífellt auknum vin-
sældum að fagna meðal út-
lendinga, sem fylgjast vilja
með í íslenzkum málefnum og
fræðast um land og þjóð.
Þetta hefti hefst á íslenzka
þjóðsöngnum í þýðingu Jako-
bínu Johnson. Myndir eru frá
heimsókn forsætisráðherra,
Bjama Benidiktssonar, til
Johnson Bandaríkjaforséta f
sumar, för ráðherrans til Kan-
ada og Israels í haust.
Kristján Eldjám, þjóðminja-
vörður skrifar um leifar frá
víkingaöld á íslandi og marg-
ar myndir em af fornminjum.
Þá era greinar og myridir af
íslenzkri leirmunagerð. \
Jón Þórarinsson, tónskáld.
skrifar um tónlistarlíf í Is-
landi. Andrés Kristjánsson rit-
stjóri skrifar um Mývatn og
Mývatnssveit og ennfremur
birtist fyrri hluti greinar
Hjálmars Bárðarsonar um
fiskiskipaflota íslendinga.
I þessu hefti ICELAND REV-
IEW er ennfremur fjöldi greina
um fslenzkt atvinnulff og allt
er ritið mjög myndskreytt að
vanda.
um
Samkvæmt upplýsingum frá
Skíðgráði Reykjavíkur verður
skfðaferðum í skíðaskála
Reykjavíkurfélaganna hagað
um hátíðimar sem hér segir:
Laugardag, 26. desember kl.
10 og kl. 1. Sunnudag, 27. des.
kl. 10 og 1. Fimmtudag, 31.
desember 1964, kl. 6 síðdegis.
Föstudag, 1. janúar 1965, kl.
10 og 1. Ferðir verða frá r.S.
R.
að hann dembi yfir okkur
þætti úr almennri sögu sem
ekki eiga erindi í þessa bók.
Guðmundur Hagalín hefur
þá skoðun á sögu þess tíma.
sem frá greinir, sem forðar
honum undan ýmsum hættum.
og um leið gerir hún verk
hans of þægilegt. Á þeirrj
mynd, sem hann dregur upd.
'siáum við fslenzkt mannfólk
róandi á fátæklegum bát og
smáum. En það er róið til
framfara og allir era sam-
huga, formaður jafnt sem þeir
er undir árum sitja: formað-
ur er djarfur og veðuralögg-
ur, háset.amir hafa fengið
nokkurn skerf af hans ein-
beitni - og una glaðir við sitt.
Þetta eru landsföðurlegar bók-
menntir. Höfundur forðast að
mestu andstæður innanborðs —
ef hætta vofir yfir, bá kemur
hún utanað, frá Dönum, frá
brezkum toguram. Því hefur
sú bjóðlífssaga, sem Guð-
mundur Hagalín segir, sínar
takmarkanir. en hún er grein-
araóð svo langt sem hún nær.
Það er til að mynda oft búið
að segja frá heimsóknum
brezkra togara á íslandsmið
og hörmulegum afleiðingum
þeirra: aflatjóni Nesiamanna
sem varð til þess að menn
fóra vesældarlega leiðangra út
f togara með brennivfn til að
kauna fyrír þann fisk sem
Tjallinn vildi ekki nýta; svo
og frá misheppnuðum stórút-
gerðarævintýram innfæddra
um sama leyti. En Guðmundi
Hagalín tekst að segia frá þess-
um tíðindum á ferskan og
skemmtilegan hátt og Iitar
frásögnina gjarnan þeirri
Vfmrrf'. sem fjarlægð okkar frá
atburðunum getur vel leyft.
Misjafn er ára/gur Guð-
mundar begar hann segir frá1
Haraldi Bððvarssyni sjálfum.
Einkum á þetta við um lýsing-
ar frá bernskuárum Haraldar.
Þær vilja verða langdregnar
— ekki sízt vegna þess að
hér eru alltaf eða oftast_ sömu
áherzlur lagðar: á dirfzku
sveinsins Haraldar, óseðjandi
forvitni, takmarkalausan áhuga
— og bað er elnnig nokkuð
þreytandi á ótalmarga spádóma
manna á Akranesi um að þessi
^drengur eigi eftir að vinna
stórvirki. Það liggur jafnvel
við, að maður fari að óska sér
bess, að einhverntfma hendi
í>að söguhetjuna að falla f
deyfð og dáðleysi. Þá er og
óþægilega mikil tilfinningar-
semi yfir lýsingunni á fyrstu
skrefum Haraldar f heiminum.
Engu að síður er margt
skemmtilegt f þessum' köflum:
Drengurinn situr annarshugar í
kristnifræðitíma og prðfastur-
inn snýr sér allt f einu að
honum og spyr hvað sjómenn
Gamlá testamentisins hafi nú
verið margir. Haraldur lítur
upp og svarar. „Þeir rera vfst
Haraldur Böðvarsson.
allir í morgun“. Frásögnin af
áhugamálum drengsins hefði
orðið sterkari ef atvikin hefðu
verið færri og þá jafnan tengd
Miðvikudagur 23. desember 1054
eftirminnilegu tilsvari setn
þessu. En það skal og tekið
fram, að slíkum aanúum fækk-
ar heldur þegar fram í sækir
og bá skapast betra og heil-
brigðara jafnvægi milli per-
sónusögu oa almennrar sðgu.
Aífferð Gxiðmundar Hagalfn
er sú, að taka einstök atvik
og tilsvör sem geymast í minn-
ingum manna og vinna ræki-
lega úr þeim, síkapa þeim um-
hverfi, andrúmsloft, spinna
um þau langar samræður,
nota með öðram orðum margt.
úr vopnabúri skáldsögunnarj
Og bessari aðferð hefur höf-
undur beitt með umtalsverðum
árangri begar á allt er litið —
enda bótt ýmiskonar mærð
seti svip sinn á nokkra bætti
hókarinnar. Guðmundur Haga-
ifn hefur sent frá sér líflega
bók og seinna bindi bessa
verks verður opnað með vel-
viljaðri forvitni. Á.B.
on
Nýjar sendingar B
1 teknar fram í dag: H
Enskir ullarkjóior
Enskir jreey-kiólar
* . ..
Samkvcerfiskjólar
Síðder«"*kiólar
verð írá kr. 695,00.
.A'i MMKU ‘ "Œf ' - '
*
Samkvœ^ístöskur
*
Greiðsi«-""oppar
^ f
Amerískur u«*^irfatnaður
Regnhlífar
Jólaglaðningurinn.í ár er kr. 1000,oo aíslátt.
af hverri kápu sem keypt er á Þorláksmessi
— Munið gjafakorfin góðu. —
MARKAPIJRINN
Laugavegi 89.
Tryggingami ðsföðin h.f.
Nýtt símaniímer
Frá og með 28. desember n.k.
verðjpr símanúmer okkar
19 4 6 0
Tryggingami*eWí9;'(i) h.f.
Aðalstræti 6 — 5. hæð.
«1
4