Þjóðviljinn - 26.01.1965, Qupperneq 3

Þjóðviljinn - 26.01.1965, Qupperneq 3
Þriðjudagur 26. janúar 1965 ÞIÖDVIUINN SIÐA Kröfugöngur víða í Suður-Víetnam í gær SAIGON 25/1 — Ríkisstjómin í Suður-Víetnam lýsti í kvöld yfir hernaðarástandi í bænum Hue, sem er norð- arlega í landinu ekki langt frá landamærunum að Norður- Víetnam. Þetta er gert samkvæmt áskorun hemaðaryfir- valdanna í Saigon. Jafnframt var ákveðið að refsing fyr- ir hermdarverk í Saigon skyldi vera líflát. ------------------------------$> Sovétríkin gefa skýrsiu WASHINGTON 25/1 — 1 dag svaraði stjóm Sovétríkjanna til- mælum bandarísku stjórnarinnar um að fá nákvæmar upplýsingar um síðustu kjamorkusprengju- tilraun Sovétríkjanna, sem var nýlega framkvæmd neðanjarðar í Smeipalatinsk héraði í Síberíu. Bandaríska kjamorkunefndin segir að vegna sprengjunnar hafi geislavirkt ryk fallið á land utan Sovétríkjanna, en sam- kvæmt sáttmálanum um bann við sprengjutilraunum er það brot á honum. ☆ ☆ ☆ Sendiherra Sovétríkjanna í Washington, Anatolin Dobrjmin, afhenti svarið sem er mikil skýrsla á 15 mínútna fundi með Dean Rusk í dag. 1 dag vom víða farnar kröfu- göngur gegn Bandaríkjamönnum og ríkisstjórn Huong. 1 Hue fóm 20.000 manns í kröfugöngu í dag gegn banda- ríska sendiherranum í landinu. Þátttakendur bám kröfuspjöld og kröfðust þess að Huong færi frá og Maxwell Taylor úr landi. í Danang 600 km norð-austur af Saigon fóm 500 manns í kröfugöngu gegn Bandaríkja- mönnum og ríkisstjóminni. Svipuð kröfuganga var farin í bæ nokkmm norður af Hue. 1 Saigon notuðu lögregla og fallhlífaliðar táragas til að dreifa mannfjöldanum, sem ætl- aði í mótmælagöngu að banda- ríska sendiráðinu. Herdeildir em nú á verði við sendiráðið, forsetahöllina og aðra staði, þar sem búizt er við að kröfugöngur kæmu til. Bandaríska sendiráðið er víg- girt með múrsteinshleðslum og gaddavír. 1 óeirðum í dag vom 71 mað- ur handtekinn í Saigon. Páll páfí átnefnir nýja karénáia RÓM 25/1 — Páll páfi út- nefndi í dag 27 nýja kardinála og em nú 103 kardínálar í rómversk-kaþólsku kirkjunni og hafa aldrei verið fleiri í sögu kirkjunnar. Nokkrir hinna nýju kardínála em framsæknir og mjög um- deildar persónur. Kardínálarnir em úr 21 landi, þeir fá virðingartákn sitt, rauð- an hatt, við hátíðlega athöfn 22. febrúar, Aðeins sex af hinum nýju kardfnálum ' eru Italir' og ekki em nema 32 ítalir af hinum 103 kardínálum og hafa aldrei verið hlutfallslega færri. Þrír prelátar frá kommúnista- löndum verða nú gerðir kardí- nálar. Einn er tékkneskur, ann- ar frá Júgóslavíu og þriðji er Ukraníumaður sem hefur lifað landflótta í Róm síðan 1963. Phan Khan Suu forseti lands- ins skrifaði undir tilskipunina um hernaðarástand í Hue en þar var ráðist á bandaríska bókasafnið í fyrradag og það brennt. Hue er talin miðstöð andstöðu Búddatrúarmanna gegn stjórn- inni. í dag ásakaði Toch Kim leiðtogi æskulýðshreyfingar Búddista í Hue Bandaríkin um dáðleysi í baráttunni við Víet- kong. Samkvæmt heimildum frá hernum f Suður-Víetnam hefur Víetkong ákveðið einhliða vopna- hlé í viku frá 1. febr. í tilefni af því að þá em hátíðleg haldin áramót í landinu og er það mesta hátíð í Víetnam. Flugvöllur eyðslagður VIETNAM 25/1 — Fjölmargar sprengingar sem eyðilögðu flug- völlinn f Vientíane höfuðborg Laos á sunnudag, em taldar stafa af óhappi. Sprengingamar era mikið áfall fyrir flugher og sérstaklega með tilliti til aðgerða hans gegn skæmliðum kommúnista í land- inu, en síauknar loftárásir hafa verið gerðar á stöðvar þeirra. Talið er að sprengingamar hafi orðið vegna straumhlaups í rafmagnsknúinni vélbyssu, sem fór að skjóta af sjálfu sér og lentu skotin meðal annars í benzíntank sem sprakk og síðan breiddist eldur frá honum í sprengjugeymslur og sprengjur í flugvélunum á vellinum. Manntjón varð ekkert. NICE 25/1 — Italski kvik- myndaframleiðandinn Carlo Ponti gerðist í dag franskur rík- isborgari til að verða laus mála vegna ítalskrar ákæm um tví- kvæni. Carlo Ponti sagði blaðamönn- um í‘ dag að ef til vill mundi hann láta gifta þau Sofíu aftur til þess að hún gæti líka orðið franskur ríkisborgari. CZÐ CEH BETT RAIVIGT j— 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 I 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 I I 1 1 1 Leiðbeiningar til ökumanna AKREIN AG ATN AMÓT: Beygið ekki til vinstri úr hægri akrein, né til hægri úr vinstri akrein. Færið heldur bifreiðina tímanlega yfir í rétta akrein, en gætið þess að gefa fyrst stefnumerki og fullvissa yður um að ekki stafi hætta af umferð um þá akrein er þér hyggist nota. Laugavegi 178, sími 21120. Þótt erfitt sé að greina , milli þess sem er satt os logið, heilt og svikið í skmm- flóði fjölmiðlunartækja nú- tímans er ekki ástæða til að véfengja þær fréttir sem bár- ust frá Bretlandi dagana sem Winston Churchill háði dauðastríð sitt að aldrei fyrr hefði brezka þjóðin kvatt neinn forystumann sinn af jafnmikilli og einlægri hlut- tekningu. Það mun allt að því einsdæmi að stjórnmála- maður með jafnlangan og oft brösóttan feril að baki og sir Winston kveðji að lokum svo sáttur við alla, og allir við hann. Þessi viðskilnaður Churchills var síðasta þver- stæðan af mörgum sem mót- uðu allt líf hans, gerðu hann að þeim litríka persónuleika sem stakk svo mjög í stúf við allan þorrann af sam- tíðarmönnum hans á vett- vangi stjómmálanna í Bret- landi — og þótt víðar væri skyggnzt. Þótt enginn mætti halda það sem nú les há- stemmdar lofgreinar um manninn látinn var því þó svo varið um Winston Chur- chill að enginn enskur stjóm- málamaður, jafnvel enginn Englendingur, hafði á þess- ari öld verið verr þokkaður af löndum sínum, hataður af alþýðu manna, tortryggður af aðli og auðstétt og þá auð- vitað fyrirlitinn af smáborg- uranum. Sonur hans, Rand- olph, sagði frá þv£ nýlega að þegar hann kom ungur dreng- ur í skóla vildi enginn fé- laga hans við honum líta. Þegar hann kom í hóp þeirra, snem þeir óðar við honum baki. Loks fékk hann einn þeirra til þess að segja sér hvernig á því stóð. Hann sagði aðeins eitt orð: „Galli- poli”. Þetta var í fyrri heimsstyrj- _ öldinni þegar Winston Churchill hafði orðið fyrir fyrsta mikla áfallinu á um- hleypingasamri ævi sinni, verið hrakinn úr embætti flotamálaráðherra og látinn bera alla sök á Dardanella- leiðangrinum sem hafði átt að valda þáttaskilum í. .stríð- inu, en lauk með hörmuleg- um ófömm brezka hersins á Gallipoliskaga: Tvö hundmð þúsund manns féllu eða vora óvígir eftir. Því fór fjarri að Churchill ætti alla sök á því hvernig til tókst og reyndar var Dardanella-ævintýrið að- eins óvemlegur þáttur í þeirri allsherjar slátmn sem fyrra stríðið var og mistök- in sem þar vom framin varla meiri eða dýrkeyptari en þau sem herstjómir allra aðila gerðu sig sekar um hvað eft- ir annað frá upphafi til enda- loka þess voðalega þlóðbaðs. En einhver varð að gjalda fyrir ófarimar og Churchill lá vel við höggi. Jafningjar hans höfðu lítið dálæti á honum; hann var einþykkur og óvæginn og ótvíræðir hæfileikar hans — sem hann vissi vel af sjálfur — vöktu öfund. Flokksbræður hans f Frjálslynda flokknum báru takmarkað traust til hans; stutt var síðan hann hafði setið á bekk með íhalds- mönnum á þingi og fyrri fé- lagar hans litu hann hom- auga. Háaðallinn hafði ekki fyrirgefið honum þá, að hann, afsprengur einnar tignustu ættar landsins, hafði lagt hönd að því að skerða völd lávarðadeildarinnar. Og eng- inn fór í grafgötur með hvern hug hinn stéttvísi verkalýður bar til mannsins sem fjór- um—fimm ámm áður, þá í embætti innanríkisráðherra, hafði sigað hermönnum á námumenn f verkfalli; þá höfðu tveir legið eftir í valn- um. Bernard Shaw sendi Churchill tvo miða á frum- sýningu eins af leikritum Málverk Grahams Sutherland. Winston Churdiill sínum: „Ef þér skylduð enn eiga einn vin”, (Sagan er sögð vegna svars Churchills, sem þá sem endranær kunni að koma fyrir sig orði: „Kemst ekki á fmmsýning- una, kem á aðra sýningu, ef úr henni skyldi verða”). Enginn hreyfði því hönd honum til varnar þegar lán- ið loks brást honum sem annars hafði jafnan leikið við hann, þegar hann komst í hann krappan, bæði á vett- vangi stjómmála og á víg- völlum í þremur heimsálf- um. En tveimur ámm síðar var hann farinn að klífa upp metorðastigann aftur; hann var hermálaráðherra í og eftir lok stríðsins og það var þá sem hann skipulagði þátt Breta í herferð heimsauð- valdsins á hendur hinum ungu sovétlýðveldum sem tuttugu ámm síðar áttu eftir að bjarga þeim úr úlfa- kreppunni, verða fyrir klóm og kjafti ú óargadýri þýzka nazismans svo að þeir yrðu því ekki að bráð. Fjandskapur Churchills í garð Sovétríkjartna var í fullu samræmf* "ýfð *' ®t®-'' haldseðli hans; hann reis oftast öndverður gegn þeim umbótum á þjóðfélaginu sem sfðar’ töldust ' sjá'lfg'agðastár.' Þannig var hann alla ævi andvígur jafnrétti kvenna; barðist harðri baráttu gegn kosningarétti og kjörgengi þeirra, og leit aldrei réttu auga flokks- og stéttarsyst- ur sína lafði Astor sem kvenna fyrst tók sæti á brezka þinginu. Andúð hans á Sovétríkjunum var einnig í samræmi við afstöðu hans til frelsisbaráttu undirokaðra þjóða. Hafi landar hans ekki haft hann í hávegum lengst af ævinni, þá hötuðu hinar kúguðu þjóðir brezka heims- veldisins hann (hann var tvívegis nýlendumálaráð- herra) og enn mun honum formælt í mörgum hreysum og höllum Indlands og Ir- lands. Fáir urðu til að harma það þégar Churchill hrapaði öðm sinni. Það var 1922. 1- haldsflokkurinn rauf þá stjórnarsamvinnu við Frjáls- lynda, ráðuneyti Lloyds Ge- orge féll og efnt var til kosn- inga. Churehill var fárveikur af botnlangakasti og gat því ekki beitt kjósendur töfra- brögðum ræðulistar sinnar. „Á einum og sama degi missti ég ráðherradóminn, þingsætið og botnlangann”. sagði hann og var ekki af baki dottinn. Hann skipti enn um flokk, sagði skilið við Frjálslynda sem höfðu sung- ið sitt síðasta, Ieitaði heim í íhaldr Jokkinn og tókst loks í þriðju atrennu að komast aftur á þing 1924. Enn tókst honum að magna óvinsældir sínar. Hann var fjármálaráð- herra íhaldsins í fimm kreppu- og atvinnuleysisár og átti þannig drjúgan þátt í þeim stjórnarráðstöfunum sem leiddu af sér allsherjar- verkfallið mikla 1926, en þvi lauk eftir miklar hörmung- ar með algerum ósigri verka- lýðsins og vinnulöggjöf sem skerti stómm verkfallsrétt- inn. Þetta var slíkt áfall fyr- ir brezka verklýðshreyfingu að hún hefur vart náð sér eftir það enn. En það fór einnig að halla undan fæti fyrir Churchill — eða svo mátti a.m.k. virðast — því að 1929 féll stjórn íhaldsins og þegar það myndaði aftur stjórn 1931 með MacDonald var ekkert ráðherrasæti laust handa honum. Hann var nú orðinn hálfsextugur og flest- ir munu hafa talið víst að framaferill hans væri á enda. „Hvað verður ungur efnileg- ur stjórnmálamaður að verða gamall til að hann verði fullorðinn og setjist í helgan stein?” spurði eitt Lundúna- blaðanna. Og þó var þá einmitt að hefjast sá kafli í lífi hans sem þyngstur verður á metunum þegar sagan kveð- ur upp sinn dóm. Á fyrsta áratug aldarinnar hafði hann öðmm fyrr varað við vígbún- aði þýzka keisaradæmisins og þó einkum eflingu þýzka flotans. Enn var hann glögg- skyggnari flestum stéttar- bræðmm sínum á þá hættu sem brezka heimsveldinu gat stafað af þýzku herveldi og hann varaði óspart við henni £ ræðu og riti. Ekki jók það á vinsældir hans; ráðandi öfl brezka íhaldsflokksins töldu ekkert athugavert við að nazistar reistu „vamarvegg gegn bolsévismanum”, þorri brezks almennings lét sér á sarna standa um aðvaranir hans og fagnaði Múnchen- samningunum eins og „Morg- unblaðið” hér heima. Sagan af forystu Churchills fyrir brezku þjóðinni á stríðsámn- um hefur svo oft verið sögð, að ekki verður hún rakin hér. Það þykir kannski ómaklegt að hér skuli hafa verið tínd- ar til ávirðingar manns sem með framsýni sinni og hug- prýði, glöggskyggni og stefnu- festu reyndist þjóð sinni bjargvættnr þegar mest lá við. En þá er þess að minn- ast að vegna ferils hans og þess íhaldsflokks sem hann hafði ýmist fylgt eða leitt hafnaði þjóð hans sjálf for- ystu hans þegar hildarleikn- um lauk. Regla Rómverja um að ekki skuli segja annað en gott um þá sem dauðir em kann að eiga við um með- almenni. Hún gildir ekki þegar stórbrotnir menn eiga í hlut; slíkir menn geta jafn- vel vaxið af göllum sínum. En mannkostir Churchills voru miklir; gáfur hans og hæfileikar frábærir og hann var svo lánsam-ur að rás at- burðanna hagaði því svo til að hann fékk um skeið að verja þeim £ þágu fram- vindunnar, með en ekki á móti parwí '■■-"-■''■’r'lsins. ás. Churchill látínn Framhald af 1. síðu. Yfirleitt er Churchill minnzt í blöðum um allan heim. Málgagn tékkneska kornmún- istaflokb kis segir að hann hafi öfugt við aðra leiðtoga heims- valdasinna séð lengra en stétt sína og hagsmuní hennar. Listi yfir hina opinberu gesti við útförina á laugardag er *un ekki fullbúinn. Sovétríkin, Frakkland og Bandaríkin — bandamennirni úr heimstyrjöldinni siðari mum senda þrjá fulltrúa hvert, Sam veldislöndin tvo, en öðrum lönd um, sem Bretland hefur stjórn málatengsl við er boðið að send; einn fulltrúa.

x

Þjóðviljinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.